Thăm Em

Thơ: Dương Hồng Thủy
Thơ Tranh: Kim Oanh

Mạt Lộ

Không thời nào mạt lộ bằng thời này
Thời của chiếc lá vàng sắp rụng
Thời của bầu trời thật xa mặt đất thật gần
Thời nghe được loài dế giun khóc.

Không buổi sáng nào cô độc bằng buổi sáng nay
Những thằng bạn tào lao đi mất
Những con bồ thuở thanh niên rậm rật
Một thoáng bay xa như nhạn bỏ bầy. 

Không cốc cà phê nào nhạt nhẽo mùi đời
Bằng cốc cà phê trong hành lang bệnh viện
Hớp một ngụm mà thấy lòng đau điếng
Bằng hữu chi giao đếm chẳng đủ ngón tay.

Không bài thơ nào lắm đắng nhiều cay
Như bài thơ làm từ người thất chí
Chữ ép nghĩa chảy thành câu loạn ý
Chưa kháp vần đã ngọng nghịu từ chương.

Không nước mắt nào em chia sớt cùng ta
Như nước mắt em quấn quanh vòng đất nước
Kẻ yếm thế giống ta gục đầu thua cuộc
Thua ánh mắt em nhìn bầy tặc tử phải run.

Phạm Hồng Ân
(Escondido, 20/05/2013)

Trả Lại Thảo Lư

Bài Xướng
Trả Lại Thảo Lư

Chị quán vui lòng đong nửa chai
Tiền ghi thiếu chịu giống xưa nay
Lều tranh mến tiếp vài ông bạn
Am cỏ vui mời mấy món chay
Sáu tháng nhà xưa hoàn khổ chủ
Một vần chương mới dứt tam tai
Đầy ly kính cáo mời bằng hữu
Thỉnh quý nàng thơ để dấu hài.

Cao Linh Tử
29/12/2015
***
Các Bài Họa
Thảo Lư Anh Cao
Ham vui đánh chén nhậu nguyên chai
Chẳng dám say đâu mấy thuở nay.
Bằng hữu lai rai mồi chẳng thiếu,
Đệ huynh lác đác tiệc bàn chay.
Mừng anh trở lại thăm nhà cũ,
Chúc bạn từ đây hết nạn tai.
Mong ước tao nhân mừng uống rượu,
Nàng thơ yểu điệu dấu chân hài...

Mai Xuân Thanh
Ngày 30 tháng 12 năm 2015
***
Mừng Bạn Thấy Lại Thảo Lư

Cho tôi hùn với để đầy chai
Chỉ có bọn mình trước tới nay
Chẳng ngại lều tranh hay mái lá
Xá gì cá thịt hoặc món chay
Men vui cạn chén tê đầu lưỡi
Ngâm khúc thơ mừng khoái lỗ tai
Khi khổng khi không nhà biến mất
Bây giờ xuất hiện đúng là hài

Quên Đi
***
Nhà Ảo Của Bạn Thơ

Tấm lòng đã mở....có đâu chai !!!
Thơ thẩn vườn thơ mấy bửa nay
Anh mến tao nhân mời viếng cảnh
Em làm mặc khách cũng xơi chay
Thảo trang chẳng ngại người quân tử
Vách đất không buồn kẻ lãng tai
Nhà ảo Cao Huynh vừa chạm ngỏ
Lệ Mai xin gởi gót chân hài !!!

Lý Lệ MAI
Michigan 1/5/15

Mưa Buồn

Thơ: Lê Kim Hiệp

Thơ Tranh: Kim Oanh

Hồn Thu Thảo

Lối xưa tàn úa hồn thu thảo
Ngõ cũ bụi vàng bóng tịch dương
Người đi biền biệt cùng mây nước
Kẻ ở quạnh hiu với bụi đường

Mùa thu về nữa thêm niềm nhớ
Cỏ cũng như người nhớ gió xưa
Người cách phương trời thương quê mẹ
Bờ lau vách núi vọng lời thơ

Tiếng chuông như gọi hồn cây cỏ
Vệt khói lam chiều chạnh xốn xang
Lững thững trâu về bên đường vắng
Tình xưa theo gió dạo lang thang

Chân Diện Mục

Đi Tìm Lá Đỏ Mùa Thu

Từ Tokyo vượt đường xa đến tận miền Tohoku (Đông Bắc) của đảo Honshu tôi đi tìm lá đỏ mùa Thu. Vài mươi năm trước, tôi còn nhớ từ Tokyo lên đến thành phố Sendai vùng Tohoku đi trên tuyến đường xe lửa Joban-sen dọc theo bờ Thái Bình Dương sao mà xa diệu vợi. Đi bằng xe lửa tốc hành trên quãng đường 300 km đến Sendai cũng gần 4 tiếng đồng hồ. Từ Sendai đến Aomori điểm cực bắc của đảo Honshu phải đi thêm 400 km. Tổng cộng hơn 8 tiếng nếu có những chuyến xe nối tiếp đúng lúc. Ngày nay, xe lửa cao tốc chạy trên tuyến đường Tohoku Shinkansen 700 km đã rút ngắn thời gian từ Tokyo đến Aomori xuống chỉ còn 3 tiếng. Tỉnh Aomori của đảo Honshu không còn là một nơi xa vời trong tâm trí người Nhật Bản. Với tấm vé Japan Rail Pass, chúng tôi đi một vòng lớn trên đảo Honshu gần 3000 km và trạm dừng chân đầu tiên là hồ Towada (tỉnh Aomori). 

Thời tiết mùa Thu Nhật Bản vốn bất thường. Có những lúc mưa rơi lê thê mây bay vần vũ, nhưng bỗng chốc trời quang mây tạnh, ánh mặt trời lung linh trở lại trên bầu trời xanh biếc. Sự thay đổi chóng vánh của tiết Thu khiến cho người đàn ông Nhật không biết lấy gì để so sánh, nhìn quanh quẩn thì thấy người đàn bà nên bi tráng thốt lên, "onna no kokoro, aki no sora!". Ý nói rằng tâm tư người phụ nữ hay thay đổi bất thường như bầu trời mùa Thu. Câu ngạn ngữ dường như vượt biên giới vì có lúc Nguyên Sa cũng xót xa cảm thán, "Em chợt đến chợt đi, anh vẫn biết. Trời chợt mưa chợt nắng chẳng gì đâu." Nhưng dù có mưa nhiều hay rất nắng, dù có tiêu điều hay rực rỡ, mùa Thu khiến cho lòng người trầm lắng, muốn tránh xa thế tục quên đi những cái buồn não đời thường để hòa mình trong sắc màu của Thu.

Hồ Towada nổi tiếng với sắc thu, nhưng lá đỏ lá vàng không thể chờ tôi lâu hơn nên đã rơi rụng trong những đợt mưa rả rích đầu đông. Mặt đất cô liêu phủ đầy lá thu nhưng vắng bóng người nhặt lá thu rơi và vắng cả con nai vàng ngơ ngác. Hồ Towada là miệng núi lửa vài mươi triệu năm trước (Hình 1). Núi lửa tắt, qua những cơn vật đổi sao dời miệng núi biến thành hồ. Nơi này vốn là nơi nghỉ mát thư giãn cho dân đô thị vào những ngày hè oi bức, nơi ngắm hoa anh đào vào tiết xuân, nơi tràn ngập lá phong đỏ mùa thu hay ngắm nhìn tuyết rơi lất phất và nhẹ nhàng đáp trên những nhánh cây trụi lá mùa đông. Nhưng Towada ngày nay ảm đạm, không phải vì những hạt mưa phùn bay bay theo gió mà do ảnh hưởng của sóng thần vài năm trước vẫn còn đậm nét. Các quán ăn, lữ quán, khách sạn phải đóng cửa vì vắng khách. Đường sá tiêu điều không một bóng người, thỉnh thoảng mới có một chiếc xe vội vã chạy qua. "Đây là cái vòng luẩn quẩn ông ạ", một nhân viên phòng hướng dẫn du lịch nói với tôi. "Đối với khách nước ngoài thậm chí người trong nước, người ta có ấn tượng Tohoku đang bị nhiễm phóng xạ nên ai cũng tránh xa. Thật ra, ở đây không có phóng xạ nhưng bị tiếng đồn vạ lây. Vì không ai lui tới nên dịch vụ giao thông cũng thưa dần. Dù Shinkansen vẫn chạy bình thường nhưng chắc cũng phải đợi thêm vài năm ông ạ…", cô vừa nói vừa lắc đầu chấp nhận. 

Hình 1: Hồ Towada 

Hơn nửa thế kỷ qua, xe lửa cao tốc Shinkansen là niềm tự hào của đất nước Phù Tang. Không một lần nào tai nạn, ít bao giờ trễ hẹn. Shinkansen trở nên một biểu tượng công nghệ cao của thế kỷ 21 với cung cách phục vụ nhanh chóng và chu đáo. Từ tuyến đường chính lên miền Tohoku, Shinkansen rẽ nhánh sang bờ Tây đảo Honshu đến các tỉnh dọc theo biển Nhật Bản (Sea of Japan). Cái khó khăn trong sự phát triển xe lửa cao tốc là việc đào đường hầm và đặt đường ray thật vững chắc dưới lòng biển dài 50 km nối liền hai đảo lớn Honshu và Hokkaido để xe có thể chạy với tốc độ 300 km/h. Nhưng người Nhật đã thực hiện được điều này và họ sẽ cho xe chạy thử vào tháng 3, 2016. Rồi đây một thập niên sau, Shinkansen sẽ lan tỏa khắp nơi trên đảo Hokkaido. 

