Sau khi mọi người ổn định chỗ ngồi, Thầy Bằng Hiệu trưởng mở đầu:
- Thưa các Thầy Cô, buổi họp bất ngờ hôm nay là theo đề nghị của cô Phương, giáo sư hướng dẫn lớp 9. Cô Phương sẽ trình bày lý do ngay sau đây. Mời Cô Phương.
- Thưa các Thầy Cô, đối với những giáo sư đang dạy lớp 9 của tôi hướng dẫn, chắc các bạn không lạ gì lớp này, tình trạng chia rẽ thật trầm trọng. Lớp chỉ có 40 em, nhưng lại chia năm chia bảy, thường xuyên xích mích. Những chuyện không đáng cũng đưa đến gây gỗ, cải vã làm to chuyện.
Nay trong buổi họp này, tôi nhờ các đồng nghiệp góp ý, giúp lời để tạo sự đoàn kết và vui tươi trong lớp. Xin cám ơn anh chị em.
- Qua những lời cô Phương vừa nói, các Thầy Cô có ý kiến gì xin đưa ra, chúng ta cùng thảo luận.Thầy Bằng tiếp lời.
...............................
- tổ chức cấm trại.
- tổ chức văn nghệ.
- làm báo...
...............................
Rất nhiều ý kiến nêu lên.....
..........................................
- Tổ chức cấm trại, thời gian quá ngắn, không thể đưa các em đến gần với nhau để thông cảm và hiểu nhau.
- Tổ chức văn nghệ, số tham dự tập dượt không nhiều.
Cuối cùng tất cả đều đồng ý cho các em viết báo. Nhưng làm báo gì? với các em có hai hình thức đó là Bích Báo và Đặc San
- Bích Báo tuy gọn, dễ làm, nhưng sự tham gia của các em cũng không bao nhiêu
- Làm Đặc San sẽ thu hút các em nhiều hơn vì đòi hỏi nhiều bài viết.
Thế là tất cả Giáo Sư đều đồng ý cho các em làm Đặc San của lớp. Mọi trở ngại hay khó khăn sẽ được bàn vào buổi chiều sau giờ tan học.
..............................................................
Buổi họp tiếp tục, thầy Bằng khơi mào:
- Chào Thầy Cô, Chúng ta bàn tiếp về việc hướng dẫn các em lớp 9 làm Đặc San. Trong các thầy cô ở đây, người thì xuất thân từ Đại học SP Sài Gòn, người thì Đại Học SP Cần Thơ, người thì tốt nghiệp trường SP Vĩnh Long, nói chung chúng ta không lạ gì các loại báo của trường học. Bây giờ mời Thầy Cô .
Đây là lần đầu tiên Nhà Trường hướng dẫn các học sinh làm Đặc San, chúng ta phải nắm rõ điều kiện ắt có và đủ để hình thành một tờ Đặc San.
1 - Số lượng?
Tất cả đều đồng ý sẽ in khoảng trên trăm quyển, để chia cho các học sinh lớp 9 và số còn lại để tặng...
2 - Tài chính. Chi phí không phải ít ?
Có ý kiến học sinh đóng, nhưng thầy Bằng không đồng ý và sẽ xuất quỹ của Trường cho mọi chi phí này.
Một gút đã được tháo.
3 - Bài viết? Phải nhiều, không thể như Báo Tường.
Đây là vấn đề rất khó khăn. Chúng ta đều biết với trình độ lớp 9, có rất ít học sinh viết được những đoạn văn hay, hoặc những bài thơ tương đối hoàn chỉnh....thì làm sao có đủ bài vở? trong khi chính các thầy cô cũng chưa hẳn viết đã đạt !!.
Có Thầy Cô đề nghị mỗi Giáo Sư viết một, hai bài cho nội dung thêm phong phú...
