Nỗi Buồn Cách Xa - Nhạc Và Lời:Nguyễn Tuấn - Trình Bày:Thụy Long

Nhạc Và Lời:Nguyễn Tuấn
Trình Bày:Thụy Long

Hồi Ức Đời Tôi

(Tác Giả)

Gối chiếc chăn đơn nhiều đêm khó ngủ
Nhìn bóng đêm gẫm lại cuộc đời tôi
Một cuộc đời đã gặp nhiều phong vũ
Rời bỏ quê hương đất khách nổi trôi.

Khi còn trong nước như trên Mỹ quốc
Tôi đã từng lang bạt khắp đó đây
Đôi giày giang hồ mòn gần hết gót
Chiếc áo phong sương sờn cả đôi vai.

Đời tôi lắm cảnh thăng trầm vinh nhục.
Đã từng ngồi tù, có lúc làm quan
Đã có một thời nhà cao cửa rộng
Cuộc đổi đời làm sự nghiệp tiêu tan!

Cuối đời trắng tay, thành kẻ không nhà
Phải nương thân trên gác trọ Nhà Già
Cho đến ngày từ giã cõi trần gian
Rồi, thân cát bụi sẽ trở về cát bụi.

Hoa Đô (Lockwood House)2024
Trần Công/Lão Mã Sơn

Ngày Mới

 

Bài Thơ Xướng: 

Ngày Mới

Đêm tàn bóng tối cũng dần xa
Ánh sáng ban mai toả mọi nhà
Vọng tưởng vườn xưa thay đổi sắc
Mơ nhìn bướm cũ ghé tầm hoa
Một thời chữ nghĩa buồn hiu hắt
Cái thuở tình thơ hết mặn mà
Cũng bởi sân si kia chẳng thấu
Nên gây vướng mắc ở lòng ta.

Quên Đi
***
Bài Thơ Hoạ

Học Đòi

Ngủ say giấc điệp mộng còn xa
Tia nắng bình minh rọi xó nhà
“Thơ Thẩn Vườn” xưa lai vãng cảnh
Chạnh niềm cố cựu ghé xem hoa
Nhớ thời chữ nghĩa người vui vẻ
Thương thuở thầy cô bục giảng mà
Xướng họa nhiều thơ hay thể hiện
Bên cây cổ thụ nặng tình ta…!

Mai Xuân Thanh 

 Silicone Valley, 7/21/2024

Chanson D'automne (Paul Verlaine) - Bài Ca Thu Ca (Trần Việt Long, Đức Hùng, Đèo Văn Trấn, Hiền ĐS16)

 

Chanson D'automne 

Les sanglots longs
Des violons
De l’automne
Blessent mon coeur
D’une langueur
Monotone.

Tout suffocant
Et blême, quand
Sonne l’heure,
Je me souviens
Des jours anciens
Et je pleure;

Et je m’en vais
Au vent mauvais
Qui m’emporte
Deçà, delà,
Pareil à la
Feuille morte.

Paul Verlaine
(1844 – 1896)
***
Autumn Song

The long sobs
Of autumn violins
Make my heart throb
With chagrin
And a monotonous
Languor.

All choked up
And pale, when
The hour sounds,
I remember with a sigh
Days long gone
And I cry.

And I let myself go
With the ill winds that blow
Which carry me
Hither, thither
Similar
To a dead leaf.

(Translated by Jayshree – Literary Gitane)
***
Bài Ca Mùa Thu

Tiếng nức nở dài
Của những cây vĩ cầm mùa thu
Làm trái tim tôi u uất
Với sự muộn phiền
Và sự
Mệt mỏi cô đơn.

Tất cả đều nghẹn ngào
Và nhợt nhạt, khi
Giờ vang lên,
Tôi nhớ lại với một tiếng thở dài
Những ngày đã qua lâu rồi
Và tôi khóc.

Rồi tôi buông thả mình
Với những cơn gió dữ thổi qua
Đưa tôi
Đến đây, đến đó
Giống như
một chiếc lá rơi.

Trần Việt Long

***
Thu Ca

(Bài Hát Nói cảm ơn và đáp lễ Nhà Thơ Song Ngữ Trần Việt Long đã giới thiệu và chuyển đến danh tác “Chanson D’Automne” (“Bài Ca Mùa Thu” bản dịch của Trần Việt Long và “Autumn Song”, bản dịch của Jayshree – Literary Gitane) của Nhà thơ Paul Verlaine (1844 – 1896, hưởng dương 52 tuổi!).

Đàn Vĩ Cầm đang khóc!
Thu về đây làm ngất ngây, lăn lóc cuộc đời!
Vàng rơi rơi! Tâm Hồn Nghệ Sĩ lên khơi!
Và gió rít, mưa tuôn! Muôn lời Nhạc,Thơ trào ói!

Rừng Thu âm thầm hoài réo gọi!
Mây Thu thảng thốt mãi kêu thương!
Mầu lam! Đẹp man mác tuyệt vời! Màn sương!
Lá khô ngập ghế đá công viên! Một mình! Tình yêu vấn vương, vắng lạnh!

Thu về cho trái tim vỡ tan trong cô quạnh!
Biết bao giờ Nguồn Thu mới tạnh được buồn đau?
Khóc đi! Nước mắt nhiệm mầu!

Đức Hùng
Sydney, Úc Châu, 17/08/2024
***

Bài Thu Ca

Mùa Thu tiếng hát lạc loài
Vĩ cầm nức nở ngân dài tiếng tơ
cuộc tình từ đó bơ vơ
Trái tim uể oải bất ngờ nhói đau
Nỗi buồn đơn điệu xanh xao.
Một vùng ngột ngạt nhạt màu mắt môi
Khi giờ ly biệt điểm rồi
Ngậm ngùi tôi nhớ lại thời xa xưa
Và tôi như khóc trong mơ
Và tôi đang bỏ xa bờ bến mê
Cuồng phong sẽ cuốn tôi đi
tung bay đây đó khác gì lá khô

Đèo Văn Trấn
Des Moines, IA- USA 8/17/2024

***

Mùa thu vọng tiếng vĩ cầm
Âm dài nức nở ưu trầm tim tôi
Rã rời, u uất , đơn côi
Thời gian vang vọng nghẹn lời khóc thương
Thở dài ngày cũ vấn vương
Thả mình cho gió dại cuồng cuốn trôi
Đi đây đi đó mặc đời
Ta như chiếc lá rụng rồi tiếc chi!

Hiền ĐS16

Góc Đường Thi: Cung Từ 宮詞 - Đỗ Mục

Nguyệt minh hoa lạc hựu hoàng hôn

Đỗ Mục 杜牧 (803-852) Thi nhân đời Đường. Tự là Mục Chi 牧之. Người đất Kinh Triệu Vạn Niên (Nay là Tây An của tỉnh Thiểm Tây). Từng nhậm chức Trung Thư Xá Nhân (Trung Thư Tỉnh có biệt danh là Tử Vi Tỉnh), nên người đời còn gọi ông là Đỗ Tử Vi 杜紫微. Đỗ Muc xuất thân trong gia đình quyền thế hiển hách, thuộc thế gia của dòng họ Đỗ đất Kinh Triệu, là cháu 16 đời của nhà Quân Sự đời Tây Tấn Đỗ Dự 杜預. Ông với Đỗ Phủ mặc dù cùng là hậu duệ của Đỗ Dự, nhưng chi phái khác xa. Đỗ Phủ là con của Đỗ Đam, còn Đỗ Mục là con cũa Đỗ Doãn là con út của Đỗ Dự, ông nội của Đỗ Mục là Đỗ Hựu, Tể tướng nổi tiếng của nhà Đường, ông ta chịu ảnh hưởng rất lớn của Tổ phụ, cha là Đỗ Tòng Uất làm quan đến chức Giá Bộ Viên Ngoại Lang. Đỗ Mục rất tự hào về gia thế của mình.

Đỗ Mục giỏi cả văn, thơ. Văn chịu ảnh hưởng của Hàn Dũ và Liễu Tông Nguyên, thơ thì chịu ảnh hưởng của Lý Hạ, đồng thời với Bạch Cư Dị, nhưng ông không chịu ảnh hưởng của Bạch, mà còn có ý kiến khác độc đáo hơn Bạch nữa. Ông với Lý Thương Ẩn 李商隱 hợp thành một cặp LÝ ĐỖ của buổi Tàn Đường. (Cặp LÝ ĐỖ của buổi Thịnh Đường là Lý Bạch 李白 và Đỗ Phủ 杜甫).

Sau đây là hai bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Cung Từ 宮詞 rất nổi tiếng của ông:

宮詞（其一）           Cung Từ (Kỳ Nhất)

蟬翼輕綃傅體紅， Thiền dực khinh tiêu phó thể hồng,

玉膚如醉向春風。 Ngọc phu như tuý hướng xuân phong.

深宮鎖閉猶疑惑， Thâm cung tỏa bế do nghi hoặc,

更取丹沙試闢宮。 Cánh thủ đan sa thí tịch cung.

* Chú thích:

- THIỀN DỰC 蟬翼 còn đọc là THUYỀN DỰC : là Cánh của con ve sầu.

- KHINH TIÊU 輕綃 : là loại lụa nhẹ được dệt bằng tơ sống, thường có màu đỏ nên còn được gọi là HỒNG TIÊU 紅綃. Trong bài thơ Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị có câu :

五陵年少爭纏頭， Ngũ Lăng niên thiếu tranh triền đầu,

一曲紅綃不知數。 Nhất khúc HỒNG TIÊU bất tri số.

Có nghĩa:

Các chàng thiếu niên của đất Ngũ Lăng tranh nhau mà khen thưởng, nên chỉ đàn một khúc thì được không biết bao nhiêu là tấm Lụa Hồng.

- PHÓ THỂ 傅體 : là Áp sát, Bó sát lấy thân thể.

- NGỌC PHU 玉膚 : là Làn da trắng như ngọc ngà.

- TỎA BẾ 鎖閉 : TỎA là Khóa; BẾ là Đóng, nên TỎA BẾ là Khóa kín lại.

- DO 猶 : là Còn, vẫn còn, hãy còn.

- ĐAN SA 丹沙 : là Cát màu đỏ, còn gọi là Chu Sa, một lọai thảo dược.

- THÍ 試 : Ở đây không có nghĩa là THI, mà có nghĩa là THỬ.

- TỊCH CUNG 闢宮 : là THỦ CUNG SA 守宮沙 : Theo Nhan Sư Cổ 顏師古 đời Đường : Thủ Cung 守宮 là tên một loại côn trùng, còn gọi là Bích Hổ 壁虎 (Cọp trên vách) ta gọi là con Thằn Lằn. Các thuật gia chuyên môn bắt nuôi trong hộp kín, cho ăn chất chu sa, nên toàn thân đỏ lên, đến khi đúng phân lượng thì nghiền nát thành chất cát màu đỏ, điểm lên thân người phụ nữ, thì màu đỏ suốt đời không tan, chỉ khi nào giao hợp với nam nhân thì màu đỏ mới biến mất. Theo truyền thuyết là để giúp đàn bà giữ gìn trinh tiết, tránh tà dâm; gọi là Thủ Cung hay Tịch Cung cũng thế.

* Nghĩa bài thơ:

Bài Từ Trong Cung(Kỳ một)

Tấm áo lụa mỏng nhẹ như cánh ve bó sát lấy cơ thể một màu hồng thắm; Làn da trắng như ngọc như đang say trong gió xuân ấm áp. Trong cung sâu khóa kín im ỉm nầy nhưng vẫn còn nghi hoặc ngại ngần, nên lại phải dùng thủ cung sa để thử lại cho nhà vua biết là mình vẫn hãy còn trinh trắng.