Nhưng câu chuyện Shinkansen không ngừng ở đây. Trên chuyến xe đi lên miền Tohoku, khi đến thành phố Morioka đoàn xe được tách rời làm hai tại nhà ga Morioka. Sau đó, đoàn xe phía trước sẽ tiếp tục đi về phía bắc đến Aomori, đoàn phía sau sẽ hướng về thành phố Akita phía bờ tây Nhật Bản. Tôi dự đoán sẽ có những tiếng "cành cạch" tháo rời làm rung chuyển đoàn xe. Nhưng không, việc tách rời xảy ra êm thắm không một tiếng động. Ngồi trong xe, thật sự tôi không hiểu đoàn xe đã được tách ra như thế nào. Vài ngày sau, khi trở lại nhà ga Morioka tình cờ tôi mục kích một sự kiện ngược lại là hai đoàn xe Shinkansen đang ráp hai đầu vào nhau. Cái "móc" của xe là một bộ phận cơ điện mang đầy bộ cảm biến (Hình 2). Hai đoàn xe từ từ xê dịch cho đến khi hai cái móc nhẹ nhàng liên kết vào nhau như hai chiếc tàu vũ trụ "docking" trong không gian. Tất cả hoàn tất trong vài phút. Đoàn xe dài ngoằn gấp đôi như con rắn khổng lồ điềm nhiên phi mã hướng về Tokyo với vận tốc 300 km/h.  

Hình 2: Cái móc công nghệ cao ráp nối hai đầu xe.

Người Nhật tỉ mỉ với những chi tiết và có tinh thần "kaizen" (cải thiện) không ngơi nghỉ. Họ áp dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao sự tiện nghi và thoải mái trong cuộc sống. Chiếc xe lửa lúc xưa chỉ là một đoàn tàu chạy bằng than phun khói mù mịt. Nhưng khi có "kaizen" thì xe lửa biến thành xe siêu tốc và cái móc nối toa xe trở nên một thể loại công nghệ cao. Sau chiếc xe Shinkansen, người Nhật thực hiện một cuộc cách mạng âm thầm khác là đưa ứng dụng khoa học kỹ thuật và tinh thần "kaizen" vào một chỗ không ngờ: nhà vệ sinh. Họ đưa cái khoái thứ tư (người Nhật có khoái thứ năm: tắm suối nước nóng) cao lên thêm một bậc. Vài mươi năm trước, nhà dân phần lớn chỉ có bàn cầu ngồi xổm đặc trưng châu Á và không nước dội. Mùa hè trời nóng, người Nhật dù nổi tiếng ăn ở sạch sẽ vẫn không khử được cái mùi thum thủm phảng phất bay ra từ một góc khuất sau nhà. 

Nếu xem nhà vệ sinh là một tiêu chuẩn đánh giá trình độ văn hóa của một nước thì Nhật có lẽ đứng đầu trong việc nâng cao văn hóa qua một quá trình tiến hóa, ngắn hơn quá trình vượn biến thành người, từ kiểu ngồi xổm của thuở hồng hoang đến ngồi thẳng kiểu Tây thời hiện đại và hơn cả Tây với cái bàn cầu công nghệ cao mang đến cho người sử dụng một cảm giác vô cùng thoải mái. Vì vậy ngày nay bàn cầu công nghệ cao được phổ biến khắp nước Nhật từ thành thị đến thôn quê, từ nhà dân, khách sạn đến các nơi công cộng. 

Bàn cầu này thoạt nhìn cũng như các loại bàn cầu thông thường khác nhưng chiếc pa-nô nhiều nút bấm được gắn vào một bên. Chức năng bàn cầu nhiều ít tùy theo giá cả thấp cao và sản phẩm tiên tiến nhất có lẽ thuộc về công ty Panasonic. Sự chu đáo của các nhà sản xuất với sự lưu tâm đến các chi tiết nhỏ nhặt không bao giờ làm phụ lòng khách hàng. Chẳng hạn, mặt tiếp giáp của bàn cầu lúc nào cũng được sưởi ấm. Người sử dụng sẽ không thót người vì "sốc" lạnh khi ngồi lên trong những ngày mùa đông giá buốt. Một nút bấm để phun nước rửa. Nút bấm nước thứ hai đặc biệt cho phe tóc dài. Sang hơn, có nút điều chỉnh nhiệt độ nước, một nút điều chỉnh cách phun của nước, nước phun từng chập như súng bắn tự động hay phun liên tục thành vòi. Và để hoàn tất công trình thì có một ống phun không khí ấm xấy khô… Sang hơn nữa, khi xong việc đứng lên thì bộ cảm ứng của bàn cầu nhận ra sự khác biệt trọng lượng sẽ kích động bộ phận xả nước. Chưa hết, sau màn xả nước thì có một thiết bị như chiếc quạt hút rất mạnh không khí hôi trong bồn cầu. Tôi cúi xuống quan sát nhưng tìm không ra cái "quạt" cao tốc và cũng không hình dung được không khí được thải ra hướng nào, chỉ biết khoanh tay đứng nhìn. Ôi! Thật là sự vĩ đại ẩn trong cái dung tục bình thường. Không biết bao nhiêu con chip transistor, bộ cảm ứng, bộ dẫn động (actuator) cài đặt trong cái bàn cầu thông minh này. Đối với một kẻ phàm phu như tôi, mỗi lần hành sự là một cuộc hành trình văn minh, sạch sẽ, thoải mái và vô cùng thỏa mãn! 

Chiếc bàn cầu công nghệ cao phản ánh tinh thần Nhật Bản một cách cụ thể. Người Nhật không chú trọng đến việc làm toán giỏi để được cái tiếng thông minh. Từ lúc có những cuộc thi Olympic, người ta không bao giờ thấy có sự chiến thắng của học sinh Nhật. Nhưng người Nhật được giáo dục để hiểu cái lý của sự vật (vật lý) tận tường. Trong một chương trình tivi, đài tivi treo giải thưởng vài mươi ngàn đô la cho ai chế tạo ra một cái chảo có thể chiên được 20 quả trứng cùng lúc bằng một cái bếp gas bình thường. Tất cả trứng phải được chiên riêng lẻ và tròng đỏ phải chín đồng đều giống nhau. Hai nhóm cuối cùng vào chung kết là hai cha con chuyên nghề làm đồng thiếc và một tiến sĩ chuyên gia về truyền nhiệt. Sau nhiều lần thiết kế, hai cha con đoạt giải với cái chảo đồng nhiều tầng chiên được 20 trứng so với 8 của ông tiến sĩ. 

Thậm chí, việc trang điểm, trang phục cũng được giải thích trên các cơ sở quang học. Một giáo sư vật lý trong chương trình tivi làm đẹp giảng giải nguyên lý của ảo giác quang học đánh lừa bộ não trong việc trang điểm, tại sao đôi mắt nhìn to hơn khi có lằn viền xung quanh mắt. Nhưng viền đen quá thì trở nên kệch cỡm. Nhạt quá thì mất hiệu năng. Vậy phải chọn sao cho gam màu thích hợp với làn da để có thể "ngụy trang" tạo ra ảo giác tối đa. Người béo tròn muốn trở nên thon thả trong ảo giác thì nên chọn quần áo có sọc thẳng đứng. Tương tự, một khuôn mặt bầu bỉnh muốn tạo ảo giác trái soan thì phải cần vài lọn tóc lòa xòa buông xuống… Không gì ngạc nhiên khi những công ty sản xuất mỹ phẩm như Shiseido hay các nhà thiết kế trang phục trở nên nổi tiếng, làm ăn khấm khá cũng nhờ những nguyên lý quang học đơn giản này.

Tôi tiếp tục đi tìm lá đỏ mùa Thu, từ Aomori trở lại thành phố Morioka băng ngang đảo Honshu và dừng chân trên các thành phố Akita, Sakata, Niigata và Kanazawa dọc theo bờ biển Nhật Bản. Những thành phố này là mặt sau của Nhật Bản sống bằng canh nông, có mùa đông khắc nghiệt, ít người lui tới nhưng rất giàu văn hóa truyền thống. Akita nổi tiếng nhiều người đẹp chỉ sau con gái cố đô Kyoto và là nơi độc nhất làm nước mắm "shottsuru" trong một xứ sở nước tương, rất giống mùi vị nước mắm của ta, với món lẩu cá "shottsuru" tuyệt ngon. 

