Sài Gòn Còn Đó Mùa Thu - Thơ: Ngọc Quyên - Nhạc: Liên Bình Định - Ca sĩ: Diệu Hiền

Thơ: Ngọc Quyên
Nhạc: Liên Bình Định
Ca sĩ: Diệu Hiền

Biển Trăng

  
(Tranh: Họa Sĩ Nguyễn Sơn)

Bạc lòng chi hỡi rẻ chia đôi
Một nửa lặng yên khuất nẻo đời
Nửa mảnh hao gầy chênh chếch bóng
Đêm chờ vô vọng cõi hư không

Vườn tâm lạnh lắm màu trăng ấy
Dấn khuyết tròn xoay khó mảnh đầy
Loang loáng ánh ngà soi gối chiếc
Trách người mê mải biệt chân mây

Đêm buồn về nhớ trăng đầu phố
Hồn chết non từ độ mấy xa
Hoa mộng đời thôi không dậy nữa
Thoảng xa đưa tiếng gọi mơ hồ

Thao thức mênh mông với bóng mình
Trăng vàng vỡ nát ánh lung linh
Khôn nguôi sợi trắng phai màu tóc
Vạn kiếp gục sầu khóc biển trăng

Kim Phượng

Trăng Muộn

(Tranh: Họa Sĩ Nguyễn Đình Thuần)

Trăng vàng tỏa sáng khắp nhân gian
Màu sắc xôn xao lớp sóng tràn
Sương trắng mong manh hoa ủ rủ
Nắng vàng le lói khói lan man
Dáng người xưa đứng bâng khuâng mộng
Nét cố nhân ngồi réo rắc ngân
Cô lữ đêm trường nghe giá buốt
Cố nhân bước nhẹ gót phong trần.

Toronto 10-10-2025
Nguyên Trần

Tình Chân Vạc - Tự Trào - Hài Tội Chẩm Tá Nhân

 

Tình Chân Vạc

(Tặng các đồng nghiệp làm thơ, riêng gửi Mùi Quý Bồng)

Ba tròng một cổ, tội chưa?
Nàng Y người bạn, Nàng Thơ người tình.
Nghiệp dư, nghiệp quả lằng nhằng
Bỏ thương, vương tội, buồn lòng Nàng Hoa.

Vừa xem mạch, vừa nhớ Nàng Thơ.
Quên mất Tú Xương vẫn dặn dò:
Ra toa đâu phải làm thơ phú!
Chớ có biên xằng, kiện bỏ cha!

Anh nào phải thứ trăng hoa
Nàng Y đồng hội, Nàng Thơ đồng thuyền.
Riêng Em mới thật người tình,
Là em, là mẹ, nửa mình của Anh.

Xưa mà biết thế kén chồng
Làm chi cũng được, đừng chồng làm thơ.
Đêm hôm hắn cứ lơ mơ,
Xác nằm ỳ đó, hồn bay đằng nào.

Sáng vừa sánh bước Nàng Y
Đã trưa hí hửng cặp kè Nàng Thơ.
Tối về hú hí em Hoa,
Cái thân ví xẻ làm ba họa vừa!

Mỗi bài thơ, một cái tội
Gối chăn càng lạnh, tội càng to.
Bao giò đoạn tuyệt Nàng Thơ hẳn
Họa có đường Em nối tóc tơ!

Kiếp sau chẳng lấy “Ông Thầy”
Sớm khuya phòng mạch, tối ngày nhà thương.
Nửa đêm hương lửa đang nồng,
Thoắt nghe “bíp...bíp” đành lòng bỏ đi!

Kiếp sau chẳng lấy nhà thơ.
Mãi ru với gió, mặc hoa héo gầy.
Mơ trăng, vơ vẩn cùng mây,
Bỏ thân ngà ngọc, kiếm vài vần thơ!

Tuy em chẳng quán Hà Đông
Tài ghen chẳng kém gì nàng Hoạn Thư.
Khuyên đừng tán tỉnh Nàng Thơ.
Nàng Y răn tránh, tối ngày quẩn quanh!

Hoàng Xuân Thảo
***
Tự Trào

(để đáp bài Tình Chân Vạc của Hoàng Xuân Thảo
và riêng tặng Bà Xã)

Nàng Y, Nàng Hoạ, Nàng Thơ,
Ba nàng, ba phía đứng chờ đợi ta.
Lại thêm Bà Xã ở nhà,
Và cô Nàng Báo xa xa thập thò.
Nghĩ mình gan quả là to,
Một anh, năm ả, không lo, chẳng phiền.
Cứ như Lưu Nguyễn gặp tiên,
Đông, Tây, Nam, Bắc, khắp miền xông pha.
May nhờ Lăng Bộ Vi Ba (1)
Nay đây, mai đó, năm nhà an vui.
Thế nhưng mệt toát mồ hôi,
Mất ăn, mất ngủ, tơi bởi xác thân.
Có than cũng chỉ than thầm,
Lỡ môi, trật miệng, Bà Đầm quát ngay:
“Thôi thì thôi nhé, từ nay
Bỏ Thơ, bỏ Hoạ, quăng ngay Báo dùm.
Bệnh nhân đợi, la um xùm,
Anh không lo, Xếp (2) làm rùm cho coi!”
Chẩm mệt, mặt vẫn tươi cười,
Dám đâu tỏ vẻ bồi hồi, rối ren.
Nàng Y, Bà Xã đều ghen,
Lại thêm ông Xếp rất ghiền “working”
Từ khi mới chớm bình minh,
Đến khi tối mịt vẫn “kinh” mọi bề.
Nhà thương, phòng mạch vừa về,
Cơm chưa kịp nuốt, đã “tề” viện “Psy.” (3)
Tề gia, trị “ hội” cũng tài,
Mang danh Hội Trưởng Suốt Đời (4) không ngoa.
Xếp thường bảo Chẩm: “Nghe moa.
Chịu cam, chịu khổ vài ba năm đầu,
Số mình sẽ hưởng về sau,
Cam đoan hậu vận tươi mầu nay mai!”
Chẩm theo Xếp, bước ngắn, dài.
Mười ba năm lẻ, vẫn nai lưng cầy.
Nàng Thơ theo gió mây bay,
Bàn tay Nàng Hoạ lấm đầy mầu sơn.
Nàng Báo biết phận thiệt, hơn.
Nửa năm mới dám một lần thăm nhau.
Nàng Y vẫn đứng hàng đầu,
Bởi chưng Bà Xã đằng sau giật thừng.
Chẩm biết nói chẳng đặng đừng.
Trên đe, dưới búa, vô cùng oái oăm.
Thôi thì giả điếc, giả câm,
Cắn răng chịu trận, cho êm cửa nhà.
Chẩm xưa nay vẫn xuề xoà,
Chót mang nghiệp dĩ, tự đầy đọa thân.
Cùng Hoàng Xuân Thảo tương lân,
Nối vần thơ, đáp tình thân đôi hàng.
Viết dù cả mấy trăm trang,
Cũng không hết ý, nên ngừng nơi đây.
Cùng Bà Xã, tay cầm tay,
Mặt nhìn mặt, hứa từ nay xin chừa.
Theo gương Vô Kỵ (5) ngày xưa
Bỏ Thơ, bỏ Báo, cho vừa lòng ai.
Nàng Y thì vẫn miệt mài,
Nhờ tay nàng Hoạ, mày ngài Anh tôi!

Chẩm Tá Nhân

1* Chẩm Tá Nhân được các danh sư Thế Am, Thế Các, Lệ Mai, Lệ Hồng dậy cho vài
đường khiêu vũ
2* Bạn thân của Chẩm, có tài “business”. Trong phòng mạch được tặng danh sưng
“Xếp”
3* Psychiatry
4* Ông Xếp là Đương Kim Hội Trưởng Hội YNDSVN/LA, nhờ tài ba, được gọi đùa (hay
thật?) là Hội Trưởng Trọn Đời
5* Trương Vô Kỵ, trong Cô Gái Đồ Long, bỏ hết công danh sự nghiệp, nguyện trọn đời
kẻ lông mày cho người yêu Triệu Minh.

***
Hài Tội Chẩm Tá Nhân

(thân tặng anh Chẩm Tá Nhân, tiếp theo bài Tự Trào của anh)

Một chàng bạch diện tài ba,
Văn thơ có hạng, bút hoa tuyệt vời,
Lại thêm báo bổ cũng nòi,
Chuyên nghề “tả chấm”, một thời vang danh (1)
Nên bốn ả tranh dành một gã,
Chẩm Tá Nhân thật quá đắt hàng,
Y, Văn, Báo, Hoạ, nghiệp chàng,
Tài hoa chi lắm, thêm càng khổ thân.
Có một bận Bà Đầm làm bếp,
Bỗng chuông reo, tới tấp, liên miên,
Biết rằng sẽ kẹt, sẽ phiền,
Bốn cô thị sự, ngang nhiên tới nhà.
Đành tắt bếp, tà tà mở cửa,
Thì một nàng ý nhị bước vào,
Vẻ sang, tà áo trắng phau,
Ông nghe lủng lẳng, sặc mùi ê-te (ether) (2)
Tự giới thiệu, nàng Y chính hiệu,
Còn ngờ gì, đúng điệu Bà Lang.
Thế rồi bà nói phăng phăng,
Đòi quyền chia chác mối duyên bẽ bàng.
Bà nại cớ: “Gia đình hạnh phúc,
Hỏi nhờ ai mới được hiển vinh?
Nhà cao, cửa rộng thông thênh,
Xe hơi láng coóng, “shopping” đều đều(3)
Mà nỡ bỏ “kẻ nhiều, người ít”
Mối tình kia ban phát quân bình,
Bên tám lạng, bên nửa cân.
Nếu không sẽ xúi bệnh nhân kiện liền.
Đền bạc triệu, bạc nghìn như bỡn,
Tiền bồi thường. Cho tởn đến già
Medicaid, Medicare, (4)
HMO, bảo hiểm, cũng là “cúp” luôn (5)
Thôi đi, cân nhắc thiệt hơn,
Mối tình chia sẻ, sẽ yên mọi đường!”
Bà Xã nghĩ thương chồng một cổ,
Mà mấy tròng, mình võ, xác ve,
Sức đâu phục vụ hai bề,
Bà bèn quyết giữ, chẳng cho, chẳng nhường.
Bà đáp lại: “Tiền rừng, bạc bể,
Có bõ công tất tả ngày đêm?
Cả khi chồng vợ ấm êm,
Cái “beeper” réo, cũng liền phải đi. (6)
Hỏi là họa, hay là hạnh phúc?
Mà kể công bổng lộc, bạc tiền?
Đổi sang nghề khác, chịu liền.
Chẳng qua nợ sách, nợ đèn đấy thôi!” (7)
Nàng Y thấy ý, lời chắc nịch,
Sự hiển nhiên, chẳng biết nói gì,
Phân vân nửa ở, nửa về,
Thì chuông lại réo tía lia ngoài thềm.
Lại mở cửa, vào liền hai ả.
Cốt cách người đầy vẻ thanh tao.
Miệng cười chúm chím nghiêng chào,
Lòng lanh khoé mắt biết bao duyên tình.
Một tự bảo chính mình Nàng Hoạ,
Còn ả kia đích thị Nàng Thơ,
Trông người điệu nghệ, dễ ưa,
Nét thanh quyến rũ, đặc thù như nhau.
Nàng Hoạ nói:”Chị sao chẳng hiểu,
Đấng lang quân danh nổi vì đâu?
Phải chăng mầu sắc mỹ miều.
Bức tranh tố nữ bấy lâu được người?
Không có Hoạ, ai nào biết tới?
Chị nỡ nào ngăn mối duyên xinh?
Bút hoa, sách, báo thêm tình
Bài văn, bản nhạc, có hình vẫn tươi!”
Bà Xã chẳng nghe lời đường mật.
Chớ dại gì chuốc nợ vào thân,
Bà bèn tạ sự phân trần,
Mối duyên văn nghệ phải ngăn bớt đà:
“Vẽ vời lắm, cửa nhà thêm bộn,
Khắp trong ngoài, lờm lợm mùi sơn,
Mà nào có được chi hơn,
Tốn công, tốn của, chẳng ăn giải gì!”
Nàng Thơ vội tỉ tê, kể lể:
“Vẫn cùng chàng khóc gió, than mây,
Chị ơi, em khổ thế này
Thương chàng, chẳng được đắm say cùng chàng!
Chị cho phép chia duyên với chị,
Mối tình chàng san sẻ cho em!”
“Cô này mới thật là điên!
Có yêu cũng phải kiếm tìm tuỳ nơi.
Thói lãng mạn, dại thời rán chịu.
Gặp chồng người ai bảo dính vào.
Thì ra Chẩm Tá hồi nào
Mê mê, mẩn mẩn, đăm chiêu, phải bùa!
Nói cô biết, nếu mà léng phéng,
Sẽ có phen biết đến tay này.
Khôn hồn cao chạy, xa bay,
Giả nguyên chồng chị, chị này tha cho!”
Đang léo xéo, thập thò ngoài ngõ,
Lại một nàng kiều nữa bước vào.
Nghênh ngang dáng dấp cao bồi,
“Micro”, máy ảnh khắp nơi, đầy mình. (8)
Như có súng cành cành bên háng,
Quái nữ này bạo dạn khác thường.
Thoạt trông Bà Xã đã run,
Gặp tay đối thủ đáng gờm, phải e.
Nàng xác nhận nàng là Nàng Báo.
Đệ tứ quyền, dân chủ, tự do.
Yêu đương thời mới như pha,
Đã yêu nào ngại chồng ta, chồng người.
Bà Xã thấy rụng rời, khó nghĩ.
Bỗng trong nhà, bầy trẻ hát lên:
Để Bà Xã đỡ sợ, đỡ run:
Hát rằng:
“Anh em ơi, đừng sợ cao bồi!
Nó có súng, mình có dao găm.
Nó bóp cò, mình nhẩy vô đâm.
Nó bắn “đẹt”, mình đâm cái “rụp!”
(theo một bài ca hè phố)
Bà lấy sức, nắm dao, chặn lối.
Quyết phen này chẳng chịu chào thua.
Nhưng rồi lại sợ nó “sue” (9)
Thà dùng mưu chước, nước cờ hay hơn.
Bà giả bộ cho con gọi bố
Chẩm Tá ra, tộp ngực, vặn tay.
Thôi thì cấu, véo đủ nơi,
Thử xem phản ứng bốn người ra sao.
Nàng Y thấy khổ đau ra mặt,
Động tim chàng, “heart attack” mất thôi. (10)
Nàng Thơ, Nàng Hoạ bồi hồi.
Bẻ tay thì biết vẽ vời làm sao?
Còn Nàng Báo phải nhiều thử thách.
Computer phá quách cho coi. (11)
Là thôi, hết cách in bài.
Quả nhiên Nàng cũng dịu lời van xin.
Nàng Y nói: “Điều đình với chị.
Xin từ nay em lấy ban ngày.
Nhà thương, phòng mạch đủ rồi.
Ban đêm chị giữ lấy người chị thương.!”
Nàng Hoạ bảo: “Chị nhường đôi chút.
Chỉ họa hoằn mới mượn bút hoa,
Xuân, Thu, hai độ báo ra, (12)
Thì em mới dám phiền hà anh thôi!”
Nàng Thơ khóc cho vơi tâm sự,
Hứa xin chừa, bớt nhớ, bớt thương,
Để chàng đừng quá vấn vương,
Bên tình, bên nghiệp, đôi đường yên vui.!”
Cô Nàng Báo vẫn ngồi năn nỉ:
“Biết lấy ai có thể thay vào?
Hội nhà trông cậy bấy lâu,
Làm sao thỏa mãn nhu cầu thông tin?”
Mấy đề nghị không xem quá đáng
Nên Bà Đầm đành rán hy sinh!
Thế là mọi sự chu toàn,
Năm nàng ôm Chẩm Tá Nhân, cùng cười!

