Muà Thu Ly Biệt - Nhạc&Lờ: Vũ Lương Đúng - Ca Sĩ:Duyên Quỳnh

Nhạc&Lờ: Vũ Lương Đúng
Ca Sĩ:Duyên Quỳnh

Rời Bỏ Chốn Lao Xao - Lời: Như Nguyệt - Nhạc Phan Hoàng Đệ - Hòa Âm:Phan Đê - Ca Sĩ: Hà Thảo

Lời: Như Nguyệt
Nhạc: Phan Hoàng Đệ
Hòa Âm:Phan Đê
Ca Sĩ: Hà Thảo

Việt Nam Nữ Lưu Lẫm Liệt, - Bà Trần Thị Băng

 

Tiết Phụ Ngậm Ngùi

Trời sầu đất thảm một hừng đông

Thiếu phụ xả thân giựt xác chồng

Tay yếu làm sao tranh lũ giặc

Chân mềm đâu thể thoát bầy ong

Phát phu thắm máu trang anh kiệt

Tiết hạnh soi gương khách má hồng

Quyết thác theo chồng không uống thuốc

Phu - thê nghĩa trọng tựa non sông..!!

Nguyễn Minh Thanh

------------

*Phát phu: tóc, da

1 - Dẫn Truyện Bà Trần Thị Băng:

Là người VN, không ai không biết Ô. Thái Phiên.

Nhưng rất ít người biết vị Nữ Lưu Lẫm Liệt: Bà Trần Thị Băng, phu nhân của nhà cách mạng, chí sĩ Thái Phiên.

Bà Trần Thị Băng, sinh trong gia đình phú hộ, con của Ô Trần Thượng Hữu ở làng Quang Châu, xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. [Ông Trần Thượng Hữu từng hợp tác Phong trào Duy Tân”.]

Bà là vợ sau cuả Ông Thái Phiên. Ông Thái Phiên có đời vợ trước, bịnh mất sớm, chưa con.

Sử truyện không thấy ghi năm sinh và mất của Bà Trần Thị Băng. Song, cứ vào sự tích, Bà mất năm 1916.

Bà đã lẫm liệt tuẫn thân, do sự kiện:

Ông Thái Phiên chồng Bà, cùng quí Ô... Trần Cao Vân, Phan Hữu Khánh... bí mật liên lạc với vua Duy - Tân mưu đồ khởi binh đánh đuổi giặc Pháp. Mưu sự bại lộ, Vua Duy Tân bị giặc lưu đày sang đảo Réunion, Ấn Độ Dương ..!!

Còn ba Ông: Thái Phiên, Trần Cao Vân, Phan Hữu Khánh đều bị giặc giết với 2 lính hầu vua Duy Tân..!!

Pháp trường tử hình những người yêu nước, trong đó có chồng Bà, lập tại An Hoà, phía Bắc thành nội Huế. Thi hành án lệnh: hừng đông ngày 17 - 5 - 1916.

Ngay khi đầu Ô Thái Phiên vừa rơi xuống đất. Mọi người đều sững sờ ngơ ngác khi thấy Bà Trần Thị Băng đã xông xả vào ôm lấy đầu chồng. Nhưng làm sao giành được với bọn lính giặc hỡi trời!! Bà đành buông tay!!

Về nhà, Bà bị bịnh, và dứt khoát không thuốc thang, không ăn uống, để nguyên áo quần đẫm máu đào của chồng nằm cho đến chết..!!

Trước giờ sắp mất, phụ thân Bà yêu cầu để cho người nhà tắm gội. Bà nhứt quyết từ chối, và thưa:

"- Áo quần con, thân thể con đã thấm máu chồng, xin cha cứ để cho con chết trong bộ áo quần nầy !".

Rồi từ từ... Bà lặng lẽ qua đời với bao ngậm ngùi thương xót cuả gia đình và làng, nước...!!

Bà mất mới hơn 20 mươi tuổi..!!

Thế gian hi hữu, vô tiền khoáng hậu, duy, chỉ có ở phụ nữ VN mà thôi..!!

Tiếc rằng, người viết không đủ văn tài để ca ngợi đấng phụ nữ TIẾT HẠNH cao qúi tuyệt vời này..!!

2 - Lược truyện Ô.Thái Phiên:

Thái Phiên (1882 - 1916): người Quảng Nam, nhà hoạt động cách mạng. Ông cùng Ông Trần Cao Vân và vua Duy Tân lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống giặc Pháp tại Trung phần VN, trong tổ chức Việt Nam Quang Phục Hội.

Mưu sự bại lộ, Ô.Thái Phiên bị giặc bắt với nhiều người...

Trong ngục thất, Ô. Thái Phiên với những người đồng sự đã dũng cảm nhận hết trách nhiệm về mình và xin tha cho vua Duy Tân. Ông bị chém đầu vào ngày 17 tháng 5 năm 1916, tại kinh đô Huế !!

