Này Em Hỡi - Thơ: Sương Lam - Nhạc: Nguyễn Tuấn - Trình Bày: Lâm Dung

Thơ: Sương Lam
Nhạc: Nguyễn Tuấn
Trình Bày: Lâm Dung

Hướng Phương Nào

 

(Gởi tặng sư Minh Dien)

Những chiếc lá mùa thu
Rượt đuổi nhau trên đường vô tận
Những cơn gió mùa đông
Loay hoay thổi
Xoay chiều không định hướng
Giữa dòng đời
Muôn sắc màu ảo hóa
Những con người còn dong ruổi ngược xuôi
Hướng phương nào ?!
Khi vẫn còn lẩn khuất cuối nẽo trời xa xôi!…

Philadelphia, USA. 12/11/2024
Mặc Phương Tử

Everning - Một ông Sao Sáng, Hai ông Sáng Sao..Và Giấc Mơ (Thái Lan) - Bầu Trời Mộng Mơ!! ( Kim Oanh)

( From Internet)

Các Bài Dịch:

Một ông Sao Sáng, Hai ông Sáng Sao..Và Giấc Mơ

Tôi chỉ tình cờ đi ngang qua đây
Và nhìn thấy tinh tú lấp lánh
Tôi không có ý làm phiền bạn
Mà chỉ muốn đến chúc bạn
Buổi tối ngọt ngào thôi nhá
Xin chúc chuyến du hành
Thật tuyệt đến xứ sở
Mộng Mơ

Thái Lan

***

Bầu Trời Mộng Mơ!

Tình cờ đi lướt qua đây
Lấp lánh tinh tú đang vây nơi này
Tôi không cố ý quấy rầy
Mà chỉ mong được vui vầy bạn ơi
Buổi tối ngào ngạt tuyệt vời
Chúc bạn một chuyến... Bầu trời mộng mơ!

Kim Oanh

Khuê Tình 閨情 - Lý Đoan (Trung Đường)

Lý Đoan 李端 tự Chính Kỷ 正己, người đất Triệu, đỗ tiến sĩ năm Đại Lịch thứ 5. Con Cò không tìm được ngày sinh và ngày mất của ông nhưng biết ông chơi rất thân với Lư Luân 盧綸 (748-800). Ông để lại rất ít thơ (chừng vài chục bài). Con Cò chỉ dịch 5 bài trong dòng thơ lãng mạn của ông.

Nguyên tác Dịch âm

閨情 Khuê Tình

月落星稀天欲明 Nguyệt lạc tinh hy thiên dục minh,

孤燈未滅夢難成 Cô đăng vị diệt mộng nan thành.

披衣更向門前望 Phi y cánh hướng môn tiền vọng,

不忿朝來鵲喜聲 Bất phẫn triêu lai thước hỉ thanh.

Chú giải

閨 khuê: cửa tò vò (trên cong dưới hình chữ nhật), nhà trong, phòng khuê.

鵲 thước: chim khách. Người Trung Quốc tin rằng sáng sớm mà nghe chim khách kêu là ngày đó có tin lành.

Dịch nghĩa

Nỗi lòng khuê phụ

Trăng đã lặn, sao đã thưa, trời sắp sáng,

Ngọn đèn cô đơn vẫn chưa tắt, mộng khó thành.

Khoác áo (đi ra) phía cửa trước, ngóng,

Không giận con chim khách báo tin lành (vì trong lòng vẫn còn hy vọng chàng về trễ).

Dịch thơ

Nỗi lòng khuê phụ

Trăng lặn sao thưa trời sáng xanh,

Đèn côi chửa tắt mộng không thành.

Vội vàng khoác áo nhìn ra cửa,

Chẳng giận con chim khách báo lành.

Con Cò

***

Các Bài Dịch Khác:

Nỗi Lòng Phòng Khuê

Trăng lặn sao thưa sắp sáng ngày,

Đèn khuya chưa tắt ngủ không say.

Khoác thêm chiếc áo nhìn ra cửa,

Giận sẻ tin lành sớm báo sai.

Mỹ Ngọc

Nov. 23/2024.

***

Tình Khúc Khuê Phòng

Sao thưa trăng lặn loé bình minh

Mờ nhạt đèn soi kẻ thất tình

Mắt dõi ngóng mong hờ áo khoác

Bất bình chim khách réo đưa tin…

Kiều Mộng Hà

Nov.25.2024

***

Nỗi Lòng Khuê Phụ

Sao thưa trăng lặn sắp hừng đông

Đèn sáng cô đơn mộng chẳng xong

Khoác áo dõi nhìn ra cửa đợi

Tin lành chim thước báo hoài công

Kim Oanh

***

Tình Phòng Khuê

Trăng lặn sao thưa trời sáng nhanh

Đèn cô sắp tắt mộng chưa thành

Áo hờ cửa trước nhìn mong ngóng

Hờn giận, bình minh thước báo lành!

Lộc Bắc

***

Lẻ Bóng Khuê Phòng

Trăng lặn sao thưa trời rạng sáng

Chong đèn chờ đợi mộng tan hoang

Khoác hờ chiếc áo ra ngoài ngóng

Tiếng thước báo tin, ảo vọng tàn

Thanh Vân

***

Góp ý:

* Khuê là phòng của phụ nữ, tỷ như Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu.

* Diệt là hết. Là chìm xuống như diệt đỉnh. Trừ hết phiền não, tới niết bàn, như diệt độ.

*Phi là mở ra, xé ra như nhi phi kỳ địa là rồi chia đất ấy ra. Là mặc, khoác áo, như phi cầu là mặc áo cừu.

*Cánh là lại, càng thêm, cánh sinh là sống lại. Cũng đọc là canh, nghĩa là thay đổi, như canh hành là tái giá, canh tính là đổi họ.

*Phẫn là giận, hận.

*Ngoài Bắc gọi là Chim Khách, thấy nó kêu là nhà có khách. Thi Viện cũng giảng là Chim Khách. Nguyễn Tôn Nhan cũng vậy, còn nói thêm Thước hỷ, từ kép, là tin vui.

Nếu theo văn xuôi thì BS hiểu là thiếu phụ đang mong chờ chồng hay tình lang, thức trắng đêm, gần sáng mặc áo, nhìn ra trước cửa, hy vọng chàng trở về nên không hận con chim khách báo tin vui. Bất hận là không hận. Khi chim báo tin vui thì tin vui đâu có đến ngay, phải chờ,

Tinh Nơi Phòng Khuê

Trăng lặn, sao thưa, trời sáng nhanh,

Đèn côi chưa tắt, mộng khó thành,

Khoác áo lại nhìn ra cửa trước,

Chẳng hận chim kia báo chuyện lành.

Bát Sách.