Cuối cùng thầy Đoàn, Giáo Sư dạy giờ, tốt nghiệp trường SP Vĩnh Long góp ý :
- Tôi đề nghị tất cả bài vở phải là của học sinh. Mặc dầu từ trước đến giờ các em chưa hề viết văn. Ta có thể khuyến khích và bắt buộc mỗi em viết ít nhất một bài từ văn, thơ, sưu tầm, vui cười cho đến những câu châm ngôn...những bài viết này chúng ta chia nhau chỉnh sửa cho các em, để mỗi em có ít nhất một bài viết đăng trên Đặc San. Có như thế các em mới hăng hái tham gia viết bài
Sau một lúc bàn bạc, mọi người đều chấp nhận giải pháp của thầy Đoàn.
4 - In ấn và đóng cuốn..?
Hiện tại Trường chỉ có hai máy đánh chữ nhưng không có máy in Ronéo. Trở ngại cuối cùng.
- Sau khi sửa và chọn bài xong, chúng ta gởi đi in và đóng cuốn?
- Không được chi phí rất cao, thầy Đoàn phản đối và tiếp :
- Chúng ta sẽ tập cho các học sinh làm, tất cả các em sẽ hoà đồng làm chung với nhau, rất có lợi cho sự đoàn kết trong lớp. Không biết các anh chị học ở các trường Đại Học thế nào, chớ ở trường SP Vĩnh Long, chúng tôi được đào tạo để về dạy những vùng quê xa xôi hẻo lánh, nơi cơ sở vật chất, cũng như mọi phương tiện giảng dạy hầu hết đều thiếu thốn. Để có học cụ giảng dạy, chúng tôi phải tự làm, vì vậy có môn học Dụng Cụ Giáo Khoa Thính Thị nhằm hổ trợ kỷ năng, giúp chúng tôi phần nào giải quyết những khó khăn, tự làm đồ dùng dạy học, trong đó có dạy kỹ thuật in lụa cũng như tự đóng khung lụa...Tôi có thể hướng dẫn các em in lụa cũng như làm bản in trên giấy sáp Stencils, kể cả in bìa.
Còn việc đóng cuốn, việc này cũng dễ, để hạn chế tốn kém, chúng ta sẽ tự đóng cuốn và dán gáy, sau đó đem mướn cắt tề cho ngay ngắn.
Sau phát biểu của thầy Đoàn, mọi việc êm xuôi, ai nấy đều vui vẻ tán thành.
Việc làm Đặc San lớp 9 giao cho thầy Đoàn toàn quyền.
Bất ngờ, Thầy Hiệu Trưởng đưa ra thông báo làm mọi người sững sờ:
- Cô Phương sẽ hướng dẫn lớp 8 của thầy Dân, vì thầy Dân sắp có Sự vụ lệnh về Sài Gòn. Thầy Đoàn sẽ hướng dẫn lớp 9 của cô Phương.
Cô Phương thở phào nhẹ nhỏm, vì tránh được lớp đã gây cho Cô không biết bao nhiêu phiền phức.
Thầy Đoàn thì có ý kiến :
- Như các Thầy Cô đều biết, tôi là một Giáo Học Bổ Túc mới ra trường, được đào tạo để dạy bậc Tiểu Học. Nơi trường Trung Học Công Lập này tôi chỉ là một Giáo Sư dạy giờ, không phải là một Giáo Sư Trung học chính thức, thì làm sao làm Giáo Sư hướng dẫn lớp?
Thầy Đoàn vừa dứt lời, Thầy Bằng đã cười và nói:
- Thầy nào cũng thầy, Sư nào cũng Sư, Sư Tiểu cũng như Sư Đại, đều là Sư cả.
Tôi có ý định này từ khi biết thầy Dân sắp chuyển nhiệm sở. Vả lại, các em học sinh lớp 9 này cũng mến thầy, cộng thêm chuyện làm Đặc San.
Tôi hy vọng thầy đừng phụ lòng kỳ vọng của tôi và mọi người, nhất là cố tạo sự đoàn kết cho lớp.
Giờ các Thầy Cô còn ý kiến gì không?
Như vậy buổi họp đến đây chấm dứt, chúng ta có thể ra về.
***
Những Bước Đi
Cộc..cộc..cộc..
Thầy Đoàn ngưng giảng bài, nhìn ra, thầy Hiệu Trưởng đang trước cửa lớp.
- Các Em chờ Thầy một lát.