Tội nghiệp! Không biết là nhà vua có nhìn nhõ ngó ngàng gì đến mình hay không, lại khéo lo vớ vẩn! Ăn mặc cho đẹp, cho hấp dẫn; Làn da trau chuốt cho thật trắng thật xinh, lại điểm Thủ cung sa để cho nhà vua biết là mình vẫn hãy còn trinh nguyên... làm hết cách có thể làm được chỉ với mục đích cuối cùng là : Được nhà vua chiếu cố đến ! Nhưng, hãy đọc tiếp bài 2 sẽ rõ...

Muôn hồng nghìn tía đua tươi,

Chúa xuân nhìn hái một hai bông gần.

(Cung Oán Ngâm Khúc)

宮詞（其二）     Cung Từ (kỳ nhị)

監宮引出暫開門, Giám CUNG dẫn xuất tạm khai môn,

隨例須朝不是恩. Tuỳ lệ tu triều bất thị ân.

銀鑰卻收金鎖合, Ngân thược khước thu kim toả hợp,

月明花落又黃昏. Nguyệt minh hoa lạc hựu hoàng hôn.

* Chú thích:

- GIÁM CUNG 監宮 : là người có trách nhiệm giám sát các cung nữ trong cung cấm. Có thể là một Thái giám hay một cung nhân già nào đó được phân công. Khác với GIÁM QUAN 監官 là một chức quan có nhiệm vụ giám sát xem xét các việc trong cung tuỳ theo công việc được phân công.

- TÙY LỆ 隨例 : là theo lệ thường, Ví dụ như một tháng được chầu vua 2 lần, 3lẩn, 4 lần... gì đó chẳng hạn.

- TU TRIỀU 須朝 : là Phải đi chầu, bắt buộc phải đi chầu vua.

- BẤT THỊ ÂN 不是恩 : Không phải là ân trạch (đặc biệt) của vua.

- NGÂN THƯỢC 銀鑰 : là Cái chìa khóa bằng bạc.

- KHƯỚC THU 卻收 : Lại bị thu đi. Chữ KHƯỚC còn được viết như sau : 却.

- KIM TỎA HỢP 金鎖合 : là Cái ống khóa bằng vàng lại khóa lại.

- HỰU 又 : có nghĩa là Lại. HỰU HOÀNG HÔN 又黃昏 Có nghĩa : Hoàng hôn rồi lại hoàng hôn nữa, chỉ "hết ngày này qua ngày khác" như cụ Nguyễn Du đã viết trong Truyện Kiều khi Thúy Kiều bị lọt vào lầu xanh là:

Song sa vò võ phương trời,

Nay HOÀNG HÔN đã LẠI mai HÔN HOÀNG hoàng.

Lần lần thỏ bạc ác vàng,

Xót người trong hội đoạn tràng đòi cơn !...

* Nghĩa bài thơ:

Bài Từ Trong Cung

Người Giám Cung tạm thời mở cửa để dẫn hết các cung nữ trong cung đó ra; Chỉ là theo lệ phải đi chầu chớ không phải là được đặc biệt hưởng ơn mưa móc gì của nhà vua cả. Rồi sau đó, chiếc chìa khóa bằng bạc lại được lấy đi khi ống khóa bằng vàng đã bóp khóa lại. Và... các cung nữ lại phải mõi mòn nhìn trăng sáng rồi trăng lại tàn, hoa nở rồi hoa lại rụng, hoàng hôn rồi lại hoàng hôn ... ở trong thâm cung bơ vơ buồn bã!

Cung son gác tía được bảo vệ bằng khóa bằng vàng, chìa bằng bạc sang cả vô cùng ! Nhưng cái sang cả hào nhoáng đó đã khóa chết bao nhiêu tuổi xuân, đã bức tử bao nhiêu tình xuân phơi phới của các nàng cung nữ đang độ xuân thì. Chầu vua chỉ là chiếu lệ, hoạ hoằn lắm, may mắn lắm mới được nhà vua để ý chiếu cố đến, vì ở hậu cung giai lệ hơn cả ba ngàn người, ba ngàn cung phi mỹ nữ nhưng nhà vua mỗi đêm chỉ "yêu" được có "một nàng" mà thôi, nên...

Cảnh hoa lạc nguyệt minh hôm ấy,

Lửa hoàng hôn như cháy tấm son.

Hoàng hôn thôi lại hôn hoàng,

Nguyệt hoa thôi lại thêm buồn nguyệt hoa!

(Cung Oán Ngâm Khúc)

* Diễn Nôm:

 Cung Từ  (kỳ nhất)

Áo lụa đào xinh tựa cánh ve,

Gió xuân da ngọc chẳng buồn che.

Cung sâu khóa kín còn nghi hoặc,

Mượn thủ cung sa thử lại khoe.

Lục nát:

Lụa đào mỏng, ôm sát mình,

Gió xuân say đắm da xinh trắng ngần,

Thâm cung khóa kín ngại ngần,

Thủ cung sa thử bao lần khoe vua.

 Cung Từ  (Kỳ nhị)

Giám cung tạm mở cửa cung môn,

Theo lệ chầu vua chớ chẳng hơn,

Sau đó khóa vàng chìa bạc cất,

Trăng tàn hoa rụng lại hoàng hôn!

Lục bát:

Giám cung mở cửa dẫn ra,

Chầu vua theo lệ không là ân riêng.

Khoá vàng chìa bạc cất liền,

Trăng tàn hoa rụng triền miên hôn hoàng!

Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm.

杜紹德

Đỗ Chiêu Đức

Người Trí Và Kẻ Kém Trí

Ðức Phật giải thích sự khác biệt giữa người cuồng dại với người trí. Ngài dạy rằng, thật không gì nguy hiểm bằng, khi người ngu tưởng rằng mình có trí:

(Pháp Cú 63)

Người ngu tự biết mình ngu

Thế là có trí, người xưa dạy rồi,

Ngu mà cứ tưởng khôn thôi

Mới là một kẻ muôn đời thật ngu.

Theo Kinh Pháp Cú, chánh pháp đóng một vai trò rất quan trọng trong trách nhiệm phát huy chánh kiến, tu tập trí tuệ, đưa người hành giả dần đến mục đích giác ngộ và giải thoát. Chánh pháp cũng giữ một vai trò rất quan trọng trong trách nhiệm hướng dẫn nhân quần. Như lời căn dặn của Ðức Phật trong kinh Ðại Bát Niết Bàn, “Này A Nan, hãy tự mình là ngọn đèn cho chính mình, hãy tự mình y tựa chính mình, chớ y tựa người khác. Dùng chánh pháp làm ngọn đèn, dùng chánh pháp làm chỗ tựa.” Lời căn dặn trong kinh Đại Bát Niết Bàn này hình như có vẻ hơi tối nghĩa giữa chữ ‘dựa, ỷ, dùng’ khi được dịch ra Việt Ngữ?

Theo tôi, người trí phải biết tự tin, trì chánh pháp để được thân tâm tịnh lạc mà cứu độ chúng sinh chứ không bị chánh pháp trì, không nên dựa vào chánh pháp mà quên mục đích. Dùng chánh pháp như là phương tiện để đạt tới cứu cánh như ngón tay chỉ mặt trăng.

(Pháp Cú 158)

Đầu tiên hãy tự đặt mình

Vào đường chân chính quang minh rạng ngời

Về sau mới giáo hóa người,

Kẻ hiền, kẻ trí luôn noi gương này

Nào ai chê trách nữa đây.

Lê Huy Trứ

Tôi Nằm Gác Tay Lên Trán

Hồi nãy, nằm một mình trong phòng, tôi gác tay lên trán hồi nào tôi không hay! Một cử chỉ rất tầm thường, ở quê tôi - Việt Nam – thiên hạ hay làm như vậy khi suy nghĩ chuyện gì hay khi gặp khó khăn gì. Và thường thì cử chỉ "gác tay lên trán" đó lâu lâu có kèm theo tiếng thở dài … làm như để trút ra một cái gì đang đè trong lồng ngực.

Nhớ hồi nhỏ, nằm gác tay lên trán là bị người lớn rầy : "Lất tay xuống! Làm vậy không nên!". Không ai giải thích tại sao không nên, nhưng rồi khi lớn lên, không ai dạy mà tự nhiên cũng biết nằm gác tay lên trán, và cũng không ai dạy mà tự nhiên cũng biết thở dài …

Tôi bỏ xứ đi chui từ cuối 1978. Bao nhiêu năm "trôi sông lạc chợ" ở nhiều nơi, tôi không thấy ai nằm gác tay lên trán hết! Và tôi cũng quên mất cái cử chỉ tầm thường đó, cho đến hồi nãy đây tôi bắt gặp lại "nó" trong lúc nằm một mình trong phòng. Thì ra "nó" đã theo tôi đi lưu vong, ẩn mình một cách khiêm nhường trong tiềm thức, để bây giờ "nó" cầm cánh tay tôi gác lên trán, tự nhiên như ngày xưa – ba mươi năm trước – khi tôi chưa rời khỏi quê hương …

Ở đây - ở Pháp - thời tiết đang vào thu. Lá cây chỉ mới lai rai ngả màu vàng chớ chưa rơi rụng vội. Trời còn sáng trong, đầy nắng chớ chưa ảm đạm âm u và cũng mới se se lạnh thôi, chỉ cần quấn cái khăn lên cổ là ra đường đủ ấm.

Một chút "tả cảnh" để thấy tôi không bị tù chân tù cẳng trong chung cư như vào mùa đông tháng giá, cái mùa mà một người già "tám bó" như tôi ngày ngày vì sợ lạnh nên cứ ru rú trong nhà bước qua bước lại trong sáu chục thước vuông hay xem tê-lê để ngủ gà ngủ gật! Như vậy, thì đâu có gì bắt tôi phải nằm nhà để gác tay lên trán?

Kể ra, từ ngày tôi vượt biên rồi định cư ở Pháp, chắc nhờ Ông Bà độ nên cuộc đời lưu vong của tôi đã không bị "ba chìm bảy nổi". Có … lang bang ba tháng đầu đi tìm việc làm, nhờ tiền trợ cấp của nhà nước nên không đến nỗi te tua, mấy đứa con cũng có chỗ ăn chỗ học. Rồi duyên may đưa tôi qua Phi Châu làm việc hết mười mấy năm, khi về hưu ở Pháp thì con cái đã lập gia đình và "ra riêng" hết. Vợ chồng tôi thâu gọn lại, liệu cơm mà gắp mắm, nên cuộc sống cũng an bày. Lâu lâu chạy lại nhà con giữ cháu nội cháu ngoại, và lâu lâu đi "đổi gió" xa xa gần gần … Tóm lại, cuộc sống về già mà được như vậy là … "có phước rồi còn muốn gì nữa?". Vậy mà hồi nãy tôi đã nằm gác tay lên trán và lâu lâu lại thở dài …

Hồi sáng, một thằng bạn già gọi điện thoại cho hay vợ chồng thằng A về Việt Nam bị chận lại ở phi trường Tân Sơn Nhứt. Sau đó, "họ" cho bà vợ "nhập khẩu" còn ông chồng thì bị đuổi trở về Pháp, dĩ nhiên là không cho biết lý do ! Ông chồng khuyên vợ cứ vào đi, dẫu là gì gì đi nữa thì cũng là quê hương mình mà! Nghe kể đến đó, tôi tưởng tượng như chính tôi đang đứng ở trong nhà ga phi trường Tân Sơn Nhứt, nhìn qua các khung cửa kiếng thấy quê hương tôi ở ngay bên ngoài, cái quê hương mà ba mươi năm tôi chưa nhìn lại, cái quê hương mà ngay bây giờ, mặc dầu đang đứng bên trong nhà ga, khứu giác của tôi vẫn nghe rõ được mùi …

Ờ … mùi quê hương! Có mùi bông lài, bông bưởi, bông cau … Có mùi lúa chín, mùi rơm mùi rạ …Rồi mùi đống un, mùi chuồng trâu chuồng bò …Rồi mùi bùn non khi nước ròng bỏ bãi, v.v... Tôi biết, vợ chồng thằng A - nhỏ hơn tôi gần một con giáp – cũng có gốc "ruộng" như tôi, nghĩa là đã lớn lên ở thôn quê, đã lội bưng lội đồng bắt cá mò cua từ thuở nhỏ bị nước phèn đóng lớp vào tay chân nên lúc nào cũng thấy mốc cời! Tôi chắc chắn vợ chồng nó đứng trong ga phi trường cũng nghe mùi quê hương như tôi đã tưởng tượng. Vợ thằng A - người VN được chánh quyền VN cho phép về quê hương để dời mồ mả ông bà cha mẹ họ hàng ra khỏi đất hương hỏa theo lịnh của nhà nước – nghe lời chồng khuyên "vào đi em" bèn nhìn qua lần cửa kiếng để nhận thấy cái mùi quê hương nó hấp dẫn vô cùng, nó lôi kéo vô cùng, chỉ cần bước có mấy bước là đặt chân vào mảnh đất thân yêu mà mình đã xa cách gần ba mươi năm … Tôi biết, vợ thằng A là một người dàn bà thật thà trung hậu, chắc thế nào cô ta cũng quay lại nhìn chồng rồi rơi nước mắt lắc đầu.