Lương Thế Nam

1* Khám bệnh
2* Thuốc sát trùng ngoài da để giải phẫu
3* Đi mua sắm
4* Chương trình trợ cấp y tế tiểu bang và liên bang
5* “cắt” - HMO là cơ quan bán công bảo hiểm y tế
6* Máy vô tuyến để gọi thấy thuốc
7* Học Y Khoa ở Mỹ rất đắt, phải nợ ngân hàng cả trăm ngàn đô la. Lại còn
tiền lãi nữa
8* Đầu máy để phóng viên thu thanh khi phỏng vấn
9* Thưa kiện ra toà
10* Tộp ngực sợ làm cơn đau tim nguy hiểm
11* Máy điện toán
12* CTN là chủ biên Tập San Hội YNDSVN/LA, một năm ra hai số, mùa Xuân
và mùa Thu

DaLat Và Ngôi Trường Của Tôi

(Dạ chữ Me không có dấu nặng -Thác Cam Ly Dalat là nơi tôi được sinh ra.)

Ngày ấy thác hoang sơ rất đẹp, BaMe tôi kể như thế. Ngoại tôi có một khu nông trại ở đó, và Me tôi là con út trong gia đình ba người con, với hai anh trai nên bà rất được cưng chiều. Me đi học trường của Pháp, và mỗi khi lớp có cuộc đi tham khảo trong rừng, Ngoại đều cử người đi theo lớp để nếu đi xa quá, Me mệt thì cô ấy cõng Me, nhưng đời nào Me chịu, sợ mắc cỡ với bạn bè… Đến khi Me lớn, có lẽ Ba tôi học cùng lớp với một cậu của tôi, nên có lần đã theo cậu về nhà, và quen Me. (Sau này chúng tôi chọc Ba: Lúc đó “Phút đầu gặp em, tinh tú quay cuồng“*, phải không Ba?).

Nhà Ba ở tận đường Phan Đình Phùng, mà động cơ gì thúc đẩy Ba đi bộ xa như thế để đến gặp “cô nàng “mỗi cuối tuần..! Bà nội tôi mất lúc Ba mới 3 tuổi, Bác và Cô tới lớn hơn Ba 8, 9 tuổi, nên sau này phụ ông nội đi làm và trông coi Ba, để Ba đi học đến nơi đến chốn… — Tình yêu của họ thật thơ mộng, bên thác nước xinh, những dãy núi trùng trùng điệp điệp của xứ Ngàn Thông..

Trường Tiểu học Petit Lycée 1920

Anh chị em chúng tôi lần lượt ra đời, và đều học trường Tiểu học Petit Lycée, rồi Yersin (Trung học- Grand Lycée). Ngôi trường bé nhỏ trong ký ức của tôi thật hiền hoà với thầy cô dễ thương vô cùng , dạy cho chúng tôi từng con chữ, đánh vần,.. những bài hát ngô nghê, cho đến nay tôi vẫn còn nhớ, năm sau cùng là lớp Năm, ông thầy Didier chơi đàn vĩ cầm và dạy chúng tôi hát bài về Giáng Sinh, Cây Thông bé nhỏ, Ngôi nhà gỗ trên núi... Bạn bè các lớp đều thật dễ mến.. tôi vẫn còn giữ hình của các lớp, vì trường nhỏ, nên hình chụp trước văn phòng ông Hiệu trưởng. Phía sau trường là một khoảng đất rộng tha hồ chạy nhảy, nhưng học trò ít khi được ra đó vì dễ bi lạc, chỉ khi nào có trận đấu bóng đá giữa các lớp lớn nhất thì mới được ra. Sân chơi của chúng tôi ở trên thung lũng, ở mé phải của trường, nhìn xuống là con đường dẫn ra thác Cam Ly…

Trường lớn Yersin thật là rộng đẹp, nhìn từ khắp thành phố Hoa Anh Đào ta đều có thể thấy ngọn tháp chuông trên mái ngói đen, ngói được chở từ bên xứ Gà Lôi sang (Gaulois, trước đây Gaule bao gồm: Pháp, Bỉ và vùng Bắc nước Ý)). Suốt sáu năm học tôi nhớ rất nhiều thầy cô, vì tôi yêu tất cả các môn học- chỉ có môn Luận văn là điểm kém hơn các môn khác, vì tôi mơ làm nghề cứu người nên thiên về các môn khoa học. Các thầy cô đa số đều dạy theo hợp đồng, và từ Pháp qua. Có thầy cô của Đất Mẹ phụ trách những môn Văn, Sử Địa, và cả những môn tiếng Pháp. Tôi yêu thầy cô có lẽ vì là học trò ngoan, các chị em tôi đều cố gắng học để bù công lao cha mẹ không thuộc giới tư bản, phải hy sinh thật nhiều để cho các con có được cái chữ làm vốn vào đời. Tôi nhớ nhất những lần được khen thưởng, bước vào căn phòng có lót thảm plastic đỏ, mỗi bước đi đều kêu kít kít, và hồi hộp làm sao khi thầy Hiệu trưởng phát bằng khen, đến chiều khi cha mẹ đón về thì hãnh diện biết bao khi dẫn cha mẹ đến bảng Danh Dự của trường có tên mình “chói lọi" trên bảng.

Tiểu học Petit Lycée

Thầy Hiệu trưởng Susini (giua) và các thầy cô -

Thầy Didier bên phải cùng là người thầy nghệ sĩ với cây đàn vĩ cầm đã dạy cho học trò nhỏ lop 5-những bài hát dễ thương

Lên lớp lớn nên mỗi môn học đều có thầy cô phụ trách từng môn, có khi thầy cô đến lớp, có khi cả bọn phải di chuyển đến phòng thí nghiệm Lý Hoá Sinh, hoặc lên tuốt trên phòng cao nhất của trường, nằm bên dưới mái ngói, có nhiều lần gặp cả mấy con dơi đen đủi, làm bọn con gái chúng tôi chết khiếp! Vì đó là phòng rộng nhất, có thể chứa được rất nhiều tấm bản đồ của các nước trên thế giới, để học môn Sử Địa…

Có thật nhiều kỷ niệm với mỗi Thầy Cô các môn, nhưng tôi nhớ nhất hôm học môn Hóa với Thầy Leblanc, năm học lớp Đệ Nhị (Lớp 11 bây giờ): Sau khi làm một thí nghiệm về các chất hữu cơ, vô cơ…Thầy hỏi chúng tôi: -Các em có thấy gì không?- Tôi là đứa nghịch nhất từ bao giờ, đang đứng gần thầy và trả lời: – Dạ thưa Thầy, em chỉ thấy hàm răng của thầy thôi ạ (Thầy là người da màu, tính tình thầy rất ôn hòa, nhưng cũng như bao nhiêu thầy cô khác, không chịu nổi đứa học trò luôn thuộc bài nhưng nghịch nhất đám này)- Tất nhiên sau đó tôi xin lỗi Thầy và nói rằng- Dạ có, thí nghiệm hay quá, cám ơn Thầy ạ

Trường Tiểu học Petit Lycée 

Thật nhiều môn học, môn nào cũng thật thú vị và bổ ích biết bao…

Tôi cũng rất yêu giờ tập thể dục vì thật là hào hứng. Lúc mới vào phòng tập, đứa nào cũng vội vàng thay áo để ra dành leo dây, chỉ có 6 sợi dây thôi, mắc trên tận mái nhà.. khi thầy đến thì mới tập động tác và thay phiên nhau leo nhanh và đúng như thầy dạy. Những hôm trời đẹp, chúng tôi được ra khoảng sân rộng phía sau các văn phòng để nhảy sào chạy đua.. cùng bao nhiêu môn thể thao sôi động khác..

Đôi khi có giờ nghỉ giữa buổi vì giáo viên bịnh hay có việc bất thường và không có người dạy thế, thì học sinh phải vào giảng đường có bậc cấp hẳn hoi như sau này học Đại học. Nếu giờ nghỉ là đầu buổi hoặc cuối ngày, chúng tôi phải đi sớm để Ba Mẹ về đi làm, hoặc đón chúng tôi sau khi người đã tan sở, chúng tôi cùng bạn bè đứng ôn lại bài ở mấy cái cột trước Nha Địa Dư, là ngôi nhà cũng to lớn bề thế của Pháp thời đó, cách trường khoảng 100m. Nhưng có lúc bọn tôi cũng rủ nhau thả theo con dốc nhỏ phía ngoài trường để xuống bờ Hồ Xuân Hương- mà ở những lớp đã bắt đầu biết thổn thức, các cô cậu học trò đã hẹn hò nhau ở gốc cây.., có biết bao kỷ niệm ở những ngọn đồi quanh hồ…

 Lớp 3, với Cô Chanoux và Thầy Hiệu Phó- trường Tiểu Học Petit Lycée ( sau đổi là Trung Tâm Giáo Dục Hùng Vương, bây giờ là Cao Đẳng Sư Phạm) Thái Lan: hàng 1- bên trái cùng

Từ ngoài đường vào trường phải qua một thanh ngang do bác gác dan Clavera điều khiển. Bác chỉ cho thanh nâng cao lên khi có xe thầy cô qua, hoặc đến giờ vào lớp thì mới cho đám học sinh đứng chờ rải rác bên ngoài, hoặc ngoài khu nhà của thầy Hiệu trưởng ở bên trái của trường ùa vào như ong vỡ tổ… Văn phòng của bác gác dan ở bên phải cổng trường, tầng trên, còn tầng dưới là nhà của bác. Và bác đã dọn một phòng để làm phòng học, bác dạy kèm những học sinh chưa có cha mẹ đón về sau giờ tan học, – các bạn cũng đông lắm, được chia ra nhiều giờ, nhiều lớp. Những lúc không phải học, vài bạn cùng tôi đi qua bên đám cây đối diện nhà bác để tìm hái trái ngũ sắc, khi chín có màu đen, tuy nhỏ xíu nhưng rất ngọt, hoặc trái mát mát (chanh dây) thời ấy mọc đầy dẫy trong rừng… hoặc chúng tôi chơi trốn tìm trong đám cây ấy… chơi nhảy dây, ô làng.. những trò chơi dân gian đơn giản và thật thích thú ở lứa tuổi chúng tôi… bác có cái ao nuôi vịt, và vài ngày thì tháo nước ao ra để nhặt bao nhiêu là trứng bên dưới đáy

*** 

Lớp Đệ Ngũ (Lớp 8 bây giờ), với Thầy Tổng Giám Thị , Mr Sandjivy bên phải – trường Lycée Yersin -bây giờ là Đại Học Yersin. Hoài Hương: xướng ngôn viên đài VOA

Những năm gần đây, có lúc bạn bè gởi hình chụp từ lúc mới vào trường cho đến khi đậu Tú II, trong mỗi hình tôi đều nhớ đến khuôn mặt bao dung nhân từ hoặc nghiêm trang của các thầy cô hiện diện trong hình hoặc vắng mặt, cũng như từng khuôn mặt bạn, có bạn không còn nhớ tên vì chỉ học vài tháng, một năm, rồi theo cha mẹ đã chuyển nơi làm việc,.. Thân thương làm sao! Và hình lúc nào cũng được chụp ở cái sân thật rộng, phía sau là dãy phòng học dài với ba tầng lầu và cái tháp chuông – Bên dưới dãy phòng học là sân chơi vào những ngày mưa cũng gợi lên báo cảm xúc bâng khuâng trong tôi, vì đám con trai đứng quanh đó, khi đám con gái chúng tôi đi ngang thì chân muốn sụm vì sợ- có người làm tim mình đập loạn xạ đứng trong bọn họ không…? Nhưng không biết họ có hiểu điều đó không, hay mắt họ lại dõi theo bóng khác? Ôi con gái! Trăm vàn nỗi khổ!