Vọng tưởng nhị vị tiền nhân, Nam Nhi hào kiệt, Nữ Lưu lẫm liệt:

Ô. Thái Phiên, Bà Trần Thị Băng,

hậu sinh cảm thán và nguyện cầu quí hương linh chư vị:

" Sống dương gian ngậm ngùi biệt ly... hy sinh vì tình dân quốc

Thác âm cảnh hân hoan trùng phùng...chung hỉ vẹn nghiã phụ phu."

Kết:

Hỡi những anh thư, hào kiệt...

Hỡi những người lẫm liệt cuả thiên thu,

Hậu sinh xin kính cẩn dâng lời thơ ngưỡng vọng:

Tiền Nhân Bất Khuất

Rừng phong lã chã lá mưa thu

Thương tưởng Tiền Nhân hận kẻ thù

Xâm lược quốc gia nhiều thủ đoạn

Hoá nô dân tộc lắm gian mưu

Hy sinh xã tắc bao hào sĩ

Tuẫn mệnh sơn hà quí nữ lưu

Mây trắng bồng bềnh qui Nghĩa Lĩnh*

Hồn thiêng khí phách rọi trăng thu...!!

Nguyễn Minh Thanh

Đất khách, ngoài trời đêm tối lạnh lùng, màng đêm sâu thăm thẳm...

Người viết " Sử Truyện bi hùng " xin dừng bút, với cõi lòng man mác... lá vàng sang Thu.

Than ôi!

Vận nước Thu bay sầu điệp điệp …

Trăng cao nhiều khuyết ít khi tròn!!

Bành trướng Tàu Man đầy quỉ quyệt

Ngàn sau Tổ Quốc mất hay còn... ?!

Nguyễn Minh Thanh kính bút

GA, Thu vàng, năm 2021

* Nghĩa Lĩnh: núi nhỏ, cao 175 m, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Nơi có Đền Hùng, thờ Mười Tám vị Hùng Vương, kinh đô nước Văn Lang.

* Nguồn:

- TNĐT - DNTĐ, gs Trịnh Vân Thanh

- Báo: Niềm Tin GA

- Các Trang web: Thái Phiên, Trần Cao Vân...,

Cuối Tháng Tám

Sáng nay như thường lệ, tôi dậy sớm. Làm vệ sinh cá nhân xong, tôi uống một ly nước ấm, thay đồ và đi bộ. Tôi yêu cái xóm nhỏ hiền lành của tôi. Những con đường sạch sẽ và bình an chan hòa nắng sớm. Mỗi ngày tôi hay nhìn những bông hoa ven đường hay trước nhà hàng xóm. Có những chỗ người ta dọn sạch sẽ trồng cây mới. Cây mới trồng nhỏ xíu, yếu đuối hấp dẫn ánh mắt tôi. Rồi mỗi ngày cây ấy mạnh mẻ và lớn dần lên. Những cánh hoa nhỏ xíu hé nụ. Ừ! Hoa nhỏ nhắn, xinh đẹp như nụ cười thật xinh của đứa cháu nội Ella khi nhìn tôi trên Iphone mỗi lúc Facetime.

Thật sự khi về thăm gia đình ở VN trở lại Mỹ tôi mới thấy giá trị thực sự của những sidewalk mà nơi này tôi có. Ở VN tôi không tìm được con đường nào như thế. Người ta cất nhà, làm đường không hề nghĩ đến chừa một con đường nhỏ an toàn cho người đi bộ. Con đường trước mặt xe chạy ào ào chỉ cách nhà vài mét. Buổi sáng muốn đi bộ một vòng không biết đi đâu. Cứ bó gối ngồi nhìn ra đường nghe còi xe lẫn tiếng xe chạy vụt qua như muốn lấy mạng con người.

Nơi gắn bó với cuộc đời tôi, tâm hồn tôi, nơi tôi từng chạy nhảy, tắm mưa vô tư không còn nữa. VN không còn là nơi yên tịnh, bình dị nữa rồi. Mỗi nơi đều vội vã, tranh chấp và chụp giựt từng ngày. Dường như nơi nào, thời gian nào cũng chờ đợi những dự án, những kế hoạch gì gì đó khiến người bình thường tính không xong, nghĩ không tới, hồi hộp bất an.

Sáng nay, tôi bước ra khỏi nhà đi mới có một vòng mà cảm thấy lạnh. Tôi về lại nhà thay chiếc áo khoác và thấy dường như mùa thu đang trở về. Trời mát lạnh nhẹ nhàng. Tôi nghe thầy Pháp Hòa giảng pháp với cái tai nghe thấy lòng thanh thản lạ kỳ. Dường như nơi này, con đường này, những dãy núi xa xa trước mặt cho tôi sự bình yên và hạnh phúc.