(Ngày 26/11/2024)

***

Nguyên tác: Phiên âm:

閨情-李端 Khuê Tình - Lý Đoan

月落星稀天欲明 Nguyệt lạc tinh hy thiên dục minh

孤燈未滅夢難成 Cô đăng vị diệt mộng nan thành

披衣更向門前望 Phi y cánh hướng môn tiền vọng

不忿朝來鵲喜聲 Bất phẫn triêu lai thước hỷ thanh

Bài thơ được khắc đăng trong các sách:

Ngự Lãm Thi - Đường - Lệnh Hồ Sở 御覽詩-唐-令狐楚

Đường Thi Phẩm Vị - Minh - Cao Bính 唐詩品彙-明-高棅

Ngự Định Toàn Đường Thi - Thanh - Thánh Tổ Huyền Diệp 御定全唐詩-清-聖祖玄燁

Ghi chú:

Nguyệt lạc tinh hy: trăng lặng sao mờ (hiếm), chỉ đêm tối

Vị diệt: đèn không dập tắt

Mộng nan thành: giấc mơ khó thành, trằn trọc không ngủ được

Bất phẫn: không được thuyết phục mà còn bất mãn, oán giận

Thước: chim bồ các, một loài chim nhỏ ở Nam Trung Hoa và các nước Đông Nam Á, tên Copsychus saularis

Thước hỷ thanh: tiếng kêu của con chim thước được coi là một điềm lành, tin vui.

Dịch nghĩa:

Khuê Tình Nỗi Lòng Trong Phòng Khuê

Nguyệt lạc tinh hy thiên dục minh

Trăng đã lặn, sao đã thưa thớt, trời muốn tỏa sáng,

Cô đăng vị diệt mộng nan thành

Ngọn đèn cô đơn vẫn chưa tắt, mộng khó thành.

Phi y cánh hướng môn tiền vọng

Khoác áo và nhìn ra bên ngoài phía trước cửa,

Bất phẫn triêu lai thước hỷ thanh

Giận tiếng chim thước sáng sớm báo tin vui, không có thật.

Dịch thơ:

Nỗi Lòng Thiếu Phụ

Trăng lặn sao mờ trời sắp sáng,

Suốt đêm trằn trọc mộng không thành.

Choàng khăn đến cửa nhìn ra trước,

Giận thước báo sai tin tốt lành.

Feelings of a Woman by Lǐ Duān

The moon is setting, stars fade away and the sky brightens,

The lonely lamp is still burning and the lady can not sleep.

Putting on her robe, walking to the front door, she looks outside,

Disappointed that the magpie, singing early in the morning, announces the good news falsely.

Phí Minh Tâm

@ Phí Minh Tâm góp thêm ý:

Câu 4 bài Khuê Tình có hai chữ bất phẫn 不忿 tạo đắn đo cho người dịch. Theo Thiều Chửu Hán Việt Tự Điển, bất不=chẳng, chẳng thế, phẫn忿 = giận, bất phẫn= chẳng giận. Tuy nhiên theo các tự điển Trung Hoa, cách dịch có thể khác nhau.

Theo trang Sưu Vân, 《國語辭典》《 quốc ngữ từ điển 》: 不忿 bất phẫn có 4 nghĩa bên dưới :

1. 不埋怨, 不憤怒 bất mai oán, bất phẫn nộ

2. 不甘心, 不服氣 bất cam tâm, bất phục khí

3. 不滿, 惱恨 bất mãn, não hận

4. 不料 bất liêu

Theo Zdic.net, Từ Ngữ Giải Thích, bất phẫn 不忿:

①不怨恨：不忿黄鹂惊晓梦

bất oán hận： bất phẫn hoàng li kinh hiểu mộng

②不平；不服：实在气不忿｜心中有些不忿。

bất bình ； bất phục ： thật tại khí bất phẫn ｜ tâm trung hữu ta bất phẫn

英语 unsatisfied, unconvinced, indignant

德语 nicht nachgeben, nicht einsehen zu gehorchen (V)​

法语 insatisfait, pas convaincu, indigné

Theo Bách Độ Bách Khoa 百度百科, bất phẫn不忿 :

指不怨；不服气；不平。语出《礼记·坊记》：从命不忿，微谏不倦，劳而不怨。

chỉ bất oán; bất phục khí; bất bình. Ngữ xuất 《 lễ kí · phường kí 》: tòng mệnh bất phẫn, vi gián bất quyện, lao nhi bất oán.

Các nghĩa cho bất phẫn 不忿 như đã thấy bên trên gần như trái ngược nhau. Do đó ta không ngạc nhiên khi thấy nhiều người dịch câu 4 khác nhau tùy theo cách hiểu bài thơ.

Oh North Is North And South Is South!

Đất trời tuy có 4 phương, địa cầu tuy có 5 châu, thế giới tuy có 193 quốc gia ( thành viên Liên Hiệp Quốc ),nhưng,hầu như , người ta chỉ nói đến 2 phương : Đông và Tây. Mặt trời mọc ở phương Đông và lặn ở phương Tây, đối nhau 180° (‘’đối-phương’’ ?). Đông phương và Tây phương. Orient et Occident.

Hai chữ ‘’Đông / Tây’’ xuất hiện từ thế kỷ thứ 2 (năm 100) ở Tàu, trong quyển ‘’Thuyết văn giải tự’’ (từ điển chữ Hán) của Hứa Thuận (*) trong khi chữ ‘’Orient’’ chỉ xuất hiện ở thế kỷ 11 (chữ Latin ‘’oriens’’= se lever / ‘’đứng lên’’) và ‘’Occident’’, thế kỷ 12, (‘’occidens’’=tomber à terre/’’ngã xuống (đất)’’), chứng tỏ người Tàu (cổ) đã có ý niệm về phương hướng từ rất lâu (?). Nếu văn minh Tây phương tập trung vào hai nền văn minh lớn Hy Lạp và La-Mã -cổ thì 4 nền văn minh-văn hóa chính của Đông phương là : Ai Cập, Lưỡng Hà/ Mésopotamie (2 sông Tigris và Euphrates / Irak,Kuwait, Syrie, Thổ ) , Ấn Độ, Trung Hoa.