Đúng như tôi nghĩ, thằng bạn già kể tiếp trong điện thoại: "Hai đứa nó đã về đến Paris hồi sáng, phone từ phi trường Charles de Gaulle cho hay nội vụ và nhấn mạnh rằng tụi nó coi như tụi nó thí cô hồn!". Nói xong, thằng bạn già cười vang khoái trá trước khi nói "au revoir"!

Tôi gác máy, nhìn quanh nhớ lại hôm nay rằm vợ tôi đi làm công quả ở chùa tới tối mới về, tôi bèn vào phòng nằm đọc báo. Tờ Figaro đầy chữ như vậy mà tôi không làm sao đọc được một hàng! Trong đầu tôi còn vang vang tiếng cười của thằng bạn già và câu nói "thí cô hồn" của vợ chồng thằng A. Tôi buông tờ báo, nghiêng người nhìn ra cửa sổ, nghĩ đến cảnh vợ chồng nó bị "quây" trong phi trường Tân Sơn Nhứt, mà thương! Ở xứ người, mình vào ra dễ dàng – dĩ nhiên là đừng … mang dao hay mang bom mang súng, cũng đừng mang bạch phiến cần sa! – còn mình về xứ mình, mặc dầu trong thông hành có "Giấy Miễn Thị Thực – Certificate Of Visa Exemption" do Đại Sứ Quán VN tại Pháp cấp, mình vẫn gặp khó khăn trắc trở bất ngờ mà mình không bao giờ được biết lý do! Vợ chồng A "thí cô hồn" là phải! Ở đó mà cãi à? Toàn là một lũ cô hồn thì nói thứ tiếng gì cho chúng nó hiểu?

Tôi trở mình nhìn lên trần nhà, miên man nghĩ về quê hương, hay nói cho rõ hơn, tôi nhớ về cái làng quê của tôi nằm bên sông Vàm Cỏ. Không biết cái "Chợ Nhỏ" bây giờ còn đó hay đã bị "di dời" đi nơi khác, theo … truyền thống đổi đời của cách mạng? (Trong làng chỉ có một cái chợ, vậy mà thiên hạ gọi là Chợ Nhỏ, làm như còn một cái chợ nào khác lớn hơn vậy!) Còn "Ngã Ba Cây Trôm" nằm trên con lộ cái, chỗ có bãi đất trống để xe đò tấp vô rước khách, chỗ có cây trôm mà dân trong làng hay đem dao đến chém vào thân cây để lấy mủ đem về pha nước đường uống giải khát giải nhiệt … không biết có nằm trong một "quy hoạch cải cách đô thị có trình độ khoa học cao" của nhà nước? Còn cái đình làng, bây giờ đã thành một cơ quan gì chưa? Cái bến cát nằm dài theo ven sông, chỗ mà ngày xưa - thuở nhỏ - tụi tôi kéo nhau một lũ cởi truồng tắm giỡn đùng đùng … bây giờ vẫn còn là bến cát hay đã bị chiếm dụng để mấy "ông lớn" xây dinh thự với tường rào kiên cố và nhà thủy tạ có cầu tàu nằm trườn ra sông ngạo nghễ? Cái lò đường trong Xóm Mới, vào mùa mía chạy che ép mía ngày đêm nghe trèo trẹo, nấu đường làm mùi thơm ngọt lịm bay trùm cả xóm … bây giờ còn là "Lò Đường Ông Út K" hay đã … biến thành "Nhà Máy Đường của Nhà Nước"? Trường tiểu học mà thời tôi còn đi học, ông đốc H cho gắn trên trụ cổng tấm bảng "Cấm Trâu Bò Vào Trường" vì mấy ông chủ bò hay thả bò vào ăn cỏ dọc hàng rào bông bụp … bây giờ đã thành … cái gì rồi? Và nghĩa địa của làng, thường gọi là "gò đồng mả", nằm một bên con đường đất đỏ dẫn vào Xóm Trong, cái gò đó - cả trăm năm – là nơi an nghỉ cuối cùng của dân trong làng, không phân biệt lớn nhỏ giàu nghèo … vẫn còn đó hay đã nhường chỗ cho những "Công Trình Văn Hóa Phục Vụ Nhân Dân"?

…Nhớ đến đó, tự nhiên tôi thở dài … Rồi tự nhiên tôi gác tay lên trán … Tôi vẫn nhìn lên trần nhà: trần nhà trắng phau, ở đó không hiện lên được một nét nào của quê hương tôi hết. Rồi tôi nghĩ: nếu tôi có trở lại VN, có "được phép" đặt chân lên vùng đất mẹ, chắc chắn tôi sẽ không tìm lại được những hình ảnh cũ. Bởi vì quê hương tôi đã bị "họ" bôi xóa trắng như trần nhà tôi đang nhìn, để thay vào đó một cái gì không ra một cái gì hết, mang nhãn hiệu "Dân giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh", nghe mà … điếc con ráy !

Bây giờ, tôi hiểu tại sao tôi đã nằm gác tay lên trán mà thở dài …

Tiểu Tử

Trời Đã Sang Mùa - Thơ: Hồng Vân(Virginia)-Nhạc: Trần Đại Bản - Ca Sĩ: Duyên Quỳnh

Thơ: Hồng Vân(Virginia)
Nhạc: Trần Đại Bản
Ca Sĩ: Duyên Quỳnh

Đời Phi Công - Tổ Quốc Không Gian

Đời Phi Công

Lướt gió vờn mây, sớm hửng sương
Áo bay còn ủ dạ tình hương.
Tung hoành Bảo Quốc nơi biên giới
Ngang dọc Trấn Không chốn chiến trường.
Cánh thép tung lên, lằn đạn réo
Chim bằng trút xuống, khói bom vương.
Chiều về căn cứ tròn phi vụ
Giấc ngủ mơ màng bé hậu phương!


Duy Anh
O8/21/2024

***

Tự Họa:

Tổ Quốc Không Gian

Đường mây lướt gió sáng mờ sương
Khăn ấm em đan ấp ủ hương.
Ngang dọc Trấn Không nơi trận tuyến
Tung hoành Bảo Quốc chốn sa trường.
Chim bằng trút xuống tràng bom nổ
Cánh thép tung lên vết đạn vương.
Phi vụ thành công, địch tổn thất
Góp phần chiến thắng ở tiền phương!

Duy Anh
08/21/2024

Prends Cette Rose(Pierre De Ronsard) - Hãy Nhận Đóa Hồng Nầy(Phí Minh Tâm, Mỹ Ngọc)

Prends Cette Rose

Prends cette rose aimable comme toi,
Qui sers de rose aux roses les plus belles,
Qui sera de fleur aux fleurs les plus nouvelles,
Dont la senteur me ravit tout de moi.

Prends cette rose, et ensemble reçois
Dedans ton sein mon coeur qui n'a point d'ailes.
Il est constant, et cent plaies cruelles
N'ont empêché qu'il ne gardait sa foi.

La rose et moi différons d'une chose :
Un soleil voit naître et mourir la rose,
Mille soleils ont vu naître mon amour.

Dont l'action jamais ne se repose
Que plût à Dieu, que telle amour enclose,
Comme une fleur, ne m'eût duré qu'un jour.

Pierre De Ronsard
***

Các Bài Thơ Dịch:

Hãy Nhận Đóa Hồng Nầy

Hoa hồng xinh xắn giống em yêu
Đẹp nhất vườn hoa nét diễm kiều
Trong giữa muôn hoa ôi mới lạ
Hương thơm say đắm kẻ cô liêu.

Hoa hồng em nhận tình chân thật
Để lại lòng em thêm một điều
Không cánh tim anh dừng chốn đó
Dù bao thử thách một tình yêu.

Hoa hồng người tặng có điều khác
Hoa nở ban mai nhưng buổi chiều
Hoa héo. Tình anh chưa nở hết
Mỗi giây mỗi phút lại thêm nhiều.

Thượng đế giúp ta tình rạng rỡ
Không như hoa nở để tàn chiều

Phí Minh Tâm
***
Hãy Nhận Đóa Hồng Này

Hãy nhận bông hoa thật dễ thương 
Như em, hồng đẹp nhất trong vườn.
Là hoa mới nở, hoa tươi nhất 
Ngao ngát, anh say cả sắc hương. 

Nhận đóa hồng tình nghĩa của nhau 
Đặt trong tim chẳng để bay mau 
Thậ́t chung thủy dẫu trăm cay đắng 
Chả có gì ngăn cách được đâu. 

Hồng với ta thì thật khác xa 
Một ngày , sớm nở tối tàn hoa 
Ngàn ngày tình vẫn không thay đổi 
Yêu mãi không ngừng thật thiết tha.

Xin Thượng Đế tình đừng vội khép 
Như đời hoa thoáng một ngày qua.

Mỹ Ngọc phỏng dịch

Thương Và Ghét

* Khi bạn im lặng,

- Những người yêu thương bạn sẽ bảo bạn biết lắng nghe,
- Những kẻ ghét bạn sẽ bảo bạn khinh người.

* Khi bạn nói,

- Những người yêu thương bạn sẽ bảo bạn biết chia sẻ,
- Những kẻ ghét bạn sẽ bảo bạn nói nhiều.

* Khi bạn nói về những điều to lớn,

- Những người yêu thương bạn sẽ bảo bạn đang truyền cho họ cảm hứng.
- Những kẻ ghét bạn sẽ bảo bạn đang “nổ”.

* Khi bạn nói về những điều rất đời thường,

- Những người yêu thương bạn sẽ bảo bạn giản dị,
- Những kẻ ghét bạn sẽ bảo bạn tầm thường.

* Khi bạn hy sinh,

- Những người yêu thương bạn sẽ nói “cảm ơn”,
- Những kẻ ghét bạn sẽ nói “đạo đức giả”.

* Khi bạn sống thật,

- Những người yêu thương bạn sẽ tha thứ và yêu thương bạn nhiều hơn,
- Những kẻ ghét bạn sẽ lại càng căm ghét bạn hơn.

* Vậy bạn:

- Hãy đơn giản sống theo cách của chính mình.
- Hãy sống với chân tâm, sống tử tế và biết người, biết ta.
- Đừng cố uốn mình theo ''những con mắt trần gian'', đeo cặp kính màu, điều đó sẽ làm cho bạn không còn là bạn nữa.

“ Khi thương nước đục cũng trong,
Khi ghét nước sạch giữa dòng cũng dơ. “

Mà đôi khi chính bạn cũng có thể là người có lòng thương, ghét đó.

Ngọc Hạnh sưu tầm

 

Bắc Vàm Cống

Hồi thời tui còn đi học, hết năm đệ tứ là phải chọn ban. Ðứa nào chọn ban A, Vạn Vật; hoặc ban B, Toán, thì môn Sử Ðịa chỉ có hệ số 1 hè!