Sakata được bao vây bởi những cánh đồng lúa bát ngát và cũng là một trong những nơi sản xuất lúa gạo nhiều nhất nước Nhật từ xưa. Cái tên "Sakata" viết ra tiếng Hán là "Tửu Điền"; tửu = rượu, điền = ruộng. Phải chăng nơi đây nhiều ruộng rẫy và sản xuất nhiều rượu sake từ gạo nên có tên "Tửu Điền"? Câu chuyện có thật của cô bé tên Oshin lớn lên ở thị trấn Sakata nghèo khổ đã được biến thành truyện dài tivi nhiều tập làm biết bao người xem sụt sùi thương xót. "Oshin" được dàn dựng ở Sakata nên thị trấn buồn tẻ này bỗng nhiên trở thành địa điểm du lịch của những người từng rưng rưng nước mắt cho Oshin. 

Một trong những hoạt cảnh xuất hiện trong "Oshin" là vựa lúa Sankyo. Sakata có vựa lúa Sankyo với 12 kho chứa khổng lồ có 120 năm tuổi đời (Hình 3). Vựa lúa được xây cất theo chuẩn mực khoa học. Mái nhà hai bậc chừa chỗ hở để không khí luân lưu. Nền nhà có trộn một loại hóa chất gọi là magnesium chloride (MgCl2) để khử hơi nước trong không khí giữ được hạt gạo lâu dài mà không bị mốc. Xứ ta là xứ nông nghiệp khí hậu ẩm thấp, nhưng chưa bao giờ nghe thấy việc làm vựa lúa theo bài bản khoa học như Sankyo. Cho đến ngày nay, vựa lúa vẫn còn sử dụng. Sankyo là niềm tự hào của người dân địa phương vì nó biểu hiện sự phồn vinh của Sakata và đóng góp vào sự sống còn của đất nước. Nhưng nông nghiệp bây giờ đang chịu một sức ép trong ngoài. Chính phủ bảo nông dân không nên sản xuất quá nhiều gạo vì phải mua gạo nước ngoài để cân bằng ngoại thương. Vốn đầu tư vào nông cơ, thiết bị quá nhiều nhưng nhà nông mỗi năm chỉ dùng hơn một tuần cho mùa gặt hái. Nông dân trở nên nghèo. Trong nhà thì "cha muốn truyền, nhưng con không nối". Bọn trẻ bỏ nhà ra đi tìm cơ hội ở những chốn phồn hoa. Ở lại chỉ chuốc lấy nỗi cực nhọc tay lấm chân bùn và thêm nỗi buồn tìm không ra cô vợ.

Hình 3: Vựa lúa Sankyo

Chiếc xe bus du lịch chở chúng tôi xuyên qua một vùng đồi núi trùng điệp gần Sakata đến một ngôi chùa cổ ngàn năm, nay là quốc bảo. Bất ngờ, tôi gặp bức tượng gầy guộc của nhà thơ Basho. Tôi hỏi anh hướng dẫn viên tại sao tượng Basho lại ở chốn thâm sơn tĩnh mịch này. Anh bảo Basho đã từng lãng du ở đây, tức cảnh sinh tình làm nhiều bài haiku tuyệt tác. Matsuo Basho (Basho: Ba Tiêu, cây chuối) (1644-1694) là một đại thi hào thơ haiku Nhật Bản, có tầm vóc như Nguyễn Du của Việt Nam. Nhưng Basho khác Nguyễn Du ở chỗ là thích ngao du thiên hạ. Nhiều người hâm mộ và đệ tử tặng ông tiền, hiện vật, ông hoan hỉ nhận, nên không cần phải lo chuyện cơm áo mà chỉ theo tiếng gọi của đôi chân trở thành một lãng tử thuần thành cho đến cuối cuộc đời. Ông đi một vòng lớn của đảo Honshu lên miền Tohoku vòng qua bờ Tây Nhật Bản. Chuyến lãng du được chép thành quyển "Oku no hosomichi" (Lối mòn lên miền Oku) gồm những bài tản văn du ký và thơ haiku để ghi lại những cảm nhận trên bước lữ hành, thưởng ngoạn cảnh đẹp và niềm vui gặp bạn. Khi tham khảo quyển "Việt Nam và Nhật Bản Giao lưu Văn hóa" của học giả Vĩnh Sính, tôi mới biết "miền Oku" của Basho cũng không khác với lộ trình đi tìm lá đỏ mùa Thu của tôi. Lộ trình đó cũng gần 3000 km. Basho cùng đệ tử khăn gói băng rừng vượt suối đi bộ trong nhiều năm, nhưng tôi vác ba lô đi xe lửa trong vài ngày. Và ngẫu nhiên, tôi được gặp ông trước ngôi chùa cổ kính này mà xưa kia chắc là nơi thâm sơn cùng cốc. 

Chuyến xe lửa nhà quê chạy dọc theo bờ biển Nhật Bản cuối cùng đưa tôi đến thành phố Kanazawa. Nơi này từng là chốn kinh thành nơi ngự trị của lãnh chúa trong vùng. Bây giờ, Kanazawa vẫn một thành phố trung tâm vùng Hokuriku (Bắc Lục) như một ngôi sao tỏa sáng làm vơi đi cái ảm đạm của bờ Tây buồn tẻ. Nền văn hóa lâu đời của Kanazawa được phản ánh bởi phố Chùa (Tera Machi) và công viên Kenroku-en (Kiêm Lục Viên) một trong "tam đại đình viên" của xứ Phù Tang. Tuy không hoành tráng và giàu có như vùng Kyoto – Nara, khu vực Tera Machi tập trung hơn 70 ngôi chùa lớn nhỏ có lịch sử dài hơn 500 năm. 

Gần Tera Machi có một ngôi chùa được mang tên là "Thiên Đức Viện" (Tentoku-in) được xây cất hơn 400 năm trước để tưởng niệm công nương Châu (Tama Hime). Công nương Châu là cháu nội của Tướng Quân Tokugawa Ieyasu người đã thống nhất nước Nhật mở ra thời đại Edo rực rỡ kéo dài gần 300 năm. Thời đại Edo chấm dứt vào năm 1868 để nhường bước cho cuộc vận động Minh Trị Duy Tân. Dòng họ Maeda là phiên chủ (lãnh chúa) của xứ Kanazawa. Công nương Châu được đưa về làm dâu lúc 3 tuổi và chính thức thành phiên chủ phu nhân lúc 14. Người dân xứ Kanazawa yêu quý công nương vì nhờ nàng mà tránh được cuộc chinh phạt của đại quân Tokugawa. Hồng nhan bạc mệnh, nàng sinh được 7 người con và qua đời năm 24 tuổi sau một cơn bạo bệnh. Phiên chủ Maeda thương tiếc khôn nguôi nên dựng lên "Thiên Đức Viện" để tưởng nhớ nàng. Mối tình phu phụ chung thủy của phiên chủ giống như một vị vua Ấn Độ xây đền Taj Mahal để tỏ lòng thương tiếc người vợ qua đời ở tuổi xuân xanh.

Cuối cùng, tôi đã tìm thấy lá đỏ mùa Thu trong khuôn viên nhà chùa Thiên Đức (Hình 4). Những tàng cây phong xen lẫn trong những cây tùng cao to xanh mướt làm nổi bật màu đỏ rực của muôn chiếc lá thu. Một cơn gió thoảng lay động những chiếc lá đỏ đong đưa rơi xuống như cánh bướm, phủ lên con đường nhỏ dẫn vào chánh điện. Trong không gian tĩnh mịch, chợt nghe văng vẳng tiếng thơ haiku của Basho từ thuở xa xưa vọng lại, 

Hito koe ya 

Kono michi kaeru 

Aki no kure 

(Matsuo Basho) 

Lao xao vẳng tiếng người 

Trên đường về ngập lá 

Chiều cuối thu buồn rơi 

(Quỳnh Chi phỏng dịch)

Hình 4: Trên đường về ngập lá 

Tokyo có phố Kanda mua bán sách cũ và sách cổ. Trình độ văn hóa của một cộng đồng, một khu vực hay một nước cũng có thể đánh giá qua sự hiện hữu của các hiệu sách và chất lượng sách. Tôi trở về Tokyo để tìm lại con phố Kanda. 

Gần 100 năm nay, phố Kanda nổi tiếng trong giới sinh viên, giới hàn lâm, trí thức và người sưu tầm sách. Thời sinh viên, tôi nghiện đi phố Kanda, cho nên vài tháng phải đi "hành hương" một lần. Có lúc ít tiền không mua được sách, nhưng đi lang thang trên phố, đứng trong hiệu sách cũ thoang thoảng mùi meo mốc đặc trưng, từ tốn lật tới lui vài trang sách thì cũng thỏa được cái thú vui tinh thần mà không tốn một xu. Mỗi lần trở lại Tokyo, lúc nào tôi cũng tìm thời gian quay lại phố Kanda như tìm gặp lại người bạn cố tri. Âm thầm đi vào ngõ ngách của con phố cũ tìm lại những dấu ấn của một thời đi học. Có hiệu sách nhỏ, ông chủ lúc đó đã vào tuổi "thất thập cổ lai hi". Ông lúc nào cũng bận rộn, khi thì cặm cụi sắp xếp sách lúc thì cầm sách ngắm nghía ra chiều nâng niu. Dù bán cũng không lời bao nhiêu, nhưng ông chỉ có niềm vui là mua bán sách. Những hiệu sách nhỏ đó giờ đây trở thành quán ăn, hiệu tạp hóa. Không phải vì sự tràn ngập của eBook hay Amazon kindle mà đơn giản là không người nối nghiệp. 