Ý niệm ‘’Đông/Tây. Orient/Occident’’ chỉ có sau khi có giao-tiếp Tây-Đông. Khởi đầu với ‘’con-đường-tơ-lụa-đất-liền’’ (thế kỷ 2 Trước Công Nguyên), nối liền Tàu – Tây Á. Có lẽ Marco Polo (1254-1324 / Ý) là một trong những ‘’ông-Tây’’ đầu tiên đặt chân đến Tàu (?). Đến thời nhà Minh (1368-1644), do chính sách bế môn tỏa cảng, con đường này hầu như tàn lụi ! Từ thế kỷ thứ 7, nhờ sự phát triển ngành hàng hải, xuất hiện con-đường-tơ-lụa-trên-biển, nối liền Tàu (Quảng Châu) với Tây Âu (các thương gia, giáo sĩ Bồ, Anh, Pháp, Hòa Lan vv), Ả Rập

‘’Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet … ‘’ Ôi, Đông là Đông, và Tây là Tây, và hai bên sẽ chẳng bao giờ gặp nhau..) .Câu thơ nổi tiếng của văn (thi) sĩ Anh quốc Rudyard Kipling (1865-1936 / Nobel văn chương 1907) thường được trích dẫn để nói về sự khác biệt giữa hai nền văn hóa Đông-Tây. Tuy sinh ra và chỉ sống ở Ấn-Độ đến năm 6 tuổi nhưng sự hiểu biết của ông Kipling về quốc gia này rất cao, do các chuyến du lịch (Anh-Ấn) thường xuyên. Nên, câu ‘’Đông là Đông, và Tây là Tây…’’ phát sinh từ cuộc sống thực tế và những nhận xét tinh tường.

Nhưng có thật : ‘’Đông Tây sẽ chẳng bao giờ gặp nhau’’?

1929, tờ ‘’Hà Thành ngọ báo’’ của ông Bùi xuân Học, phát hành từ 6/1927 ở Hà Nội, được ông tân-chủ-bút Hoàng Tích Chu (1897-1933) thay đổi toàn diện, từ hình thức đến nội dung. Hình thức : trình bày sáng sủa, chạy tin nóng hổi vv gây thị hiếu độc giả, do người bạn thân (lúc du học Pháp) Đỗ Vân thực hiện. Nội dung : những bài xã luận thời sự, qua ngòi bút của chính ông chủ-bút, được viết bằng một lối văn ngắn, gọn (người thời đó gọi là ‘’văn -cộc’’, nhát-gừng (?) ‘’. Nhưng chỉ được vài tháng, hai ông nhà báo(Chu), nhà in(Vân), đào tạo ở Pháp, đã bị chủ nhiệm mời ‘’đi chỗ khác chơi’’, do báo bán ế quá ! Đọc giả Hà Thành quen với lời viết du dương, câu văn biền ngẫu, không chịu nổi cuộc cách tân của mấy ông ‘’Tây’’-con ! Một tháng sau, hai ông Chu & Vân cùng vài người bạn, xuất bản tờ Đông Tây, cái tên nói lên mục đích của tờ báo : người Đông làm báo Tây (từ cách tổ chức cho đến cách thực hiện tờ báo) và quan điểm viết báo của ông Chu : "Kẻ viết văn lắm khi không phải là kẻ viết báo, dù là khi mình viết báo, điều tối thiểu là phải biết viết văn. Nhưng con nhà báo còn phải có lối viết riêng nữa: sáng sủa, rõ ràng, khúc chiết và dễ hiểu. Hơn nữa, nhà báo không sống bằng tưởng tượng quá nhiều như nhà văn mà phải sống thiết thực, có óc khoa học và quan sát tinh vi … ". Quan điểm ‘’mới’’, viết với cách hành văn ‘’mới’’ ấy , năm 1929, gần 100 năm sau đọc lại, tôi vẫn không thấy khác gì với quan điểm và lối viết ‘’Sài Gòn’’ trước 75!(nguồn: wikipedia)

Giữa thập niên 2000s, tôi được xem một số minh họa, tuy đơn giản, nhưng nêu rõ sự khác biệt giữa ‘’Đông/Tây’’, đúng hơn là giữa ‘’Tàu/Đức’’. Tác giả là nghệ sĩ Yang Liu (1976). Yang Liu sinh sống ở Tàu cho đến khi sang Đức du học rồi (dường như) định cư tại đây. Từ đó, bằng óc quan sát và kinh nghiệm sống, cô đã ghi lại ‘’sự khác-biệt’’ này:

( nguồn : internet )

.....

Cô Yang Liu du-học bằng đường hàng không, tôi du-hoc… -lại-từ-đầu’’ bằng đường biển vượt biên ! Cô và tôi đều vào đại-học-xứ-người ở tuổi thanh-niên (18-25), khác chăng là tôi ‘’vào’’ trước cô khoảng 14, 15 năm (tôi :1980 / cô : 1994).

Không biết Yang Liu bắt đầu thấy sự khác biệt Tàu/Đức từ lúc nào nhưng, với tôi, là sau 4 tháng đến Pháp, khi được một hội bảo trợ rước về, ở một ngôi làng nhỏ, miền Tây nước Pháp. Giao thiệp, tiếp xúc hằng ngày với họ, tôi mới có dịp quan sát, thấy được sự khác biệt Pháp-Việt, chứ trước đó, sống trong ‘’trại’’ tạm cư (centre d’hebergement) chung đụng với mươi gia đình Việt, Lào, Miên, thì cứ như là trong một xóm nhỏ quê nhà !

Trong sinh hoạt hằng ngày hay lúc ‘’nói chuyện’’ với người bản xứ, ngoài những khác biệt mà Yung Liu đã nêu ra, tôi ghi nhận nhiều trái-ngược ‘’Tây’’ (Pháp) –‘’Ta’’ (VNCH-trước-75). Đây chỉ là những ghi nhận cá nhân và có tính cách tương đối :