Còn ban C, Văn chương, quý Thầy Cô cho môn Sử Ðịa tới hệ số 2 đó nhe! Vì quý Thầy Cô thừa biết rằng muốn mần văn cho hay là phải rành Sử Ðịa!

Nhưng học Sử Ðịa trong trường thôi, thì theo tui, chưa đủ để mần văn cho hay, cho hấp dẫn đâu. Muốn mần văn cho ăn khách, để ông Chủ bút để mắt xanh, (chớ không phải mắt bù lạch ăn), tuyển chọn cho đăng; rồi bà Chủ báo, mở hầu bao, lâu lâu gởi cho tác giả chút tiền ‘còm’ nhuận bút, để mình dắt em yêu đi ăn phở và uống trà đá là mình phải đọc thêm về ‘Ðịa phương chí’ nữa.

Ðịa phương là nơi mình ở. Còn chí là phả, là cuốn sách, cuốn sổ ghi chép, biên soạn. Như vậy Ðịa phương chí là sách giới thiệu về địa lý, lịch sử, phong tục, tập quán, nhân vật nổi cộm (cán), sản vật, kinh tế, văn hoá… của một địa phương, cái làng, xã, quận, tỉnh hay thành phố quê mình.

Cái vụ Ðịa phương chí nầy tác giả Huỳnh Minh là bậc thầy ‘chuyên khoa’ với Sài Gòn, Mỹ Tho, Sa Ðéc, Cần Thơ, Sóc Trăng… Xưa và nay.

Viết về đề tài tùm lum tà la thì mình gọi là tác giả ‘đa khoa’ còn viết về một đề tài chuyên biệt thì mình gọi là tác giả ‘chuyên khoa’. Nó giống như nghề làm bác sĩ vậy mà.

Chính vì vậy mà trên ‘facebook groups’, bà con bắt chước ổng lấy tên toàn là Sài Gòn, Mỹ Tho, Sa Ðéc, Cần Thơ, Sóc Trăng… Xưa và nay.

Xưa và Nay như Xưa thì hơi bị nhiều vì Nay là một cái thời chán như cơm nếp nát, thì đâu có cái gì để viết. Có viết ra cũng để chửi đổng mà thôi!

Tích xưa Phùng Hưng ‘Bố Cái Ðại Vương’ (761–802) vì dẫn dắt nhân dân nổi dậy, rượt quân Tàu xâm lược chạy sút luôn cái quần Tiều, gợi nhớ câu ca dao:

“Cái cò lặn lội bờ sông /Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non. / Em về nuôi Cái cùng con / Ðể anh đi trẩy nước non Cao Bằng”.

Như vậy Cái cò ở đây là con cò mẹ đó. Rồi em về nuôi Cái là về làm dâu (ngọt), nuôi Mẹ của mình đó, rồi làm Mẹ hiền để nuôi con mình; cho mình an tâm lên tuốt tận Cao Bằng, tỉnh địa đầu giáp biên giới Việt Trung mà chống quân Tàu xâm lược.

Tóm vô một chỗ thì sông lớn như: sông Hồng ngoài Bắc, sông Gianh ngoài Trung, sông Tiền, sông Hậu ở đồng bằng Sông Cửu Long đều được ông bà mình gọi là sông Cái. Vì sông Cái bao giờ cũng có nhiều nước hơn sông con.

“Cái còn có nghĩa là chính, là giữa, là chủ yếu! Như xúm lại gầy sòng bầu cua, đứa nào làm Cái; ắt hẳn nó có nhiều tiền hơn mấy đứa tay con.

Dòng sông Cái như mạch máu chính chằng chịt tỏa ra, mang phù sa bồi cho đất đồng bằng, nơi hạ lưu bình độ đã xuống ngang mực nước biển Ðông.

Hình ảnh dòng sông Cái, sông con đó có lẽ làm tổ tiên mình hồi xửa hồi xưa cảm tác ra cái huyền sử, cái truyền thuyết về Bà Âu Cơ.

Chớ căn theo sản khoa, một bà Mẹ mà đẻ tới trăm con thì chỉ có nước chết! Vú đâu mà cho nó bú?

Một sông con chảy ra con sông Cái như con về với Mẹ, nơi con và Cái gặp nhau thì mình gọi là vàm.

Vậy là có đủ thứ vàm: Vàm Cỏ, Vàm Nao, Vàm Rầy, Vàm Thuận, Vàm Trư, Vàm Láng, Vàm Xáng…! Kể hết cho láng chắc cỡ chục năm dư!

“Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Xà No. / Anh có thương em thì cho một chiếc đò / Ðể em đi lại mua cò gởi thơ.

(Lỡ thương em rồi mà em xin ‘xỉu xỉu’ có một chiếc đò thôi! Xin kiểu nầy chắc anh mạt!)

Miền Nam mình sụp đổ! Tan hàng! Ngày vui ngắn chẳng đầy gang, ước vọng hòa bình chưa tàn lại bị một lũ điên làm cho nó vỡ tan!

Thế là lò dò bò ra vàm Nhơn Mỹ, nơi rạch Móp đổ ra sông Hậu, phía bên kia là Cù lao Quốc Gia, quận Kế Sách, tỉnh Ba Xuyên, tui lồm cồm rời ‘taxi’, leo lên ‘cá lớn’ rồi dông luôn qua Úc, bỏ em ở lại như dao cắt lòng!

“Ðêm ác mộng nhớ ngày năm cũ / đưa anh buồn, vàm, ngã ba sông / đau xót tình ta, trời vần vũ / Xa anh rồi đời em chỉ bão giông!”

Ôi những vàm sông nước mắt; kẻ ở tiễn người đi về bên kia thế giới… mới!

Quê mình, nhứt là miệt Lục tỉnh Nam kỳ, xưa đường lộ chưa thông! Bà con muốn đi chỗ nầy qua chỗ nọ đa phần là ‘lô ca chân’ hoặc xuống xuồng ba lá, ghe tam bản mà chèo.

Nên địa danh, tên đất cho biết mình chèo tới đâu được ông bà mình đặt tên Vàm có rất nhiều. Nhiều lũ khũ lù khu!

Vàm sông, là nơi hai dòng nước gặp nhau xà quần, luân vũ, nên nước chảy liu riu, cá tôm về quần tụ để sanh con đẻ cái.

Quý anh mình quởn quởn, xách cái cần câu móc mồi trùng ra bờ vàm, gần mấy đống chà mà câu cá. Hổng bao lâu là cá ăn thời giựt để lâu mất mồi, được con cá ba sa mỡ màng đem về cho Má nấu canh chua với bông điên điển mùa nước nổi nhậu để chơi hè! Quá đã!

Năm 1929, thằng Tây làm cái Bắc Vàm Cống. Vàm Cống cách cửa sông Cái Tàu Thượng chưa đầy 2 cây số. Nơi nước sông Hậu từ Biển Hồ bên Miên tràn xuống chảy rề rề , ít sóng to gió lớn, lục bình trôi hàng hàng như duyệt binh ra biển.

Bên nầy là quận Lấp Vò, tỉnh Sa Ðéc. Bờ kia là quận Thốt Nốt, tỉnh An Giang để xe cộ và bộ hành vượt sông tới Lộ Tẻ về Rạch Giá hay quẹo phải vô thị xã Long Xuyên rồi về Châu Ðốc.

Hồi xa xưa đó, cũng trên sông Hậu, chếch về hạ lưu chưa tới 50 cây số thì Bắc Cần Thơ, thủ phủ của miền Tây, ì xèo kẻ lại người qua thì Bắc Vàm Cống vẫn còn đìu hiu, quạnh quẽ lắm.

Tuy vậy cũng có tới hàng trăm gia đình ở dọc theo hai bên bến Bắc, hoặc dân tứ xứ đồng bằng tụ về kiếm tiền đong gạo bằng cách bán cơm, nước, hàng rong, cho hành khách lại qua.

Cuối cùng rồi cũng hết! Cái gì mà không chết? Ngày 30, tháng Sáu, năm 2019, Bắc Vàm Cống vĩnh biệt cõi dương trần; vì Cầu Vàm Cống đã cất xong, trịch về hạ lưu tới 3 cây số nữa.

Dõi theo chuyến Bắc cuối cùng là ánh mắt đượm buồn của bà con sở tại khi người tài công kéo tiếng còi dài chào từ giã bà con ở lại mạnh giỏi, trước lúc phải đi xa, tản lạc về Ðại Ngãi (Sóc Trăng), Láng Sắt (Trà Vinh), Ðình Khao (Vĩnh Long).

Cánh cổng xuống phà khép lại và khóa kín. Nhà cửa, hàng quán bên đường giờ cũng đóng im ỉm. Từ nay không còn nghe tiếng máy chạy ‘ùng ục’ một khúc sông, không còn nghe tiếng xe cộ, tiếng bộ hành cười nói xôn xao, hối hả lại qua.

“Tới rồi! Xuống Bắc qua sông bà con ơi!” Tiếng của người lơ xe giục khách từ độ ấy đã chìm rất sâu vào miên viễn. Một thời trân quý đã mất đi; chỉ còn là kỷ niệm khiến ai nấy cũng phải ngậm ngùi!

Cất cầu nhưng rầu cho chiếc Bắc! Không còn ponton! Không còn mỏ bàn đò! Không còn đèn pha mù mù trong sương đêm trời sụp tối. Không còn ai bước vội. Không còn người nghệ sĩ mù, cây đàn ghi ta phím lõm và cái nhịp song lang. Không còn ‘Xuân nầy con không về’

Bắc Vàm Cống đã chết, chết ngắc, chết thẳng cẳng nhưng có bài thơ ‘Ðêm Qua Bắc Vàm Cống’ của nhà thơ lính Tô Thùy Yên vẫn làm cho Bắc Vàm Cống sống, sống trong lòng hoài niệm của những kẻ lỡ xa quê.

Bài thơ như một lời tiên tri:

“Ðêm qua Bắc Vàm Cống / Mối sầu như nước sông /…Tôi châm điếu thuốc nữa / Ðốt tàn thêm tháng năm.”

Ðúng vậy! Ðời người cuối cùng chỉ là một điếu thuốc cháy dở dang, cháy lụi tàn cho đến hết; chỉ còn lại một nhúm tro than.

Ðêm quê người, ký ức Bắc Vàm Cống cũ, hình ảnh người xưa bỗng lồm cồm sống dậy. Nên trước khi trở thành như một nhúm tro tàn điếu thuốc mà nhà thơ lính Tô Thùy Yên đã hút hết năm qua, tui vẫn còn ước mong không còn bóng giặc để tui về quê cũ.

Về lại bên kia bờ thị xã Long Xuyên, nơi em yêu đã từng tiễn tui xuống Bắc Vàm Cống để lên đường ra mặt trận vào mùa Hè đỏ lửa 72 năm ấy.

Ðể nói theo nhà thơ Tô Thùy Yên trong bài ‘Ta về’

“Chút rượu hồng đây xin rưới xuống / Giải oan cho cuộc bể dâu này!”

Đoàn Xuân Thu

Thiểu Cơ (Mất Cơ) Với Lão Hóa - Mary Anne Dunkin ( Nguyễn Tối Thiện Sưu Tầm)

Được đánh giá về mặt y tế bởi Zilpah Sheikh, MD vào ngày 09 tháng 7 năm 2024

Viết bởi Mary Anne Dunkin, 

Họa sĩ KimSarcopenia là gì?

Nguyên nhân thiểu cơ

Yếu tố nguy cơ thiểu cơ

Triệu chứng thiểu cơ

Sarcopenia là gì?