Thầy bước ra cửa:
- Có gì không gì anh Bằng?
- Không gì quan trọng, chỉ muốn báo cho các em học sinh một chuyện.
- Vậy à, mời anh.
Hướng về học sinh, thầy Đoàn nói:
-Chúng ta tạm ngưng, Thầy Hiệu Trưởng có chuyện thông báo với Các Em.
Quay sang thầy Bằng:
- Mời thầy Hiệu Trưởng.
Thầy Bằng bước vào lớp,tất cả học sinh đứng lên chào.
- Chào các em, các em ngồi xuống, Thầy đến báo với các em một tin, bắt đầu từ hôm nay, Cô Phương sẽ thay Thầy Vân hướng dẫn lớp 8A, lớp 9 các em sẽ do Thầy Đoàn hướng dẫn. Thầy hy vọng các em sẽ không thất vọng dưới sự hướng dẫn của Thầy Đoàn.
Thôi, Các em tiếp tục học. Chào Các em
Lớp vang lên tiếng reo, có em im lặng. Nhóm thì mừng nhưng cũng có những em buồn.
Sau khi bắt tay thầy Bằng, thầy Đoàn bước vào lớp:
- Các em đừng buồn, tuy cô Phương không còn hướng dẫn, nhưng vẫn tiếp tục dạy Các em. Bây giờ chúng ta tiếp tục bài học. Vào giờ học sau Thầy Trò mình có chuyện cần thảo luận.
.............................. .............................. .............................. ........................
- Hôm nay các em học đến đây thôi, 15 phút còn lại chúng ta sẽ bàn một chuyện rất mới với các em cũng như với trường chúng ta.
- Chuyện gì mới vậy Thầy? - Thầy nói mau đi Thầy...
-Các Em im lặng đi, Thầy nói ngay đây.
Hiện nay trường dự định làm Đặc San, lớp được giao thực hiện là lớp các em, và Thầy có trách nhiệm hướng dẫn các em từ khởi sự cho đến khi hoàn thành.
- Làm Đặc San khó hông Thầy?- Chúng em sẽ làm gì? - Bài vở ai viết Thầy? - Mướn ai in thầy?....
Rất nhiều câu hỏi được các em đưa ra.
- Được rồi, thầy sẽ giải thích từ từ cho các em. Khi muốn làm một quyển đặc san, trước hết chúng ta đặt tên và xác định chủ đề cho quyển đặc san. Từ đó chúng ta sẽ sáng tác văn, thơ, truyện ngắn, truyện vui, các bài sưu tầm, câu đố ....theo chủ đề đó.
Điều quan trọng là chính các em sẽ thực hiện từ hình thức đến nội dung quyển Đặc san này. Thầy và tất cả Thầy Cô trong trường sẽ giúp đỡ các em trong việc chỉnh sửa bài viết và chỉ dẫn các em tập in ấn. Nói tóm lại, quyển đặc san này là của các em, do chính tay các em làm nên.
- Nhưng tụi em không biết gì cả - Phải bắt đầu từ đâu - Sẽ phải viết những gì? .....
- Chuyện này Thầy sẽ sắp xếp và hướng dẫn các em làm theo trình tự như sau:
1- Chủ Đề
2- Đặt tên tờ đặc san
3- Nội dung bài viết
4- In ấn và hoàn thành
- Chúng em có cần hùn tiền không Thầy?
- Không, các em không phải đóng tiền. Tất cả chi phí Nhà Trường sẽ xuất quỹ cho chúng ta, bây giờ chúng ta bắt đầu,
1- Trước hết, thầy nói về chủ đề.
Đây là trường học, Chúng ta là học sinh, đương nhiên đây là những chủ đề của chúng.
2- Đặt tên cho tờ Đặc San
Tên tờ đặc san cũng dựa vào chủ đề, nhưng mang ý nghĩa rộng và sâu hơn chỉ cần không đi quá xa chủ đề là được.
Chúng ta sẽ đặt tên cho tờ đặc san này, các em cứ đề nghị lên, nhưng khi đề nghị một cái tên các em phải nêu rõ ý nghĩ cũng như lý do chọn tên đó, sau cùng cả lớp sẽ biểu quyết chọn tên nào.