Hoài Hương: xướng ngôn viên đài VOA

Lớp Đệ Tứ (Lớp 9 bây giờ), giờ Sử Địa , với thầy Michel Michaut

Còn bao nhiêu kỷ niệm của dấu yêu của thời vàng son, hỡi ngôi trường trong tim của tôi, bây giờ đã không còn dấu vết, có chăng chỉ là ngọn tháp trên các bưu ảnh cho du khách viếng xứ của Hồ Than Thở, của Đồi Thông Hai Mộ, của thác ghềnh hùng vĩ, của những con đường thơ mộng yên vắng, những ngôi biệt thự uy nghi của một thời huy hoàng… và nhất là của Ngôi Trường đã đào tạo ra bao anh hùng của QLVNCH, mà mỗi cuối tuần các bác các anh với bộ áo chỉnh tề oai nghiêm đi bát phố khu Hoà Bình với bao nhiêu là bóng hồng từ khắp các trường Đại học hoặc Trung học: Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam.

Càng lớn lên, tôi biết thêm nhiều về tinh thần “Tự thắng để chỉ huy”, về lề lối tổ chức, chương trình học tập của trường qua những người thân, qua sách báo đọc được sau này. Đặc biệt, SVSQ VBQGVN được đào tạo không thua gì Trường Westpoint của Mỹ, tinh thần chiến đấu ngoan cường của những Sĩ quan từ trường ra đi phục vụ Tổ Quốc là những điều khiến lòng kính ngưỡng của mình tăng lên rất nhiều. Xin gửi đến tất cả những vị đã hy sinh hay vẫn còn ở đâu đó khắp nơi lòng biết ơn chân thành của thế hệ chúng tôi cũng như hậu thế.

Thời ấy, từ bé tôi cứ ước mơ mình sẽ được sống mãi trong chăn ấm nệm êm của cha mẹ anh chị…

Thầy Michel Michaut 

Ban C: Toán (văn chương:A)Lớp Đệ Tam (Lớp 10 bây giờ) - T: hàng ngồi - thứ 2 bên trái

Lớn thêm, tôi lại mong sao mình làm được điều gì để giúp đời- là một Hướng Đạo sinh, với phương châm “Giúp Ích”, tôi ước mơ sẽ được là một thầy thuốc để cứu giúp những người không được như mọi người…

Ước mơ ấy có đơn giản, hay phức tạp? Lúc đi học, mình tưởng là đơn giản, chỉ cần học một mạch, cố gắng hết sức thì sẽ được như bao nhiêu vị đã xả thân cho xã hội… dễ mà!! Sau rồi mới biết “đường lắm chông gai”…

Khi xong Trung học, tôi đã không thực hiện được ước mơ “tầm thường” ấy- tiếp tục nghiên cứu & học tập về ngành “không khó khăn” ấy ở một xứ sở xa xôi nào đó, – mà lại về Huế, và cuộc đời đã bước sang một ngã rẽ khác- tôi cũng giúp đời, giúp các em có được kiến thức, nhưng việc đó không đáp ứng hẳn nguyện vọng của tôi. Số phận đưa đẩy…

Và rồi tháng ngày đau buồn của Đất Mẹ…

Ôi Quê Hương yêu dấu!.. Ước mơ của bao thế hệ ngày xưa, một ngày đất nước Hoà Bình theo đúng nghĩa “Vòng Tay Lớn”… đã đi về đâu…?

*** 

Alexandre Émile John Yersin (22/9/1863 – 01/3/1943) là một bác sĩ, nhà vi khuẩn học và nhà thám hiểm người Pháp gốc Thuỵ Sĩ. Ông nổi tiếng vì là người đầu tiên phát hiện ra trực khuẩn gây ra bệnh dịch hạch, sau này được đặt tên để vinh danh ông (Yersinia pestis). Một nhà vi khuẩn học khác, Kitasato Shibasaburo, được ghi nhận là đã xác định độc lập vi khuẩn này từ vài ngày trước đó, nhưng có thể đã xác định được một loại vi khuẩn khác và không phải là mầm bệnh gây ra bệnh dịch hạch. Yersin cũng lần đầu tiên chứng minh rằng loại trực khuẩn có trong bộ gặm nhấm cũng xuất hiện trong bệnh dịch ở người, do đó nhấn mạnh được các phương thức lây truyền khả thi. Ông cũng là một nhà thám hiểm, người đã khám phá Cao nguyên Lâm Viên và vạch ra một con đường bộ từ Trung Kỳ sang Cao Miên, cũng là người thành lập và là hiệu trưởng đầu tiên của Trường Y khoa Hà Nội (tiền thân của Đại học Y Hà Nội). Ông được người dân xóm Cồn gọi bằng cái tên thân thuộc: "Thầy Tư"- theo cấp bậc Đại tá Quân y (quân hàm có năm vạch)

Một ngôi trường - khởi công xây dựng năm 1927 và khai giảng năm 1935 - được đặt theo tên Yersin để vinh danh ông. Lycée Yersin (nay là Trường Cao đẳng Sư Phạm) là một kiến trúc đẹp và độc đáo của Đà Lạt.Tại thành phố này, cũng mang tên ông còn có Công viên Yersin, và một ngôi trường thành lập năm 2004, Đại học Yersin.

(Theo wikipedia)

Văn phòng trường sau 1975

Dalat do bác sĩ Yersin khám phá, và ngôi trường yêu dấu của tôi cũng mang tên ông.

Bao thế hệ được đào tạo thành nhân từ đây, và đã/ đang giúp ích cho xã hội.

Xin cám ơn vị bác sĩ hiền hoà đầy tâm huyết đã chọn nơi đây làm quê hương thứ hai của ông, và ở lại mãi mãi nơi miền thuỳ dương của đất nước xa xôi này.

Cám ơn thành phố mộng mơ mang bao kỷ niệm của tuổi thơ, tuổi mới lớn, tuổi trưởng thành của nhiều bậc cha anh và của chúng tôi. Giá như tuổi xế chiều của bạn bè và tôi cũng vẫn được êm đềm trôi qua nơi bình yên ấy…

Giá như, ước gì…!!!

Tôi đã đi, tôi vẫn đi mãi biết bao giờ trở lại

…..

Ôi những con đường ngày nào còn nghe lá rơi

Tôi vẫn mơ thành phố cũ lối xưa đi về

Dù hồn nghe tái tê, tìm đâu thấy những cơn mộng mê ** 

Tạm dich:

Thầy đưa tay dắt ta đi

Mở mang trí tuệ những khi tối mờ

Cảm kích tâm huyết trẻ thơ

Con đường rộng mở bến bờ tương lai (bạn Ngọc Hương dệt thơ phụ Lan)

Quà của BaMe học trò gởi tặng (gia đình Tristan Bourrée- Tuần Lễ nghĩ về thầy cô- tháng 3, 2009 Dallas International school. Kính tặng quý Cô Thầy của con.

XIN KÍNH ƠN TẤT CẢ CÁC THẦY CÔ TỪ KHI CON ĐỌC VẦN Ê A CHO ĐẾN KHI CON CÓ ĐƯỢC NGÀY HÔM NAY
KÍNH LỜI TRI ÂN ĐẾN BAO CÔNG LAO KHÓ NHỌC MÀ CÁC VỊ ĐÃ HẾT TÂM HẾT LÒNG DỐC SỨC ĐỂ TRUYỀN CHO CHÚNG CON

Đã từng đứng trên bục giảng nên con nếm/hiểu được những nhọc nhằn mà nghề bán cháo phổi đã ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của các Cô Thầy kính quý- Con xin các Thầy Cô nhận nơi đây lòng Tri Ân muộn màng của con- Kính chúc Thầy Cô luôn An Vui

 Cô Kim Loan dạy Văn học Việt Nam - bạn Cùng lớp - tháilan-

 Thầy Michel Michaut dạy Sử Địa (bên trên có hình Thầy lúc trẻ- dạy lớp Đệ Tứ (Lớp 9 bây giờ)- vợ chồng người bạn - cô Kim Loan

Tháng 5/ 2025 vừa rồi L đi với vợ chồng người bạn ở Paris đến thăm Cô thầy lần 2 - lần đầu cách đây 3 năm- giờ đây lưng Cô Thầy khòm hơn, đi chậm hơn.. .(>80t rồi) - Thương sao!

Dallas, xứ Cao Bồi, – tên thành phố na ná giống thành phố thương quý của tôi… mùa nhập học, Thu 2021

 tháinữlan

-------------

GHI CHÚ

*- Biết Đến Thuở Nào –Tùng Giang

**- Biết Bao Giờ Trở Lại- Ngô Thụy Miên

 

Áo Trắng Học Trò - Thơ: Đỗ Thị Minh Giang - Minh Nhã NTD - Hòa Âm: Quang Đạt - Ca Sĩ: Duyên Quỳnh

Thơ: Đỗ Thị Minh Giang
Minh Nhã NTD
Hòa Âm: Quang Đạt
Ca Sĩ: Duyên Quỳnh

Mùa Thu Mont Tremblanc - Canada (Phần 1)

Nhiếp Ảnh Gia: Vũ Ngọc Hiến

Thu Về Chưa Em - Thơ: Đình Duy Phương - Nhạc: Hạnh Cư - Trình Bày: Phát Đạt

Thơ: Đình Duy Phương
Nhạc: Hạnh Cư
Trình Bày: Phát Đạt

Lá Vàng Thu

Cảnh sắc mùa thu lá úa vàng
Vọng về tiếng hú giữa rừng hoang
Suối reo róc rách ngàn tâm sự
Cánh nhạn chao nghiêng bóng lạc đàn

Bóng cả cô liêu sầu lắng đọng
Non cao chất ngất nỗi mênh mang
Rừng thu chan chứa sầu thiên cổ
Thế thái quay cuồng cảnh hợp tan….!

Ngư Sĩ

Thu Viễn Xứ

 

Thu lam sương tỏa lá vàng rơi
Thu trắng đường mây nhạn khuất rời.
Thu đến thơ văn không thể cạn
Thu về nhạc họa khó mà vơi.

Thu mang điệp khúc đầy huyền diệu
Thu trổi cung đàn quá tuyệt vời
Thu viễn xứ buồn nghe tiếng Quốc
Thu xưa hoài nhớ mãi nào ngơi...

Duy Anh
09/23/2025

Biến Cố 1979 Của Trường Công Chánh, Centennial College - Canada

Cuối tháng 7 năm 2024, khí hậu vùng chúng tôi đang sống thật là tuyệt vời tại Canada: ngày nào cũng có mặt trời, cũng nóng khoảng 2, 28 độ C mà thôi.

Ở tuổi tôi bây giờ. tại xứ lạnh này mà được mặc áo may ô như hồi còn đang đi học trung học tại Sài gònvậy, cảm thấy khoan khoái vô cung. Bèn lấy giấy bút ra ghi lài những gì mà tôi còn nhớ được trong khoảng thời gian ông giáo sư George Sand cứ tự biên, tự diễn muốn làm gì thì làm mà không sợ bị College có biện pháp gì đối với ông.

Ông ta gia nhập College của chúng tôi khoảng năm 1967 gì đó (trước tôi 3 năm), ngay sau khi ông JK được bổ nhiệm làm chức vụ Civil Dept Chairman vào năm 1966 (hệ thống của Community College đầu tiên của tiểu bang Ontario, Canada được thành lập vào năm 1965).

Sau đó, College của chúng tôi thuê ông GS Don Kennedy có kinh nghiệm về các phòng thí nghiệm thử vật liệu xây cất, rồi thuê ông Tom Transit đã từng có công ty đo đường để dậy các môn Surveying (Địa Chánh).

Ngoài ra, College cũng thuê hai ông SK và ông RC để dạy các môn liên quan đến Applied Mechanics và Structural Designs.

Ông Chairman đã có bằng Masters về Structures tại Đại học Toronto và có rất nhiều kinh nghiệm về kiến tạo (design) và xây cất (construction) tại Hoa Kỳ, Canada và Nam Mỹ Trên phương diện nghề nghiệp, các ông có đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm để chỉ dẫn cho sinh viên nhưng mà phần thực hành về“Public works” thì ông Chair JK lại thuê nhiều giáo sư chỉ có kinh nghiệm vể “Structures” trong khi đó Dept. lại cần có “expertise “ về Nước uống, Nước Phế Thải và quen biết nhiều trong Công Kỹ Nghệ tại Canada.

Trên phương diện tình người đối với tình người, ông Chairman JK rất nóng tính và thích gây gỗ với các đồng sự.

Năm 1969. ông Don Kennedy xin được một công việc dạy học tại một College khác trong một tỉnh nhỏ. Nhờ vậy mà tôi may mắn vì đã có đôi chút kinh nghiệm về vụ testing các vật liệu xây cất bên Úc cho nên đã được “trúng tuyển” sau khi ông Chairman đã phỏng vấn tôi trong khoảng 90 phút để rồi cuối cùng hai ông George Sand và Tom Transit phỏng vấn tiếp về các kinh nghiệm để mà tôi có thể giúp cho hai ông trong Trường công chánh như thế nào.

Rất nhiều người tưởng lầm là các nhà giáo chúng tôi là công chức (civil servants) : một khi đã được thuê làm giáo sư, chúng tôi được ở lì cho đến khi về hưu luôn. Thực ra, nó không phải là như vậy!

Mỗi một College tại Ontario hay tại các tỉnh bang khác được coi như là một “Corproration”có nghĩa là mỗi College đều nhận được một ngân sách (annual funding) cho mỗi năm. Mỗi College đều có một “Board of Governors” do Chính Phủ Tình Bang (Ontario Provincial Government) bổ nhiệm. President của College là một “Board member”. Các “Board of Governors members” k[a đều là những nhân vật lỗi lạc trong xã hội và họ làm việc hoàn toàn vô vụ lợi…

Theo hệ thống điều hành của College, các Viện Trưởng (President, được trả lương) có nhiệm vụ phải cai quản College để phần chi tiêu trong các năm không bị lỗ lã (tiêu tiền nhiều hơn phần ngân quỹ Chính phủ đài thọ trong năm đó )

Nếu chẳng may trong những năm bị lỗ lã, College vẫn có thể OK về tiền bạc”, có nghĩa là miễn sao là nhà trường vẫn còn có đủ ngân sách dự trữ để trang trải các chi phí nhưng những năm sau đó, College phải cố gắng làm sao để có phần tài chánh được dư thừa để “balance” cho ngân sách của College.