Từ khi bạn sinh ra cho đến khoảng thời gian bạn bước sang tuổi 30, cơ bắp của bạn sẽ phát triển to hơn và khỏe hơn. Nhưng đến một thời điểm nào đó ở độ tuổi 30, bạn bắt đầu mất khối lượng cơ và sức mạnh. Bạn tiếp tục mất cơ bắp khi có tuổi. Nếu bạn mất quá nhiều sức mạnh và khối lượng cơ bắp đến mức phải vật lộn với các hoạt động cơ bản hàng ngày, bạn có thể được chẩn đoán mắc chứng thiểu cơ do tuổi tác hoặc thiểu cơ do lão hóa.

Mọi người đều mất cơ bắp theo tuổi tác, thường là khoảng 3% -5% mỗi thập kỷ sau tuổi 30. Những người không hoạt động bị mất nhiều nhất. Sự mất mát có thể trở nên đáng chú ý hơn và bắt đầu tăng tốc vào khoảng tuổi 60. Sau 80 tuổi, các nghiên cứu cho thấy khoảng 11% đến 50% số người mắc chứng thiểu cơ.

Một lý do khiến các ước tính khác nhau rất nhiều là các định nghĩa và cách chẩn đoán tình trạng thiểu cơ được các bác sĩ và nhà nghiên cứu trên khắp thế giới sử dụng khác nhau.

Sarcopenia có thể là một vấn đề nghiêm trọng. Khi đã mất nhiều cơ và sức lực, bạn có thể gặp khó khăn khi thực hiện những việc như đứng dậy khỏi ghế, mở lọ hoặc mang đồ tạp hóa. Bạn cũng có thể trở nên yếu đuối và có nguy cơ té ngã, gãy xương, tàn tật và tử vong cao hơn.

Nếu bạn cần gậy hoặc khung tập đi để đi dù chỉ vài feet, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng thiểu cơ, mất sức và khối lượng cơ theo tuổi tác. (Ảnh tín dụng: DigitalVision/Getty Images)

Nguyên nhân thiểu cơ

Mặc dù không phải ai sống đủ lâu cũng mắc chứng thiểu cơ, nhưng nguyên nhân chính gây ra tình trạng thiểu cơ là do lão hóa.

Dưới đây là một số điều xảy ra trong cơ thể chúng ta khi chúng ta già đi có thể góp phần gây ra tình trạng thiểu cơ:

- Giảm các tế bào thần kinh chịu trách nhiệm gửi tín hiệu từ não đến cơ để bắt đầu chuyển động

- Nồng độ của một số hormone thấp hơn, bao gồm hormone tăng trưởng, testosterone và yếu tố tăng trưởng giống insulin

- Giảm khả năng biến protein thành năng lượng

- Tăng viêm, một phần do bệnh tật

Yếu tố nguy cơ thiểu cơ

Lý do khiến một số người mắc chứng thiểu cơ trong khi những người khác thì không phức tạp, mặc dù tuổi tác và việc ít vận động là những yếu tố nguy cơ chính. Dưới đây là một chút thông tin về từng yếu tố rủi ro.

Tuổi

Tình trạng thiểu cơ hiếm khi xảy ra trước tuổi 60, mặc dù quá trình mất cơ đã bắt đầu từ nhiều thập kỷ trước đó. Ngoài những thay đổi sinh học là một phần của quá trình lão hóa, người lớn tuổi có thể có thêm các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như không hoạt động, chế độ ăn uống kém và bệnh mãn tính, góp phần làm mất cơ và sức mạnh.

CÓ LIÊN QUAN:Rủi ro sức khỏe cho người lớn trên 50 tuổi

Lối sống ít vận động

Các nghiên cứu cho thấy rằng duy trì hoạt động khi bạn già đi có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh thiểu cơ. Bạn càng dành nhiều thời gian để ngồi hoặc nằm trong ngày thì khối lượng cơ và sức mạnh của bạn càng bị mất đi. Dành nhiều thời gian không hoạt động có thể góp phần làm mất cơ bắp và sức mạnh ngay cả khi bạn tập thể dục vào những thời điểm khác trong ngày.

Ăn kiêng

Một chế độ ăn uống kém chất lượng dường như góp phần gây ra tình trạng thiểu cơ. Các nhà khoa học vẫn đang phân loại các yếu tố quan trọng nhất trong chế độ ăn uống, nhưng lượng protein hấp thụ thấp được nghi ngờ là nguyên nhân vì cơ thể ngày càng gặp khó khăn trong việc chuyển hóa protein thành năng lượng khi chúng ta già đi. Một số, nhưng không phải tất cả, các nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa việc ăn quá ít chất đạm và tình trạng thiểu cơ. Các thói quen ăn kiêng khác, bao gồm chế độ ăn ít trái cây và rau quả, cũng có thể đóng một vai trò nào đó. Chế độ ăn kiêng với nhiều thực phẩm chế biến sẵn - các sản phẩm được sản xuất với hàm lượng đường, muối, chất phụ gia và chất béo không lành mạnh cao - cũng có liên quan đến khối lượng cơ thấp.

Nhìn chung, những người lớn tuổi bị suy dinh dưỡng do ăn quá ít hoặc ăn một chế độ ăn không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho nhu cầu của họ sẽ có nguy cơ mắc chứng thiểu cơ cao hơn và suy giảm nhanh hơn khi mắc bệnh.

Béo phì

Một số yếu tố tương tự làm tăng nguy cơ mắc chứng thiểu cơ, chẳng hạn như ít vận động và chế độ ăn uống kém, có thể dẫn đến béo phì. Khi bạn mắc cả hai tình trạng này, các bác sĩ gọi đó là chứng béo phì sarcopenic. Béo phì dường như làm trầm trọng thêm tình trạng thiểu cơ. Lượng mỡ trong cơ thể cao làm tăng tình trạng viêm và thay đổi cách cơ thể bạn phản ứng với một loại hormone gọi là insulin, cả hai đều có thể tăng tốc độ mất cơ. Béo phì cũng có thể khiến bạn khó duy trì hoạt động hơn, dẫn đến chu kỳ mất cơ và tích tụ mỡ.

Bệnh mãn tính

Mắc một bệnh mãn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), bệnh thận, tiểu đường, ung thư hoặc HIV làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiểu cơ.

Triệu chứng thiểu cơ

Đây là một số triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng thiểu cơ:

- Yếu cơ

- Mất sức chịu đựng hoặc sức bền khi bạn hoạt động

- Đi bộ chậm

- Rắc rối khi thực hiện các hoạt động hàng ngày

- Khó leo cầu thang

- Mất thăng bằng

- Rơi

- Cơ bắp co lại rõ rệt

- CÓ LIÊN QUAN:Giữ gìn sức khỏe sau tuổi 50: Các phương pháp điều trị bổ sung

Sự khác biệt giữa thiểu cơ và teo cơ là gì?

Teo cơ có nghĩa là mất khối lượng cơ. Khi bạn bị thiểu cơ do tuổi tác, bạn bị teo cơ. Nhưng teo cơ không phải lúc nào cũng là tình trạng thiểu cơ vì nó có thể có những nguyên nhân khác ngoài lão hóa. Ví dụ, một người nằm trên giường hoặc có lối sống ít vận động có thể mất khối lượng cơ ở mọi lứa tuổi. Mất cơ cũng có thể do các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến chuyển động, chẳng hạn như đột quỵ và do các tình trạng làm tổn thương các dây thần kinh cần thiết cho chức năng cơ, chẳng hạn như chấn thương tủy sống và bệnh đa xơ cứng.

Chẩn đoán thiểu cơ

Để chẩn đoán tình trạng thiểu cơ, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách khám sức khỏe và hỏi bệnh sử của bạn.

Bạn cũng có thể điền vào một bảng câu hỏi để sàng lọc tình trạng thiểu cơ - giúp bác sĩ của bạn biết liệu việc xét nghiệm thêm về tình trạng này có hợp lý hay không. Một bảng câu hỏi được sử dụng rộng rãi được gọi là SARC-F. SARC-F là viết tắt của:

S: Sức mạnh

A: Hỗ trợ đi bộ

R: Đứng dậy khỏi ghế

C: Leo cầu thang

F: Ngã

Vì vậy, bạn sẽ được hỏi bạn gặp bao nhiêu rắc rối: 

Nâng hoặc mang 10 pound

Đi ngang qua phòng mà không cần gậy, khung tập đi hoặc sự trợ giúp nào khác

Đứng dậy từ ghế hoặc giường

Leo cầu thang

Bạn cũng sẽ được hỏi liệu bạn có bị ngã trong năm qua không và nếu có thì tần suất như thế nào.

Dựa trên câu trả lời của bạn, bạn sẽ nhận được điểm từ 0 đến 10, với 10 cho thấy khả năng cao nhất là bạn bị thiểu cơ và bất kỳ điểm nào từ 4 trở lên gợi ý cần theo dõi thêm.

Các bài kiểm tra tiếp theo được chia thành hai loại chính: những bài kiểm tra xem bạn khỏe mạnh và linh hoạt như thế nào và những bài kiểm tra khối lượng cơ bắp của bạn.

Các bài kiểm tra xem sức mạnh và khả năng di chuyển của bạn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày bao gồm:

Kiểm tra độ bám tay. Trong bài kiểm tra này, bạn sẽ được yêu cầu bóp một thiết bị gọi là lực kế tay, mạnh nhất có thể, mỗi lần một tay. Thiết bị sẽ hiển thị mức độ lực mà bạn có thể tác động lên tay, đây được coi là một dấu hiệu tốt cho thấy sức mạnh tổng thể của bạn như thế nào.CÓ LIÊN QUAN:Nguyên nhân phổ biến gây mất trí nhớ

Bài kiểm tra đứng lên ghế. Bạn sẽ được yêu cầu ngồi và đứng khỏi ghế nhiều lần nhất có thể mà không cần dùng tay trong 30 giây. Đây là một bài kiểm tra sức mạnh chân của bạn.

Kiểm tra tốc độ đi bộ. Bài kiểm tra này thường xem xét bạn mất bao lâu để đi bộ khoảng 13 feet (4 mét) với tốc độ thông thường.

Kiểm tra đi bộ 400 mét. Trong bài kiểm tra đi bộ dài hơn này, bạn sẽ được yêu cầu hoàn thành 20 vòng, mỗi vòng 20 mét càng nhanh càng tốt và nghỉ giữa mỗi vòng không quá 2 phút.

Hẹn giờ và đi kiểm tra. Bài kiểm tra này tính thời gian cho bạn khi bạn đứng dậy khỏi ghế, đi bộ khoảng 10 feet (3 mét), quay lại và sau đó ngồi xuống.

Pin hoạt động thể chất ngắn. Điều này kết hợp ba bài kiểm tra tính giờ: đứng trên ghế, đứng thăng bằng và tốc độ đi bộ.

Một loạt các xét nghiệm hình ảnh có thể được sử dụng để đo khối lượng cơ và xác nhận tình trạng thiểu cơ. Chúng có thể bao gồm:

Phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép (DEXA hoặc DXA). Thử nghiệm này, cũng thường được sử dụng để đo mật độ xương, sử dụng tia X liều thấp để đo khối lượng cơ và mỡ của bạn.

Phân tích trở kháng điện sinh học (BIA). Thử nghiệm không tốn kém và phổ biến rộng rãi này có thể đo thành phần cơ thể, bao gồm cả cơ và mỡ, bằng cách sử dụng dòng điện nhẹ.

Quét MRI hoặc CT. Mặc dù các phương pháp này có thể tạo ra các phép đo có độ chính xác cao về tổng khối lượng cơ trong cơ thể, nhưng chúng ít được sử dụng rộng rãi để xác nhận tình trạng thiểu cơ vì tính sẵn có hạn chế và chi phí cao.

Điều trị thiểu cơ

Các phương pháp điều trị chính cho tình trạng thiểu cơ là thay đổi lối sống, đặc biệt là tăng cường hoạt động thể chất.

Kế hoạch tập thể dục Sarcopenia

Rèn luyện sức mạnh, còn được gọi là rèn luyện sức đề kháng, có thể giúp bạn lấy lại sức mạnh và khả năng vận động. Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một nhà trị liệu vật lý hoặc đề nghị làm việc với huấn luyện viên hoặc tham gia một lớp học để bắt đầu.