Người Nhật thích đọc sách, dù rằng giới trẻ ngày nay chỉ chăm chú vào màn hình nhỏ nhưng lượng sách in ra thì không bao giờ giảm. Ở cuối trang nhất của những tờ nhật báo, lúc nào cũng có quảng cáo của sách mới phát hành. Có lẽ không có nước nào trên thế giới đăng quảng cáo sách trên trang nhất như báo Nhật. Sách Nhật có đủ thể loại, từ các loại sách hoạt hình anime mang tính kích dục đến sách nghiên cứu, khảo luận, những bộ bách khoa từ điển chứa hàng chục quyển về triết học, tôn giáo, văn chương, khoa học. Sách chính trị phản ánh trào lưu chính trị đương đại. Sách "cánh tả" phản chiến, sách về chủ nghĩa Mác – Lê nin, chủ nghĩa quân phiệt Nhật, sách về các nhà lãnh đạo xã hội chủ nghĩa, tràn đầy kệ sách trong thập niên 70. Thì bây giờ là sách "cánh hữu" thoang thoảng mùi chủ nghĩa dân tộc hay phân biệt chủng tộc như sách bàn về "tiểu khí" của người Trung Quốc, Trung Quốc không thể nào vượt qua Nhật Bản, sự khác biệt giữa người Hàn Quốc, người Trung Quốc và người Nhật Bản v.v… 

Sách khoa học có phần dễ thở hơn có lẽ vì không ai có thể chối cãi được sự hiển nhiên của quy luật 1+1 =2! Sự phong phú của sách khoa học tiếng Nhật cộng với sách dịch từ những sách giáo khoa kinh điển Anh, Mỹ đã tạo cho nước Nhật một địa vị độc tôn về khoa học công nghệ trong vùng Đông Á và cả thế giới. Người Nhật có niềm kính trọng và ưu ái đặc biệt đối với Einstein dù vẫn biết rằng ông đã từng viết thư đến tổng thống Mỹ Roosevelt đề xuất việc chế tạo bom nguyên tử. "Thuyết tương đối" được viết đi viết lại từ dạng khoa học đại chúng đến giáo khoa hàn lâm bởi nhiều tác giả qua nhiều thời kỳ nhưng vẫn còn hấp dẫn độc giả. 

Du khách thập phương đến Nhật không ai không mềm lòng trước nụ cười lịch lãm ân cần, cái cúi đầu chào gập người tôn kính của người Nhật. Sức mạnh mềm lúc đó được phát huy tột độ. Nhưng trên chính trường, cái chào gập người mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Con cháu của Thái Dương Thần Nữ đã từng là một dân tộc viễn chinh với bàn tay sắt máu. Thanh kiếm katana đã từng vung lên loang loáng khắp đại lục Trung Hoa, bán đảo Triều Tiên và cả một vùng rộng lớn Thái Bình Dương. Lịch sử đã chứng tỏ rằng, khi cái chào của một kẻ thắng thế dù có gập người thì không bao giờ có ý nghĩa khiêm cung hay tôn kính mà là thái độ chỉ có thể diễn tả bằng tiếng Nhật là "ingin burei" (ân cần vô lễ). Một thái độ đặc thù Nhật Bản biểu lộ sự lễ độ ngoài mặt nhưng cố tình thị uy cái hống hách bên trong. Trải nghiệm điều này không ai thắm thía hơn người Trung Quốc và Hàn Quốc. Nhiều năm gần đây, cố ý hay vô tình, những hận thù cũ lại được dịp phơi bày. Mưu mô chính trị chỉ khơi gợi lại những ký ức đau thương không cần thiết. Nhiều người Trung Quốc thức thời thốt lên lời cảnh giác, nhắn nhủ tới đám hậu sinh rằng, "Chớ nên gọi người Nhật là "tiểu Nhật Bản". Họ đáng sợ lắm. Cũng đừng huênh hoang tự hào rằng ta là dân tộc có truyền thống anh hùng. Trong thời chiến, một người Nhật đã điều khiển một trăm người Trung Quốc như một đàn cừu. Một người lính Thiên Hoàng với vài quả cơm nắm đã chiến đấu với mười người của ta cho đến khi gục ngã." 

Nhưng nước Nhật ngày nay đang đứng trước một vấn nạn. Xã hội đang bị lão hóa. Người già gia tăng. Người trẻ chỉ muốn sống độc thân, nếu có lập gia đình thì cũng lười biếng sinh con. Cái biểu đồ hình tam giác biểu hiện sự cân bằng về phân phối dân số với tuổi tác đang bị biến dạng một cách thảm hại. Đường sá ở những vùng quê buồn tênh không một bóng người. Dân số tụt giảm đáng sợ. Nhiều cửa hàng bách hóa phải đóng cửa vì vắng khách. Trường học không đủ học trò. Người trẻ Nhật đa phần vô tư trước thời thế, hoang mang trước lịch sử. Giấc mộng "phú quốc cường binh" dù lặp lại cho thế kỷ 21 bằng cách gia tăng dân số như thời Minh Trị Duy Tân chẳng qua cũng chỉ là giấc mộng. 

Có cái gì rất mong manh nhưng cũng rất kiên cường trong xã hội và con người Nhật Bản. Như những chiếc lá thu đẫm ướt bởi những hạt mưa phùn, bay tơi tả trước ngọn gió đầu đông lạnh lùng không thương tiếc. Rồi mùa Thu năm sau muôn ngàn lá đỏ sẽ tưng bừng trở lại, vẫn kiên cường không bao giờ dứt. Thu, Đông, Xuân, Hạ, rồi lại Thu... 

Cận Giáng Sinh 2015

Trương Văn Tân

Hồi Xuân

Gió đẩy mây đen về nẻo trời xa
Vũ trụ bừng lên nắng hồng rạng rỡ
Ánh mắt giai nhân không còn bỡ ngỡ
Trước cuộc đời khép kín những năm qua.

Làn tóc rối chưa pha màu sương khói
Đôi bờ môi còn ướp nụ cười xinh
Trải thời gian gìn giữ nét băng trinh
Kiên nhẫn đợi một mùa Xuân đẹp tới.

Cửa khuê phòng từ nay luôn mở rộng
Cho hương hoa ngây ngất choáng tâm hồn
Cho bướm ong nghiêng cánh lượn dập dờn
Cho ríu rít vang lừng chim ca hót.

Dòng nhiệt huyết cuốn hồn theo cảm giác
Đưa giai nhân vào giấc mộng tuyệt vời
Cả đất trời say nhịp chuyển chơi vơi
Trong điệp khúc ru tình yêu huyền ảo.

Ngón tay ngà lả lướt trên phím đàn
Sóng nhạc giao mùa dâng tràn cung bậc
Âm sắc bật lên tiếng lòng rạo rực
Chào đón ngày tình sử đã sang trang.

ChinhNguyen/H.N.T.
Nov.21.2015

Cựu Học Sinh Nguyễn Trường Tộ Họp Mặt Năm Mới 2016- Tại Vĩnh Long

 Cô Teng có đôi lời cùng các Cựu Học Sinh

Phủ Hiền

Những Ngày Thân Ái Khôn Nguôi

      Năm nay, gia đình Lê Kim chúng tôi mừng Giáng Sinh và Tết Tây có phần nhộn nhịp khác thường hơn mọi năm, vì sự có mặt của ông anh trưởng nam. Anh Tư, người từ Mỹ quốc, xứ lạnh tình nồng, sang thăm các em.

      Ngoài sự tưng bừng, nhộn nhịp, thiêng liêng trong những ngày Lễ Trọng Yêu Thương này, còn có sự náo nức khác thường nữa, là những những món quà được mang đến Úc từ bên kia nửa vòng trái đất. Đó là đồ trang sức làm từ người bản xứ Peru và rất nhiều chiếc áo thung Polo có hình “con ngựa” của nhà sản xuất Ralph Lauren.

      Sau tuần quà đêm Giáng Sinh, để làm vui lòng người cho, các đứa em biểu hiện cho anh Tư biết, bằng cách khoác lên mình những chiếc áo vừa được trao tặng, trong những cuộc đi chơi chung... "Melbourne mấy hôm nay ngựa đầy đường”! Cậu em đã nói thế và lời ấy gây tiếng cười giòn, trong vắt cho cả bọn.