Các College thường có những ủy ban trông nom về cách gây quỹ thêm cho College. Ví dụ như: thu nhận sinh viên ngoại quốc vào nhà nhà trường, mở thêm các lớp học dạy ban đêm hay xin phần tài trợ của các công ty lớn như: Shell, Esso, các nhà băng…

Các nhân viên cao cấp của College được chia ra làm ba loại như sau:

1Admin (Administrators) gồm có: President (Viện Trưởng), Vice Presidents (Phó Viện Trưởng)…

Họ ký hợp đồng làm việc với nhà trường để làm việc trong 5 năm… President có bổn phận phải làm việc cho đâu ra đó vởi “Board of Governors”Các Admin (như VP) có thể bị sa thải nếu họ làm việc không đúng theo luật lệ của nhà trường. Thường thì vị Viện trưởng làm việc lâu nhất trong cái “term” là 5 hay 10 năm mà thôi vì mỗi một College cần phải có “luồng gió mới” để dẫn đường cho các sinh hoạt của College, và nhất là College phải được dân chúng cho là “có giá” trong xã hội.

Chúng tôi đã từng thấy vị President mới của College có “thói quen”: họ thích có một cái “team” mới, có nghĩa là sẽ “act” để làm sao họ có khá nhiều các “New VP” để mang “một luồng gió mới cho College”!

Sau năm 1975, các giáo sư toàn thời gian (Full-time Professors) tại Centennial College được tuyển lựa kỹ càng bởi một “Faculty Selection Committee” gồm có 16 nhân viên nhà trường thuộc các thành phần: Giáo Sư (Faculty), thành phần Admin , thành phần nhân viên phụ tá (support staff) và 2 đại diện sinh viên của College

Mỗi khi thuê một Fulltime Professor mới, College lại có một Faculty Selection Committee mới… Các “Faculty candidates” được tuyển lựa rất kỹ càng : các Resumé được phát ra và được các “Committee members” đọc kỹ càng. 15 “top candidates” được “Committee members phỏng vấn và theo dõi trong một “mini lecture” (bài giảng dạy của mỗi một “candidate”) mà người nghe là 16 vị “Selection Committee members”.

Các “Selection committee members” sẽ cùng nhau quyết định lựa ra 5 “candidates” sáng giá nhất để rồi 16 vị đó cùng nhau bàn cãi để chọn lựa theo thứ tự từ 1 đến 5.

Hồi cuối thập niên 1980, chúng tôi đã có cái may mắn được đại diện Phân khoa Khoa Học và Kỹ Thuật gia nhập Ủy Ban Tìm Kiếm một Giáo Sư Anh Văn đế dạy môn English as a second English (ESL) và môn English Literature. Có khoảng 201 người nộp đơn trong số đó có khoảng 100 vị có bằng Ph.D. về ESL và English Literature.

Bằng cấp cao không phải là tiêu chuẩn hàng đầu của Ủy Ban Tuyển Lựa. Nhờ có cái vụ “mini lecture trong khoảng 30 phút” mà Ban Tuyển Chọn có thể loại bỏ một số “candidates” không lưu loát trong lúc họ dạy thử (communication problems..).

Ngoài ra, các candidates cần phải có nhiều kinh nghiệm về nghề nhiệp, về cách hành xử với nhứng ai trong lúc interviews, trong lúc “mini lecture”, về “connections” trong xã hội để giúp cho College nhất là phần chỉ dần cho sinh viên …

Thú thực với quý vị: cá nhân tôi cảm thấy rất tiếc là College không có đủ ngân sách để thuê hết 5 vị candidates hàng đầu này. Chỉ một vị được college thuê để trở thành một “Full time Professor” và 2 vị kia được thuê theo dạng “Part time professor” trong cái năm “Academic year” đó mà thôi.

Mỗi năm các giáo sư phải ký hợp đồng lại với college để dạy sinh viên do College chỉ định. Đây là một con dao hai lưỡi, nó có thể có lợi cho giáo sư (trong trường hợp department bị đóng cửa, giáo sư có thể dạy trong 1 department khác ). Mà nó cũng có thể rất hại cho giáo sư vì nhà trường có thể sa thải giáo sư nếu sinh viên không hài lòng với cách dạy học của vị giáo sư đó, nhất là cách hành xử của giáo sư với sinh viên.

Trong trường hợp ông George Sand, College đã không “offer” một môn nào hết để hai bên ký ký hợp đồng với nhau trong hóa học mùa thu 1979 và khóa học mùa đông 1980. Ông ta không thể kiện College được vì cả hai bên đâu có ký hợp đồng với nhau. Ông giáo sư này hoàn toàn thua cuộc và rút lui trong bóng tối.

Tiện đây, chúng tôi xin kể ra một chuyện về ông giáo sư “A” và College. Thường thì ông A dậy khoảng 12 tiếng trong 1 tuần. Ông đã khôn khéo nhờ một bác sĩ viết cho ông ta một cái thư nói rằng ông ta đang ở trong tình trạng sức khỏe không tốt cho nên ông ta chỉ có thể dạy 8 tiếng trong một tuần mà thôi; vì lý do đó à ·nhà trường đã phải làm theo ý nguyện của ông ta.

Năm sau, ông ta vẫn “bản cũ soạn lại” nhưng ban đêm. ông ta lại đi dạy thêm (continuing education) mỗi tuần 3 tiếng. Đặc biệt là ông ta được trả lương thêm mỗi tuần 3 tiếng và nhà trường đã “lại quảa” ông như sau:

Thay vì nhà trường đề nghị ông ta dạy môn học như thường lệ, nhà trường đưa “contract” bắt ông dạy môn “car maintenance và car body repair”, một môn mà ông hoàn toàn không biết và phải làm việc bằng chân tay.

Dĩ nhiên là ông ta hoàn toàn không có thể dạy môn đó được. Ông nghỉ việc tại college khi ông chưa đủ điểm để về hưu non. Ông biến mất trong College mà không ai biết ông ra đi lúc nào nữa!

Đây là một thiệt thòi quá nặng nề cho ông trong những năm hưu trí của ông, giống như ông George Sand vậy.

***

Vào cuối tháng 4 năm 1979, ngay sau khi Ông giáo sưeorge Sand không được phép vào lớp học, nhà trường bổ nhiệm ôngTom Transit trở thành Giáo Sư Trưởng Phòng ngành Công Chánh ngay lập tức dựa theo thâm niên (seniority).Tất cả 5 vị giáo sư chúng tôi trong trường Công Chánh ủng hộ điều đó tuy nhiên có một điều lấn cấn:ô·ng Tom Transit là một “Surveyor” vì vậy mà không biết nhiều về các môn học về Công Chánh của chúng tôi. Ông Rick Chan và tôi xung phong trở thành người phụ tá cho ông giáo sư trưởng phòng mới vì bộ ba chúng tôi thường làm việc song hành khi dạy môn Địa Chánh SU 201 để giải quyết các vấn đề chung của trường Công Chánh sau khi tôi bắt đầu dậy vào năm 1970 và chúng tôi thư·ờng hay đi uống cà phê cũng như đi ăn văn với nhau.

Chúng tôi biết được lực học của hầu hết các sinh viên nhất là những khúc mắc khác của “Civil department” liên quan đến hai ông Giáo sư SK với môn··Applied Mechanics và MA với môn··GeoTechniques…

Ông Tom Transit là người Canadian duy nhất còn lại trong Civil department và ông không biết được các ngóc ngách nghề nghiệp của dân “immigrants”, nhất là hai ông giáo sư SK và MA. Vì lẽ đó mà ông RC và PD phải giúp ông Co-ordinator Tom Transit một tay để 2 ông kia không thế “ra chiêu” một cách dễ dàng bất lợi cho sự “sống còn” của Civil Department!

***

Bắt đầu từ giữa thập niên 1970, Chương Trình Công Chánh đã bị Ban Giảng Huấn cao cấp của College khoanh tròn (red circled): có nghĩa là nếu Department của chúng tôi tiếp tục không có đủ sinh viên năm Thứ Nhất, một năm nào đó, College sẽ đóng cửa trường Công Chánh.

Tại Canada, trong mùa đông ngành xây cất ngoài trời hầu như bị tạm ngưng vì vậy mà dân chúng khó có thể xin được việc làm liên quan đến ngành xây cất. Tình trạng kinh tế của Canada trong thập niên 1980 thật là bê bết.

Ý kiến sáp nhật hai trường Công Chánh và Kiến Trúc thành một “cluster”là một ý kiến tuyệt chiêu: rất thực tế và không khó khăn gì!

Trên phương diện thu nhập sinh viên (Freshmen enrolment , trường Kiến Trúc rất may mắn đã không phải tốn nhiều tiền bạc để dạy sinh viên không cần phải có các phòng thí nghiệm. Ngoài ra, phần lớn các học sinh / sinh viên lại còn ưa thích ngành Kiến Trúc vì nó có cái “flare” nghệ sĩ tính. Sinh viên trường Kiến Trúc cũng phải theo học môn Đo Đường, Kiến tạo nhà cứa, văn phòng, sinh viên được gửi sang trường Công Chánh để học các môn như “Field Surveying” (Địa Chánh), Applied Mechanics (Cơ Học Áp Dụng), Structural Design (Kiến Tạo hình thái)…

Vài vị giáo sư trong ngành Kiến Trúc còn đi làm thêm trong những hãng xưởng về xây cất. Một vị giáo sư khác còn hay “cúp cua/không đến lớp vì ông ta còn bận phải kiềm tiền vể “dog training” trong một cái trại của ông ta cách xa nhà trường hơn một tiếng lái xe…

Phần lớn các giáo sư trường Kiến Trúc đã coi thường các chỉ thị của ông Super Chair và bà Dean. Phần lớn các tài liệu n à·trường (lecture notes) Kiến Trúc phát cho sinh viên tham khảo đã chưa hề được “updated” cho nên đã lỗi thời và sinh viên rất bất mãn. Văn phòng ông VP-Academic và văn phòng ông President đều biết các tin tức này.

Trong những buổi họp của tất cả các Giáo Sư, Dean, Super Chairs, Co-ordinators của phân khoa Khoa Học và Kỹ Thuật chúng tôi để bàn luận về tương lai của Phân Khoa, mấy vị GS trường Kiến Trúc rất năng nổ phát biểu và “dậy bảo” cho các giáo sư trong phân khoa làm cho tôi nghĩ đến các loạn kiêu binh trong lịch sử ngãy xưa vậy.

Các hành vi kiêu ngạo này không những đã được văn phòng của ông VP-Academic biết đến mà văn phòng hai đời President còn biết đến. Kết quả là sau khi trường công chánh của chúng tôi bị đóng cửa vào năm 1997 thì trường Kiến Trúc cũng bị đóng cửa sau đó vài năm (sau khi tôi được College giữ lại để dạy trong Environmental Protection Technology Deoartment).

Một số nhân viên (như thư ký của Department, Super Chair, Dean) làm việc với College với danh tính công chức ( support staff) có nghĩa là họ không bị mất chức nếu khi Departmnet họ đang làm việc bị đóng cửa: họ sẽ được nhà trường sắp xếp để sang một department khác làm việc hoặc là họ có thể được bổ nhiệm vào một College khác trong khi đó các giáo sư phải ký giao kèo với nhà trường, College có quyền bắt các giáo sư dạy môn nào thì giáo sư phải dạy môn đó. Nếu không dạy được thì họ mất việc luôn!

Năm 1995, giáo sư Tom Transit về hưu theo đúng quy chế. Năm 1997, khi trường Công Chánh bị đóng cửa, giáo sư Rick Chan và PD được nhà trường biệt phái sang Environment Protection Department, chúng tôi càng thân nhau hơn nhưng đến năm 1998, ông tự ý về hưu sau khi vợ ông qua đời. Tôi “hết nợ” vởi “Co ordinatorship” trongnăm 1997, sau 8 năm mệt mỏi với “Co op” và “Civil Department bị bức tử!

Thời buổi 1997 – 2002, đời đi dạy của tôi đỡ vất vả hơn nhiều: Tôi được dạy tất cả 6 môn về Công Chánh trong ngành Bảo Vệ Môi sinh do chính tôi viết ra và tôi là một trong 3 vị giáo sư viết ra chương trình này. Ông Graham Bird viết về các môn liên quan đến Hóa Học. Tiến Sĩ kiêm Luật sư Doug Lean viết về các môn Biology và Luật liên quan đến vấn đề về Mối Sinh.

Niềm vui của tôi: khi viết bài này, chương trình EPT/BVMS rất sáng giá và thu hút một số các sinh viên đã có bằng BA, BSc…

Hai ông giáo sư Mohaned Ali và·· Sharad Kawale đã “được College mời dạy vài môn phải dùng chân tay thay vì trí óc, Tôi không còn nhớ rõ là tôi gặp lại được hai ông này sau năm 1995.

***

Các Admin như Superchairs và Dean ra nhập hội đoàn Admin Association, họ cũng phải ký contract sau mỗi năm

Nhà trường có quyền sa thải họ nếu họ không thi hành chỉ thị như ý muốn của nhà trường. Tôi đã được biết một vị Giao sư trường Điện đã trở thành vị Super Chair và đã bị Security Guard của College áp tải ra parking lot…

Theo gót thời gian, College chúng tôi đã hành xử với nhân viên như một hãng tư vậy, mất đi ít nhiều tính cách của một Đại Học Cộng Đồng…

Phương diện sắp xếp công việc cho các giáo sư (các môn dạy, mỗi tuần day mấy tiếng…) càng ngày càng khó khăn…

Nhà trường đã gặp các trở ngại sau đây:

Khóa học mùa đông (Winter semester bắt đầu từ đầu tháng Giêng và bế mạc vào giữa tháng 5.

Những năm trước năm 1979, chính phủ tỉnh bang và chính phủ liên bang còn có đủ ngân quỹ cho nên các college được đài thọ tương đối khá hơn.

