Hummingbirds

Sống ở Florida, tôi có diễm phúc được trời cho chia sẻ một không gian lộng gió để ngắm nhìn đủ loại chim. Qua thời gian ở trong vùng gọi là đảo -nhưng thực ra không phải là đảo- mà là một vùng có sông nước bao quanh cùng cây rừng bóng mát lớn nhỏ. Muông thú đủ loại. Hươu nai, gà rừng, thỏ, gà tây, công, lợn rừng, dĩ nhiên là có cá sấu. Chim phương hoàng làm tổ. Tôi thấy. Cả phượng hoàng con chập chững nhảy ở gần một hồ lớn gần nhà. Tôi thường nghe tiếng cú hú vào buổi chiều tà lúc đi dạo. Nhìn thấy chim ó đậu trên cành cây rình mồi rất gần. Nhanh như cắt một con mồi bị chộp. Tội nghiệp chú sóc hàng ngày vẫn lang thang dưới cỏ. Cũng kiếm mồi. Cả loại chim hiếm egret thường đứng gần bờ nước rình cá hàng ngày. Làm tổ thì trên chót vót đỉnh cây. Đến mùa trứng nở sinh con thì tiếng chim con kêu đòi mẹ mồi chát chúa báo hiệu mùa hè. Mấy ông bà chim này đã từng ăn của tôi biết bao nhiêu tiền cá, cả cá ‘koi’ nuôi trong hồ non bộ. Dù dùng mọi thủ đoạn để xua đuổi chúng cũng không sợ. Sau những trận mưa lớn và dai, cả đàn cò trắng mỏ dài và cong đổ xuống sân sau nhà và sân trước để ăn giun dế…Hàng đàn chim đen trắng bay lượn trên trời. Chẳng hiểu chúng có ý gì. Riết rồi bay đi. Và muôn vàn tiếng chim hót đủ loại tùy mùa. Có những con lặn sâu xuống hồ, sông để săn cá thật lâu mới nhồi lên. Rồi đậu yên rũ cánh phơi dưới nắng vàng oi ả. Nếu bạn về chơi miền nắng ấm Florida, đi thăm thú về suôi miền Nam như Tampa, St Augustine…ở sở thú, những nơi giải trí sẽ có dịp ngắm xem đủ loại chim muông muôn mầu sắc và hình dạng….Tuyệt vời thiên nhiên.

Trong thiên nhiên thì có đủ thứ đủ giống đủ mọi loài chim muôn màu sắc, đủ hình thù đôi khi quái dị. Đó là một đặc thù. Đẹp tuyệt, Muôn hình vạn trạng. Không loài nào giống loài nào. Ở mọi miền trái đất. Bắc cực. Nam cực. Thái Bình Dương. Ấn Độ Dương. Địa Trung Hải v.v….

Nhưng ở vùng tôi, trong số nhiều loại chim, đủ thứ. Có loại màu vàng, màu xanh, đỏ, tím… Cardinals thì nhiều vô kể. Con đực màu đỏ thắm, lông cánh rực rỡ rất đẹp, mào đỏ giương cao. Con cái màu nâu. Không hiểu sao trời lại cho con đực đẹp hơn con cái. 

Nhưng loại tôi thích nhất là loại chim rất nhỏ, thiệt là nhỏ. Nhỏ xíu, chỉ bằng ngón tay. Đó là Hummingbirds, màu sắc muôn vẻ, xanh biếc, vàng tím pha lộn rực rỡ, nhất là lúc trời nắng chói chang chiếu qua lá cành, chim hiện hình như một cục kim cương di động long lanh tùy theo chiều tia ánh sáng chiếu và bóng râm của lá cành. Tôi đã để nhiều ống đựng thức ăn đặc biệt -nước uống thì đúng hơn- chung quanh nhà dưới nhiều gốc cây để dễ quan sát và ngắm nhìn xa gần. Nước uống đặc biệt này phải pha đúng liều lượng nước-đường và màu sắc đỏ hồng để quyến rũ chúng đến gần.

Một đặc biệt nữa của loài hummingbirds là cách nó bay. Quả là một phép lạ. Bạn không thể tưởng tượng nổi. Cách bay của nó rất đặc biệt và lạ lùng kinh khủng. Trong lúc những loài chim khác khi bay thì hai cánh đều hất lên đập xuống; riêng hummingbirds thì cánh chuyển động quay tròn theo tám góc cạnh, giúp nó có thể đứng yên một chỗ, giật lùi hoặc lên xuống tại chỗ ở mọi chiều hướng trong từng giây đồng hồ. Cánh nó đập, chuyển động từ 50 đến 80 lần trong vòng một giây nhưng có thể đạt tới độ nhanh kinh khủng là 200 cái đập ngắn.

Nó lại có thể bay từ 30 đến 35 dậm / miles trong một giờ, và có một loại có thể nhào từ trên cao xuống thấp xâu 90 feet trong một giây đồng hồ. Tùy theo kích thước, hummingbirds có thể bay nhanh hơn máy bay jet chiến đấu loại tân kỳ với một sức g-forces chịu đựng mà con người không thể kham nổi. Phải té xỉu!