Tháng 8 đã chấm dứt ngày hôm nay. Ngày mai qua tháng 9. Tháng của lễ Lao Động ở Mỹ và ở VN rộn ràng cờ xí băng rôn mừng ngày lễ Độc Lập. Thời gian lại tiếp tục vòng quay không bao giờ dứt. Một ngày đi qua. Một năm đi qua tôi đã mất đi thời gian của đời mình. Phía sau là quá khứ không kéo lại được. Phía trước tương lai không biết có gì để diễn biến tiếp theo. Giờ này đang là hiện tại.Tôi hít thật sâu, bước chân đều đặn có lực hơn. Hãy yêu bản thân trong từng phút giây hiện tại. Hãy để lòng đến những người xung quanh và thông cảm khi thấy những sự không được bình thường. Hãy tha thứ và thông cảm cho con cháu những lúc chúng sai phạm. Tuổi trẻ ai lại không sai sót và vấp ngã. Hãy mỉm cười và đưa tay kéo chúng đứng lên với một nụ cười.

Tháng 8 tôi có nhiều duyên nợ với Bác sĩ. Bà bác sĩ gia đình về hưu. Tôi có một ông gia đình mới. Ông là người Việt rất dễ thương, nói năng lịch sự và cũng mang họ Nguyễn nhà ta. Trong lần trò chuyện được biết vợ ông người Biên Hòa và ngày xưa cũng từng học Ngô Quyền. Mong rằng lần hẹn đi Bác Sĩ Nguyễn kế tiếp sẽ gặp được phu nhân ông để dân Ngô Quyền tìm lại nhau. Vì là bác sĩ gia đình mới nên tôi phải làm lại hồ sơ từ đầu, ông cho tôi làm rất nhiều thử nghiệm để kiểm tra sức khỏe.

Cuối tháng 8 tôi cũng đã đi chích cúm để an toàn tuổi già. Cô y tá nói đã có thuốc chích ngừa Covid mới. Thì ra Covid bây giờ phải chích mỗi năm một lần. Nghe mà ngán ngẩm.

Tháng 8 tôi cũng làm một chuyến du lịch nhỏ ba ngày ở Solvang Nam California. Đây là lần thứ ba tôi tới đây. Mấy lần trước chỉ ghé chơi vài tiếng rồi đi về. lần này con gái book khách sạn ở lại. Mỗi ngày đi một vòng khu thị trấn, ăn uống, mua sắm, chụp hình và ngắm ông đi qua bà đi lại. Cái thị trấn Âu Châu xinh xắn này vậy mà lúc nào cũng có khách du lịch ghé thăm. Những cối xay gió đặc trưng quyến rũ người ta không ít. Chúng tôi mua vé ghé thăm và chụp hình với những con đà điểu thật to. Dù nhỏ nhưng nơi này có mấy cái museum. Mỗi museum có đặc điểm riêng, hình ảnh chưng bày độc đáo riêng. Không mua vé vào cửa, chỉ bỏ tiền vào hộp nhỏ ủng hộ mà thôi. Có một tiệm bánh rất đặc biệt ở Solvang mà du khách nên ghé mua ăn thử. Chỉ là bánh quy thôi nhưng rất ngon hình thức đựng cũng khác lạ.

25 tháng 8 tôi đi dự tiệc sinh nhật 74 tuổi của Nguyễn Hữu Hạnh. Tiệc này cũng kỷ niệm 40 năm ngày cưới của cặp đôi Hạnh & Dậu. Đánh dấu 30 năm hai vợ chồng định cư tại Hoa Kỳ. Ba điểm chính trong một buổi tiệc thân mật gia đình rất có ý nghĩa. Vợ chồng, con cháu quây quần. Bạn bè đến tham dự rất đông. Ai cũng rạng rỡ nụ cười chúc lành. Hạnh & Dậu là hai người em rất vui tính và dễ thương. Chúc Mừng hạnh phúc hai em. Chúc các em mãi mãi yêu thương nhau trong niềm vui chung của tập thể đồng hương Biên Hòa, các thầy cô, các bạn học trường Ngô Quyền và Khiết Tâm.

Tôi ngồi đây trước màn hình để viết vài dòng tiễn đưa tháng 8. Tháng của rất nhiều sự kiện trong lịch sử, một người bạn đã gửi vào diễn đàn cho chúng tôi lật lại quá khứ. Tôi xin điểm lại những ngày tháng 8 thật nổi bật nhất để chúng ta cùng nhớ và tiễn đưa tháng 8.

-Ngày 06/8/1945 Mỹ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima Nhật Bản

-Ngày 06/8/ 1962– Nữ diễn viên, ca sĩ Marilyn Monroe qua đời do sử dụng thuốc an thần quá liều.

- 09/8/1173 – Bắt đầu xây tháp nghiêng Pisa, Ý Đại Lợi.

-. 10/8/1945 Truman tuyên bố Nhật Bản đầu hàng.

. 10/8/1961 – Chiến tranh Việt Nam: Quân đội Hoa Kỳ bắt đầu sử dụng chất độc da cam tại Việt Nam.

. 10/81990 – Tàu vũ trụ Magellan đến hành tinh sao Kim.

- . 15/8-1914 – Kênh đào Panama bắt đầu cho phép tàu qua lại, rút ngắn hải trình giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương thông qua eo đất Panama.