Theo thông lệ từ giữa tháng 5 Đến giữa tháng 6, các giáo sư được tham dự rất nhiều các hội thảo liên quan đến nền giáo dục cấp Cao Đẳng Sau đó College chúng tôi không còn đủ ngân sách để tổ chức các sinh hoạt để trợ giúp cho các nhà giáo chúng tôi nữa

Một số ít các giáo sư bắt đầu đi làm thêm từ giữa tháng 5 cho tới gần tháng 9: họ vừa được nhận thêm tiền khi đi làm mà vần còn được nhận lương hàng tháng của nhà trường.

Nếu là người có lương tâm nghề nghiệp, các giáo chức phải dùng thì giờ của họ từ ngày 15 tháng 5 đến giữa tháng 6 trước khi họ sửa soạn nghỉ 2 tháng hè

Đáng lẽ giờ họ phải dùng thì giờ ngay sau khi dậy xong khóa học mùa Đông cho tới khi họ đi nghỉ hè vào giữa thàng 6, họ phải dùng thì giờ đó để đọc lại / edit lại và thêm thắt lại tất cả những tài liệu giảng dạy dựa theo đúng quy luật nhà trường.

Theo giao kèo (contract) giữa nhà trường và các giáo sư, các giáo sư chỉ được phép nghỉ hè từ giữa tháng 6 cho tới giữa tháng 8 và cũng theo quy luật nhà trường, các giáo sư cần phải có ít nhất hai tuần để sửa soạn các tài liệu giảng dạy trước khi khóa học mùa thu bắt đầu.

Tiếc rằng một số giáo sư không cần biết đến các bài soạn của họ có được sửa lại theo đúng tiến trình của ngành nghề hay không. Chính họ là những người đã làm cho ban giảng huấn có thái độ rất là nghiêm khắc đối với các giáo sư…

***

Sau khi ông GS được ngồi chơi xơi nước, nhà trường không hề mướn thêm giáo sư để thay thế ông ta vào khóa học Mùa Thu 1979.

Người viết được giao trọng trách dạy môn “PW 301 Organizations and Services” thay thế ông George Sand. Môn này ông đã dậy từ năm 1970 (khi tôi mới gia nhập Centennial College) cho đến khi tôi thay thế ông ta vào Mùa Thu năm 1979.

Môn học nghe lạ hoắc với tôi và nhiều người khác vì mình chẳng biết nó liên hệ ra sao với ngành Công Chánh.

Như một thói quen, tôi đã mượn được một anh chàng sinh viên đã học ông George Sand trong Khóa Học Mùa Đông vào năm 1978. Đặc biệt là ông GS lại không dùng một cuốn Text book hay Reference book nào. Ngay cả các “hand out notes” (các tài liệu mà các giáo sư chúng tôi in thêm và phát cho sinh viên trong giờ “lecture”) để giúp cho sinh viên dễ hiểu cuốn “textbook” hơn… Ông cứ tự biên, tự diễn…Môn này trở thành một “descriptive subject”, dễ làm học trò buồn ngủ, nhất là giọng ông lại sẽ sàng… làm cho sinh viên “cúp cua” rất nhiều. Điều này làm cho ông Chair JK và Ban giảng Huấn chúng tôi lo nghĩ vì bị mất sinh viên để rồi làm cho nhà trường mất tiền tài trợ và Civil Department của chúng tôi bị “Red Circle” và cuối cùng College thẳng tay đóng cửa trường Công Chánh vì thiếu sinh viên, trong khi đó, trường Kiến Trúc “lâm nạn” vì giáo sư cư sử như kiêu binh trong thập niên 1990…

Nội dung của cuốn notebook mà tôi mượn được từ anh chàng sinh viên này rất là khiêm tốn vì ông George Sand cứ “tự biên, tự diễn” trong lớp: biết gì nói vậy, không chịu khó tham khảo và nhất là lại không có một cái “Course outline” nào đẻ phát cho sinh viên.

Tài liệu “hand out” (tài do giáo sư soạn ra đế phát thêm cho sinh viên) dường như chẳng thấy đâu!

Sau khi tôi đã đọc nhiều “text book” và “referene books” liên quan đến ngành công chánh mà tôi đã mượn được từ trong thư viện nhà trường tại Progess campus. Chúng ôi được phép mượn rất nhiều cuốn sách này để mang theo về nhà đọc trong hết mùa hè năm 1979.

Sau khi tham khảo các sách suốt mùa hè khi con trai út tôi đang nằm ngủ trong chiếc xe của con nít mà ông bố 37 tuổi thường đẩy xung quanh cái công viên rất yên tĩnh, tôi được biết “Organizations” có nghĩa là phân chia, phân loại các khu vực, và cũng có nghĩa là các cơ quan, các hội đoàn.

Services có nghĩa là các dịch vụ mà ngành công chánh phục vụ cho dân chúng.

Từ đó tôi suy diễn: Canada đất rộng cho nên phải có một Chính Phủ Liên Bang (Feeral Government) để chăm lo phận sự quốc gia Canada trên toàn cầu. Vì là một quốc gia quá rộng lớn, đất nước Canada cần phải chia ra nhiều các tỉnh bang cho nên cần phải có các Chính Phủ Tỉnh Bang (Provincial Government) để cai quản cho đúng luật lệ. Mỗi tỉnh bang lại có nhiều thành phố, quận, huyện khác nhau cho nên trong mỗi một tỉnh bang cần phái có các “Municipal Government (tạm dịch là Chính Quyền Địa Phương) để lo cho các dịch vụ hàng ngày của dân chúng giả dụ như điện, nước uống, nước cống, khí đốt ( gas), hốt rác, ủi tuyết, giao thông., công trình xây cất, việc sửa đường xá, hệ thống giao thong…

Canada là một nước rất là rộng lớn, đầy nguyên liệu, còn phải chuyển các dầu thô từ miền Tây sang miền Đông … Đây là những công việc chính mà ngành công chánh của chúng tôi cũng như các ngành khác đã thường phải chăm lo cho Canada…

***

Mùa hè 1979 là một mùa hè tuyệt vời: mẹ thằng cu được nghỉ ở nhà với con cả 6 tháng trời. Că ngày, ông bố đẩy xe cho con út ra cái công viên gần nhà. Vừa trông con đang ngủ, vừa đọc sách và bà mẹ mang con trai đầu lòng của chúng tôi đi chơi thể thao… Tối về, gia đình đoàn tụ làm cho chúng tôi hạnh phúc vô cùng.

Tuy rằng môn học này là một môn học phải ăn nói rất nhiều và có thể rất là khô khan Người giáo sư không chịu đọc sách và soạn bài cho thật kỹ thì làm sao mà sinh viên muốn đến lớp học…

Cá nhân chúng tôi đã rất may mắn được ba nhân viên của “Audio Visual Section” làm việc trong thư viện lùng kiếm những cuốn phim 8 mma liên quan đến đề tài “Organizations”(hệ thống 3 chính phủ, cắc cơ quan liên quan đến ngành Công Chánh), và đề tài về “Services” trong ngành Công Chánh (điện, nứớc, rác rưởi, ô nhiễm trong không khí, ủi và cạo tuyết trong các khu phố…) mà tôi đã giải thích cho ba nhân·vviên dó··

Có nhiều phim rất hay và nhờ vậy mà học trò thích học cái môn này hơn Những năm sau, tôi vẫn tiếp tục đi kiếm thêm các tài liệu dưới sự trợ giúp của và Thư Viện Trướng ( Campus Libraian) và bà Reference Librarian. Học trò rất thích được xem những phim liên quan đến vấn đề ô nhiễm, dịch vụ rác rưởi (Solid waste management)… Một số sinh viên còn gọi môn PW301 Organizations and Services ( về sau được Department của chúng tôi đổi thành “Introduction to Civil Engineering Technology” cho đúng nghĩa hơn. Một số sinh viên còn gọi môn đó là Phan Dam’s Show vì tôi cho học trò xem một số phim liên quan đến ngạnh Công Chánh

Khi viết những dòng này, tôi cảm thấy mình được may mắn vô cùng để có cơ hội nhớ lại cái “tích xưa” trong một ngày mùa hề tại Canada.

Xin gặp lại Quý Vị trong bài viết săp tới.

Đàm Trung Phán

Mississauga, Canada

Aug. 14, 2024

Em Đi Rồi - Sáng Tác:Lê Tín Hương - Trình Bày: Phạm Cao Tùng

Sáng Tác:Lê Tín Hương
Trình Bày: Phạm Cao Tùng

Thu Đến Đây Rồi

  

Thu đến đây rồi nắng nhẹ buông
Tình thu ai đếm lá thu buồn
Trong cơn gió thoảng vàng rơi xuống
Che lấp lối về mà vấn vương.

Thu đến đây rồi gió heo may
Mưa thu lạnh giá buốt tim này
Biết bao kỷ niệm ngày xưa ấy
Giữ mãi trong lòng vẫn còn đây.
Thu đến đây rồi em biết không?
Sao nghe trống vắng tận trong lòng
Thu xưa lá đổ mình hai đứa
Giờ chỉ một mình mãi đứng trông.

Thu đến đây rồi lá rụng rơi
Ngoài kia sương xuống phủ chân đồi
Hôm nay viết lại bài thơ cũ
Trên chiếc lá vàng tình của tôi.

Tạ Quang Tuấn

Sương Mù Cali Sương Mù Đà Lạt

 

Buổi mai thức dậy lạnh sương mù
Trời âm u lòng cũng âm u
Môi khô như vỏ thông Đà lạt
Tim úa như chiều rơi lá thu

Dĩ vãng hồ xưa tiếng đàn cầm
Cà phê trĩu giọt vỡ thanh âm
Gót buồn cổ tích đêm hè phố
Một thuở đi về vai lạnh căm

Mây qua phố núi gọi mưa buồn
Đôi hàng liễu rủ tóc lơi buông
Em qua ngõ vắng vầng trăng khuất
Ta đứng buồn theo đám mưa tuôn

Sương đẫm vai em tuổi học trò
Ban mai đường trải mộng thơm tho
Chiều về mây xám vương đầu núi
Ta cùng em lỡ chuyện hẹn hò

Chiều lên dốc đổ dấu rêu phong
Trăng treo đỉnh núi gió bềnh bồng
Kỷ niệm đành ghi trên phiến đá
Ta về buồn nốt một mùa đông

Sương Cali lạnh trời Lâm Viên
Chợt nghe gió gọi nẻo ưu phiền
Gom trong trí nhớ trời Đà lạt
Thấp thoáng sương mù chốn non tiên

Phong Châu

Tam Xu Mị 三姝媚 - 吴文英 - Ngô Văn Anh

 Bài Tống Từ Chú Giải

Ngô Văn Anh吳文英 tự là Quân Đặc君特, hiệu là Mộng Song夢窗，sau đổi thành Giác Ông覺翁. Ông quê quán ở Chiết Giang浙江, nguyên là họ Ông翁, sau làm con nuôi họ Ngô吳 nên đổi họ. Ông cả đời không thi đậu, thường ngao du các tỉnh Tô Châu蘇州, Hàng Châu杭州 và Việt Châu越州, đề thơ vịnh cảnh. Từ của ông có phong điệu hoa mỹ và mật thiết. Ông còn để lại tập Mộng Song từ 夢窗詞gồm hơn 340 bài được người đời sau yêu thích.

三姝媚 - 吴文英 Tam Xu Mị - Ngô Văn Anh
過都城舊居有感 Quá đô thành cựu cư hữu cảm.
湖山經醉慣。 Hồ sơn kinh tuý quán.
漬春衫、啼痕酒痕無限。Tý xuân sam, Đề ngân tửu ngân vô hạn.
又客長安， Hựu khách Truờng An,
嘆斷襟零袂， Thán đoạn khâm linh mệ,
涴塵誰浣。 Ố trần thùy hoán.
紫曲門荒， Tử khúc môn hoang,
沿敗井、風搖靑蔓。Duyên bại tỉnh, phong dao thanh mạn.
對語東鄰， Đối ngữ đông lân,
猶是曾巢， Do thị tằng sào,
謝堂雙燕。 Tạ đường song yến.

春夢人間須斷。 Xuân mộng nhân gian tu đoạn.
但怪得、當年夢緣能短。Đãn quái đắc, Đương niên mộng duyên năng đoản.
繡屋秦箏， Tú ốc Tần tranh,
傍海棠偏愛， Bàng hải đường thiên ái,
夜深開宴。 Dạ thâm khai yến.
舞歇歌沉， Vũ hiết ca trầm,
花未減、紅顔先變。Hoa vị giảm, Hồng nhan tiên biến.
佇久河橋欲去， Trữ cửu hà kiều dục khứ,
斜陽淚滿。 Tà dương lệ mãn.

Chú Thích

1- Tam xu mị三姝媚: tên từ bài, xuất xứ từ bài hát của nhạc phủ xưa tên là “Tam phụ diễm 三婦艷”. Bài này có 99 chữ, vần trắc. Cách luật của bài này tương đồng với cách luật của Sử Đạt Tổ duy câu 2 nối với câu 3 và câu 13 nối với câu 14 trong cách luật của ngô Văn Anh:

X B B T T vận
T X X, B B X B B T vận
T T B B cú
T X B B T cú
T B B T vận
X T X B cú
X X T, X B B T vận
X T B B cú
X T B B cú
T B B T vận

X T B B X T vận
T T T, B B T B B T vận
X T B B cú
T X B B T cú
T B B T vận
T T B B cú
X T T, X B B T vận
X T B B X T cú
B B X T vận

2- Hồ sơn 湖山: chỉ cảnh Tây hồ 西湖 ở Hàng Châu và núi non trong vùng phụ cận.
3- Tý 漬: ngâm trong nước, thấm ướt. Đề ngân tửu ngân 啼痕酒痕: Có thể tác giả đã mượn ý của Án Kỷ Đạo 晏幾道 trong bài từ Điểm giáng thần 點絳唇:
“分飛後。Phân phi hậu. Sau khi chia tay.
“淚痕和酒。Lệ ngân hòa tửu. Vệt nước mắt và rượu.
“佔了雙羅袖。Chiếm liễu song la tụ. Thấm ướt 2 tay áo lụa”.