      Hôm nay, theo lịch trình, “bầy ngựa” thẳng tiến về Daylesford, nhìn những "con ngựa" mang đủ màu sắc xanh, tím, hồng, vàng… trên ngực áo mà các em đang mặc, một cảm giác vui vui chợt đến với tôi. Nhưng rồi, thoáng bùi ngùi khi nhớ đến ngày anh sẽ bước lên phi cơ, trở về phương Bắc xa xôi. Tính tôi vẫn thế, chưa trọn vui sum họp lại liên tưởng đến sầu chia phôi…

      Vì ham vui nên chẳng định liệu, không chọn lựa ngày giờ, cả bọn đồng ý đến nơi nào có trồng Lavender, hầu thỏa mãn sở thích của ông anh. Trên đường đi, nhìn từ xa, một nhà hàng trông chẳng khác căn nhà đang ở, được bao quanh bởi những dãy Lavender thắng tấp, mang màu tím nhạt xa xăm, thu hồn người. Chúng tôi vội ngừng xe, đổ xô xuống, nhanh chân bước, bởi sức thu hút từ màu sắc cùng mùi thơm dìu dịu. Hương hoa nhẹ nhàng, thật khẽ “đi” vào khứu giác đến đê mê. 

Những bước chân ngập ngừng của chúng tôi dừng lại ngay cổng ra vào. Một tấm biển “NOW OPEN” bằng vải, đã hạ xuống nằm trải dài trên mặt đất từ lúc nào. Một dấu hiệu thay cho lời... "ngày này cửa hàng tạm nghỉ". Trong luyến tiếc, các anh chị em chúng tôi chỉ còn biết lựa phong cảnh, chụp vài tấm ảnh để sau này, có xa... “Thương nhau mới tặng ảnh này để làm kỷ niệm những ngày xa nhau. Dù cho ảnh có phai màu xin đừng xé bỏ mà lòng này đau”

      Đang lúc thất vọng, bỗng đâu một bóng người xuất hiện. Không tả hết nỗi vui mừng, nhưng lúc biết ra, anh chỉ là người giúp việc, vừa xong việc thu dọn quét tước và chuẩn bị ra về. Chàng thanh niên thật trẻ người, nhưng sự bặt thiệp, lịch lãm, lòng hiếu khách được biểu hiện trên đôi môi, nụ cười và nhã nhặn trong lời nói. Anh mời chúng tôi cử “nhảy rào” vào, tự tiện đi dạo quanh và anh còn cho biết đừng ngại ngùng vì chẳng có ai nơi đây. Giá mà, trở lại thời cách nay mấy mươi năm, lúc chân ướt chân ráo khi mới định cư, lúc “điếc chẳng sợ súng”, có lẽ chúng tôi ngại gì mà chẳng bước vào trong, theo lời mời đầy thâm tình này.

      Đứng bên ngoài vòng rào, thỏa thích với những tấm ảnh ăn ý, chúng tôi rời nơi này trong luyến tiếc. Hành trình tiếp tục, thẳng tiến... Daylesford, nơi còn chìm ngủ trong những ngày lễ lạc. Thật vậy, người nơi đây đang được nghỉ bù một ngày, vì lễ Boxing Day đã rơi vào ngày cuối tuần. Đa số các cửa hàng đều đóng, ngoại trừ những nơi bán quà lưu niệm cho khách phương xa và những quán cà phê với những chiếc bàn con con nằm lộ thiên, đặt dài theo con phố.

      Ngồi bên ly cà phê đặc quánh bọt, tha hồ ngắm người qua lại,. Họ thuộc đủ các sắc dân, nghe được nhiều ngôn ngữ, ngắm lắm loại áo quần lạ mắt của những du khách, khác sắc tộc,đang khoác trên người. Nhìn quanh một vòng, rất ít người Á châu và có lẽ chỉ chúng tôi là người Việt. Bước dọc theo con phố, tôi mang cảm giác như đi để mà đi, thật thoải mái, lòng vô tư chẳng chút lo âu. Nhưng lúc cậu em Út cho biết gần đến tiệm đồ cổ, ánh mắt chúng tôi sáng lên, nhanh chân bước như chen nhau. Vào đến tiệm, cặp mắt đảo liên và tôi nghe câu nói quen tai: “ Nhìn rồi mới thấy những đồ mình bỏ ra còn tốt hơn ở đây nữa” hoặc “Món đồ này cho em, em cũng không lấy”, có tiếng đứa khác đáp lại: “Hứ! Ai cho mà lấy với không”.

Chúng tôi tiếp tục lên đường và có cùng một ý nghĩ, cậu em Út là thổ địa cho người từ phương xa. Em lái xe dẫn đầu, chạy vòng quanh cho anh em tôi ngắm hết cảnh này đến di tích lịch sử khác.

Rất tình cờ, nơi đây là Lavandula Swiss Italian Farm. Con đường dẫn vào khá chật hẹp cho xe di chuyển, thế mà dòng xe tấp nập. Chúng tôi vừa bước ra khỏi xe, mang cảm giác lạc vào nơi ngan ngát một hương riêng, thật dễ chịu. Cảm giác ấy, thôi thúc mãnh liệt, đôi chân bước nhanh hơn. Làm thế nào mô tả nỗi giây phút đứng lặng người, ngất ngây trước màu tim tím của sắc, hương nồng nàn, kỳ ảo của lá và hoa. Quanh đấy, đàn ong màu vàng thẩm đang vờn hoa, những con khác chen đua hút nhụy. Đàn ong tuy khá nhiều, nhưng đủ hiền hòa khiến người thưởng lãm có thể an tâm đi dọc, dài theo luống hoa để có những bức hình kỷ niệm.

      Hơn mấy mươi năm sống trên đất Úc, lần đầu đặt chân đến nơi này. Ba đồng rưởi lệ phí vào cửa, quả chẳng uổng phí cho một nơi đến, lúc ra về hương hoa vẫn quyện theo xao động lòng người và anh em chúng tôi sẽ còn những kỷ niệm bên nhau khó quên. Chúng tôi rời đi khi chiều dần xuống, mỗi người mang theo hương quen còn vương, vui say với đôi ba cây nến vừa mua, có cùng màu tím và mùi được pha chế từ hoa.

Về đến nhà, lần theo trang www.lavendula.com.au tôi có dịp hiểu biết thêm sự kỳ dịu của thiên nhiên về loại hoa này qua các đoạn văn hay những khúc phim ngắn. Nhìn người đi dọc theo những luống dài, tay cầm liềm cắt hoa. Chạnh lòng, tôi bỗng nhớ về mùa lúa mới nơi quê nhà, nhớ những người nông dân tay lấm chân bùn, trên cánh đồng lúa trổ chín vàng. Việc cắt hoa dù không nhọc nhằn như người nông phu Việt Nam, nhưng họ cũng khá vất vả. Kế đến những công việc chế biến thành dầu hay những sản phẩm đủ loại cho con người cần đến hoặc những hương trị liệu, gây cảm giác đê mê, thư giãn. Thế mới biết đàng sau lưng sự hưởng thụ của bản thân mình, có biết bao giọt mồ hôi của kẻ khác đổ ra.

      Rồi đây, khi anh tôi rời Úc Châu biết đến bao giờ mới trở lại. Hành trang anh mang đi từ phương Nam này sẽ có rất nhiều sản phẩm được làm ra từ loài hoa tim tím mang tên Oải Hương. Những món quà trao tặng ghi lại chút tình, khi anh rời nơi đây.

Tôi có môt cặp tách dùng uống trà hay cà phê, nay tặng riêng cho anh một chiếc. Sau này mỗi lần dùng đến, nhìn hình cụm hoa Lavender màu tim tím in trên nền tách, chưa rõ anh sẽ nghĩ gì. Nhưng với tôi có lẽ từ giây phút này, chiếc tách thứ hai tôi giữ lại, nó sẽ là một hiện vật được tôi trân quý, nhắc tôi nhớ về một người anh xa xôi bên kia nửa vòng trái đất, người anh đã ảnh hưởng đến tâm tính và học lực của tôi rất nhiều…từ lúc tôi còn bé dại.

    Oải Hương, màu hoa tím mang ý nghĩa sống lại theo niềm tin tôn giáo sẽ ghi lại những chuỗi ngày thân ái khôn nguôi.

Kim Phượng

Bóng Người Cùng Thôn

Mưa dầm gió bấc cố nhân ơi!
Áo rét nàng đan lỡ hẹn rồi
Sông lạnh khi nàng ra giũ lụa
Vớt giùm trong nước lấy hồn tôi....
Nguyễn Bính

Bốn nươi năm lẻ đời nổi trôi
Tình xưa vẫn mãi sống trong tôi
Chân đã mỏi mòn trên đất khách
Đêm về soi bóng vách đơn côi

Quê cũ xa xôi có một thời
Đường xưa kỷ niệm đẹp muôn đời
Hoa nỡ vườn em cười vang tiếng
Khói tỏa hiên nhà nắng chiều rơi

Con nước hai mùa sông còn chảy
Bóng người giặt áo dưới cầu ao
Nụ hôn theo gió đùa trên lá
Tôi đứng trong mơ vẫy tay chào

Ước gì sông nước xưa ngừng chảy
Cho tôi về xóm nhỏ thân yêu
Tìm em trong khói lam chiều
Vườn cau quê ngoại mang nhiều nhớ nhung.