Tây gọt vỏ từ ngoài vào trong,Ta : từ trong ra ngoài. Tây kỷ niệm ngày sinh (joyeux anniversaire), Ta kỷ niệm ngày giỗ.Tây tang phục đen, Ta tang phục trắng. Cô dâu Tây mặc áo trắng, cô dâu Ta mặc áo đỏ.Tây cầm dù che mưa, Ta che nắng. Ra đường Tây mang giày, Ta mang ‘’dép’’. Tây mặc đồ theo mùa, Ta tứ thời cứ .. vậy.Nhà Tây treo hình con cháu, nhà Ta thờ phượng mẹ cha.Tây ăn nhiều rau , Ta ăn nhiều ‘’cỏ’’ ( hành lá, ngò, ‘’rau’’ răm, ‘’rau’’ menthe vv ).Tây dùng súp tối (mùa đông),Ta : canh ngày 2 bữa.Tây ăn trái chua chấm đường, Ta chấm muối . Tây quết mù-tạt vàng, Ta dầm ớt đỏ. Tây rắc muối, Ta chấm nước mắm. Tây ăn ‘’mì’’ vàng (pâte), Ta ăn bánh trắng (phở, bún).Tây dùng điểm tâm ngọt, Ta xơi đồ mặn. Tây uống cà phê nóng, Ta : cà phê đá. Đãi khách quý : Tây mời cơm nhà, Ta mời ra tiệm.Tây : nam nữ ẩm thực chung bàn ,Ta : nam nữ ẩm thực khác mâm . Đàn ông Tây ‘’vào bếp’’, đàn ông Ta vào ‘’quán’’. Đầu câu chuyện : Tây ly ‘’apéro’’, Ta miếng trầu, điếu thuốc. Chào nhau : Tây bắt tay, hôn má, Ta : chắp tay, gật nhẹ đầu (người lớn), khoanh tay, cúi đầu (con nít). Gọi người : Tây ngoắt tay lên, ta vẫy tay xuống. Hàng xóm Tây : đèn nhà ai nấy rạng, Ta : bán anh em xa mua láng giềng gần. Lễ hội : Tây nhảy đầm (bal populaire), Ta : ‘’hát hội trăng rằm’’. Tây nhiều nhạc vui, ta lắm nhạc buồn. Tây văn nhiều, Ta thơ lắm. Tây đọc thơ,Ta ngâm thơ .Ngôn ngữ Tây nhiều trừu tượng, ngôn ngữ Ta giàu cụ thể ( theo cụ Phạm Quỳnh). Trả lời xác định một câu hỏi phủ -định, Tây : không, Ta : có (Anh không ăn nữa à ? Tây : Không ( tôi không ăn nữa ), Ta : Vâng ( tôi không ăn nữa ) !!! Các cụ già Tây sống riêng, các cụ già Việt sống với con cháu .Tây : ẩm thực là văn hóa, Ta : ẩm thực là … ‘’ăn uống’’. Tây ‘’món nào (bò, gà, cá vv), rượu nấy’’(đỏ, trắng, hường, vàng), ‘’rượu nào, ly đó’’ ( ly rượu đỏ, ly champagne, ly khai vị vv), Ta ‘’xá xị, trà đá, bia..‘’/ ly. Tây chú trọng hình thức bàn tiệc ( bày biện, trang hoàng), Ta chú trọng ‘’nội dung’’ mâm cơm (thịnh soạn). Đàn ông Tây cơm nhà, quà vợ, đàn ông Ta phê pháo, bạn bè. Quan hệ ‘’cha-con’’ Tây thân thiết (nói chuyện, đùa giỡn, đi chơi chung vv) hơn quan hệ ‘’cha-con’’ Ta. Tây hát ru bé,Ta hò ru em. Tây : nói chuyện nhìn thẳng vào mắt, Ta : thỉnh thoảng (lễ phép Đông phương ? ).Tây du lịch thường chỉ riêng hai vợ chồng, Ta du lịch thường là hai vợ chồng và bè bạn. vv

Về mặt kinh tế, phương tây (thường) có đời sống cao hơn phương đông (trừ Nhật/Đại Hàn).Châu Âu giàu hơn Châu Á (xưa ). Tây Âu giàu hơn Đông Âu. Tây Đức giàu hơn Đông Đức (xưa). Ở các thành phố lớn Pháp : phía Tây ‘’nhà ngói’’, phía Đông ‘’nhà lá’’. Ở miền Nam VN, Hai Lúa miền Tây ‘’khá’’ hơn miền Đông vv

Theo cụ Phạm Quỳnh ‘’.. Văn hóa phương Tây là khoa học, văn hóa phương Đông là đạo học .. ‘’.Tây là Động và Đông là Tĩnh ? Có phải vì thế mà Yoga, Thiền, rồi Nhu đạo, Hiệp khí đạo, Thái cực đạo, Việt võ đạo và các môn phái võ học Tàu vv đều là ‘’Đạo’’ (tĩnh), đến từ phương Đông, trong khi Tây chỉ có quyền-anh và các môn thể thao (hoạt động): túc cầu, dã cầu, bóng chuyền, bóng rỗ, quần vợt vv ? Có phải vì thế mà Tây y khác với Đông y? Nhạc Đông- khác nhạc Tây ? vv

Ngay từ 1928, trong bài ‘’Tư tưởng của Tây phương và Đông phương’’ (Đông Pháp thời báo, số 774 & 776), ông vua ‘’logique’’ Phan Khôi (1887-1959) đã nêu ra 3 điểm khác biệt chính :

Tây chuộng Khoa học / Đông chuộng Huyền học .

Tây trọng tư chủ / Đông trọng thống thuộc.

Tây quý tấn thủ / Đông quý an phận.

Huyền học, theo cụ Phan, là ‘’.. không lấy khách quan mà xem xét mọi sự vật, chỉ lấy chủ quan mà ứng tiếp nó. Kẻ học, sau khi đã học nhiều rồi, đã hội được vạn lý vào nhứt tâm rồi, thì có thể đem cái tâm ấy ra mà đối phó với mọi sự vật chớ không theo y như sự mình đã học; như vậy sách Nho gọi là "thần nhi minh chi". Ấy, huyền học tương phản với khoa học là tại đó ..’’. Và cụ đưa Đông Y làm dẫn chứng : ‘’… Bắt đầu dạy về ngũ tạng: tâm, can, tì, phế, thận, thì dạy rằng nó hiệp với ngũ hành, phối với ngũ vị, ứng với ngũ phương và tứ thời. Dạy về dược tánh thì: một vị bạch truật mà chủ cả công cả bổ, đã kiện tì cường vị, lại trị thấp, bĩ, hư đàm; càn cương sao hắc thì nhập thận; hỏi tại làm sao thì bảo rằng vì "thận thuộc thủy, kỳ sắc hắc". Những điều ấy nếu bắt cứ theo phương pháp khoa học mà giải nghĩa thì không tài nào giải ra được. Đến lúc trị bịnh, thầy thuốc nói là bịnh phong, nhưng phong đó không phải là gió; nói là bịnh thấp, nhưng thấp đó không phải là ẩm ướt; thậm chí nói bịnh tại phế, tại can, nhưng thiệt không phải là đau phổi hay đau gan. Những chữ phong, thấp, phế, can đó chẳng qua là một thứ chữ trừu tượng chớ không phải cụ thể. Còn đến cho thuốc thì cùng một bịnh mà mỗi thầy đi một mặt: thầy thì hàn, thầy thì nhiệt, thầy thì bổ hỏa, thầy thì lợi thủy, thầy thì ít vị, thầy thì nhiều vị, mỗi thầy đều kê phương dụng dược theo ý mình. Ôi! huyền diệu là dường nào! ‘’. Thú thật là đọc hết đoạn này, tôi chả thấy huyền-diệu chỗ nào ! Khó hiểu quá ! Có phải vì chữ-trừu-tượng của Tây không diễn tả đúng bệnh-cụ-thể của Ta ?! Nói là bệnh phong, nhưng phong đó không phải là gió, vậy thì bệnh phong gì ? -Phong thấp ? -Phong ngứa ?- Phong …tình ? Kinh phong vv ? Hay là, như một chuyên viên cơ khí xe hơi, đã tinh thông cơ bản ‘’máy xe’’ rồi, thì Đức, Pháp, Mỹ, Nhật vv, ‘’hộp số’’ hay ‘’tự động’’, xăng, dầu hay điện vv là ‘’chuyện nhỏ’’. Xe nào, hiệu gì, máy móc ra sao , không thành vấn đề. Hư chỗ nào, cứ … ‘’thần nhi minh chi’’ mà chửa !