4- Trường An 長安: ám chỉ Lâm An 臨安 tức Hàng Châu 杭州 lúc bấy giờ là kinh đô của nước Nam Tống, nơi tác giả đã từng sống qua với người thiếp ca nữ đã quá vãng, chỉ được biết với tên Hàng Cơ 杭姬.
5- Đoạn khâm linh mệ 斷襟零袂: cổ áo rách và tay áo rời rạc, ý nói y phục rách rưới.
6- Ố trần 涴塵: vấy bụi bẩn.
7- Hoán 浣: giặt giũ.
8- Tử khúc 紫曲: tức là “Tử mạch 紫陌” = đường phố trong kinh thành, nơi tác giả ở lúc xưa. Cũng có thuyết nói “Tử khúc môn 紫曲門” chỉ nơi kỹ nữ ở. Tiểu sử của tác giả cho thấy khi ở Hàng Châu tác giá có nạp một người thiếp được biết với cái tên “Hàng cơ”, nguyên là ca nữ mà tác giả rất yêu quý.
9- Bại tỉnh 敗井: giếng đã đổ nát.
10- Thanh mạn 靑蔓: (cây cỏ) tràn lan.
11- Đông lân 東鄰: hàng xóm ở phía đông, phiếm chỉ hàng xóm.
12- Tạ đường 謝堂: Gia đình Tạ An 謝安 vào đời Tấn晉 là thế gia đại tộc, đến đời Đường 唐 thì suy vi tan tác tứ xứ. Tác giả ám chỉ nhà hưng vượng khi xưa.
13- Đương niên 當年: năm ấy, năm xưa.
14- Tú ốc 繡屋: nhà đẹp, sang trọng.
15- Tần tranh秦箏: cây đàn tranh cổ xưa, nguyên do một người nước Tần 秦tên là Mông Điềm 蒙恬 cải biến nên gọi là Tần tranh. Ở đây chữ Tần tranh đại chỉ hòa nhạc.
16- Hải đường 海棠: ở Trung Hoa, cây hải đường có tên khoa học là Malus spectabillis, họ Rosaceae.
17- Thiên ái 偏愛: yêu mến riêng một ai đó.
18- Vũ hiết ca trầm 舞歇歌沉: không còn múa hát gì nữa.
19- Trữ cửu 佇久: đứng lâu.

Dịch Nghĩa

Ghi chú của tác giả: Cảm xúc khi đi qua chỗ ở cũ trong đô thành.
(Tác giả làm bài này để tưởng niệm người ái thiếp quá cố)

Tôi đã quen với cảnh núi non hồ nước trong những lúc uống rượu say sưa.
Cái áo mặc trong mùa xuân bị thấm đầy những vệt nước mắt và những vết rượu.
Tôi lại lần nữa đến viếng kinh đô Lâm An.
Than vãn y phục lam lũ,
Và vấy bụi bẩn, còn có ai giặt cho?
Xóm phường quen thuộc nay đã hoang vu,
Men theo cái giếng đổ nát, chỉ thấy gió lay động cây cỏ hoang dã mọc tràn.
Từ hàng xóm mé đông truyền lại tiếng đối đáp,
Đó là (đôi chim yến) từng làm tổ,
tại nhà họ Tạ xưa.

Giấc mộng xuân của người thế gian (cũng) phải (có lúc) ngừng.
Chỉ trách rằng, năm đó giấc mộng tình duyên lại ngắn ngủi như vậy.
Trong căn nhà hoa lệ tấu đàn tranh,
Bên cạnh cây hải đường quấn quít nhau,
Trong đêm khuya tiệc tùng.
(Đến nay những ngày hoan lạc) ca múa đã hết,
Hoa chưa giảm sắc, hồng nhan đã cải biến trước.
Tôi đứng hồi lâu trên cầu (tần ngần) muốn đi,
Nước mắt ràn rụa trong ánh tà dương.

Phỏng Dịch

1 Tam Xu Mị - Về Thăm Chốn Xưa

Hồ sơn quen túy lúy.
Thấm rượu lệ, đầm đìa áo xuân vô số.
Lữ khách Trường An,
Than áo quần lam lũ.
Lấm lem ai giũ.
Đường phố vắng không,
Men giếng nát, gió lay hoang cỏ.
Lối xóm lao xao,
Làm tổ khi xưa,
Yến về nhà cũ.

Xuân mộng nhân gian ngừng đó.
Chỉ đáng trách, năm xưa ngắn duyên tình vỡ.
Nhà thắm đàn tranh,
Cạnh hải đường mê luyến,
Tiệc tùng thâm dạ.
Múa dứt ca ngưng,
Hoa chưa héo, hồng nhan tàn rũ.
Đứng lặng trên cầu ngơ ngẩn,
Tà dương lệ nhỏ.

2-Về Thăm Chốn Xưa

Núi hồ say khướt đã quen,
Xuân xưa giọt lệ rượu hoen áo choàng.
Hôm nay lại đến Trường An,
Áo quần lam lũ thở than tâm tình.

Lấm bùn ai giặt cho mình?
Cửa nhà hoang dã, cũng đành men theo.
Giếng đổ nát cỏ tràn leo,
Đông lân thủ thỉ yến vào nhà xưa.

Phải phai tàn giấc xuân mơ,
Có chăng ngắn ngủi ngày thơ duyên lành.
Nhà hoa lệ, tiếng đàn tranh,
Hải đường quấn quít đêm thanh cỗ bàn.

Múa đã nghỉ, ca đã tàn,
Hoa chưa giảm sắc, hồng nhan uá mầu.
Tần ngần giây phút trên cầu,
Tà dương ảm đạm dòng châu lệ tràn.

HHD 

'1-2023

***

Qua Chốn Cũ Đô Thành Cảm Xúc

1-

Núi hồ quen túy lúy
Áo xuân thấm, rượu lệ loang vệt hoen ố.
Lại khách Trường An
Than y phục lam lũ
Bụi trần ai giũ
Xóm phường hoang vu
Men giếng nát, gió lay hoang cỏ
Đối đáp mé đông
Còn tổ lúc xưa
Yến đôi nhà Tạ

Xuân mộng đời có lúc vỡ
Chỉ tiếc rằng, ngắn ngủi mộng tình năm đó
Nhà đẹp Tần tranh
Bên hải đường quấn quýt
Yến tiệc thâm dạ
Múa nghỉ, ca ngưng
Hoa chưa úa, má hồng đã rủ
Đứng lâu trên cầu muốn bước
Chiều buông ràn lệ!

2- Quay Lại Chốn Xưa

Núi hồ quen, say thường dạo phố
Rượu, lệ loang hoen ố áo xuân
Trở về làm khách Trường An
Áo quần lam lũ, bụi trần ai lo

Xóm làng quê, hoang vu cửa ngõ
Men giếng hư, hoang cỏ gió lay
Mé đông đối đáp tỏ bày
Tạ xưa, đôi yến tổ xây hiên ngoài

Cũng có lúc xuân thời mộng vỡ
Chỉ tiếc rằng năm đó tình tan
Tần tranh nhà đẹp rộn ràng
Hải đường quấn quýt tiệc sang đêm dài

Ngưng ca múa, bi ai cúi mặt
Hoa chưa tàn, nhan sắc biến mau
Chân muốn bước, đứng trên cầu.
Chiều buông dòng lệ tuôn mau nhớ về!

Lộc Bắc
Aug25

Khúc Nhạc Dưới Trăng - Sáng Tác: Dương Thiệu Tước & Minh Trang - Quỳnh Dao

Sáng Tác: Dương Thiệu Tước & Minh Trang
Tiếng Hát: Quỳnh Dao

Đường Thu

 

Rừng Phong vàng thẩm dưới chân đèo
Sắc đỏ Thù Du điểm xuyết theo.
Triền dốc, lá tuôn rơi lả lướt
Khúc quanh, gió rít thổi vi veo.
Mờ trên đỉnh núi mây bao phủ
Vắt vẻo cành thông khỉ giỡn trèo.
Lữ khách đắm hồn say thưởng ngoạn
Đường Thu tuyệt cảnh lượn ngoằn ngoèo...

Duy Anh
Skyline Drive, Virginia
09/29/2025

Thơ Thẩn...Thẫn Thờ

Thơ Làm Lúc 3 Giờ

. 3 giờ ra đứng lặng thinh
dang tay như Chúa dầm mình chịu đau
Em xa, xa nửa địa cầu
làm sao em đứng chịu sầu cùng tôi.

. 3 giờ trời đóng kín bưng
ngày đi chẳng đợi, chiều ngưng chẳng chờ
Em giờ khuya lắc khuya lơ
có nghe tiếng gọi tôi giờ... thất thanh !

. 3 giờ trời úng sương mù
lòng tôi úng lá vàng thu cuối mùa
Tin người mỗi bước một thưa
lòng tôi mỗi lúc một tưa nỗi niềm.
.......
Người đi chẳng tiện vẫy đưa
tại bàn tay lạnh mắc lùa chiêm bao!

 Thơ Làm Lúc 5 Giờ

. 5 giờ. Chiều xuống lập đông
Ðứng im nhả khói thả lòng thiên di
Bên kia người bước chân đi
Ở đây mùa tới lạnh ghì thân tôi.

. 5 giờ. Tay níu. Chân rời.
Tim phân vân đổ nhịp hồi trầm luân
Lên xe tình đã căn phần
Tôi còn bến đợi trở trăn phận mình.

. 5 giờ. Chiều vội khuya lơ,
người đi vội tới người chờ vội trông
Ngồi chia với tượng, nỗi lòng.
Mặt tôi với mặt tượng đồng, y chang!

. 5 giờ áo lỏng tay chùng
Vòng ôm chưa nóng lệ trùng đã hoen
Nụ hôn chưa ngấm đủ phiền
buồn tôi đã lạnh hương nguyền môi em

. 5 giờ. Chiều gở tay ôm
Vòng eo mới lỏng lệ tròm trèm tuôn
Tay buông chưa kịp, đã buồn.
Nhớ nhau đã cách dặm muôn nghìn trùng

Cao Vị Khanh

Kiếp Nghèo

 

Ðố em đoán tuổi trăng ngà
Ngoài hiên bóng vẫn thướt tha lưng trời
Còn em bỏng cháy mộng đời,
Ðã nghe son phấn rã rời nét hoa!
Khóc cho lệ vỡ ngọc nhòa
Cho trôi mật đắng điêu ngoa duyên hờ
Tội chi đày đọa giấc mơ?
Hồn em đẹp tựa bài thơ nắng hồng.
Hãy quên thề hẹn bên song
Giã từ góc phố quán đông xóm nghèo.
Cõi nhân gian lắm eo xèo,
Nhỏ to, bóng nguyệt đã theo gió ngàn.
Phù sinh, thôi kệ thế gian!
Em ơi, tấu nốt cung đàn còn say.
Hơn gì nhau, cũng qua ngày,
Chén vàng thì vẫn mượn vay xứ người?

Đỗ Bình

Chiếc Khăn San Màu Tím Nhạt

Nghe tiếng chuông cửa, Thụy Khuê bước xuống mấy bậc thang và ngó qua mảnh kiếng nhỏ của cửa gỗ, nàng không biết người bấm chuông là ai vì thường thì bạn bè hay người thân đến thăm đều cho biết trước. Một dáng người rất quen và nét mặt như từ vùng trí nhớ xa xăm nào… Sơn …nàng reo lên và mở cửa…

-Anh Sơn.

Người đàn ông đứng tuổi nhìn nàng đăm đăm với ánh mắt vui và “ biết cười “.

-Thụy Khuê, em chưa quên anh sao…

Khuê cười.

-Cũng tưởng là quên rồi anh Sơn ạ… may sao mà chợt nhớ ra. Mời anh vào nhà.

Sơn theo Thụy Khuê vào phòng khách, thoáng nhìn quanh rồi nhìn Thụy Khuê..
-Nhà Thụy Khuê lớn và phòng khách đẹp quá, anh không ngờ đấy… cứ tưởng là cũng lùm xùm như của anh thôi.
-Anh quá khen chứ nhà Khuê cũng đại khái thôi. Em qua Mỹ trước anh mà, nói cho vui chứ Khuê có được thấy cái lùm xùm của anh đâu. Anh qua thăm mà không báo trước, nếu Khuê không có nhà thì sao?
Sơn cười cười.
-Anh cũng không biết nữa… tự nhiên thấy nhớ em quá và có một tuần được nghỉ dậy nên mua vé bay qua thăm em…gần nửa thế kỷ… Thụy Khuê vẫn đẹp và duyên dáng như xưa…Anh vui lắm.
-Anh qua thăm Khuê, đó là một món quà vô giá cho em, anh Sơn ạ.
Thụy Khuê nói rồi nhìn Sơn mắt nàng long lanh như ướt .
Sau khi pha cà phê cho Sơn, Thụy Khuê đưa anh ra thăm vườn sau của nàng…đã cuối tháng mười… những cành hoa thạch thảo mầu hồng nhạt và vàng thau chen nhau nở rộ…Sơn đưa tay làm như muốn ngắt một cành hoa, ngâm nga

- Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi *…

Thụy Khuê cười nhẹ nhàng.
-Hai câu đủ rồi anh ạ… mấy câu sau buồn lắm… mà cũng thật chứ… mùa thu nơi đây sắp chết rồi …
Nói xong, Thụy Khuê cảm thấy dường như có một nỗi buồn phảng phất đâu đây, Sơn mơ màng
-Thụy Khuê vẫn luôn lãng mạn và nhiều cảm xúc như xưa
Đi quanh một vòng, Sơn ngừng lại ngắm bông cúc trắng có nhị vàng
- Marguerite, phải không Khuê ? Anh nhớ có thấy hoa này ở vườn hoa của mẹ anh ngày trước.
- Đúng là dạng hoa Marguerite anh ạ, ở đây gọi là Daisy và loại này nở vào mùa thu.
Sơn vẫn ngắm bông hoa cúc trắng, Khuê biết anh đang nhớ lại hình ảnh xưa … Sơn nói nhẹ như lời thì thầm.
-Phải chi ngày đó anh đưa Thụy Khuê đến gặp mẹ anh thì có lẽ cuộc đời anh sẽ hạnh phúc biết bao…

Thụy Khuê yên lặng, nàng biết anh buồn vì sự lựa chọn người vợ không chung thủy, đã bỏ anh khi anh đang ở tù cải tạo để đi vượt biên với người bạn và mang theo đứa con trai duy nhất mới 2 tuổi của anh. Sau những năm tù cải tạo, tù vượt biên… anh đến được nước Mỹ thì con trai đã 17 tuổi, học trung học năm cuối. Gặp lại, thấy con ngoan ngoãn, học giỏi, đẹp trai thì lòng cũng nguôi ngoai …đành chấp nhận thực tế… vùi đầu vào việc học và việc làm ở xứ người…
Khi vào nhà, Thụy Khuê hỏi Sơn.
-Anh ăn cơm với Khuê nhé, trưa rồi.
Sơn nhìn lại Thụy Khuê với mắt cười.
-Anh đến thăm Khuê để đưa Khuê đi chơi chứ đâu phải để em lo cơm nước cho anh. Việc đó sẽ tính sau, anh ở đây có ba ngày thôi. Mình sẽ đi ăn và thăm cảnh đẹp. Hôm nay cho anh được mời em đi ăn tối ở một tiệm ăn Pháp mà bạn anh đã giới thiệu cho anh, Khuê nhé.
-Thế thì nhất anh rồi,- Khuê cười- anh đến chỗ em mà còn biết tiệm ăn ngon để đưa em đi thì tuyệt quá
- Ngoan lắm, em vẫn dễ thương như độ nào. Cho anh về khách sạn nghỉ một chút… khoảng bốn giờ chiều anh đón Khuê đi ăn tối.