. 16 / 8/ 1977 Elvis Presley chết vì đau tim

. 17/8-1798 – Các tín hữu Công giáo Việt Nam tin rằng Đức Mẹ Maria hiện ra tại

Quảng Trị, sự kiện được gọi là Đức Mẹ La Vang.

- 21/8/1959 – Tổng thống Dwight D. Eisenhower ký một lệnh hành chính tuyên

bố Hawaii trở thành tiểu bang thứ 50 của Hoa Kỳ.

-.22/8/1914 – Chiến Tranh Thế Giới thứ Nhất: Ngày đẫm máu nhất trong lịch sử quân sự Pháp với hơn 20.000 binh sĩ tử trận khi giao tranh tại Rossignol trong khuôn khổ trận Ardennes.

- 25/8/1883 – Chính phủ Pháp và triều Nguyễn ký kết Hòa ước Quý Mùi, xác lập quyền bảo hộ lâu dài của Pháp trên toàn bộ Việt Nam.

- 28/8/1963 – Nhà hoạt động dân quyền Martin Luther King đọc bài phát biểu TÔI CÓ MỘT GIẤC MƠ tại Washington, D.C., Hoa Kỳ.

- 30/8/ 1945 – Cách mạng tháng Tám: Bảo Đại đọc chiếu thoái vị tại Huế, kết thúc nhà Nguyễn

- 30/8/1984 – Chương trình tàu con thoi Discovery: khởi hành chuyến đi đầu tiên của nó từ Trung tâm vũ trụ Kennedy, Florida.

- 31/8/1997: Diana, Vương phi xứ Wales thiệt mạng trong một vụ tai nạn xe hơi

kinh hoàng xảy ra dưới đường hầm cầu Alma ở Paris, Pháp vào ngày 31 tháng 8

năm 1997 cùng với Dodi Fayed, con trai của doanh nhân người Ai Cập Mohamed

Al-Fayed, và là tình nhân của Diana vào thời điểm đó.

.......

-Ngày 09/8/1945 quả bom thứ hai rơi xuống thành phố Nagasaki của Nhật chấm dứt thế chiến thứ hai.

Thế là đã bắt đầu tháng 9. Tháng chín đối với tôi nhiều kỷ niệm hơn tháng 8. Tháng này nhà tôi có đến 4 cái sinh nhật. Ở nơi này thời đại này người ta ghi nhớ ngày sinh nhật để chào đón một sinh mạng đến làm đẹp thế giới này. Một hài nhi nhỏ bé nhưng biết đâu là một anh hùng, một nhân vật vĩ đại đem lợi lạc cho muôn người. Ai cũng bắt đầu một hành trình từ trong bụng mẹ. Ai cũng cần một nhát kéo cắt rốn để hội nhập với thế giới. Ai cũng khóc oe oe khi chào đời và bất cứ một sinh mạng nào được sinh ra cũng chỉ là một đứa bé. Một thiên thần nhỏ bé của gia đình.

VN ta thường không quan trọng ngày sinh mà nhất nhất nhớ về ngày chết. Má tôi, ba tôi hai người tôi quan trọng nhất đời tôi cũng chỉ nhớ nằm lòng ngày giỗ tổ tiên để cúc cung bái lạy. Nếu hỏi ngày sinh của họ. Tôi cam đoan họ không hề biết. Đừng hỏi ngày sinh các con, chỉ hỏi tuổi gì, tôi tin chắc má tôi sẽ xòe bàn tay ra để tính nhẩm. Tí, Sửu, Dần, Mẹo, Thìn, Tỵ...

Tháng 9 là tháng gắn liền với cuộc đời tôi. Tháng tôi từ con gái biến thành đàn bà. Tháng mở đầu để tôi từ giã tâm hồn vô tư vô lo thành một người biết thế nào là cay đắng cuộc đời. Có những niềm riêng từ trong sâu thẳm không thể kể cho ai nghe. Chỉ cất lại cho riêng mình để chấp nhận và tha thứ.

Ngày đó đến nay đã 54 năm. Tôi lại mỉm cười khi nhớ lại tôi như thế nào trong ngày quan trọng đó. Tôi là con gái rượu của ba má tôi. Tôi có nhà riêng và đám cưới tổ chức ngay sân trước nhà tôi. Cổng cưới vu quy với những nhánh đùng đình treo theo lá dừa được cắt tỉa tỉ mỉ. Nhóm nam hướng đạo làm cả ngày hôm qua. Phòng tân hôn dán giấy màu thật đẹp của đám học trò chăm chút. Giường cưới với chiếc chiếu hoa mới mua, mền gối còn thơm mùi xà bông mới giặt. Trên đầu giường là bàn thờ tơ hồng với hoa và hai ly rượu cho đêm hợp cẩn.