Tuy gọi ‘’Đông’’ và ‘’Tây’’ nhưng, dưới góc nhìn của một nhà địa -sử học (geohistorien), ông C.Grataloup (*) đã nêu ra câu hỏi : có phải ‘’Tây ở phía Bắc’’ và ‘’Đông ở phía Nam’’ ( dấu hỏi cho Nhật và Đại Hàn ) ?

nguồn : https://www.lavie.fr/idees/histoire/les-contours-flous-de-loccident-72801.php

Câu hỏi của ông Grataloup khiến tôi nghĩ thêm rằng, có khác biệt văn hóa Đông/Tây, có khác biệt văn hóa Nam/Bắc, địa-sử-học, địa-lý : Bắc Âu ( la Scandinavie) khác Nam Âu. Bắc Mỹ khác Nam Mỹ (La-Tinh) vv Và , có cả khác biệt về chính-trị : Văn hóa Tự Do khác với văn hóa Cộng Sản hay nói đúng hơn, văn hóa ‘’đa đảng dân chủ’’ khác với văn hóa ‘’độc đảng, độc tài’’.Như văn-hóa-miền Bắc-Việt Nam và văn hóa miền Nam-Việt-Nam. Dưới đây chỉ là những ghi nhận mà đa số người miền Bắc là nạn nhân của một chế độ độc tài, lừa đảo, nổ sảng vv !

Trước 1954, văn hóa miền Bắc VN đã khác với văn hóa miền Nam VN : miền đất mới khai phá thời các chúa Nguyễn rồi trở thành thuộc địa Pháp nhưng đó là sự khác biệt bình thường, ‘’phải có’’ : như ‘’văn hóa’’ Bắc Pháp khác với Nam Pháp, Bắc Tây Ban Nha khác với Nam Tây Ban Nha vv. Chỉ từ sau 75 người dân, Bắc lẫn Nam, mới thấy có sự khác biệt ‘’văn hóa’’ lớn giữa hai miền. Riêng Nam-kỳ thì thấy ‘’Bắc-kỳ’’-9-nút-54 khác hẳn ‘’Bắc-kỳ’’-2-nút-75, một trời, một vực, bên Kinh, bên Mán (ngồi-xe) !. Nam: cháu ngoan ông bà, Bắc : cháu ngoan ‘’Bác Hồ’’. Y Tế Nam dược phẩm. Y tế Bắc ‘thảo’’ phẩm (xuyên tâm liên vv ).Nhạc điệu Bắc nghèo nàn ( nhanh, ‘’nhịp-bước’’ vv) . Nhạc điệu Nam đa dạng (boléro, slow-rock, tango, chachacha, paso vv). Nam: yêu người và yêu đời. Bắc: yêu Bác và yêu Đảng. Nam dạy yêu thương, Bắc dạy căm thù. Nam : nghệ thuật vị nghệ thuật, vị nhân sinh, Bắc : nghệ thuật vị tuyên truyền, vị Đảng sinh. Báo chí Nam tư hữu. Báo chí Bắc Đảng hữu. Nông dân Nam xài máy cày.Nông dân Bắc dùng trâu cày, người cày. Nam ‘’người cày có ruộng’’, Bắc ‘’người cày chung ruộng’’.Quân phục Nam thẳng thóm.Quân phục Bắc thùng thình. Lính Nam đội mũ sắt. Lính Bắc đội nón cối. Bác sĩ, giáo sư vv Nam tốt nghiệp đại học . Bác sĩ, giáo sư vv Bắc ‘’bổ túc văn hóa’’. Nam mua thịt cá ngoài chợ. Bắc mua cửa hàng mậu dịch. Nam tủ lạnh TV trong nhà. Bắc TIVI tủ lạnh ‘’chạy đầy đường’’ (nổ sảng ! ) ! Nam tình yêu là tình yêu. Bắc tình yêu phải ‘’trong sáng’’ (nam nữ không được đứng riêng trong bóng tối (!) , một thứ ‘’trong sáng’’ áp đặt cho người dân, không cho lãnh tụ vv Trong khi trang phục nam nữ miền Nam đa dạng thì, trang phục nam nữ miền Bắc, theo văn nô Phạm hoàng Điệp, trên Hà-Nội-Mới(**) : ‘’ Do ảnh hưởng phục trang thời Mỹ hóa nên người miền Nam mặc cầu kỳ, diêm dúa hơn Miền Bắc lúc đó vẫn còn bao cấp, hàng hoá khan hiếm nên mọi người mặc rất giản dị.Cán bộ, công chức chỉ trông chờ vào chế độ tem phiếu của Nhà nước, không thể may sắm nhiều. Phụ nữ miền Bắc chủ yếu mặc quần phăng may bằng vải kaki hoặc quần ta may bằng vải phíp và áo hoa Trung Quốc. Nam giới mặc quần áo may sẵn bán ở các cửa hàng mậu dịch quốc doanh. Do nền kinh tế nghèo nàn, đời sống khó khăn, mặc đẹp bị coi là xa sỉ …’’. Thế, trước 1954, trước khi miền Nam bị ‘’Mỹ hóa’’, thì nam nữ Hà Nội, Sài Gòn có ăn mặc ‘’rất giản dị’’ không, văn nô Phạm Hoàng Điệp!? vv Đấy, cái văn-hóa của Hà-Nội-Mới đấy : chửi đó, rồi bắt chước đó. Hà Nội có ‘’mới’’ gì đâu, so với thời 54-75 ?! Tại sao con nít Sài Gòn ngoan ngoãn, lễ phép bao nhiêu con nít Hà Nội chửi thề, văng tục bấy nhiêu ? Cho nên có người gọi văn hóa Hà Nội, sau 21 năm ‘’được’’ Đảng lãnh đạo, là văn-hóa ‘’éo’’ !? Đã thế lại có mấy quán chửi khách nhưng đông khách (bún ngan Nhàn, bún dọc mùng Ngô sĩ Liên, bún cá Hạnh béo/ Hà Nội) ! Động tí là chửi, thế mà vẫn có người xếp hàng chịu chửi để được ăn ngon ! Có phải hiện tượng‘’miếng ăn là miếng nhục, là miếng tồi tàn’’ này, phát xuất từ những năm ‘’chống Mỹ kíu …Đảng’’? Đâu rồi Hà Nội, cái nôi của văn chương, nghệ thuật, đâu rồi cái thanh lịch của người Hà Nội, trước những ngày ‘’chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ’’ (Trần Dần)?!!! Người Hà Nội di cư, di tản, sau 75, trở về thăm lại quê xưa, làm sao không nhói tim, không nước mắt hai hàng?