Một chương trình rèn luyện sức mạnh điển hình có thể bao gồm tập luyện với tạ tự do hoặc máy tập tạ và dây kháng lực co giãn. Nó cũng có thể bao gồm các bài tập được gọi là trọng lượng cơ thể, chẳng hạn như chống đẩy, gập người và nâng cao chân. Bạn nên kết hợp các bài tập tác động lên tay, chân, cơ bụng, lưng và ngực. CÓ LIÊN QUAN:60 hoặc già hơn? Các xét nghiệm y tế bạn cần

Bạn có thể bắt đầu chỉ với một hoặc hai buổi tập luyện sức mạnh mỗi tuần. Mục tiêu là tập luyện với mức tạ cao hơn và số lần lặp lại nhiều hơn khi bạn khỏe hơn.

Khi bạn rèn luyện sức mạnh, bạn cũng nên kết hợp các bài tập thể dục nhịp điệu, chẳng hạn như đi bộ, để tăng cường sức bền và cải thiện sức khỏe tổng thể cũng như các bài tập giữ thăng bằng để giảm nguy cơ té ngã.

Thuốc điều trị thiểu cơ

Không có loại thuốc nào được chấp thuận để điều trị chứng thiểu cơ. Một số đang được nghiên cứu nhưng không cho thấy thành công trong việc cải thiện đáng kể chức năng thể chất, ngay cả khi chúng cải thiện khối lượng cơ hoặc sức mạnh. Chúng bao gồm:Testosterone

Hormon tăng trưởng

Thuốc điều trị hội chứng chuyển hóa (bao gồm kháng insulin, béo phì và tăng huyết áp )

Các loại thuốc khác nhắm vào các yếu tố có vai trò gây mất cơ, chẳng hạn như chứng viêm, đang được nghiên cứu.

Sống chung với chứng thiểu cơ

Tình trạng thiểu cơ có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của bạn, khiến bạn khó thực hiện những việc mình muốn và khó đi lại trong nhà cũng như cộng đồng. Nhìn chung, những người mắc chứng thiểu cơ có nguy cơ mắc bệnh, chấn thương và tử vong cao hơn. Tuy nhiên, triển vọng khác nhau ở mỗi người dựa trên độ tuổi, tình trạng bệnh lý khác và bất kỳ cú ngã hoặc gãy xương nào trước đó.

Ngoài ra, rất nhiều điều có thể phụ thuộc vào cách bạn phản ứng với chẩn đoán thiểu cơ. Nếu bạn bắt đầu một chương trình rèn luyện sức mạnh và thực hiện các thay đổi lối sống khác, bạn có thể lấy lại sức mạnh và khả năng vận động. Nếu không làm gì, bạn sẽ yếu đi và mất nhiều cơ hơn và cuối cùng có thể cần được chăm sóc toàn thời gian.

Nếu bạn bị thiểu cơ, điều quan trọng là bạn phải đến các cuộc hẹn khám bệnh định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi tình trạng của bạn và đề xuất những cách để bạn luôn khỏe mạnh nhất có thể.

Chế độ ăn kiêng thiểu cơ

Nhiều người lớn tuổi bị thiểu cơ tiêu thụ ít protein và ít calo hơn mức khuyến nghị. Vì vậy, việc bổ sung lượng calo nếu cần và bổ sung thực phẩm có nhiều chất dinh dưỡng hơn, đặc biệt là protein, có thể hữu ích. Các chuyên gia trên thế giới không thống nhất về lượng protein phù hợp cho người lớn tuổi, nhưng khuyến nghị chung là nên bổ sung 20-35 gram protein trong mỗi bữa ăn. Đó là lượng trong 4 ounce thịt hoặc cá, một cốc pho mát nhỏ hoặc 1,5 cốc đậu lăng.

Bạn có thể đạt được kết quả tốt nhất khi kết hợp chế độ ăn giàu protein với việc rèn luyện sức mạnh.

Nếu bạn bị thiếu hụt dinh dưỡng khác, chẳng hạn như mức vitamin D thấp, việc thay đổi hoặc bổ sung chế độ ăn uống bổ sung có thể có ý nghĩa đối với bạn.CÓ LIÊN QUAN:Muốn Giữ Khỏe Mạnh Sau 50? Lên kế hoạch ngay

Làm thế nào để ngăn ngừa tình trạng thiểu cơ khi lão hóa

Bạn không thể ngăn chặn tất cả sự mất đi cơ bắp và sức mạnh theo tuổi tác. Nhưng bạn có thể làm chậm chúng bằng:Một chế độ ăn uống chất lượng cao với nhiều protein, bao gồm protein từ thực phẩm thực vật như đậu và các loại hạt

Một lối sống năng động bao gồm rèn luyện sức mạnh

Gặp bác sĩ để kiểm tra thường xuyên để bạn phát hiện và ứng phó với bất kỳ sự suy giảm nào trước khi nó trở nên nghiêm trọng

Đồ ăn mang về

Tất cả chúng ta đều mất đi cơ bắp và sức mạnh khi già đi. Nhưng khi bạn mất quá nhiều cơ bắp và sức mạnh đến mức bạn gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, bạn có thể được chẩn đoán mắc chứng thiểu cơ. Mặc dù tình trạng thiểu cơ có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng bạn có thể lấy lại sức lực bằng cách tập thể dục và ăn kiêng tốt.

Câu hỏi thường gặp về thiểu cơ

Bạn có thể đảo ngược tình trạng thiểu cơ không?

Bạn có thể lấy lại sức lực đã mất và thậm chí xây dựng lại một số cơ, mặc dù tuổi tác và các tình trạng sức khỏe khác có thể ảnh hưởng đến tiến độ của bạn. Điều quan trọng là bắt đầu một chương trình rèn luyện sức mạnh và duy trì nó. Bạn sẽ thấy sự cải thiện về sức mạnh, tiếp theo là cơ bắp to hơn nếu bạn kiên trì tập luyện hiệu quả trong vài tháng. Bạn sẽ không có cơ thể của một người trẻ tuổi, nhưng việc rèn luyện sức mạnh chẳng hạn có thể mang lại cho một người 85 tuổi cơ bắp và sức mạnh mong đợi ở một người 65 tuổi điển hình.

Người 70 tuổi có thể lấy lại khối lượng cơ bắp không?

Có, bạn có thể lấy lại một phần khối lượng cơ bắp của mình ở mọi lứa tuổi bằng cách rèn luyện sức mạnh và chế độ ăn uống bao gồm đủ chất đạm.

Sự khác biệt giữa sarcopenia và dynapenia là gì?

Dynapenia có nghĩa là mất sức mạnh do lão hóa và có thể được chẩn đoán chỉ bằng các xét nghiệm về sức mạnh cơ bắp. Tình trạng thiểu cơ liên quan đến tình trạng mất mô cơ và được xác nhận bằng các xét nghiệm xem bạn có bao nhiêu khối lượng cơ. Theo hầu hết các định nghĩa hiện nay, thiểu cơ cũng bao gồm mất sức lực, vì vậy hai tình trạng này có thể tồn tại cùng nhau và có tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống của bạn.

BẢN ANH NGỮ

Sarcopenia With Aging

https://www.webmd.com/healthy-aging/sarcopenia-with-aging

Nguồn:

Bệnh teo cơ ở người già: Dễ gặp nhưng cũng dễ phòng tránh • Hello Bacsi

Mary Anne Dunkin

(Nguyễn Tối Thiện Chuyển)

Nhớ Anh - Thơ: Phạm Phan Lang - Nhạc: Thái Phạm - Ca sĩ: Diệu Hiền

Thơ: Phạm Phan Lang
Nhạc: Thái Phạm
Ca sĩ: Diệu Hiền

Mưa Nhớ Chàng

“Let bygones be bygones” (Hãy để quá khứ là quá khứ!)

Thiếu gì người, đường lẻ bước một mình
Sao em dư phiền trược nỗi nhớ anh?

Chiều dần buông… dần buông,
Mấy ngày mưa tầm tã,
Song cửa nước vương…vương,
Trôi… trôi… giọt chầm chậm.

Không nắng, ngày như đêm
Ôm mênh mông nỗi nhớ
Lệ cũng rơi… rơi… thầm
Sao mà em lạ lẫm?

Cỏ hoa nhận được quà
Bừng xanh khơi sự sống
Ba mùa hạ trôi qua
Mưa về sao buồn quá?

Thương nhớ ngày dần tăng
Em vẫn riêng một cõi
Bao sách báo ngổn ngang
Ôm làm bùa hộ mạng!

Thương anh luôn an ủi
Mỗi khi gia cảnh buồn
Cả đời cùng cặm cụi
Em cuối đời, lệ tuôn!

Cầu anh được an nghỉ
Mà cứ nhớ anh hoài
Tâm hồn sao bi lụy?
Chữ tình chưa hề phai!

Á Nghi, 

19.8.2024

Ngày Hiền Mẫu

Vạn nẽo nhân sinh tấm lòng Hiền Mẫu
Mẹ dìu con đi chập chững vào đời
Tiếng ầu...ơ...con ngủ tuổi nằm nôi
Con khôn lớn trong vòng tay ấp ủ

Mẹ lo cho con không bao giờ đủ...
Thương bầy cháu nhỏ thời buỗi can qua
Khói lửa, chiến binh sống chết xa nhà
Mắt Mẹ mờ nhớ con, thương bầy cháu...

Vẹn tiết nghĩa bao tấm gương Hiền Nội
Lặn lội tìm chồng núi thẳm rừng sâu
Gởi Mẹ bầy con khuya sớm dãi dầu
Vạn dậm tầm phu thân cò gió bụi....

Buỗi chiến chinh lâm nguy cùng vận nước
Phận làm trai sống chết chẳng ngày mai
Để Hiền Thê tiều tuỵ tấm hình hài
Gian khổ tìm chồng, nuôi con nhỏ dại....

Ngày Hiền Mẫu, vinh danh bậc hiền phụ..!
Trãi hy sinh lao khổ buỗi cơ hàn
Thờ mẹ, nuôi con sớm tối tão tần
Vạn dậm nuôi chồng trung trinh tiết phụ....

Ngư Sĩ

Trăng Rằm Vu Lan

Nhị Thủ

TRĂNG xưa hạnh phúc có còn đâu
TRĂNG rực vầng quang dưới bến cầu
TRĂNG đợi Ngưu Lang hồn trống vắng
TRĂNG chờ Chức Nữ mắt thâm sâu
TRĂNG vàng nhớ Mẹ môi phai sắc
TRĂNG sáng thương Cha tóc ngã màu
TRĂNG chở dùm con ngàn tưởng niệm
TRĂNG Vu Lan chiếu chỉ thêm sầu
-/-
TRĂNG Rằm Tháng Bảy sáng nơi đâu
TRĂNG dõi duyên xưa lại vọng cầu
TRĂNG chứng tình Cha như biển rộng
TRĂNG lồng nghĩa Mẹ tợ sông sâu
TRĂNG soi rọi thức thêm huyền diệu
TRĂNG giữ gìn tâm tựa phép mầu
TRĂNG lắng nghe lời con khẩn nguyện
TRĂNG đang khuyên nhủ dứt ưu sầu

ThanhSong ntkp

( Bài Họa)

My Mother’s Garden(Alice E. Allen) - Khu Vườn Của Mẹ Tôi (Tâm Minh Ngô Tằng Giao)

My Mother’s Garden

Her heart is like her garden,
Old-fashioned, quaint and sweet,
With here a wealth of blossoms,
And there a still retreat.
Sweet violets are hiding,
We know as we pass by,
And lilies, pure as angel thoughts,
Are opening somewhere nigh.
Forget-me-nots there linger,
To full perfection brought,
And there bloom purple pansies
In many a tender thought.
There love’s own roses blossom,
As from enchanted ground,
And lavish perfume exquisite
The whole glad year around.
As in that quiet garden –
The garden of her heart –
Songbirds are always singing
Their songs of cheer apart.
And from it floats forever,
O’ercoming sin and strife,
Sweet as the breath of roses blown,
The fragrance of her life.