Nhà tôi ở vùng xôi đậu không được an toàn nên đám cưới tôi làm tại quận lỵ ngay trước sân nhà tôi. Ba tôi mướn thợ về nấu các món ăn. Khách mời đa phần là bà con dòng họ hai bên và bạn bè của cha mẹ vì ơn nghĩa lâu năm. Đàng trai đến nhà với đầy đủ sính lễ. Tôi con gái duy nhất của cha mẹ đã có một đám cưới đàng hoàng trang trọng để trình làng. Như vậy cũng tạm gọi là trả hiếu theo quan niệm ngày xưa. Vậy mà cho đến mấy chục năm sau ở nước Mỹ hỏi anh ấy ngày cưới là ngày nào anh hoàn toàn không nhớ, không biết. Người đàn ông của đời tôi vô tâm đến thế.

Tháng 9 tôi làm khai sinh cho đứa con gái 3 tuổi dễ thương bụ bẫm có làn da trắng và đôi mắt có màu xanh lơ. Tôi chọn ngày cưới của tôi làm ngày sinh cho con. Mỗi ngày đi dạy tôi mang con theo. Con chơi với bác lao công ở trường. Hết giờ tôi dẫn con về. Nhóm bạn thấy tôi nghỉ hè có mấy tháng mà đã có con lớn thế này. Tôi cười ôm con trong vòng tay. "Con gái cưng tôi đẻ ngang hông". Con bé bảo "Mạ đừng chơi với mấy O đó nữa. Con rọt của người ta mà còn hỏi như rứa"

Con tôi nói như két nhưng đôi lúc tôi không hiểu nó nói gì. Nó nói rặt giọng Quảng Nam và Quảng Trị. Tôi dân miền Nam có hiểu chi đâu. Má tôi còn tệ hơn tôi. Một lần dẫn con về nhà ngoại. Tôi thấy hai bà cháu đang kịch liệt giằng co với cái chổi quét nhà. Tôi hỏi

- Má ơi! Chuyện gì vậy?

Má tôi vừa thở vừa nói.

- Má đang quét nhà, bé Nhi chạy tới giựt chổi của má, nó nói cái gì suột suột má không hiểu.

Hỏi con gái nó trả lời:

- Con nói Mệ Ngoại tra rồi, lại giừng ngồi để chủi con suốt cươi cho.

Bạn có hiểu cháu nói gì không? Tôi thì hiểu, má tôi thì không? Tới giờ kỷ niệm vẫn còn trong tôi dù má tôi đã mất mấy chục năm về trước, con gái tôi bây giờ đã 57 tuổi rồi.

16 tháng 9 này là rằm Trung Thu, ngày người tình trăm năm của tôi mất hơn 7 năm. Sau thời gian 3 năm tang chồng, sau mùa đại dịch tôi đã đem tro cốt anh ấy thả biển. Chùa không thể để tro cốt lâu hơn. Ý nguyện của anh là thênh thang về với biển trời nên bây giờ anh ấy không còn vướng bận.

Tôi chuẩn bị qua thăm con tại Texas. Hành trang đã xong, năm nay tôi sẽ cúng giỗ anh ở nhà con trai. Anh đã gắn kết với tôi từng ấy năm, tôi tin chắc người anh yêu thương nhất cũng sẽ là tôi. Cúng giỗ chỉ là tưởng nhớ và tri ân.

-"Hãy đi theo tôi nếu hương linh ông vẫn còn loanh quanh ở nơi này. Nơi nào có tôi, ông sẽ nhận tín hiệu bình an và yêu thương của gia đình".

Nghe nói cơn bão Yagi đang tiến vào Trung Quốc và VN. Xin cho cơn bão mau qua và đừng gây thiệt hại cho người dân tội nghiệp nước tôi. Cầu nguyện. Cầu nguyện.

Nguyễn thị Thêm.

9/2024

Thu Vàng Mấy Đỗi

Tự dưng …

... tự dưng rồi trời đổ sương đầy những sớm mai. Sương như hơi thở nấn níu của đêm sắp bỏ đi. Đồi núi, phố xá, cỏ cây lẫn lẫn trong hơi sớm mù mù. Sương bay là là, sương rơi lả lả. Sương từ vạt núi tuôn xuống. Sương từ mặt sông bốc lên. Sương váng vất ngoài đầu ngõ. Sương len lách vào hẻm phố. Sương tràn ngoài xa lộ. Sương thổi từng giòng khói trắng bay lan man vào từng lối tắt đường quanh, vắt lên cái nóc tháp chuông nhà thờ dát bạc, luồn vào khung cửa sổ khép hờ làm ai đó vội kéo góc chăn lên phủ kín bờ vai bỏ hở. Sương lấp lửng trườn lên hàng ghế đá công viên, rồi lặng lờ sà xuống tưới đẩm những luống cỏ rướm vàng. Sương tự trời cao nghiêng xuống hay sương từ đất thấp vói lên mà sương thấm vào vai người bộ hành dậy sớm làm ai đó rùng mình rồi chợt ... một thoáng nghĩ … ờ … vậy mà đã thu rồi!

Mùa thu sẽ sàng trở về bằng những bước chân sương rất nhẹ.