Biện Công Danh
5/1/2016

Chiều Ba Mươi Tết

  
      
Màu áo hồng chiều Ba Mươi Tết
Em khoác vào khoe hết chợ hoa
Thướt tha gió dáng lụa ngọc ngà
Rượu chưa chén anh đà ngà say

Mồng Một em thay áo màu lam
Bên mẹ đi lễ Chùa hái lộc
Tiếng guốc khua lốc cốc âm vang
Như tim đập ... anh đang lén ngó

Mồng Hai chọn áo vàng Vạn Thọ
Đợi anh về xuân trọn niềm vui
Anh không về..khoác áo ngậm ngùi
Mùng Ba, Bốn, Năm, Sáu ...Xuân tủi

Thế là ... mùng Bảy Tết đã hết
Áo đỏ màu cũng chết cùng em
Xác pháo hoa tơi tả bên thềm
Sắc xuân úa theo đêm trừ tịch........

Kim Oanh
Xuân Giáp Ngọ 2014

Dọn Bước Vào Xuân

Dọn Bước Vào Xuân

Lá từ bụi bướm đi qua
Vườn trăng đổi lục, thay tà trắng phơi
Cánh vàng lẻ, cánh vàng rơi
Bước đêm trên đỉnh mù khơi lặng chìm

Hồn nhiên sấp ngửa hồn nhiên
Bình minh ra hái sương miền hửng đông
Một chồi biếc mọc giữa dòng
Tinh mơ ngắt ngọn gió không đường về

Trong làn chướng nhẹ, bấc se
Khăn mây võng lạc - Xuân phe phẩy gần
Hồn hoa xao gợn lâng lâng
Như là cuộc nhớ...hằng dâng, muộn chùng

Góc chiều quay ngược đường cung
Nắng nghiêng vô tận, khôn cùng thẫm xanh
Hoang sơ chưa kịp dọn mình
Tiếng chim mở cánh hoa trinh chào ngày

Em là em mai vàng mai
Gót sương để lại dấu đài trang xưa
Anh là anh vạch giao thừa
Nửa thơ ngây, nửa luống vừa đẫm xuân.

Phong Tâm
14/11/2015
***
Thoảng Hương Xuân

Chưa đông mà ước đông qua
Xanh màu lá biếc nhuộm tà nắng phơi
Cành thu đọng giọt mưa rơi
Khẽ khàng cánh gió đêm khơi bóng chìm

Ngẩu nhiên chẳng phải ngẩu nhiên
Én tìm miền ấm, xa miền tuyết đông
Sông thơ êm ả xuôi dòng
Thuyền trăng vớt mộng… hẹn không ngày về

Vườn khuya sương mỏng lạnh se
Thâu canh nghe ngọn bấc phe phết gần
Hương xuân thơm thoảng nhẹ lâng
Mây hồng cuộn nhớ, buồn dâng chập chùng

Tơ lòng trầm bổng thanh cung
Đường mơ chung lối, dệt cùng mộng xanh
Hồn hoa thức giấc trở mình
Chờ khoe sắc thắm nguyên trinh đón ngày

Anh là sợi nắng ban mai
Em hương dạ thảo ẩn đài gương xưa
Gió đưa xa vắng âm thừa
Nửa nghe xao xuyến, nửa vừa nhớ xuân.

Yên Dạ Thảo
18/11/2015

Tình Trôi Theo Chiều Mưa

 

Chiều nay xuống phố đến nơi xưa
Điểm hẹn hò nhau trải mấy mùa!
Hai kẻ yêu nhau thời vụng dại
Ai ngờ...trời bỗng đổ cơn mưa.

Tà áo thiên thanh ngọn gió lùa
Vạt dài quấn quit gót chân khua
Đường đi đã bớt người qua lại
Kỷ niệm bên nhau nhớ chẳng vừa

Thời khắc vô tình cứ mãi trôi!!
Tim tôi nôn nóng nhịp từng hồi
Người đâu không đến,lòng mong đợi
Chẳng lẽ...chàng quên hẹn ước rồi!

Từng giọt mưa chiều hắt mái hiên
Bàn tay đưa nón khẽ che nghiêng
Giọt mưa tung ướt bờ vai nhỏ
Trống vắng hồn tôi thấy buốt thêm!

Mưa đã tạnh rồi,phố lại đông
Người đi,xe cộ chạy xuôi dòng
Tôi đưa mắt ngó về nơi hẹn
Chẳng thấy gì đâu...nát cả lòng

Bỗng thoáng từ xa hai dáng người
Vòng tay âu yếm nụ cười tươi
Bên nhau nhịp bước cùng chung lối
Ôi đúng! Người tôi hẹn đấy rồi!

Chợt thấy tim mình bỗng nhói đau!
Bao câu thề ước đã tan mau
Tôi vờ quay mặt không nhìn thấy
Chỉ muốn mưa chiều rớt thật lâu

Lý Lệ MAI
Michigan,1/6/2016

Có Ai? - Có Người!

Có Ai?

Có ai níu ánh trăng thề?
Cho tôi xin hỏi đem về cho ai?
Có ai giữ ánh trăng cài?
Cho tôi xin hỏi tóc mai đâu rồi?
Có ai đành để trăng trôi?
Cho tôi giữ lại màu phôi tóc nàng!
Có ai quá chuyến đò ngang?
Cho tôi xin gửi trăng vàng cùng đi!
Có ai uống rượu chia ly?
Cho tôi gửi tặng tình si một thời!
Có ai nhặt tuyết sương rơi?
Cho tôi gửi tặng nụ cười vu vơ!
Có ai yêu mấy vần thơ?
Cho tôi gửi tặng mộng mơ … dâng đời!

Nguyễn Đắc Thắng
20151227
***
Có Người!

Có người xõa mái tóc thề
Nhờ làn gió gửi hương về bên ai
Có người cửa khép then cài
Quên trời hừng sáng nắng mai lên rồi
Có người lặng ngắm mây trôi
Bóng in bạc thếch phai phôi tình nàng
Có người phụ rẩy sang ngang
Hững hờ duyên phận vội vàng bước đi
Có người nhấp chén sầu ly
Say mèm vùi gốc cây si suốt thời
Có người nhặt cánh hoa rơi
Đêm trăng tơ tưởng mỉm cười vu vơ
Có người gối mộng dệt thơ
Chép trang ký ức ôm mơ trọn đời

Kim Oanh

Cô Nữ Sinh Ðồng Khánh - Sáng Tác: Thu Hồ Ca Sĩ: Hà Thanh

Ở Huế ngoài những lăng tẩm kinh thành xưa cũ trầm lắng,yên ả,còn có một nét đẹp nữa mà ít có nơi nào có được.Đó là các nữ sinh,với tà áo dài nón lá che nghiêng e ấp.Từ xưa cho đến bây giờ vẫn là hình ảnh đẹp gần như là biểu trưng của người con gái của cố đô,Không biết bao chàng trai nơi khác đến thăm Huế đã bao lần thầm yêu trộm nhớ nét duyên dáng ấy của các cô gái đất thần kinh,Cô Nữ Sinh Đồng Khánh ngày xưa là một trong những nét đẹp như thế.

Tác Phẩm: Cô Nữ Sinh Đồng Khánh
Sáng Tác: Thu Hồ
Ca Sĩ: Hà Thanh
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình

Chiều Quê

Lá vàng từng chiếc nhẹ buông
Tầng cao lơ lững mây buồn chậm trôi
Gió về đưa đẩy không thôi
Sáu câu vọng cổ bồi hồi xuyến xao
Làng quê êm ả xiết bao
Chuông chùa vang vọng nôn nao niềm trần
Vẳng nghe hồn thấy bâng khuâng
Tiếng kinh thanh tịnh lâng lâng cõi lòng
Vườn cây khoe dáng bên sông
Êm êm con nước xuôi dòng về khơi
Cánh chim cô độc giữa trời
Mơ tìm tổ ấm thoát đời quạnh hiu
Khói lam lạc lỏng liêu xiêu
Bếp nhà ai toả trong chiều mờ sương
Nắng vàng đã tắt sau vườn
Kéo nhau mục trẻ trên đường về thôn
Sừng trâu nhịp gõ dập dồn
Nói cười ơi ới tiếng ồn lan xa
Yêu thương còn mãi trong ta
Thôn nghèo lam lũ thật thà tình quê

Quên Đi

Chưa Già Đâu!

Chưa già an phận... đúng không?
Chân đi mệt mõi nhìn trông thấy mờ...
Nằm đêm trằn trọc ngủ mơ,
ăn cơm chậm chạp, ngu ngơ xong rồi.
Áo quần, lộn vớ lôi thôi,
Nhớ đâu quên đó xa rời tri âm!
Tiếng to sao ngỡ nói thầm,
Tấm thân không vững tay cầm ba toong.
Là cha của bốn đứa con,
Rễ dâu nội ngoại cũng khôn dễ gần.
Tre già măng mọc chia phân,
Cho dù thăm viếng cũng cần người thương.
Ngày dài tháng rộng vấn vương,
Thân cô quạnh quẽ đơn phương một đời.
Nói rằng vô sự sướng rồi,
Đến khi nhìn xuống rối bời thiệt hơn.
Ơn trời dưỡng lão nghĩa nhơn,
Vài khu bệnh lú trông nom hết tiền.
Chứng minh cuộc sống truân chiên,
Cũng còn an ủi khỏi phiền hết than!
Làm người sống sót thế gian,
Nên vui mà hưởng bình an tấc lòng.
Nắng xuân ngắm cảnh ráng hồng,
Chim hoàng oanh hót, nhìn bông mĩm cười.
Trung thu trăng sáng tuyệt vời,
Bên hoa hàm tiếu cho đời lên hương.
Khuyên ai buông bỏ vấn vương,
Chưa già... bảy chục ... vô thường sắc, không!