Sơn về rồi, Thụy Khuê vào phòng nghỉ, nàng suy nghĩ nên mặc đồ như thể nào cho thích hợp và cho Sơn vui lòng. Khuê nhớ lại khoảng gần Giáng Sinh khi nàng học năm thứ nhất và Sơn học năm thứ ba ở Luật Khoa…trời hơi lành lạnh, Khuê mặc áo dài trắng và quàng chiếc khăn san màu tím nhạt đến trường. Vừa thấy nàng, Sơn bỏ đám bạn đang nói chuyện về việc sinh hoạt của ban đại diện sinh viên, đi ra đón nàng… đôi mắt cười cười… Thụy Khuê đẹp thanh thoát dễ thương quá… và từ đó cả trường Luật biết Lê Vân Sơn yêu Trần Thị Thụy Khuê.

Và rồi đã gần 50 năm, Thụy Khuê ra mở cửa cho Sơn và thấy đôi mắt cười nhìn nàng đầy chiêm ngưỡng bàng hoàng như ngày xưa…Sơn không nói gì, nhưng trong đôi mắt dường như chứa đựng cả trời u uẩn đầy nuối tiếc, dù là chiếc áo dài trắng ngày xưa được thay bằng chiếc váy mầu tím đậm và chiếc áo dài tay mầu trắng… chỉ có chiếc khăn san mầu tím nhạt quàng qua vai là vẫn như xưa… như một chút gì còn vương lại của cuộc tình không trọn vẹn.

Sơn đưa Thụy Khuê đến ăn ở nhà hàng L’Auberge Chez Francois tại Great Falls. Nhà hàng rất rộng, chung quanh trồng nhiều hoa, khung cảnh rất đẹp và nên thơ với lá cây maple mầu vàng đỏ qua khung kính rộng. Khuê cầm menu đọc qua rồi nói với Sơn.

-Lâu lắm rồi Khuê không đi ăn nhà hàng Pháp nên không biết món gì ngon. Anh chọn cho Khuê nhé.

-Anh sẽ chọn giùm Thụy Khuê, món khai vị thì dễ vì anh sẽ gọi cho em giống như anh. Trong các thứ như cá gà tôm heo bò thì Khuê thích thứ nào.

-Thịt bò cho Khuê anh nhé.

Bữa ăn rất vui và cũng rất buồn. Sơn giải thích cho Thụy Khuê biết lý do anh không trở lại trường Luật sau khi có lệnh Tổng Động Viên. Anh và mẹ về quê ở Nha Trang ngay để cùng cha và anh của anh bàn về việc nhập ngũ, anh có nhờ người bạn thân chuyển thư anh viết cho Khuê, nhưng mãi về sau mới biết là anh ta cũng tá hỏa vì lệnh Tổng Động Viên, cũng đã ghé qua trường vài lần nhưng không gặp Khuê. Anh rất tiếc không có dịp bày tỏ được tình yêu anh dành cho Thụy Khuê. Thời gian qua…anh cảm thấy yên tâm vì nghĩ rằng một người như em, sẽ được nhiều người ngưỡng mộ và em sẽ mang lại hạnh phúc cho người yêu em, nhưng rất buồn vì anh không có được cái diễm phúc đó.

Thụy Khuê cho Sơn biết nàng cũng có một đời sống tình cảm truân chuyên, nhưng rất hạnh phúc khi định cư ở Mỹ cho đến khi Hưng, chồng của nàng mất vì bệnh ung thư phổi gần hai năm trước. Nàng ở một mình nhưng các con về thăm nhà thường xuyên nên cũng vui.

Khi ra khỏi nhà hàng thì trời đã tối, Sơn lái xe đưa Thụy Khuê đi vòng quanh thành phố vì nàng nói lâu lắm rồi không ra đường ban đêm. Khuê hỏi.
-Anh có chương trình đưa Khuê đi chơi ở đâu không?
Sơn cười.
- Sao Khuê lại hỏi anh? Anh đến thăm em thì chỉ biết chỗ em ở thôi chứ đâu biết chỗ nào có cảnh đẹp đâu. Anh làm tài xế, em chỉ đâu thì anh đi đó.
Thụy Khuê suy nghĩ rồi cười.
-Mùa thu ở đây rất đẹp, nhất là vào giữa tháng mười, mà bây giờ đã cuối tháng, mình sẽ đi Skyline ngắm lá thu …rơi. Em sẽ đưa anh đi …dạo trên sông Potomac… Được không anh?
- Thưa vâng… Lệnh Bà.
Thụy Khuê cười ngất.
-Nhớ nhé, qua đây là phải nghe lời em đấy.
Về đến nhà, Sơn mở cửa xe rồi đưa Khuê đến cửa, anh giữ cửa kính cho nàng mở cửa lớn rồi theo nàng vào nhà. Hai người cùng đứng ở hành lang, Sơn nhìn vào đôi mắt có vẻ e dè của Khuê, anh cảm được những nỗi e ngại của nàng.
-Khuê ở một mình, ban đêm anh muốn vào nhà với em để biết mọi việc an toàn trước khi anh về. Anh yêu thương và quý trọng em như những ngày mình còn đi học, không bao giờ anh làm điều gì để có thể thương tổn đến em. Em yên tâm.
-Cám ơn anh.
Thụy Khuê trả lời với nụ cười bẽn lẽn. Sơn cảm thấy thương nàng vô cùng. Anh nhìn nàng với cái cười thật tươi.
-Bây giờ thì anh có thể hug em một cái để say good night không?
Thụy Khuê đưa hai tay ôm Sơn trước.
-Được chứ.
Sơn ôm nàng chặt trong vòng tay, thì thầm rất nhỏ, Sơn cao hơn Khuê nhiều, nàng không nghe được anh nói gì nhưng có cảm tưởng anh hôn lên tóc nàng.
-Chúc em ngủ ngon.
-Cám ơn anh, về đến khách sạn text cho Khuê yên tâm nhé.
Sơn lại cười bằng mắt.
-Chắc chắn là như thế …mong em thấy anh trong giấc mộng vàng…

Sơn mở cửa kính bước ra ngoài, anh chờ Khuê khóa cửa kính xong rồi mới đi vào xe và vẫy tay chào nàng.

Khuê khóa cửa lớn rồi đi lên lầu, nàng ngồi yên trên giường chờ text của Sơn trước khi đi tắm. Mới có một ngày thôi mà Sơn đã làm nàng lao chao…còn hai ngày nữa… hãy vui với anh cho trọn vẹn … Khuê tự nhủ.

Sáng ngày thứ hai, Khuê dặn Sơn không cần đến sớm vì Alexandria Waterfront gần nhà nàng và khoảng trưa mới có water taxi chở khách đi trên sông Potomac. Nàng muốn anh ghé vào nhà uống cà phê trước khi đi. Thụy Khuê không cho Sơn biết là nàng sẽ nấu phở đãi anh.

Trên đường về khách sạn, Sơn cảm thấy vui vì gặp lại Thụy Khuê và sự đón tiếp nồng ấm của nàng. Dù anh không nói rõ gia cảnh nhưng anh biết Khuê đoán anh có người cùng chung sống sau cuộc hôn nhân đầu chấm dứt trong cay đắng. Anh không chính thức kết hôn với ai nhưng vẫn có những cuộc tình mà anh gọi là “ chắp nối “ và không muốn có con nữa. Qua người bạn cũ trong hội Cựu Sinh Viên Luật, anh biết được Thụy Khuê đã có một gia đình hạnh phúc với chồng và ba con. Khi anh liên lạc lại với Thụy Khuê, cả hai người vẫn xưng hô anh em với nhau như ngày cũ. Anh mừng cho nàng có gia đình hạnh phúc và cảm thấy tiếc nuối… dáng hình tha thướt của nàng trong chiếc áo dài màu trắng với chiếc khăn san màu tím nhạt quàng lơi trên vai đi dưới hàng me xanh trên đường đến trường Luật mãi mãi là hình ảnh đẹp nhất trong khoảng thời gian đẹp nhất của đời anh.

Sơn ghé qua tiệm bán hoa, anh mua một chậu hoa lan Hồ Điệp mầu tím nhạt để tặng cho Thụy Khuê như để cám ơn sự tế nhị của nàng khi chọn trang phục cho buổi ăn tối ngày hôm qua. Mầu tím nhạt của hoa lan trông thật mát mắt… một chút hạnh phút thoáng qua khi anh biết anh vẫn có một chút góc, dù nhỏ trong tâm tưởng của nàng…

Sơn bấm chuông, vài giây sau cửa mở, Thụy Khuê đi ra với nụ cười thật tươi và đôi mắt mở to đầy ngạc nhiên khi thấy chậu hoa lan.
-Anh Sơn…
Sơn cười và đưa ngay chậu hoa lan cho Thụy Khuê.
-Hoa Lan đẹp tặng người quàng khăn tím
Cám chút tình xưa còn giữ trong lòng.
Khuê cười như mơ.
-Sáng nay vui quá, được tặng hoa và được nghe thơ của anh nữa. Mời anh xuống nhà, Khuê sẽ đãi anh một món thật đặc biệt.
Sơn vừa bước xuống vừa hít hà…
-Thơm quá, Khuê đãi anh món gì vậy?

oOo

Chiếc water taxi lướt nhanh trên sóng của dòng sông Potomac, gió thổi mạnh làm nước bắn tung quanh chiếc cano, Khuê cảm thấy lạnh, nàng dựa nhẹ vào cánh tay Sơn và cảm thấy dường như có chút hạnh phúc len vào lòng… xa xa những cánh rừng còn vương sắc lá úa vàng của mùa thu…sông nước hữu tình… nàng thấy lòng rộng mở như muốn đón nhận hương tình của người xưa, cảm thấy tay Sơn ôm nhẹ lưng nàng…cả hai đều yên lặng thưởng thức cảnh đẹp của sông nước … qua những cánh rừng là những tòa nhà cao lớn, những dinh thự nguy nga của Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn và Georgetown…Vì chỉ muốn đi cano trên sông nên Khuê không muốn ghé xuống xem cảnh ở những địa danh nổi tiếng ở phía bên kia nên theo cano vòng về bến ở Alexandria.

Sơn đưa tay giúp Thụy Khuê lên bờ… gió vẫn thổi mạnh làm tóc nàng vương trên mặt và tóc Sơn, lên đến bến tóc ngả tung bay theo chiều gió lộ khuôn mặt trái xoan thanh tú thủa nào làm lòng anh xao xuyến.
-Mình đi dạo quanh đây em nhé.
Khuê nhẹ gật đầu, nàng chỉ vào khu nhà nổi ở phía xa.
-Hôm nay trời mát và gió, mình đi bộ vòng quanh bờ sông, khi nào mỏi chân và đói bụng thì ăn tối ở nhà hàng nổi Barca Pier & Wine Bar đó nhé anh… ngắm hoàng hôn trên sông rất là thú vị…
Sơn nhìn Khuê tha thiết.
-Chỗ nào, nơi nào… có Thụy Khuê đối với anh đều đẹp và thú vị cả…
Ăn xong, trời đã tối, Sơn lấy xe và đưa Khuê đến Alexandria downtown… thành phố ban đêm đầy ánh sáng và thật là nhộn nhịp, chằng khác gì ở khu thương xá Tax và bùng binh Nguyễn Huệ Sài Gòn ngày trước. Đi loanh quanh vài vòng mới tìm được chỗ đậu xe. Sơn đi qua bên chỗ Khuê ngồi, mở cửa xe cho nàng rồi đưa tay …
-Xin mời…
Khuê đưa tay cho Sơn giúp nàng ra xe, làm bộ hơi nhún mình.
-Cám ơn anh.
Cả hai cùng cười rồi sóng vai bước trên hè phố đầy người. Sơn nắm lấy tay Thụy Khuê.
-Giống như mình đi dạo phố Tự Do - Nguyễn Huệ ngày xưa Khuê nhỉ, anh mà ở đây thì mình đi phố thường xuyên, em nhé.
Khuê chỉ cười rồi lắc lắc đầu, nàng không muốn làm hỏng những phút giây tìm lại kỷ niệm ngày xưa của Sơn. Đi qua mấy góc phố…cảm thấy lạnh Khuê đưa tay sửa lại chiếc khăn san bay theo gió …Giọng Sơn đầy âu yếm.
-Em có lạnh không? Mình về nhé

Khuê nhẹ gật đầu, hai người đi qua đường đi về phía xe đậu. Trời về khuya, những cơn gió thổi vào thành phố mang theo hơi lạnh của dòng sông Potomac làm nàng rùng mình. Sơn đi thật gần, vòng tay qua lưng nàng như muốn truyền hơi ấm…
-Mai anh đến sớm nhé, -Khuê dặn Sơn khi về đến nhà- đường đi lên Skyline xa lắm, từ nhà Khuê đi hơn ba tiếng mới đến đỉnh là Skyland, nhưng mình không cần đi đến tận nơi đó, trên đường có nhiều chỗ ngừng lại đến ngắm cảnh và có nhà hàng nhỏ, có lối vào rừng phong. Khi nào mệt thì về anh ạ.
Sơn cười.
-Anh chỉ làm theo … lệnh của em, hôm nay em cho anh ngắm cảnh mùa thu trên sông Potomac thật là tuyệt vời. Cám ơn Khuê.
Khuê cười.
-Cám ơn anh cho Khuê một ngày vui. Good night anh.
- Ngủ ngon em nhé.