Alice E. Allen
***

Dịch Thơ:

Khu Vườn Của Mẹ Tôi

Cõi lòng Mẹ tựa khu vườn
Lạ lùng, cổ kính lại luôn dịu dàng
Chỗ này hoa lá rộn ràng
Chỗ kia yên tịnh ẩn hàng cây cao
Muôn cây hoa tím khuất vào
Chúng ta nhận biết khi nào đi ngang.
Gần bên huệ nở hương lan
Huệ tinh khiết tựa thiên thần tư duy.
Lưu ly nở rộ thầm thì;
“Đừng quên tôi nhé!” rất chi nồng nàn
Và hoa bướm tím giăng hàng
Màu hoa-tưởng-nhớ gợi thương, gợi sầu.
Hoa hồng tình ái trước sau
Như vùng đất hứa khoe mầu đê mê
Mùi thơm ngan ngát tràn trề
Quanh năm vui thú, bốn bề dâng hương.
Tâm hồn Mẹ tựa khu vườn
Nơi đây yên tĩnh, tình thương dạt dào
Muôn chim đua hót ngọt ngào
Bài ca hoan lạc vọng vào muôn phương.
Từ vườn dâng nhẹ tầng không
Vượt điều tội lỗi, thoát vòng đua tranh
Như muôn hồng tỏa thơm lành
Hương thơm đời Mẹ ngát quanh bốn mùa.

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

Diệt Sợ Hãi

  

Đọc hồi ký của Lý Quang Diệu, một mẫu người diệt sợ hãi:

Vào buổi sáng thứ Hai, tháng 2, năm 1942 khi đoàn chiến xa Nhật Bản lăn bánh trên đường phố Tân Gia Ba, nghiền nát mộng xâm lăng của thực dân Anh trên đảo quốc sư tử này, và sau đó từng đoàn người dân bị bắt, tải lên xe với bao nỗi kinh hoàng than khóc, trong số ấy có người thanh niên Lý Quang Diệu. 

Ông nghĩ rằng, nếu mình không “diệt sợ hãi” mà lại tòng phục quân Nhật thì sẽ không còn cơ hội mà trở lại phục vụ quê hương! Chợt nảy sinh ý định trốn giặc, ông đã vượt thoát thành công. Cũng buổi chiều hôm ấy, tất cả mọi người đã bị bắt lên xe, đều bị lính Nhật tàn sát, ngoại trừ thanh niên họ Lý sống sót. 

Lý Quang Diệu thoát chết, và ông không bao giờ quên cuộc thảm sát những người đồng hương trước họng súng bạo hành của chế độ quân phiệt Nhật Bản. Sau chiến tranh ông vào trường đại học Cambridge, Anh Quốc và tốt nghiệp luật sư; về nước năm 1950, ông là thành viên trong đảng Quốc Gia (Nationalist Party), ông nhiệt tình hăng say hoạt động và tạo cho mình vị trí lãnh đạo và trở thành một người danh tiếng.

Lý Quang Diệu tự tin vào khả năng biện luận của mình, ông đứng ra tố cáo những người theo khuynh hướng chế độ chủ nghĩa xã hội (socialism) và chủ nghĩa thực dân (colonialism) đã làm cho nước Tân Gia Ba của ông, chịu nghèo nàn lạc hậu và chậm tiến. Sau 9 năm tranh đấu cho độc lập của dân nước, năm 1959 Lý Quang Diệu chiếm chức Thủ Tướng và thành lập đảng Nhân Dân Hành Động (People’s Action Party), từ đó ông thành công trong vai trò của nhà lãnh đạo Tân Gia Ba, làm cho đất nước này trở thành giàu đẹp và danh tiếng vang vọng khắp thế giới. 

Thủ tướng Lý Quang Diệu về hưu năm 1990, sau 31 năm cầm quyền lãnh đạo đất nước, ông còn đó để chứng kiến một tương lai rực rỡ với niềm tự tin tự hào của người hành xử bài học diệt sợ hãi trong cuộc đời của mình.

I. Vấn Đề Sợ Hãi

Tại sao người lại sợ người? 

– Vì thiếu tự chủ. Tại sao người sợ khả năng?

– Vì thiếu tự tin. Sợ là đối lực của tự tin. Sợ là kẻ thù của thành công. Sợ là chướng ngại trong sứ mệnh giúp dân cứu nước của những người thanh niên Việt Nam chúng ta thời nay. Sợ làm ta bỏ lỡ cơ hội.

Sợ khiến ta mệt mỏi chán chường. Sợ nhắc ta im lặng khi muốn nói. Sợ ru ta an phận thủ thường, và chấp nhận làm thân nô lệ phục vụ cho nhóm bạo quyền. Sợ làm ta liệt kháng trước bất công.

Tất cả các nỗi sợ hãi đều bắt nguồn từ khi chúng ta lo lắng, hốt hoảng mà tưởng tượng ra. Sợ khởi đầu bắt nguồn từ trí óc, sợ lan dần ra chân tay, sợ giết chết niềm tự tin và tự hào của chính mình.

Vậy, muốn thành công chúng ta phải diệt sợ hãi để xây dựng niềm tin của chính mình. Và muốn diệt sợ hãi, chúng ta cũng phải truy tầm ra căn nguyên lo sợ và tìm phương pháp trị liệu. 

II. Xây Đắp Niềm Tin

Để diệt trừ sợ hãi, xây đắp niềm tin chúng ta cần thực hành hai bước như sau:

– Phân loại sợ, tìm hiểu đích xác xem chúng ta đang sợ cái gì.

– Tìm hành động chữa trị, và hoạt động thích ứng với loại sợ đó.

Khi chạm trán với thử thách, khi đối diện với khó khăn, khi đứng trước những công việc lớn nhỏ mỗi người thường có một phản ứng riêng. Có người nhìn sự việc đó với vẻ ung dung nhàn hạ, họ bước tới trả lời “Tôi làm được!” 

Có người nhìn công việc với một thoáng do dự suy tư rồi đứng yên bất động. Có người vừa chưa thấy rõ sự kiện thì họ đã hoảng hốt và lo lắng sợ hãi. 

Như thế, những người ung dung nhàn hạ, niềm tin tỏa rạng ở bất cứ nơi đâu hay bất cứ lúc nào kia, phải chăng họ sinh ra là có sẵn niềm tin?

Không. Chắc chắn là không ai sinh ra mà đã có sẵn niềm tin.

Những người ấy, họ đã chinh phục lo âu, xóa tan sợ hãi, thu đạt tự tin mỗi lần một ít, và từ từ mà có nhiều để tới lúc họ tràn đầy tự tin.

Mọi người trong chúng ta cũng có cùng tiến trình phát triển, có khác chăng là ở môi trường thuận lợi hoặc bất lợi.

Ví dụ, hai em bé cùng vóc dáng và cùng lứa tuổi được mẹ chở tới trường học. Một em vừa tới lớp là nhập bọn và vui vẻ nô đùa, nhưng em kia thì ôm chặt chân mẹ và sợ hãi khóc thét lên, mặc cho mẹ vỗ về: “Không sao đâu con, có gì mà sợ?” 

Và người mẹ cố tách em đứng ra xa chừng nào, thì em lại càng níu áo mẹ ghì chặt vì sợ hãi. Mặc cho mẹ em nhắc nhở rằng đừng sợ, thì em lại càng sợ hãi hơn. Nỗi sợ hãi càng tăng, càng tồn tại và hiện hữu nơi em, trong em.

Vậy có phải vì bẩm sinh mà một em dạn dĩ, và một em nhút nhát không? Chắc chắn là không.

Em dạn dĩ thì cũng đã phải trải qua những nỗi sợ hãi như em kia. Giờ này, sở dĩ em có được sự can đảm và tự tin để làm bạn với các bạn cùng trường bởi em đã đi chơi nhiều lần. Những trò chơi gặp mặt, tiếp xúc với chúng bạn đã làm cho em quen thuộc, em không còn sợ nữa.

Để phân loại bệnh sợ hãi, chúng ta có thể xem bộ óc con người như một ngân hàng. Mỗi ngày thu thập dữ kiện từ những điều tai nghe mắt thấy, điển hình: các em bé ốm yếu chìa xương, các cụ già rách rưới lang thang, các thiếu phụ bơ vơ trong nỗi đau mất chồng do chiến tranh gây ra. 

Các cảnh tượng này càng ngày càng lớn dần trong ngân hàng trí nhớ, rồi khi phải suy nghĩ hoặc phải đối diện với trở ngại, thì ngân hàng trí nhớ sẽ hỏi, “Có gặp trở ngại này chưa?

Tiếp đến ngân hàng trí nhớ sẽ cung cấp những tin tức liên quan đến vấn đề đang gặp phải, rồi đào sâu, phân tích, lượng định, tổng hợp, đúc kết và đề ra biện pháp giải quyết trở ngại theo chiều hướng tốt, xấu, can đảm, tự tin hay yếu hèn, sợ hãi. Tất cả cũng do bởi ngân hàng trí nhớ tích lũy mà ra.

III. Diệt Trừ Sợ Hãi

Vì thế, chúng ta muốn diệt trừ sợ hãi để xây dựng tự tin, thì cần thực hiện hai điều:

– Thu vào ngân hàng trí nhớ của mình những hình ảnh tốt đẹp, hăng hái, thành công.

– Loại bỏ ngân hàng trí nhớ những hình ảnh xấu xí, ỉ lại, thất bại.

Hãy tập thành thói quen, mỗi đêm trước khi đi vào giấc ngủ, chúng ta ôn lại trong trí nhớ về những điều tốt việc đẹp mà mình đã thấy, đã làm trong ngày. Và từ đó, chúng ta tìm kiếm ra nguyên nhân giúp mình vui sống và làm việc theo cách thoải mái tự tin; đừng để cho những mầm mống bi quan, ý tưởng đen tối có cơ hội xâm nhập và tồn tại trong tâm trí của mình.

Vẫn biết sợ hãi phát sinh là do tâm lý, và muốn chữa trị thì ta phải dùng tâm lý mới trị liệu được. Nhưng nhà tâm lý học cũng phải đành bó tay, nếu người nhiễm bịnh không chịu thực hiện một điều mà chỉ có chính người nhiễm bịnh sợ hãi đó mới có khả năng làm được. Đó là diệt trừ tư tưởng bi quan, chán nản, tuyệt vọng.

Hầu hết những con bịnh sợ bắt nguồn từ tư tưởng bi quan, chán nản, tuyệt vọng, và những cuộc thất bại đã thường khởi đầu từ bịnh sợ.

Có nhiều gia đình phải đổ vỡ vì do con bịnh sợ mà ra. Họ sợ nên không dám đối diện với sự thật. Họ sợ nên không dám nói ra những điều mình không vừa ý. Họ sợ nên họ bị rơi xuống vực thẳm của tuyệt vọng.

Và cũng bởi chính bịnh sợ, mà nó đã tạo nên những thiên tình sử đẫm lệ, những khúc bi ai khôn tả, những “đoạn trường tân thanh!” Cũng vì sợ, mà khi ta yêu mà không dám tỏ tình. 

Cũng vì sợ, mà để cho người yêu bước lên xe hoa về nhà chồng. Tới lúc đó ta mới âm thầm đau khổ, ôm mối tình si, tình sầu mà oán trách đất trời sao nỡ gây cảnh chia ly, éo le, phũ phàng vì đánh mất người yêu. Tất cả vì sợ mà không dám nói!