3 điểm khác biệt tư tưởng Pháp/Việt mà ông Phan Khôi nêu ra gần 100 năm trước, với tiến bộ của khoa học, kỹ thuật, thông tin thế giới vv, ngày nay, hầu như, đã không còn. Nói ‘’hầu như’’ vì, dù muốn có Tự Do, Dân Chủ nhưng, người Việt vẫn bị thống thuộc bởi Một Đảng, với một thứ tự do mà người dân mai mỉa gọi là : Tự-Do-Quốc-Doanh, Tự-Do-có-giấy-phép ! Nhiều người, rất nhiều người tranh đấu, đòi ‘’nhân quyền’’, đã bị tù đày, vẫn bị tù đày, bi trục xuất khỏi VN, ở ngay năm 2024 này !

Bắt ở tù, phải ..ủ-tờ

Cho ‘’tự-do’’ mới được sờ ‘’tự-do’’ ! (***)

‘’Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet …’’. Thật ra, Kipling không hề muốn nói ‘’Đông và Tây không bao giờ gặp.’’ Đó chỉ là câu đầu trong 4 câu thơ mở và kết bài ‘’The Ballad of East and West’’:

‘’Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet

Till Earth and Sky stand presently at God's great Judgment Seat;

But there is neither East nor West, Border, nor Breed, nor Birth,

When two strong men stand face to face, though they come from the ends of the earth!’’

(Ô, Đông là Đông, và Tây là Tây, và 2 phương này không bao giờ gặp nhau

Cho đến khi Đất và Trời trước phán xét ‘’vĩ-đại’’ củaThượng Đế

Nhưng sẽ chẳng có Đông và Tây, không biên giới, chủng tộc, giống nòi

Khi hai người đàn ông mạnh mẽ, đối mặt nhau, cho dù họ đến từ tận cùng trái đất ! ) .

Nếu bây giờ, thay East=North, West = South thì, dù chỉ có câu đầu thôi,: ‘’Ô, Bắc là Bắc và Nam là Nam, và hai phương này không bao giờ gặp nhau’’, câu nói của Kipling cũng không đúng với hai miền Nam(Trung)-Bắc Việt Nam. Bởi vì miền Bắc không những đã ‘’gặp’’ miền Nam, mà còn chung sống bên nhau. Cùng với 1 triệu người di cư năm 1954, người dân hai miền đã đồng tâm, hợp sức nhau, xây dựng một quốc gia Cộng Hòa, với một nền văn hóa Việt Nam đúng nghĩa, tiếp nhận từ tiền nhân.

Căm thù không bao giờ đi chung với yêu thương.Văn hóa Cộng Sản đối nghịch với văn hóa Cộng Hòa .

‘’Đông và Tây rồi sẽ gặp nhau‘’.

Nhưng ‘’Bắc’’ và ‘’Nam’’: bao giờ sẽ ‘’gặp’’ (lại)?

Dù sống cùng trên đất nước Việt Nam. Dù cùng chung nòi giống Tiên Rồng !

BP

(*) : Đông, động dã, tùng mộc. Quan phổ thuyết tùng nhật tại mộc trung” (Đông là động thuộc bộ mộc. Quan phổ nói rằng mặt trời ở trong cây https://vusta.vn/ham-nghia-van-hoa-cua-chu-dong-va-tay-trong-van-hoc-trung-dai-viet-nam-p75408.html

(**) https://hanoimoi.vn/vai-net-ve-trang-phuc-qua-cac-thoi-ky-iii-137887.html

(***) Bắt phong trần, phải phong trần/ Cho thanh cao mới được phần thanh cao (‘’Kiều’’/ Nguyễn Du)

Niềm Vui Mùa Tạ Ơn

Trong mối quan hệ bạn bè, hình như tôi có duyên với số 4. Hồi ở trại tị nạn Thailand tôi sống chung trong nhóm 4 cô gái, còn trước đó ở bên Việt Nam, từ trường Sư Phạm cho đến khi ra trường cũng là nhóm 4 nàng.

Ra trường đi dạy 4 trường khác nhau, nhưng chúng tôi vẫn gặp nhau thường xuyên vui vầy, rồi theo dòng đời cũng rã đám. Một nàng bị bệnh hoang tưởng bên Việt Nam (tôi đã viết về nàng trong bài Tháng Mười Hai Nhớ Bạn), một nàng có cuộc sống êm ấm với ông chồng già bên Việt Nam (tôi cũng đã viết về nàng này trong bài Người Thứ Ba), còn tôi và chị Mộng Nguyên, kẻ đi Canada người qua Mỹ, thư đi thư lại vài lần, rồi mất liên lạc đúng một phần tư thế kỷ, là 25 năm.

Tôi vẫn cố gắng tìm kiếm, dò la tin tức của Nguyên, rồi mới đây bà chị bên Texas giới thiệu, quảng cáo mục Tìm Thân Nhân của youtube “Hồng Loan-Bảo Lộc”. Bà chị lạc quan bảo đảm rằng, có nhiều trường hợp đã tìm ra người quen, và nói đâu xa, chính chị cũng đã nhờ chương trình này tìm ra vợ chồng người bạn, ngày xưa người chồng đi “cải tạo” chung với chồng chị nên hai bà vợ đi thăm nuôi gặp nhau, kết thân. Chị bảo, chị vừa đăng tin là ngày hôm sau có người gọi tới báo tin tìm được người chị đang tìm.

Tôi nghe lời chị, sốt sắng gửi tin nhắn “Tìm Bạn Thân” cho kênh Hồng Loan-Bảo Lộc. Một tuần trôi qua kể từ tin nhắn của tôi xuất hiện trên kênh “Hồng Loan-Bảo Lộc”, bà chị nôn nóng:

- Có ai gọi chửa?

Tôi rầu rầu:

- Chả có người nào gọi. Sao chị bảo Hồng Loan-Bảo Lộc mau lẹ lắm mà!?

- Thì ráng chờ thêm xem sao, đâu phải ai cũng như ai, lâu mau là do hên xui may rủi.

Cỡ một tháng sau, tôi gọi bà chị:

- Có tin vui, có tin vui, Mộng Nguyên đã nhắn tin muốn liên lạc KimLoan rồi kìa.

- Chị đã bảo thì chớ có sai, kênh “Hồng Loan- Bảo Lộc” rất mát tay, nổi tiếng toàn vùng California và các tiểu bang nước Mỹ, đã giúp cho biết bao nhiêu người tìm được người thân thất lạc, bạn cũ, và cả ... người xưa!

- Ối giào, đừng có tưởng bở, chị chưa nghe hết câu đã sung sướng kết luận ... tầm phào. Báo cho chị biết nè, Mộng Nguyên tìm được Loan vì nàng ấy tình cờ đọc báo Trẻ ở Atlanta, thấy bài viết và hình ảnh KimLoan, nên nàng ấy mừng như bắt được vàng, liền email cho Ban Biên Tập Trẻ nhờ liên lạc với em.