Hôm kia, mà cũng đâu chắc hôm nào, từ những góc phố khuất, từng bầy chim rủ nhau tụ về vần vũ, bay liệng như thoi đưa, miệng kêu hớt hải vừa như thúc giục vừa như chần chừ trước một chuyến đi xa, xa lắm. Người qua đường bước chân bỗng có hồi như khựng lại, rồi… rảo bước nhanh hơn. Đường phố chợt có khi như ngừng đọng, rồi…vội vã bắt lại cái nhịp vừa để lỡ. Lòng người có một thoáng như ráo hoảnh… Có một cái gì bảng lảng đâu đây. Có một cái gì chực hờ muốn nói ... mà môi không hở được ra lời.

Mùa thu trở về, lạ lẫm như mọi khi.

Ngày hôm trước nữa, trên bãi đất trống phía tây thành phố, gánh xiệc dạo đã lo cuốn lều hạ rạp, cái vòng quay khổng lồ treo đèn kết tuội đã quay suốt một mùa hè giờ được tháo ra, chất chồng như một đống phế liệu. Mấy cái loa phóng thanh phát rân những bài nhạc vui nhộn cũng đã được gở ra khỏi mấy cọc sắt, vất bừa bãi xộc xệch như những cái miệng mếu máo. Bên những chiếc xe van biến chế làm nơi ăn ngủ, những nghệ nhân hết việc đang vội vã thu xếp đồ nghề vào mấy chiếc rương cũ kỷ. Khuất sau tấm bảng quảng cáo sơn phai nhoè nhoẹt, chú hề quen thuộc, không còn cái áo rằn ri và cái quần thùng đóng bộ, bôi mất lớp phấn son ngây ngô, ngồi một mình, cô đơn và lạt lẽo như một pho tượng cũ bỏ quên.

Mùa thu dợm đến, có một lúc mọi sự tưởng chừng như ngừng lại. Một khoảnh khắc nào đó. Một khoảng trống nào đó hay chính là một khắc khoải nào đó. Biết đâu.

Mà có thực. Trời đất cỏ cây và lòng người. Tự dưng rồi thấy một chút bâng khuâng. Một cái gì đó xao xác. Một thứ gì đó không yên. Tự dưng rồi thấy nao nao. Thấy là lạ dù vẫn đất trời đó, sông nước đó, gió mây đó, cỏ cây hoa lá đó. Có điều trời đất đó dưng không ra chiều lãng đãng. Gió mây đó bỗng nằng nặng nỗi niềm. Cũng là cơn gió quen nhưng trưa nay sao thấy hiu hiu. Vẫn là vạt mây đó sao hoàng hôn này lại ngan ngát. Có cái gì đó đang trở dậy, cựa mình, dù đã thúc thủ nằm yên từ lâu lắm trong cái góc khuất nhất của lòng ta.

Cái gì đó ? Ai mà biết được. Nhưng rõ ràng nó đang cọ quậy, đang vùng vẩy cho rớt lớp phấn bụi thời gian. Một ấm ức chưa được giải thông ? Một chuyện đôi co chưa ngã ngũ ? Một niềm vui chưa từng ? Một nỗi buồn chưa tỏ ? Hay một dáng người ? Có đôi khi chỉ một tiếng cười ? Rất có thể chỉ một tiếng khóc ? Ngọn đuốc cháy lập loè trên khuôn mặt sinh ly. Giọt nước mắt tử biệt khóc ngoài ngàn dặm. Ánh trăng xanh mướt một đêm mười bảy. Ngón tay ngoéo hờ giữa góc phố trăm năm. Tưởng đã khuất lấp. Tưởng đã chôn vùi dưới tầng tầng tất bật của từng ngày qua, từng đêm tới, tuần tuần, tháng tháng, năm năm….

Vậy mà không. Rõ ràng là không. Nó đang trổi dậy kìa, trong cái cạn sớt và thăm thẳm của lòng ta. Nó theo cái quạnh quẽ của hơi thu mà máy động. Rồi thì là một hoạt cảnh. Hoặc chỉ là một ấn tượng. Có khi chỉ là một cái ngoái nhìn hồi nào mà làm xốn xang lại cả dạ. Có khi chỉ là một trách móc không đâu lại làm trìu trĩu đến bây giờ. Hay khi không rồi một bước chân nhún nhảy của ai đâu một lần nào đó, bỗng làm rộn rã lại đến tội nghiệp con tim đã quá chừng mệt mỏi.

Một chút xíu thôi, chút thôi. Nhưng mà quả tình có đó, còn đó.

Lòng ta đã vậy. Trời đất lại mang mang…

Trời đất quả thật là mang mang…

Nắng không ra nắng. Mưa chẳng ra mưa. Không gian cứ ui ui, thời tiết ấm ấm lạnh lạnh. Trời đất như có gì băn khoăn lắm, như cứ ray rứt gì đâu, như muốn bỏ một cái gì mà không nở, muốn giữ một cái gì mà chưa định. Ngày vẫn lên mà chừng như uể oải. Đêm mỏi mòn mỗi lúc một lê thê hơn. Giữa trời và đất như có gì lung linh nối lại, giữa ngày và đêm nấn níu những giờ khắc loảng. Cứ như vậy, giữa những đối cực bỗng nhùn nhằng cái khoảng trống không tên, cái gì không biết là cái gì, mà như sương, như khói, như hiu hắt, như tiêu sơ… Như có đó mà không có đó. Như không có đó mà không là không có đó. Không gian như có dây tơ. Bước đi sẽ đứt động hờ sẽ tiêu… (*)

Vậy đó… vậy đó ...