Bây giờ các em suy nghĩ và đề nghị.
.............................. .............................. .............................. ..................
- Thưa thầy, em đề nghị tên là "Mực Tím" vì mực tím cũng tượng trưng cho tuổi học trò.
- Thưa Thầy, em thấy không đúng vì hiện nay đâu có ai viết bằng mực tím đâu, chỉ viết toàn là mực xanh và viết nguyên tử không hà (thời đó những cây viết BIC ngòi bút bằng những viên đạn tròn nhỏ bút bi được gọi như thế).
- Các em đề cử thêm đi chúng ta còn chọn lại nữa mà
- Thưa thầy ,em đề nghị lấy tên "Hoa Phượng",vì loài hoa này gắn liền với tuổi học trò.
- Em phản đối vì hoa Phượng là nói đến mùa hè còn bây giờ đã qua mùa hè rồi.
.............................. .............................. .............................. ...........................
- Các em còn đề cử thêm không? bây giờ Thầy cũng đề cử một tên.
- Tên gì Thầy?
- Thầy đề cử tên: "Những bước đi"
- Có ý nghĩa gì vậy Thầy?...
- Thầy sẽ giải thích sau. Bây giờ để các em dễ dàng trong việc lựa chọn cái tên cho quyển đặc san của mình,Thầy sẽ giải thích từng cái tên.
Trước hết Thầy nói về "Mực tím".
- Đúng là ngày nay không còn sử dụng mực tím. Vào cái tuổi của thầy, ở những năm học Tiểu học, ngoại trừ lớp Năm tức lớp Một ngày nay, phải viết bằng viết chì, tất cả học sinh các lớp trên, khi đi học đều mang theo bình mực tím, và những cây viết có ngòi hình lá tre, nên thường được gọi là "viết lá tre", mỗi khi viết sẽ chấm vào bình mực, viết hết mực trong ngòi tiếp tục chấm mực tiếp...
Sau giờ tan học, nếu để ý, sẽ thấy hầu hết các em nhỏ tay dính đầy mực tím. Có những em mực tím lem cả áo quần.
Giờ nhớ lại những cảnh hồn nhiên ngây thơ ấy, thầy cảm thấy bồi hồi luyến nhớ.......
- Bây giờ mà trở lại như thế, chắc một ngày thay không biết bao nhiêu là cái áo,
-Còn bị đòn nứt đít nữa...
- Lúc đó Thầy và các bạn có chơi trò tạt mực vào nhau không Thầy? - Chắc vui lắm.
- Ở đó mà vui. Thế nào cũng bị đòn, về nhà còn bị Ba Má khẻ roi vô đít nữa phải hông Thầy?
- Đúng vậy, Thầy vẫn không quên giọng nghiêm khắc của Ba, những lời khuyên dỗ yếm âu của Má sau những buổi tan trường.
Nhưng cũng may là sau đó có những bình mực không đổ rất tiện cho các em học trò Tiểu Học.
- Thầy kể nghe hay và dễ thương quá....
- Thầy còn nhớ một đoạn bài thơ "Màu mực tím" của nhà thơ Kiên Giang, giờ đọc cho các em nghe
Màu Mực Tím
Mực tím phai rồi anh vẫn nhớ
Mùa hoa điệp nở, mộng ngày xanh
KG
Tôi đã tương tư màu mực tím
Từng ngày mới viết chữ A, B
Cong queo dòng bút tình thơ dại
Chữ nghĩa đẹp trong nét vụng về
Mỗi lần trái mồng tơi chín
Anh hái làm mực tím
Tặng cô bạn nữa ve bầu
Cô đem mực tím nhuộm màu áo thơ
Từ ngày nhuộm áo màu tim tím
Bè bạn gặp em ở cổng trường
Thường gọi : Này cô em áo tím
Cho anh nhểu mực viết văn chương
.............................. .....
- Rất tiếc là Thầy chỉ nhớ có bấy nhiêu thôi.
-Thật là thơ mộng và hay quá hén Thầy.