Mai Xuân Thanh
Ngày 07 tháng 12 năm 2015

Vội Gì?

Vội Gì ?

Sứ trời sớm muộn cũng kêu tên
Vội vã làm chi, cứ tự nhiên
Dạo bước, mắt nhìn phong cảnh đẹp
Gặp người, môi nở nụ cười duyên
Bạn bè gắn bó trong giao tiếp
Thơ phú vui vầy với luật niêm
Ngày tháng ung dung đầy hạnh phúc
Nam Tào có đến, đợi ngoài hiên!

Phương Hà
***
Sớm Muộn Gi Đâu!

Sớm muộn gì đâu ... sẽ có tên,
Kêu ai nấy dạ lẽ đương nhiên.
Già rồi tự tại an nhiên sông,
Xuân sắc tàn phai vẫn có duyên.
Sống thác do thiên luôn hỉ xã,
Sinh tồn định mệnh với thuyền quyên.
Chư huynh tỷ muội tình tương đắc,
Xướng họa Vườn Thơ đón trước hiên!

Mai Xuân Thanh
Ngày 02 tháng 10 năm 2015

Giọt Mưa Chưa Rơi

(Trong những cơn mưa rơi, chỉ có một giọt mưa chưa rơi)

cơn mưa
đầu mùa
đẫm ướt
thời xưa
lưa thưa
giọt vắn
lúng lắng
giọt dài

lung lay
kỷ niệm
bầm tím
vết đau
ta lau
nỗi nhớ
nằm thở
trong tim

mưa chìm
theo nước
đời trượt
mùa tình
lung linh
tiếng hát
dòng nhạc
co ro
dáng thơ
vóc phượng

ta mượn
lời mưa
giọt chưa
thấm đất
giọt rất
long lanh
mong manh
đầu lá
tất cả
về em...

Phạm Hồng Ân
(công viên Trăng Lặn, 24/12/2015)

Thử Say

Làng Xưa

Nói đến làng xưa là người ta nghĩ đến đây là nơi định cư của một tập thể người Việt (lâu lâu cũng có di cư, nhưng thường là ít, và lại càng ít vụ di cư cả làng). Đây là nơi lưu giữ hồn Việt, tập tục, tín ngưỡng! nơi có mồ mả ông bà tổ tiên và bao nhiêu kỷ niệm thân thương thời thơ ấu, và cả những người trưởng thành, đứng tuổi …

Ai mà không nhớ khi còn bé … bắt chuồn chuồn, đuổi bướm, chơi tổ kiến coi kiến tha mồi, hái lá chuối, lá mít làm đồ chơi, lấy gốc rơm, gốc rạ làm kèn, nặn đất làm pháo!

Khi xa quê thì nhớ day dứt. Lòng rộn lên khi về quê thấy cổng làng, cây đa, bụi tre làm ta lâng lâng, nhẹ người. Nhìn mái đỏ đình chùa làm ta ấm áp. Những cánh cò trên đồng, những đàn trâu lững thững về nhà. Những tiếng sáo diều vi vu. Những đêm trăng chơi ú tim, thả đỉa ba ba… Ôi! Ai mà không thấy làng mình tuyệt vời! Ai mà không kể về làng mình là nơi thơ mộng! Ôi! Thiên đường của tuổi thơ!

Ngày nay những bước chân rầm rập của văn minh (!) những bước chân oang oang của kỹ thuật làm người ta choáng váng! Điều tất yếu là người ta phải chạy theo văn minh! Đó là cuộc cạnh tranh sinh tồn mà!

Thời mới có tân học, nếu ông Hoàng Đạo nói: Theo mới! Theo mới không chút do dự! Theo mới là Âu hóa! Thì các nhà nho có tân học như Phan kế Bính, Phạm duy Tốn, Nguyễn bá Học chủ trương lấy cái ngọn xum xuê của Âu Mỹ tiếp lên cái gốc bền vững ngàn năm của ông cha để xây dựng một nền văn minh riêng cho Việt Nam! Nhưng bánh xe lịch sử ngày càng quay nhanh và người ta chẳng còn biết cụ Phan kế Bính là ai nữa!

Tôi không muốn nói tới những đổi mới sai lầm như Hợp Tác Xã, Sản Xuất Tập Thể, chỉ nói tới những đổi mới bình thường thôi cũng đủ giết chết làng xưa rồi! Cái hay thì khó học, cái xấu thì dễ theo, thậm chí còn theo một cách thích thú nữa! Ngày nay những tính xấu tràn về nông thôn như tầm ăn dâu , thậm chí như nước vỡ bờ!

Ngày nay làng nào mà không đầy quán nhậu( chưa nói tới những quán cực sang, chỉ những quán thường thôi người ta đã đổ đi biết bao nhiêu đồ ăn dư thừa ). Làng nào mà không có Vi tính, chơi game, Karaoke. Thậm chí có những cô gái ăn sương tính phí bằng lúa( lấy ngay hoặc tới mùa mới lấy). Bởi vì tiền trên hết, Tiện nghi trên hết! nên người ta sẵn sàng ngửa tay xin tiền, níu kéo người la, du khách. Vì tiền người ta sẵn sàng lấy chồng (!) xứ lạ , kể cả cái nước man mọi phía Bắc (!). Có cô gái trả lời phỏng vấn là cô ta lấy chồng ngoại là sẽ được đi máy bay!!!

Trước tình trạng đó người ta hô hào ( thực hay giả vờ ) bảo tồn truyền thống, bảo tồn cái hay cái đẹp xưa, bảo tồn luân lý phong tục xưa! Bảo tồn nếp sống xưa ( trong đó có nếp sống làng xã ). Nhưng hỡi ôi! Nói một đàng làm một nẻo! Chỉ thấy bày vẽ gia đình văn hoá, thôn làng văn hoá! Bảng hiệu, thu tiền và làm khó dân. Những di tích làng cổ, phố cổ(!). Làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây), làng cổ Phong Nam (Đà Nẵng ). Cái Hội An chỉ là một làng nghèo (trừ một số người Hoa buôn bán ) từ khi người Pháp tới mới nhiều nhà gạch . Mà các cụ ơi! Nhà hình ống: mặt tiền 4m, chiều sâu 20 m thì tôi hỏi nó “Cổ “ ở cái chỗ nào? Mà đã mang danh là cổ thì sửa chữa cũng không được, nói gì xây mới! Người ta còn đặt ra nhiều phương án (!) chắc còn lâu mới thi hành! mà sẽ có hàng trăm thứ giấy tờ thủ tục (lại có ăn nữa!)

Tôi thấy nhiều nơi cần có một chương trình gì đó, nhưng chưa kịp nhận danh hiệu thì nó đã dần dần chuyển bước tới văn minh hiện đại! Những khu như Cồn Lu, Cồn Ngạn Cồn vành, Cồn thoi ở Thái Bình Nam Định. Khu phía Tây Nghệ An, Bình Định. Khu giên giới Tân An, Đồng Tháp . Khu Cái Mơn, Cù Lao Ông Chưởng, Trà Sư – Lạc Quới – Tịnh Biên, khu Mũi Cà Mau… Tất cả đều có bước chân rầm rập của Văn minh. Nếu bạn muốn tìm hiểu về Phong Điền (Cần Thơ), bạn sẽ thấy làng Nhân Ái, làng Giai Xuân chẳng còn vết tích một làng xưa nữa. Ôi! Những người 100 năm cũ, hồn ở đâu bây giờ!

Một lần về quê tôi thấy lạc lõng, bơ vơ quá, có mấy câu thơ rằng:

Quê Nhà

Dạ thưa tôi tới quê nhà

Xôn xao bỡ ngỡ những là lạ quen

Ngó buồn mây trắng triền miên

Hững hờ ngớ ngẩn gọi tên quê mình

C.D.M.

Ngâm đi ngâm lại hoài, thấy thơ mình không hay bằng thơ ông Trịnh Hoài Giang. Tôi xin phép đăng bài thơ của ông lên đây:

Ơi Cánh Đồng Quê

Bây giờ ruộng đã bê tông

Cây đa đã cụt giòng sông đã què

Mái đình đã thẳng đường xe

Còn đâu cánh võng mà nghe chuông chùa

Hội làng thì đã ngày xưa

Thôi anh đừng có tiễn đưa làm gì

Em chào thầy mẹ em đi

Làm ô sin chẳng biết khi nào về

Heo may thổi dọc triền đê

Nghe câu dự án mà tê tái lòng

Người đi thì đã ngàn trùng

Người về đất có còn không mà về

Giật mình nửa tỉnh nửa mê

Cánh đồng quê, cánh đồng quê,cánh đồng

Trịnh Hoài Giang

28-12-2015

Chân Diện Mục

Hành Trình Của Lá

Ngọn gió thu qua lá vàng rơi lả tả
Lắc lay cây nghiêng ngả dáng buồn hiu
Thương lá úa chờ đợi ngày mục rã
Trên đoạn đường, đường định-mệnh một chiều.