... Rồi một buổi sáng, choàng mắt dậy, có cái gì lốm đốm ngoài vườn, trên hàng phố, xa một chút trong công viên, xa hơn nữa trên sườn núi… một đốm vàng…Ờ, một đốm vàng giữa chòm lá hôm qua còn xanh mướt, một dãy đỏ trên rừng cây hôm kia còn xanh rì. Thu tới thật rồi, tới hồi khuya khi núi còn trầm mặc, sông đương lững lờ, phố xá im ỉm và người, người còn đang chìm nổi giữa chiêm bao. Thu tới như một bất ngờ dù đã từng phen dọ dẫm. Thu tới, e dè một chiếc lá...

… Rồi hai chiếc lá trở màu, rồi ngàn chiếc lá, rồi trăm ngàn, rồi triệu triệu chiếc lá trở màu cùng một lượt. Cái biển lá xanh ngát hôm qua hôm kia còn làm gợi lên sự yên bình rất đỗi, bỗng đâu chen chúc từng vệt màu nóng hổi, đủ hơ ấm cả một tấm lòng đang lạnh. Vàng, vàng vàng, đỏ, đo đỏ, tím, tim tím, nâu, nâu nâu… Xanh chen vàng, chen đỏ, chen tím, chen nâu. Rồi vàng đỏ tím nâu chen xanh. Rồi tới lúc đỏ con mắt mới thấy được một đốm xanh, lẻ mọn.

Chẳng mấy lúc, thu đúng mùa chín rộ, nở bừng ra lộng lẫy. Lộng lẫy tới độ làm lòng người cũng vui lây. Ngó lên núi, cả một núi gấm hoa. Nhìn ra xa, gần, trước, sau, phải, trái, chỗ nào cũng sắc với màu, cũng phấn son của trời đất. Lang thang vào rừng phong một ngày nắng tốt như len lách giữa trùng trùng trái tim còn rất trẻ. Hồng hào. Tươi rói. Mỗi bận gió thổi qua, cả một rừng tim đỏ cùng réo lên cái nhịp thanh xuân.. Vói tay ngắt chiếc lá, cọ nhẹ vào môi nghe mềm mại, mặt lá ửng hồng túa ra li ti những đường gân nhỏ như ngàn mạch máu vân vi trên má ai ngày xưa, nhan sắc.

Những ngày nắng, thứ nắng trong vắt và hiền hòa của mùa thu, biển lá còn được dát lên ngân nhủ, nhìn xa như một bức gấm thêu hoa mà bàn tay ngọc ngà đã điểm xuyết thêm đây đó những sợi tơ kim tuyến.

Mùa thu đã thay lá thành hoa. Cả một vùng núi non, rừng rậm, ao hồ… biến thành một vườn hoa không rào chắn, thứ hoa không có ong bướm cợt đùa mà chỉ có toàn gió lượn. Có lạc vào rừng thu một ngày trở gió, thấy gió bốc lên cả một khối màu sắc lung linh lung linh mới thấy cái thâm ân của trời đất. Thiên địa đâu có bất nhân. Mặt đất này toàn là thực phẩm trần gian, no được hay không chính là do lòng ta đó.

Rồi lắm khi những cơn mưa bất chợt, mưa bay nghiêng làm như nước cũng đổi màu. Mưa thu không nặng hột, chứa trong cái túi long lanh của nó những đốm xanh đỏ tím vàng, cuốn theo gió thổi, rải tung màu sắc ra trời như bông giấy rải trong mùa lễ hội. Dứt mưa, nước thấm vào thân cây đen sẩm, tàng lá đã đỏ, ửng đỏ thêm, chòm lá đã vàng, hực vàng thêm, tuyệt tác.

Những buổi chiều không mây, mặt trời mùa thu rất nguội, rải đều hết thứ nắng ấm, vàng và trong như hổ phách, mọi thứ, mọi vật kể cả cái biển lá đủ màu rồi cũng nhòa tan vào cái màu vàng lồng lộng đó. Trên những con đường qua lại, những chòm cây chụm đầu thường đồng lõa cho người ta núp bóng tình tự, bỗng chốc hực hở, sáng trưng vì những chiếc lá vàng ăn nắng làm cả phố lá vàng thêm. Những tình nhân e thẹn được dịp cũng muốn tung hê ra cho hết, một lần. Khu phố xưa không chừng cũng bớt đi cái vẻ cau có ủ ê của tháng năm cằn cỗi khi ngọn nắng vàng thu len vào tới những hóc hẻm bỏ quên, làm tươi lại cả những vì tường bệ cửa đã rong rêu. Đến đá xanh chừng như cũng muốn ửng vàng như lá…

Chỉ có điều, chỉ có điều, trên những hàng dây điện càng lúc càng thấy vắng bặt dấu chim… những bầy chim dần dần đã bỏ đi hết. Ngày đã thấm lạnh. Gió đã đổi chiều, từ mạn bắc thổi xuống… miên man, miên man.