Với một vận tốc kinh hoàng như thế chắc cơ thể nó phải đòi hỏi một tác dụng biến dưỡng (metabolism) kinh ngạc tương đương. Nhịp tim đập của hummingbirds cũng thuộc hạng kinh hãi, 1,200 tiếng đập trong một phút. Để cung ứng cho sự biến dưỡng kinh hồn ấy, hummingbirds phải được nuôi ăn hầu như liên tục, uống nước nhụy hoa từ 1,000 đến 2,000 hoa một ngày. Đối với con người -để đạt một năng lương như vậy- thì phải ăn hơn 1,000 cái hamburgers một ngày. Nhưng thử hỏi, con người ai có thể làm được như vậy? Không thể được, bởi vì với mức tim đập nhanh như thế thì cơ thể sẽ nóng tới 725 đô F (tức 385 độ C), và cơ thể sẽ cháy bùng như ngọn đuốc!

Hummingbirds thường nuôi sống bằng nước nhụy hoa, lượng nước nó uống hút mỗi ngày nhiều hơn sức nặng của nó. Cái mỏ của nó dài nhọn như cái kim, lưỡi cũng dài có thể thò ra ngoài để hút nhụy hoa từ 15 đến 20 lần một giây.

Cũng có loại hay di chuyển từ vùng này sang vùng khác một cách lạ lùng. Giống ở Bắc Mỹ có thể di chuyển 4,000 dậm từ Mexico đến Alaska mỗi mùa xuân rồi bay ngược trở lại vào mùa thu. Một loại khác di chuyển trên Vịnh Mexico – 500 dặm/miles trong vòng 18 đến 22 giờ không ngừng nghỉ! Còn một loại đặc biệt hơn nữa, chúng di chuyển một mình -kể cả những con còn nhỏ chưa từng di hành xa như thế bao giờ cả.

Những sinh vật lạ lùng như vậy tiến hóa thế nào? Những chuyên viên về tiến hóa đã quả quyết với chúng ta như vậy. Nhưng hỏi rằng bao nhiêu trăm hay bao nhiêu ngàn thế hệ hummingbirds đã kiệt lực chết trên đường di chuyển không ngừng trên vịnh Mexico cả hai lượt đi và về? Cũng ít thấy có dấu tích cho biết những con còn non lại có thể bay đơn độc được những lộ trình mà chúng chưa hề có kinh nghiệm như những con lớn?

Và mỏ của những con hummingbirds biến hóa thế nào để có thể thích hợp một cách tuyệt vời và lý tưởng trong việc hút nước nhụy của những bông hoa hình kèn? Người ta đặt vấn đề làm sao loài chim này có thể sống lâu đủ để sinh tồn và tiến hóa nếu những loại bông hình kèn có nhụy không có trong vùng chúng ở, và làm sao chúng có thể sống khi cái mỏ dài của chúng không thích nghi được với những loại hoa có hình thù khác và thức ăn khác. Nếu chúng không thích ứng được thì làm sao chúng có thể có đủ thức ăn để đáp ứng với một sức biến dưỡng to lớn cần thiết trong cơ thể. Nhưng chúng vẫn sống. Vẫn thích nghi được. Tôi đã thấy chúng thò mỏ vào bất cứ loại hoa nào có mầu sắc vào những buổi sáng tinh sương. Trong nháy mắt rồi lại bay đi. Lại bay trở lại. Lại bay đi. Nhanh như cắt không biết chúng đi hướng nào. Đặc biệt là chúng vẫn thò mỏ vào những cái bông giả tạo làm trên một cái ống đựng nước uống màu đỏ tôi treo trên cành cây gần nhà, hay ngay gần cửa sổ. Điều lạ là cách cấu trúc của cánh và khớp xương vai của hummingbirds cũng giống như những loại chim khác. 

Quả là kỳ diệu khi ngắm nhìn và chiêm ngưỡng sinh hoạt của hummingbirds. Trong thư thánh Phaolo viết cho tín hữu Roma có đoạn: “Quả vậy, những gì người ta không thể nhìn thấy được nơi Thiên Chúa, tức là quyền năng vĩnh cửu và thần tính của Người, thì từ khi Thiên Chúa tạo thành vũ trụ, trí khôn con người có thể nhìn thấy được qua những công trình của Người. Do đó họ không thể tự bào chữa được” (Rm 1:20).

Biết bao nhiêu kỳ công khác chúng ta thấy trong vũ trụ. Trên trời dưới đất. Sông biển núi rừng. Hầm mỏ suối nguồn. Thác lũ mây ngàn. Muông thú con người. Quyền năng vĩnh cửu và thần tính của Thiên Chúa đã rõ ràng như chúng ta thấy qua những gì hiện diện trong thiên nhiên.

Khoa học tân tiến ngày nay đã “khám phá” ra rất nhiều điều tuyệt diệu không ai ngờ. High tech đã làm đảo lộn thế giới. Có thể đọc được ý nghĩ con người! Có thể biết được mọi điều xảy ra trên mọi ngóc ngách của thế giới trong nháy mắt. Kỳ diệu! Những khoa học gia làm ra được những thứ đó? Không. Tất cả những cái đó, những kỹ thuật đó là của Thiên chúa đã có sẵn trong trời đất. Họ chỉ khám phá ra. Tìm thấy được. Mà thôi. Không phải là sáng chế. 

Ngắm nhìn thiên nhiên huy hoàng, phong cảnh hùng vĩ, muông thú đủ loại…Tất cả đều là những kỳ công. Khi tôi hưởng thụ, chiêm ngưỡng hummingbirds biểu diễn nhào lộn trên không / aerial acrobatics ở sau vườn, tôi đã thầm nhủ quả là một kỳ công huyền diệu, và nghĩ về ca vịnh 14 và 53 nhớ đến câu –“Chỉ có kẻ khùng mới tự nhủ, ‘Làm gì có Thiên Chúa!’”

Fleming Island, Florida

Dec. 5, 2021

Nguyễn Tiến Cảnh