Bà chị ... quê xệ, cụt hứng:

- À ra thế, thôi thì dù tìm được ở đâu cũng là vui rồi.

- Hóa ra, niềm vui viết bài đăng báo đôi khi cũng có ích lợi bất ngờ.

- Vậy hai đứa đã nói chuyện với nhau nhiều chưa?

- Chỉ mới hôm qua tụi em đã nhắn tin qua lại trên phone, và hẹn cuối tuần này gọi facetime để “xem dung nhan ấy bây chừ ra sao”.

- Ừa, khi nào xong xuôi nhớ kể lại cho chị nghe, cho chị gửi lời thăm Nguyên, chị vẫn nhớ nụ cười của Nguyên đấy.

Ngày hẹn facetime, suốt buổi chiều, tôi nôn nóng, xúc động, nhớ lại khoảng thời gian trước khi tôi lên đường đi vượt biên, ngày nào tôi cũng đến nhà Mộng Nguyên, căn nhà xinh đẹp trong con hẻm lớn đường Trương Quốc Dung, Phú Nhuận. Hai chị em tỉ tê tâm sự mọi nỗi buồn vui (Nguyên lớn hơn tôi 3 tuổi). Chúng tôi, ai cũng có những nỗi niềm riêng tư, chuyện gia đình, chuyện tình cảm, nói hoài nói mãi vẫn chẳng hết, cho đến bữa cơm chiều, gia đình Nguyên mời tôi ở lại dùng cơm cho vui. Tôi hơi ngần ngại vì gia đình Nguyên 8 anh chị em cộng thêm ba má là chẵn một chục, nhưng bác gái vui vẻ:
-          Ngại gì chớ, chỉ thêm chiếc ghế, thêm đũa thêm bát thôi mà.
Nghe vậy, tôi mạnh dạn ở lại ăn cơm với gia đình Nguyên. Thấy tôi còn giữ kẽ, ăn chậm chạp, bác trai khuyến khích, “tự nhiên đi con, ăn nhiều vào”, tôi lại tiếp tục... mạnh dạn thoải mái “ăn nhiều vào” cho bác vui lòng, ôi một thời kỷ niệm thân thương biết bao.

Cuốn phim ký ức lại quay về những tháng ngày vui nhộn dưới mái trường Sư Phạm. Trong bốn nàng, tôi và một nàng (đang bệnh hoang tưởng bên Việt Nam) thuộc loại nói tía lia không lành da non, còn Mộng Nguyên và nàng còn lại ít nói hơn, nhưng chính Nguyên là người đã khơi dậy chút “máu điên” tiềm ẩn trong con người tôi bằng những câu đùa phá, hoặc những trò nghịch ngợm quậy phá bạn bè, thầy cô vẫn còn in hằn trong trí nhớ của tôi .

Đến giờ hẹn facetime, tim tôi rộn ràng hồi hộp theo từng tiếng chuông reo, và rồi kìa, hai nàng nhìn nhau qua màn hình, không nói nên lời, đúng hơn là không biết nói gì, bắt đầu từ đâu, chỉ nhìn nhau cười, ước gì được ôm nhau. Cuối cùng, vẫn là tôi chủ động y như hồi còn học chung:

- Nguyên ơi, 25 năm, biết bao nhiêu điều để hỏi, để nói. Thôi bây giờ em sẽ là người nói trước, đặt câu hỏi, Nguyên chỉ việc trả lời thôi nhé, rồi sau khi em nói xong, sẽ đến lượt Nguyên nha.

- Ok, Loan hỏi trước đi.

Tôi đặt câu hỏi tới tấp, biết được toàn bộ những gì của thời gian qua. Gia đình Nguyên, tất cả 8 anh chị em đều may mắn qua Mỹ định cư, không còn ai kẹt lại Việt Nam, vợ chồng Nguyên và con trai vẫn ổn định trong cuộc sống, sức khỏe cũng như việc làm. Tôi vui sướng:

- Nguyên giỏi quá, đưa được cả nhà sang Mỹ luôn á.

- Chị nhớ thuở đó khi nhà Loan có hai ông anh vượt biên tới đảo, nhà chị cũng cố vài lần cho mấy đứa em trai đi, nhưng không thành công, đành an phận ở lại Việt Nam. May mắn sao, sau này chị và Ngân (em gái kế) được đi theo gia đình chồng qua đây, tuy muộn màng so với nhiều người, nhưng tụi chị cương quyết, kiên trì, cho nên 6 anh chị em còn lại (cùng vợ chồng con cái) cũng đã lần lượt qua Mỹ, cũng chỉ mới 5-6 năm nay thôi, mọi người đang bắt đầu gầy dựng cuộc sống mới, dần dà đã quen và yêu mến xứ sở này, chỉ tiếc ...

- Tiếc gì hả chị?

- Ba chị lúc ấy bệnh nhiều nên nhất định không chịu đi, má chị thì khao khát qua Mỹ nhưng phải ở lại với ba. Rồi hồi mùa dịch Covid ba không qua khỏi, ngay sau đó má cũng lên đường qua Mỹ với các con cháu, và lại tiếc nữa em ơi ...

- Tiếc gì nữa chị?

- Tiếc là má chị chỉ được hưởng không khi tự do dân chủ Mỹ Quốc được vài năm, sức khỏe yếu dần do bệnh từ trước, và cũng ra đi theo Ba đầu năm nay.

- Em xin chia buồn cùng chị và gia đình.

- Nhưng dù sao cũng an ủi là má đã được đến Mỹ và ra đi an lành trong vòng tay các con, các cháu.

Rồi tôi hỏi qua bạn bè, mấy đứa em họ của Nguyên mà hồi đó tôi cũng thường gặp gỡ khi đến nhà, Nguyên hớn hở:

- Cậu Hai vẫn nhắc Loan hoài, nhớ cậu không, ở sát nhà Nguyên đó. Mà các anh chị và ba của Loan lúc này sao rồi, tất cả đang ở Texas hay tiểu bang nào khác nữa, mọi người vẫn khỏe chứ?
Rồi chợt nhớ ra “giao ước” Nguyên khựng lại, hỏi:
- Xí!Xí!... Loan ơi, chị được phép nói chưa? Tới lượt chị hỏi chưa?
Tôi bật cười:
- Ừa thì em hỏi cũng gần xong, chị cứ hỏi đi, làm gì mà “xin” với chả “phép” như trong lớp học vậy, nhớ nghề hả ?
Nguyên cũng cười vang:
- Tại chị biết tính Loan từ ngày xưa, hễ ra “nguyên tắc” nào, mà ai sai phạm thì Loan nổi sùng, giận liền á!
- Chị làm em nhớ lúc mới qua Canada liên lạc được thằng bạn thân lớp 12 còn ở Việt Nam (cũng là cây si của em hồi đó). Lúc đó chưa có facetime, iphone, nên em email cho hắn thiệt dài, kể chuyện, sợ hắn ngán nên em chia ra các mục 1,2,3 ...rồi gạch đầu dòng, và luôn cả phụ đề a,b,c ... Hắn email lại, trời ơi cô giáo ơi, email cho bạn mà cứ như làm hồ sơ báo cáo tổng kết. Em bảo, ừa, tui dzậy đó, chịu thì chịu hổng chịu thì ... ráng chịu.
- Thiệt tình, tao thấy hắn góp ý cũng đúng, email cho “người xưa” gì mà khô như ngói, chẳng hiểu hắn “si” mày chỗ nào?
- Úi, không phải hắn si năm lớp 12 đâu nhé, mà si từ hồi học lớp Chín. Nghĩ cũng lạ, hắn là bác sĩ bận rộn là thế mà email cho em rất mượt mà êm ái, còn em là cô giáo thì email toàn là chữ số và gạch đầu dòng, trái ngược nhau quá chừng, tụi em mà lấy nhau thì bổ sung cho nhau “trên cả tuyệt vời” luôn chị nhỉ?
- Mà chị thấy Loan viết văn trên báo cũng... ngọt ngào lắm cơ mà?
- Chuyện nào ra chuyện đó chị ơi, mà em còn chả hiểu nổi em nữa là ... hihihi! Ủa, mà tụi mình đang nói tới đâu rồi Nguyên?
- Thì đó, ai chơi với Loan cũng phải ... “ráng chịu” mà, nên bây giờ chị mới hỏi, chị được phép nói chưa nà?
- Chèn đéc ui, đó là “em của ngày hôm qua” thôi nha, còn bây giờ em đã khác nhiều rồi, em hiền khô à, dạ mời chị nói.
Thế là Nguyên bắt đầu hỏi, tôi trả lời mọi sự, và chúng tôi cứ như thế đến nửa đêm, rồi trước khi chia tay, tôi xin được phỏng vấn Nguyên một câu ( thói quen “nghề nghiệp”, làm MC cộng đồng nhiều năm nên tôi gặp ai cũng đòi... phỏng vấn):
- Nhân dịp Thanksgiving sắp tới, Nguyên nghĩ sao về nước Mỹ nè, có hài lòng với cuộc sống hiện tại không? Em hỏi vậy vì em biết nhiều người qua đến đây thì chê ỏng chê eo, chê Mỹ chê Canada thẳng thừng, nghe mà... đau lòng.
- Không có chị à nghen! Cuộc sống hiện tại còn hơn cả mong đợi em ơi, bao nhiêu người phải trải qua hiểm nguy vượt biên trên biển cả, sau này thì người ta tốn tiền tốn của để được qua Mỹ, còn gia đình chị, nhờ ơn Trên, qua đây bằng máy bay, đầy đủ không tốn một xu nào, chả phải là một điều để Tạ Ơn sao? Ba chị vì bệnh hoạn đành qua đời bên Việt Nam nhưng má chị cũng kịp đoàn tụ con cháu, hoàn thành giấc mơ Mỹ Quốc mà má chị ấp ủ từ sau ngày Sài Gòn bị đổi tên. Còn Loan thì sao, năm nay ăn Thanksgiving thế nào, bên đó có ăn Gà Tây như bên Mỹ không?
- Có đầy đủ y chang chị ơi, có Turkey, mashed potato, stuffing, cranberry sauce, pumpkin pie, có điều Thanksgiving Canada đã xong từ Tháng 10, và cũng giống như chị và nhiều người Việt hải ngoại khác, mỗi mùa Tạ Ơn vẫn là niềm tri ân đất nước tự do đã giang tay đón chào và cho chúng ta cơ hội mới, tốt đẹp hơn so với khi còn ở lại với chế độ Cộng Sản Việt Nam

Cúp phone xong, tôi vào phòng ngủ, còn lâng lâng cảm xúc buổi “gặp gỡ” bạn xưa, và chợt nhớ ra, năm nay tôi cũng có điều để tạ ơn nước Mỹ đấy. Số là mới hai tuần trước, có thằng bạn cùng trường khác lớp hồi học cấp ba, nhà ở xóm bên cạnh xóm tôi bên Việt Nam, bỗng nhắn tôi qua facebook messenger. Lúc đầu tôi chưa nhận ra hắn, bèn e dè ca bài ca “xin hỏi anh là ai?”, hắn phải kể lể mãi tôi mới nhớ ra. Hiện hắn ở Florida, rồi hắn bảo:
- Tui với mấy thằng bạn lớp tui thường xuyên liên lạc với nhau, tụi tui hay đọc báo Trẻ, Việt Báo, nhìn hình bà thì tụi tui ngờ ngợ vì cũng đã gần 40 năm rồi còn gì, nhưng đọc các bài bà viết, đôi khi viết kiểu “tào lao tưng tửng” thì tụi tui dám chắc đó là “phong cách” của bà vì hồi đó bà trong ban báo chí. Cả đám tụi tui hì hục tìm bà trên facebook, nhưng cái tên KimLoan nhiều quá, kiếm hoài không ra KimLoan Gò Vấp, học trường Nguyễn Trung Trực.
- Xời ơi, tên tui rất là ... đại trà bao la, hồi đó đi thi Đại Học, cả phòng mấy chục đứa con gái đều tên Thị Kim Loan chỉ khác last name thôi đó, mấy ông cứ rà trên facebook kiểu đó tới kiếp sau chưa chắc tìm ra.
- Bởi vậy mấy thằng kia giao cho tui nhiệm vụ quan trọng phải tìm ra bà đó. Tôi phải truy lùng mấy người xóm cũ, dây mơ rễ má, rốt cuộc cũng tóm được bà. Đúng là trái đất tròn, bạn xưa bạn cũ dần dà tìm được nhau.
- Ừa, tìm được nhau thì đừng để mất nhau nữa, cho tui gửi lời thăm mấy “thằng bạn” của ông mà bảo đảm tôi chẳng nhớ rõ mặt mũi họ tròn méo ra sao, nhưng dù sao cũng là tình đồng hương đồng trường khác lớp mà giờ đây thân thương quá chừng . Và đặc biệt cám ơn ông và nhóm bạn đã theo dõi tui trên báo Trẻ, Việt Báo và... rình rập tui trên facebook.

Tôi tin rằng tất cả chúng ta phải cám ơn thời đại khoa học kỹ thuật phát triển, trái đất này bỗng nhiên nhỏ bé, người ta gần nhau hơn, dù ở bất cứ nơi nào vẫn có thể “gặp” nhau, nói chuyện với nhau, điều mà cách đây hơn 30 năm khi xuống tàu đi vượt biên, tôi không dám mơ ước.

Thế là Mùa Thanksgiving năm nay tôi tìm được hai người bạn bên Mỹ, vui quá đi chớ!

Edmonton, Tháng 11/2023
Kim Loan