Cái lộng lẫy rồi có phải, chẳng qua … cũng chỉ là tín hiệu của một sự tàn phai, sẽ đến.

Thử tưởng đến cái màu vàng trong những bức tranh của Van Gogh, thứ màu vàng nóng sốt, chói chang đến quay cuồng trong cặp mắt buồn bã của người họa sĩ mang tâm bệnh. Màu vàng của thứ nắng quái chiều hôm, rồi ra, chỉ là dấu hiệu của một ngày sắp tắt.

Mùa thu cũng vậy. Thu vàng lịm, thu tím thẫm, thu đỏ quạch… vẻ rực rỡ đó của mùa thu dường như cũng chính là cái hơi thở hắt của đất trời trước khi tịch diệt, là lần gượng dậy cuối cùng của một năm đã tới hồi mệt mỏi.

Gió trở chiều. Mưa nắng, nắng mưa mấy đổi, từng ngày ngày một lạnh thêm…

Mùa thu đã đến bằng những bước chân thật từ tốn thì khi bỏ đi, những bước chân thu lại rất vội vàng. Một sớm, một chiều…Từng chiếc lá rứt khỏi cành, vèo bay, tấp vào một vạt cỏ úa hay mắc lại trên khung cửa nhà ai đó. Lá rơi trên vai pho tượng trắng, trên ghế đá, trên bờ thạch ngoài bến nước. Lá rơi trên vai người đi bộ rảo bước, trên tóc rối người chờ người trong góc khuất công viên. Lá rơi theo mưa, thầm thì theo mưa. Lá rơi theo gió, run rẩy theo gió. Rồi khi không gió cũng chẳng mưa mà lá vẫn rơi rơi. Lá rơi, rơi hoài rơi hủy… rơi cho đến lúc chỗ nào cũng đầy xác thu vàng. Hàng ba, hè phố, mái hiên, những lối tắt, những đường ngang. Lá rụng từng chiếc một, rồi lá rụng từng chùm, từng bựng… lá rụng tất tả, rụng ngược xuôi, rụng bời bời, rụng không kịp nghỉ… Lá rụng như cả một trời thu rụng. Xanh vàng tím đỏ tung hê, tan tác. Ngày vội vã lắm rồi. Chiều tới sớm. Đêm nơm nớp đâu đây.

Dưới gốc cây phong, lá khô nằm sấp lớp. Lá thu năm nay nằm đè lên lá những mùa thu trước. Lớp đã khô dòn. Lớp còn âm ẩm. Dẫm từng bước nhẹ, có nghe không, tiếng thu kêu xào xạc. Trên những bãi lá thành phố, không có con nai vàng nào ngơ ngác, nhưng chắc sẽ có hơn một người bỗng thấy mình ngớ ngẩn khi thấy sự đổi thay quá đột ngột của đất trời. Mới đó ! Đã quạnh hiu ! Cây lá trống không. Đất trời trống không.

Ai đó đã qua đây, rồi có để lại gì không, kể cả một dấu chân đã dẫm lên mấy lần lá úa. Lá sẽ rơi lấp lên tất cả, con đường, bãi cỏ, ngõ phố, công viên, tiếng cười lanh lảnh một mùa hè, giọt nước mắt lẫn vào giọt mưa bất chợt, ngón tay cong như một lời hẹn vu vơ… Ai đó đã kể chuyện một con sên đi chôn một chiếc lá vàng, có cần không, khi mỗi bận thu qua, mọi thứ rồi chỉ còn là một phần mộ lớn. Mỗi chiếc lá là một kỷ niệm. Mỗi chiếc lá sẽ rả đi, theo hạn kỳ của nó. Mọi kỷ niệm sẽ lịm dần trong huyệt sâu của tưởng nhớ, chỉ không biết khi nào.

Vàng thu chỉ là ảo ảnh. Và tình thu chỉ là một thứ đoạn trường.

Mùa thu đi rồi, đi rất vội. Mùa thu đi mang theo hết với nó những niềm vui chung, chỉ còn lại những tấc lòng riêng. Những tấc lòng quạnh quẽ một mình.

Mang theo hết đi, mang theo hết đi, mùa thu.

Để lại chăng, đôi khi chỉ là một chiếc lá vàng mà ai đó ép khô giữa hai trang sách cũ, rồi bỏ quên giữa mối mục thời gian…

Làm chi mấy lớp sương thu, để hai con mắt tôi mù hướng em. Tìm đâu thấy, dấu đã chìm? Có chăng trong xác lá lìm lịm khô….

Tháng chín, mùa thu vẫn râm ran từ hai đầu nỗi nhớ !

Cao Vị khanh