Sáng hôm thứ ba, và cũng là ngày cuối của Sơn, Khuê pha sẵn hai bình cà phê và đem theo mấy chai nước suối. Khi thấy xe của Sơn, nàng khóa cửa rồi đi ra, tự mình mở cửa vào xe. Sơn cười.

-Sao hôm nay Thụy Khuê giỏi quá vậy, không để cho anh có dịp lịch sự với người đẹp à?

Khi đến cổng để trả tiền đi lên Skyline, Sơn đi vào Skyline Drive thì gần 9 giờ sáng… đường đi lên bắt đầu cao dần, cả hai bên đường núi trải dài với những rừng cây pha mầu vàng tím, trông thật đẹp và hùng vĩ. Sơn bỗng reo lên và chỉ về bên phía Khuê ngồi.

-Khuê trông kìa… hàng cây phong mầu đỏ đẹp quá.

- Đẹp quá anh ạ, chắc là sắp đến chỗ đậu xe để cho mình ngắm cảnh.

Chỉ một khoảng ngắn thì đến chỗ Lookout, Sơn rẽ vào, anh thấy nhiều người đang đi vòng quanh hay ngồi trên tường đá thấp ngắm cảnh…Những dãy núi chập chùng cao thấp nối nhau như đến cuối chân trời xanh thẳm, bao phủ bởi rừng cây đầy màu sắc như một bức tranh tuyệt mỹ. Sơn trầm trồ.

-Phong cảnh hùng vĩ và đẹp quá …anh rất thích ngắm cảnh núi rừng.

Khuê ngồi lên tường đá thấp nhìn về phía bên kia đường, nàng chợt reo lên.

-Anh Sơn, xem kìa!

Sơn quay đầu nhìn về phía Khuê chỉ, anh thấy mấy cây phong lá đỏ rực bên góc rừng nhỏ, làm anh cũng ngẩn ngơ.

-Đẹp quá.

Khuê bước xuống, nàng nắm tay Sơn.

-Đi anh, Khuê muốn chụp hình.

Sơn nắm tay Khuê đưa nàng qua đường, đến nơi thì thấy hai người trẻ tuổi giống như một cặp vợ chồng đang chụp hình cho nhau. Thấy hai người đang đi đến có vẻ đứng đắn, cô gái nhờ Sơn chụp hình cho hai người… Sơn vui vẻ nhận lời ngay.

Hai người trẻ tuổi âu yếm quàng tay nhau… chọn phông có cây phong lá đỏ dựa vào vách đá xanh rêu của sườn núi có vương những dây leo lá xanh vàng. Anh chụp vài cảnh rồi đưa phone lại cho cô gái… họ chúi vào nhau xem hình rồi ồ lên.
-How beautiful!… và ôm lấy nhau.
Sơn vui lây với cái trẻ trung dễ thương của hai người, anh định chụp hình cho Khuê thì cô gái nói.
-Cám ơn ông, ông chụp hình đẹp quá, và đó sẽ là kỷ niệm tuyệt vời của chúng tôi.
Cô gái nhìn Khuê rồi nhìn Sơn- Tôi có thể chụp hình cho ông bà không?
Sơn gật đầu, anh đưa phone cho cô gái rồi nắm tay Thụy Khuê đến gần góc rừng. Cô gái ngắm nghía cẩn thận, thay đổi vị trí và chụp vài tấm hình cho hai người, cô cười cười.
-Mong sẽ là kỷ niệm đẹp cho ông bà.
Khuê cúi xuống xem hình trong phone với Sơn … hai người trông thật đẹp đôi bên góc rừng trước hàng phong đỏ với vẻ hạnh phúc bình yên của cặp vợ chồng già đi thăm cảnh thiên nhiên…
Đi thêm khoảng nửa tiếng thì đến nơi có nhà hàng cho du khách nghỉ chân. Chỗ này mới gần nửa đường đến Skyland, nơi có độ cao nhất, nhưng nơi đây có rừng phong lớn nổi tiếng là đẹp nên có nhiều du khách ghé lại. Sơn mua nước uống và đồ ăn nhẹ rồi cùng Thụy Khuê ra ngồi ở bàn ngoài trời ngắm cảnh. Khuê hỏi.
-Mình vào xem rừng phong anh nhé… hôm nay gió nhiều, lá sẽ rụng , Khuê thích ngắm lá bay lắm.
Hai người theo lối mòn nhỏ vào rừng cây…thấp thoáng trong rừng có người tìm cảnh đẹp để chụp hình, giữa những rừng cây, có khoảng trống khá rộng với vài tảng đá lớn. Khuê chỉ gốc cây gần có lá phủ đầy.
- Em mỏi chân rồi, mình ngồi nghỉ ở đây đi anh.
Sơn ngồi xuống bên cạnh Thụy Khuê, những chiếc lá lơ lửng rơi quanh, bỗng chợt có cơn gió thổi mạnh. Khuê reo lên.
-Anh … coi kìa!
Cơn gió mạnh thổi qua rừng cây cuốn theo những chiếc lá làm thành vòng xoáy lớn đầy lá bay từ trên cao thả xuống gần chỗ ngổi… rơi trên người trông thật lạ và đẹp như tranh vẽ. Sơn tấm tắc.
-Đẹp quá, em ngồi dưới xoáy lá rơi trông như bức tranh…tuyệt vời.
Sơn nói rồi nhặt những chiếc lá còn vướng trên tóc Khuê.
-Cám ơn anh…
Khuê ngước lên nhìn Sơn, giọng nàng nhẹ như gió thoảng…Sơn không cầm được lòng…Anh cúi xuống, nhìn sâu vào mắt Thụy Khuê.
-Anh yêu em,Thụy Khuê , anh muốn được ở mãi bên em, chăm sóc bảo vệ cho em…
Sơn nói rồi vòng tay ôm lấy nàng nhưng Khuê quay người sang bên rồi nhẹ để tay lên tay Sơn.
-Anh Sơn.
Sơn nắm chặt tay Khuê, giọng Khuê nhỏ và thoáng đọng nỗi buồn.
-Em cám ơn anh Em đã suy nghĩ rất nhiều và cảm thấy không nên anh ạ. Em sống một mình cũng đã quen…mình không nên làm tổn thương người khác …Anh đến thăm em, đưa em đi chơi mấy ngày, em cảm thấy rất hạnh phúc… Em xin lỗi anh.
Sơn ngồi yên lặng một lúc lâu..rồi nhẹ buông tay nàng.
-Anh hiểu …thật ra, khi anh đi thăm Khuê, anh cảm thấy có thể em không nhận lời, nhưng khi nghĩ đến em, đến sự cô đơn của em và với tình yêu ngày trước của chúng mình, anh hy vọng có thể thuyết phục được em…Cũng đành, anh không có được cái diễm phúc được ở bên em, ngay cả đến những ngày cuối đời…

Trên đường về, Sơn có vẻ trầm ngâm, biết Sơn buồn nên Khuê cũng không nói gì, hơn nữa lái xe đi xuống khó hơn đi lên vì phải giữ vận tốc và cẩn thận nên nàng không muốn anh bị phân tâm. Khuê cũng rất buồn khi từ chối lời anh, Sơn là mẫu người lý tưởng của nàng khi còn đi học. Nàng chờ Sơn ngỏ lời, nhưng khi lệnh Tổng Động Viên ban hành, gây sự chấn động rất mạnh với nam sinh viên nên có rất nhiều cuộc chia tay không lời. Qua người bạn của Sơn, nàng biết Sơn về quê với mẹ anh ngay sau khi có lệnh, nhưng rồi không có tin tức… chiến tranh … biết nói sao…đang lan man nhớ về ngày cũ thì câu hỏi của Sơn làm nàng ngạc nhiên.

-Phở hôm qua Khuê nấu còn không?

-Hãy còn anh ạ.

-Vậy thì tốt quá. Anh đưa Khuê về nhà, em cho anh ăn phở nhé.

-Dạ.

Sơn cảm thấy vui khi nghe lại tiếng“dạ” thật dễ thương của Khuê, anh nhớ ngày trước nàng hay trả lời nhẹ nhàng như thế khi anh hỏi. Thụy Khuê là người Bắc di cư và dù lớn lên ở miền Nam, nàng vẫn còn giữ được nhiều đặc tính của “ cô Bắc Kỳ nho nhỏ” nhưng lại có được tiếng“dạ“ thật dễ thương của người miền Nam… Khuê nhìn Sơn, nàng không biết anh nhớ lại những gì mà vui lại…

Về đến nhà, Khuê cảm thấy buồn vì không biết đến bao giờ mới gặp lại Sơn…nàng dịu dàng.

-Anh ngồi nghỉ cho đỡ mệt nhé, không được đi loanh quanh giúp em việc ở bếp. Khi nào làm phở xong em sẽ mời anh. Anh uống gì không?

- Thưa vâng, anh còn ở đây thì sẽ tuân theo… lệnh của em. -Sơn nói rồi nheo mắt cười nhìn Khuê vì thấy nàng có vẻ buồn - Em cho anh một ly cà phê đen đá.

Sơn ngả đầu lên sofa, anh cảm thấy mệt, đường đi lên Skyline và nhất là khi đi xuống làm anh phải chú tâm nhiều vào việc lái xe… Sơn không ngạc nhiên về sự từ chối của Khuê nhưng cảm thấy buồn và thất vọng. Anh không giận Khuê và cảm thương sự chấp nhận đời sống cô đơn của nàng…chút thời gian còn lại, anh muốn được yên tĩnh bên nàng nên rủ nàng về nhà ăn phở.

Tiếng lách cách của đá chạm vào ly thủy tinh làm Sơn ngồi thẳng lại. Khuê vừa đi vừa khuấy ly cà phê.

-Cà phê đen đá của anh đây…ngửi mùi thơm thấy nhớ ngày mình đi uống cà phê gần hồ Con Rùa quá anh ạ.

Sơn đón lấy ly cà phê từ tay Khuê.

-Cám ơn em.

Ăn phở xong, Sơn để Khuê dọn dẹp một mình như ý muốn của nàng, anh đi ra vườn… chiều đã xuống…vài cơn gió nhẹ thổi qua làm rơi những chiếc lá còn lại của cây hồng còn mấy trái mầu đỏ vàng treo lủng lẳng trên cành. Sơn ngạc nhiên khi thấy những chiếc lá mầu tím đỏ của cây hồng của nàng, mới đó mà đã rụng gần hết, phủ đầy trên sân lót đá sỏi nhỏ, anh ngồi xuống băng ghế đá… thơ mộng êm đềm quá …Thụy Khuê ra sân, đến ngồi cạnh Sơn.
-Cõi riêng của em đấy… rất yên bình anh ạ.
Những chiếc lá còn lại lao chao trong cơn gió… cảm thấy lạnh, Khuê nắm tay Sơn.
-Mình vào nhà đi anh.
-Tay em lạnh quá, vào nhà cho ấm.
Hai người vào nhà, Thụy Khuê rót hai chén trà nóng cho anh và nàng.
-Mấy giờ mai anh đi? Cho Khuê tiễn anh ra phi trường nhé.
Sơn nhìn Thụy Khuê, mắt thoáng buồn.
-Anh không muốn em đi tiễn anh đâu, tiễn đưa chỉ thêm buồn …nghĩ đến lúc em thui thủi về nhà một mình, anh đau lòng lắm. Thôi, để anh đi trả xe rồi ra phi trường… anh sẽ text cho em biết khi lên máy bay và khi xuống phi trường… chịu hông?
Mắt Khuê đã đẫm ướt… nàng nhẹ gật đầu.
Sơn vòng tay ôm vai nàng.
-Thụy Khuê đừng khóc nữa, anh không còn được dỗ dành và đưa em đi ăn kem như ngày xưa nữa đâu… Vui lên cho anh yên lòng.
-Dạ
Nói xong, Khuê dựa đầu vào vai Sơn và nắm tay anh, cả hai ngồi yên lặng bên nhau rất lâu, như thể không bao giờ còn được cùng nhau nữa… Sơn chợt hỏi.
-Khuê còn nhớ bài mùa thu chết của Phạm Duy không?
-Nhớ chứ, đêm hôm văn nghệ mừng ban đại diện sinh viên mới của trường, anh hát hay lắm, mấy đứa bạn của Khuê cứ khen anh và trêu ghẹo em hoài.

Sơn không nói gì, anh khe khẽ hát.

Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo

Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi

Ôi ngát hương thời gian mùi thạch thảo

Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em

Vẫn chờ em, vẫn chờ em

Vẫn chờ…

Vẫn chờ…đợi em!*

Giọng Sơn vẫn trầm ấm thiết tha như xưa, Khuê cảm thấy thật buồn và mấy câu cuối như thấm tận vào hồn nàng. Thấy mắt nàng lại ướt…Sơn nhẹ nhàng.

-Khuê cho anh về …khuya rồi.

Sơn ra xe, anh nổ máy và bật đèn trong xe cho Khuê thấy anh vẫy tay chào nàng rồi cho xe chạy…Khuê đứng yên bên cửa kính, nhìn theo xe của Sơn chìm khuất dần trên đường… lòng nàng rưng rưng muốn khóc …

Ý Nhi Nguyễn thị Dung

*Mùa Thu Chết- Phạm Duy.