Tiếp theo Thầy nói về "Hoa Phượng"
Phượng Vỹ theo nghĩa Hán Việt là đuôi chim phượng hoàng, do những nhánh lá non xoè giống đuôi phượng. Trước đây ở Việt Nam mình không có Cây Phượng. Theo Thầy biết, Phượng Vỹ gốc ở Phi Châu, khi Pháp sang xâm chiếm nước ta, họ đem giống Phượng trồng suốt từ Nam ra Bắc. Hoa phượng không chỉ có màu đỏ, Phượng còn có màu Vàng, có nơi gọi là Điệp (thời bấy giờ ở VN chưa thấy phượng tím và phượng trắng).
Như các em thấy, hoa phượng chỉ nở vào lúc các em nghĩ hè. Khi những cành phượng bắt đầu nở những bông hoa đỏ rực, chúng ta biết ngay mùa hè đang đến, niên học sắp hết, giây phút chia tay cũng cận kề. Không biết bao nhà thơ đã thi vị hoá hoa phượng, đồng hoá hoa phượng với tuổi học trò và còn gọi hoa phượng là hoa học trò. Nói đến đây Thầy nhớ đến bài thơ thật hay và buồn của nhà thơ Xuân Diệu:
"Phượng Mười Năm"
Phượng trong sáng nảy hồng trên một cõi
Như muôn đàn cùng gảy dưới mái cao
Ánh sáng trùm trong không gian vòi vọi
Tấc lòng hè kiều diễm hoá ly tao
Biển bướm đỏ rào rào trong gió mát
Lá non xanh như suối chảy trên trời
Phượng, phượng hỡi, cớ sao mà man mác
Mỗi mùa hè run rẩy dưới triều môi
Xanh đã ngủ ở dưới trời yên tĩnh;
Đỏ còn ngân trong tiếng nói dịu dàng;
Ta mơ màng thấy gió đang sóng sánh,
Trống sân trường văng vẳng đánh - mười năm.
Mười năm phượng, phượng huy hoàng vẫn phượng
Áo trắng trong ngày tháng phất phơ soi
Ta cùng mình như cành cây riết quấn
Vương lòng nhau ràng rịt biết bao đời
Phượng mười năm.... hiu hắt gió mười năm
Yêu mười năm.... nhớ muôn thuở.... mười năm
- Thầy đọc bài thơ nghe hay quá
- Sau này khi nào dư giờ, Thầy ngâm thơ cho tụi em nghe nghen Thầy.
- Nghe các em khen thầy nhớ lại khi còn học lớp Đệ Tam ( lớp 10 bây giờ), giáo sư Lạc, Thầy của Thầy. Thầy Lạc ngâm thơ rất hay, những bài thơ Thầy ngâm đều là những bài thơ rất nổi tiếng như Màu tím hoa sim, Đôi mắt người Sơn Tây, Hổ nhớ rừng...chính thầy cũng ảnh hưởng phần nào nơi Thầy Lạc.
- Vậy mai mốt Thầy ngâm những bài đó cho chúng em nghe đi Thầy..
- Được rồi, giờ chúng ta tiếp tục.
Bây giờ thầy giải thích về "Những bước đi"
Loài người chúng ta thoát khỏi kiếp thú, khởi sự với cách di chuyển bằng hai chi dưới mà ta gọi là chân. Khi đứng vững được trên đôi chân, chập chửng với bước đầu tiên là một việc khó khăn phải gắng gượng cho khỏi ngã. Khi đã bước được bước đầu tiên, những bước sau dễ dàng hơn. Từ khi con người di chuyển nhanh nhẹn trên đôi chân của mình, sự tiến hoá càng phát triển rất nhanh.
Trở lại đặc san của chúng ta, đây là quyển đặc san đầu tiên của trường này giống như bước chân đầu tiên của loài người. Chính các em là những học sinh tạo nên bước đầu tiên, để rồi sau đó các lớp đàn em sẽ tiếp nối bước thứ hai, thứ ba...và cứ thế những bước đi sẽ tiếp tục mãi.