Có nhiều người sợ nên đã bỏ lỡ cơ hội tiến thân. Trong nghề nghiệp hoặc ngoài xã hội, có nhiều người sợ rằng mình kém khả năng, không dám đương đầu với vai trò được giao phó. Có nhiều người sợ bạo quyền ở Việt Nam đến nỗi khi gặp mặt, tôi vừa chào hỏi thì họ đã vội vàng từ bỏ cả bạn bè thân thiết, không dám tiến đến tiếp xúc, không dám nghe bất cứ lời nói nào!

Tại sao người lại phải sợ người? Có phải vì ta mắc cỡ, thiếu tự tin, thiếu tự chủ khi trước đám đông?

Ta cũng không thể từ chối những hiện tượng sợ người xảy ra nhan nhản trước mắt. Muốn chinh phục, muốn điều trị căn bệnh này, thiết tưởng có cách là người ấy đặt mình vào trường hợp như câu chuyện như người cháu trai dưới đây:

Cháu cũng Diệt Sợ Hãi. Nhớ lại ngày mới đi nghĩa vụ, cháu rất nhút nhát và mắc cỡ. Cháu sợ người, sợ hết mọi người, sợ cán bộ cấp trên, vì cháu sinh ra trong nghịch cảnh thất trận của cha bác. Bởi thế sau năm 1975 cháu không được phép theo học như lớp bạn cùng tuổi, con cháu cán bộ. 

Và cái học của cháu, cháu được bố cháu cho chuyển sang học nghề, nhưng lớp thợ tiện của cháu lại chỉ học chính trị, học về chủ nghĩa Mác-Lê, hay học tư tưởng Hồ Chí Minh. Nhìn vào thế giới bao quanh, cháu cảm nhận cháu vô cùng nhục nhã, cháu thua thiệt mọi người. Cháu thấy ai cũng thông minh, ai cũng giỏi hơn cháu về mọi mặt. Cháu sợ người, cháu sinh ra trong thất bại!

Một hôm cơ duyên may đến với cháu, giúp cháu giảm bớt nỗi sợ. Cháu được chuyển về làm một cấp nhỏ trong Viện Quân Y 121, nơi đây cháu gặp gỡ tiếp xúc với nhiều người: người cấp cao, người cấp thấp, người hàm to hàm bé đủ loại. 

Nguồn gốc nghề nghiệp cũng khác biệt, người sinh viên, người làm nông, người buôn bán… Cháu thấy họ ai cũng giống nhau. Ai mà chẳng thích ăn ngon mặc đẹp, ai mà chẳng muốn học hành, ai mà chẳng nhớ vợ nhớ con. 

Nhìn chung, họ cũng giống cháu, chẳng có điểm nào khác lạ làm cháu phải sợ họ. Nếu thất học thì cháu tự học, cháu mất dần cảm giác sợ người, lúc đó cháu mới nhớ ra lời Bác Hai khuyên cháu, “Tự học, tự thắng để chỉ huy, cháu ạ!” Cháu cảm nghiệm câu chuyện Diệt Sợ Hãi này mà bố cháu thường kể về Bác Hai và gia đình xuống thuyền tam bản vượt biên năm xưa.

Bởi đó, cháu khám phá ra, truy cứu ra nguồn gốc của căn bệnh sợ người, cháu sợ vì thiếu văn hóa trường lớp. Và diệt sợ hãi, cháu tự học, học lớp bổ túc, học được chút nào hay chút ấy. 

Cháu học thuộc lòng và luôn suy nghĩ về những ý tưởng trong bài viết của Bác Hai. Sau ngày phục viên, cháu về làm việc ở xã nhà, cháu muốn có cơ hội phục vụ cho bà con họ hàng nhà mình, và được bầu làm chủ tịch xã như hôm nay.

Tương tự diệt sợ hãi của người cháu, để chữa trị ta cần khởi đầu với hai nguyên tắc căn bản là (1) tự đặt mình vào hoàn cảnh, vào cùng vị trí ngang hàng với người tiếp xúc. Khi tiếp xúc, ta nghĩ họ (người tiếp xúc) là quan trọng, thì ta cũng là người quan trọng. 

Ta và họ là hai con người, hai nhân vật quan trọng gặp nhau để bàn bạc, thảo luận những gì mà hai bên cùng có lợi, hữu ích. (2) phát huy phong cách hiểu biết đúng đắn của mình. Trong thảo luận ta cần biểu lộ một thái độ biết lắng nghe, thành thật lắng nghe những ý kiến đúng. 

Tuyệt đối tránh ý tưởng rằng người ta đang là kẻ đối diện mình, họ không biết gì.

IV. Điều Trị Sợ Hãi

Ngoài bệnh sợ người, ta còn nỗi sợ hãi tiềm ẩn từ trong tâm khảm, từ trong trạng huống bất an như trường hợp của người cháu. Từ tinh thần bất hạnh trong cuộc sống, suy nhược bởi thời thế, thất bại nơi trường ốc, thua thiệt ngoài trường đời… làm gia tăng bệnh sợ hãi. Những nỗi sợ hãi ấy đã hình thành do tâm lý, phương pháp chữa trị cũng cần có một nhà tâm lý học như trong câu chuyện xảy ra sau đây:

Có người mẹ trẻ 30 tuổi với hai đứa con, bà đang rơi vào tình trạng tuyệt vọng. Bà nhìn lại cuộc sống đã qua, chỉ thấy những điều đau khổ và bất hạnh. 

Những năm tháng cắp sách đi học, những tháng năm lo gánh vác giang sơn nhà chồng… rồi nhu cầu các con với những tháng năm ở nơi mà bà cư ngụ, thì bà chẳng thấy niềm vui mà chỉ tràn ngập bóng tối, khiếm khuyết hạnh phúc. 

Những sự kiện buồn nản đã in sâu vào trong ký ức của bà, nhà tâm lý học không thể xóa hết những hình ảnh đau khổ trong thâm tâm của bà ngay cùng một lúc. Ông phân ra từng phần nhỏ, do kinh nghiệm của ông, để chữa trị cho bệnh nhân này. 

Ông chứng minh cho bà thấy cơ hội chuyển mình vươn lên thay vì ngồi than thở, ngắm nhìn bóng tối tuyệt vọng. Ông yêu cầu bà mỗi ngày viết xuống giấy ba việc làm cho bà vui, và đến ngày hẹn, ông đọc lại hết những điều bà vừa ý. 

Ông giữ phương pháp chữa trị đó liên tiếp ba tháng thì có kết quả. Bà đã loại bỏ tư tưởng bi quan trong trí óc và bà đã thấy được niềm vui, từ đó bà ngẩng cao đầu đi tới với nếp sống có niềm tin mãnh liệt.

Xem xét câu chuyện trên, ta thấy nhà tâm lý học đã giúp bà mẹ trẻ kia xóa tan sợ hãi, làm lại cuộc đời bằng cách thay thế dần những hình ảnh bi quan, đen tối, tuyệt vọng bằng những hình ảnh lạc quan, tươi sáng, tràn đầy hy vọng và ông đã thành công.

Ở đời có một nỗi sợ đã giết dần giết mòn niềm tự tin, đó là việc làm sai trái. Và làm sao mà ta phân định được việc làm nào đúng, việc làm nào sai? Khách quan mà xét, thì không ai có thể khẳng định được việc làm đúng hoặc sai, trừ khi đương sự có tham dự, có nhìn nhận, có tự xét việc làm đó khi hoàn tất.

– Một gia đình đang sống hạnh phúc, bỗng dưng một trong hai người vợ hoặc chồng đã tạo cuộc tình bí mật với người khác. Mặc dù hành động phản bội chưa ai biết, nhưng người gây ra trong một lúc nào đó cũng ân hận và cảm thấy mình có lỗi, khiến cho họ thường hốt hoảng, mất dần mất mòn niềm tự tin.

– Vì tham vọng cá nhân bất chính, có người dùng thủ đoạn gian manh, tàn ác mà ám hại người ngay thẳng liêm chính. Cho tới khi đạt được mục đích thì lương tâm của họ lại bị cắn rứt, khiến cho họ tinh thần căng thẳng và giảm dần niềm tự tin.

– Trong thương trường có người dùng mưu kế mà lường gạt kẻ khác, tiền hậu bất nhất (trước sau không giống nhau) rồi dần dà không còn ai tin nữa. Từ đó họ trở thành kẻ cô đơn, kiêu ngạo và mất tự tin.

Bởi thế trong việc xây dựng niềm tự tin cho Thanh Niên Việt là, “Suy nghĩ đúng, hành động đúng giúp ta thêm tự tin.”

Ngoài việc diệt trừ sợ hãi chúng ta cần phải hành xử đúng đắn, vì chính việc hành xử đúng đắn mới giúp cho tâm của chúng ta bình, trí của chúng ta thảnh thơi, người của chúng ta không động; bình tâm – sáng tạo là vậy. Ngược lại, người làm sai thường bị lương tâm cắn rứt, và họ tự giết chết niềm tự tin, hơn thế nữa, kẻ gian dối lường gạt, sớm muộn thì người ta cũng sẽ phát giác, và không còn ai tin tưởng người ấy nữa.

V. Kết Luận

Nguyên tắc xây dựng niềm tự tin:

1. Ngồi phía trước

Trong các cuộc hội họp, lớp học, cơ quan, hãng xưởng, nhà thờ, chùa chiền, và muốn tạo được sự tự tin Thanh Niên Việt nên hiên ngang bước vào những hàng ghế đầu, bởi vì những người ngồi ở hàng ghế sau thường là những người có sẵn tâm lý sợ diễn giả, sợ chủ tọa hay sợ thuyết trình đoàn chú ý, thấy mặt, đặt câu hỏi. 

Họ thiếu tự tin.

2. Nhìn thẳng

“Mắt là cửa sổ tâm hồn.” Khi chúng ta nhìn thẳng vào con mắt của người đối diện, ánh mắt của chúng ta sẽ cho họ biết con người của chúng ta, và ngược lại. 

Nếu chúng ta không dám nhìn thẳng, tức là chúng ta vẫn còn cảm thấy mình nhỏ bé, thua kém và sợ người. Nhìn thẳng là tự tin, là chúng ta chinh phục được sợ người.

3. Bước nhanh hơn bình thường

Tôi về Việt Nam thấy mọi người đều chậm chạp, và chúng ta cần sửa lại. Bước nhanh khiến chúng ta cảm nhận rằng mình tự tin, bước nhanh để nói với thế giới bao quanh: “Tôi có việc quan trọng phải làm, tôi có chỗ quan trọng phải tới.” 

Tôi sẽ thành công và tôi bắt đầu sống và làm việc ngay từ bây giờ.”

4. Tập phát biểu ý kiến

Chúng ta cần tập góp ý, phê bình, đặt câu hỏi trong mỗi cuộc hội họp ở bất cứ nơi đâu. Đừng sợ người khác ganh tị, ghen ghét, hay chê bai… vì nếu họ không đồng ý với lập luận đúng đắn mà chúng ta đề ra, thì cũng còn nhiều người muốn nghe và đồng ý với chúng ta. 

Phát biểu là điều kiện xây dựng niềm tự tin.

5. Cười lớn

Chúng ta cảm thấy như thế nào khi mình cười lớn trong lúc thất bại. Cười lớn giúp chúng ta thêm tự tin, cười lớn phá tan sợ hãi, cuốn trôi bận tâm thất bại, để ta xắn tay áo lên mà làm tiếp, dựng lại cuộc sống an lạc thanh bình hạnh phúc. 

Cười là liều thuốc tuyệt hảo của tự tin. Ngược lại vẫn có ít người cố gắng cười trong lúc mình gặp sợ hãi hay thất bại.

Bạn hãy cười để thấy sức mạnh nụ cười của bạn!

Tóm lại Thanh Niên Việt chúng ta hãy diệt trừ sợ hãi, và xây dựng niềm tin hôm nay để thành công ngày mai trên hành trình Giúp Dân Cứu Nước được khai sáng. Bình minh dân tộc Việt Nam rạng ngời!

Phạm Văn Bản