Đó là ý và cũng là mong ước của Thầy khi đề nghị lấy tên " Những bước đi".
.............................. .............................
- Thầy đã giải nghĩa rõ về ý của ba tên được đề nghị, bây giờ các em suy nghĩ và chúng ta biểu quyết bằng cách bỏ thăm kín cho công bằng.
.............................. .............................. .........
Sau khi kiểm phiếu, tên được chọn cho quyển Đặc San là "Những Bước Đi".
- Tiếp tục,Thầy nói về vấn đề thứ ba
3- Nội dung bài viết
- Các em sẽ viết về đề tài học đường, về học sinh, về con đường phía trước, những mơ ước ở tương lai. Nói chung, các em sẽ viết về những suy tư, những cảm nhận về tuổi học trò của các em.
Các em có thể viết bất cứ thể loại nào, văn xuôi như hồi ký, truyện ngắn, chuyện kể, ký sự, tự sự ...văn vần như thơ Lục Bát, Song thất Lục bát, Thơ Mới...hay sưu tầm những mẫu tin về khoa học văn chương, chuyện vui cười....
Tóm lại ,các em thích thể loại nào thì viết nấy,
Các em có hiểu chưa? hay còn thắc mắc gì?
Nên nhớ, tất cả các em đều phải viết, mỗi em ít nhất là một bài.
- Thưa Thầy nhưng mà tụi em không quen viết, làm sao mà viết đây?
- Khởi đầu bao giờ cũng khó, nhưng quan trọng là ý tưởng, cứ coi như các em đang viết một bài luận văn mà đề tài do chính các em tự đặt ra. Theo kinh nghiệm của Thầy, các em cứ mạnh dạn viết rồi ý tưởng sẽ tuôn tràn ra trang giấy, từ từ các em sẽ quen và viết dễ dàng. Các em đừng ngại rằng mình viết dỡ, đã có các Thầy Cô sẽ sửa bài cho các em trước khi in.
Hãy mạnh dạn lên, những gì người làm được thì các em cũng làm được. Trong khi sáng tác viết bài, các em cần hỏi gì, cứ đến gặp thầy, thầy sẵn sàng chỉ dẩn.
Các bài viết xong, các em sẽ giao cho Út Trưởng ban văn nghệ và báo chí của lớp.
Sao, các em còn thắc mắc gì không? nếu không, chúng ta tiếp tục phần cuối cùng.
4- In ấn và đóng cuốn.
- Trong việc in ấn này, chúng ta sẽ sử dụng phương pháp in lụa thủ công, chúng ta sẽ in tại trường. Việc này Thầy khá rành.
Chúng ta sẽ mướn đóng những khung gỗ chữ nhật kích thước 30 cm x 40 cm,sau đó căng loại vải KT 2000 hay KT 4000 lên khung.
Về bản in Thầy sẽ hướng dẫn các em viết bài hay vẽ trên các tờ giấy sáp Stencils hoặc đánh máy để làm bản in, qua các công đoạn đó,Thầy sẽ hướng dẩn các em cách in.
Sau khi tất cả đã được in xong, chúng ta sẽ tự đóng cuốn, để cho quyển đặc san được đẹp, mình sẽ mang ra Cà Mau mướn cắt cho ngay ngắn. Thế là các em đã tự tay hoàn thành quyển đặc của các em, cũng là quyển đầu tiên của trường.
Tuy nhiên, để mọi việc trôi chảy, các em phải hoà đồng với nhau, những xích mích, những bất đồng, hiềm khích trước đây phải dẹp bỏ, cùng chung sức một lòng để hoàn thành Đặc San này, tạo nên một tiền đề tốt cho trường và các lớp đàn em.
Việc này các Em đồng ý với thầy không?
- Đồng ý
- Hoan hô Thầy
- Chúng em luôn nghe lời dạy của thầy.
- Chúng em sẽ hoàn thành Đặc San của chúng em, quyển đặc san đầu tiên của Trường
.............................. .............................. ...................
Cả không khí hào hứng, vui tươi, sôi động đang đến với cái lớp nổi tiếng phá phách và chia rẽ nhất trường.
Huỳnh Hữu Đức