Vào xuân hạ nắng nồng sanh sắc tố
Lặt lìa xanh màu mát mắt trần-gian
Rồi thu, đông đến màn mây xám lạnh
Nhựa nuôi cây nhàn-nhạt lá trở vàng.

Con đường một chiều vòng tròn giáp mí
Lại trở về mốc điểm những lần qua
Luân-hồi tái-sinh thong-dong lá bước
Sải cánh đùa cơn mưa rớt nắng sa.

Anh Tú
11/11/2015

Nhớ Mẹ Yêu

Đông về se sắt lạnh
Tím rát đôi bàn tay
Lưng trời con cò trắng
Như chừng mõi cánh bay.

Mẹ đi xa mất rồi
Chân bước đều thảnh thơi
Mái tranh chiều ươm khói
Đưa tiễn mẹ muôn đời.

Ngày nào con đi học
Mẹ dắt tay dọc đường
Một hôm thấy mẹ khóc
Khi con giởn trong trường !

Tím chiều mây bãng lãng
Thương mẹ mấy cho vừa
Nhớ con mương nước cạn
Mẹ tát cá ngày mưa.

Tức tưởi con xin lỗi
Nói nhỏ vào cơn mê
Mẹ ơi xin dừng lại
Con đang đợi mẹ về.

Đêm rồi con cầu nguyện
Mong mẹ được bình yên
Âm dương dù lưu luyến
Mẹ vẫn về cõi tiên.

Gió đông về lạnh cóng
Nhớ mẹ suốt đêm gầy
Giật mình cơn gió lộng
Bồi hồi đôi mắt cay…

Dương Hồng Thủy
(ngày cuối năm 31/12/2015)

Say

Thơ & Thơ Tranh: Khúc Giang

Sân Hoa Sau Nhà

Ước gì nghe được tiếng hoa tươi
Rải rác trong sân vắng nụ cười
Thiên Thần chắp cánh còn ngơ ngác
Héo úa hồng nát tuổi đôi mươi

Cây ép xác thu người thuở nhỏ
Giấu làm sao hình tỏa già nua
Trái tim kia cằn cỗi theo mùa
Tô sắc mới gượng đùa năm tháng

Nói đi hoa! Khi vầng trăng sáng
Kẻo ấm tình chết dáng mùa Đông
Nói đi hoa! Phật trông mòn mỏi
Thú vô hồn về cõi xa xăm

Ong bướm lặng vườn câm tiếng hót
Gục mặt sầu đau xót lòng hoa
Đêm tịnh tâm rỏ thấy mình già
Lòng hướng thượng vị tha biển cả

Về đi hoa! Quê nhà vẫn đợi
Dẫu rơi vài kỷ niệm ngày thơ
Sợ bóng câu chân già run rẩy
Làm lật thuyền bến ấy sông xưa

Nói đi hoa! Trời sẽ ban mưa!

CA.Sanjose 2008
Lê Kim Hiệp

Xuân Tình 春晴 - Vương Giá

Không phải là tên một điệu cổ nhạc của ta, cũng không có nghĩa là Tình Xuân Phơi Phới. TÌNH 晴 ở đây là Nắng Ráo không có mưa. Nên, XUÂN TÌNH 春晴 có nghĩa là Ngày Xuân Nắng Ráo. Cái gì xảy ra trong ngày xuân nắng ráo nầy ? Ta hãy cùng đọc bài Thất Ngôn Tứ Tuyệt độc đáo nầy của nhà thơ Vương Giá nhé !

春晴                         Xuân Tình 

雨前初見花間蕊.    Vũ tiền sơ kiến hoa gian nhụy,

雨後全無葉底花。 Vũ hậu toàn vô diệp để hoa.

蜂蝶紛紛過牆去， Phong điệp phân phân qúa tường khứ,

卻疑春色在鄰家。 Khước nghi xuân sắc tại lân gia.

王駕                         Vương Giá

Chú Thích:

TÌNH 晴: Có bộ Nhật 日 là Mặt Trời bên trái, nên có nghĩa là Nắng Ráo. Khi chữ TÌNH 情 bên trái là bộ Tâm 心 ( 忄) là Trái Tim thì Tình mới có nghĩa là Tình Yêu, Tình Thương.

PHONG ĐIỆP: Phong là con Ong, Điệp là con Bướm.

PHÂN PHÂN: là Tới Tấp, Tấp nập, là mườn nượp.

KHƯỚC NGHI: Lại ngờ rằng.

LÂN GIA : là Nhà hàng xóm.

XUÂN SẮC: Hương sắc của mùa xuân, ở đây dùng để chỉ Mùa Xuân mà thôi.

NGHĨA BÀI THƠ:

Trước cơn mưa, ta mới vừa thấy hoa nở bày cả nhụy thật đẹp ra ngoài, Nhưng sau một trận mưa rào lại không còn thấy được một cánh hoa nào ở dưới lá nữa. ( Mưa đã vùi dập làm hoa rả hết cánh rồi ! ). Những con ong con bướm đều tấp nập bay cả sang tường bên kia, làm ta lại ngờ rằng Chúa Xuân còn ngự ở bên nhà hàng xóm chăng ?!

Đọc bài thơ nầy của Vương Giá làm ta nhớ đến bài MAI RỤNG cuả thi sĩ thời Tiền Chiến Jean Leiba ( Lê Văn Bái ) của ta, với vế mở đầu thật truyền cảm ướt át...

Nụ hồng rải lối, liễu tơ phai,

Vườn cũ rêu lan, cỏ mọc dài,

Bên gốc mai già, xuân vắng vẻ.

Âu sầu thiếu nữ khóc hoa mai...

Và...

ở gần cuối bài thơ có 2 câu gần giống như là 2 câu cuối của bài Tứ Tuyệt trên ...

Tơi bời ong bướm bay qua ngõ.

Những tưởng màu xuân ở xóm ngoài.

Sơ Lược Về Tác Giả:

VƯƠNG GIÁ ( 851- ? ) Thi sĩ đời Vãn Đường, hiệu là Đại Dụng, biệt hiệu là Thủ Tố Tiên Sinh. Người đất Hà Trung ( thuộc huyện Vĩnh Tế tỉnh Sơn Tây ngày nay ). Ông đậu Tiến Sĩ năm đầu Đại Thuận ( 890 ). Làm quan đến chức Lễ Bộ Viên Ngoại Lang. Sau bỏ quan qui ẩn, là bạn thơ của Trịnh Cốc, Tư Không Đồ. Ông chỉ vỏn vẹn lưu lại có 6 bài thơ trong Toàn Đường Thi Tập, ngoại biên bổ túc thêm một bài là 7 bài mà thôi. Tuy thơ không nhiều, nhưng rất nổi tiếng, nhất là 2 bài " Xã Nhật ", " Vũ Tình " và bài này, được lưu truyền rộng rãi trong dân gian.

Diễn Nôm:

Xuân Tình 

Trước mưa hoa hãy còn phong nhụy,

Sau trận mưa rào tan tác hoa.

Ong bướm bay sang tường vội vả,

Nhà bên xuân ngự, phải chăng là?!

Lục bát:

Trước mưa hoa nở đẹp sao,
Sau mưa dưới lá hoa nào còn chi!
Cách tường ong bướm bay đi,
Ngờ rằng xuân sắc có khi bên nhà!?

Đỗ Chiêu Đức

***

Các Bài Phỏng Dịch Khác:

Xuân Tình   

Trước cơn mưa hoa khoe nhuỵ thắm
Hoa trụi nhành thê thảm sau mưa
Vượt tường ong bướm say sưa
Phải chăng bên xóm xuân vừa ghé chơi?

Mailoc  

***
Xuân Tình

Trước mưa hoa đong đưa khoe sắc

Sau mưa hoa tái ngắt rụng rơi

Vượt rào sang ong bướm lã lơi

Hay tình xuân ngự kế bên rồi?

Kim Oanh  

Bếp Xưa

Bếp xưa chỗ ngoại ta ngồi
Cời tro than cũ bồi hồi nhớ thương
Thơm rơm mùi rạ xông hương
Hình như hồn ngoại vấn vương trong chiều
Tháng giêng nỗi nhớ thật nhiều
Giữa trời phố thị, lòng dìu dịu êm
Bếp xưa vào cõi lãng quên
Ngoại xưa vào cõi mông mênh đất trời

Ta xưa, tìm cội nguồn ơi!
Cời tro than cũ về nơi ngọai ngồi

Ngọc Hải

Hút Thuốc Lá Mà Không Muốn Chết:

Bóng cản quang tròn bên phổi trái sau này được định bệnh là ung thư phổi

Bài viết này xin được dành cho những người đã hay đang hút thuốc lá, hút nhiều và lâu, nhưng không muốn... chết vì bệnh ung thư phổi.

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính của bệnh ung thư phổi.

Cộng đồng người Việt ở hải ngoại, nhất là thế hệ thứ nhất (first generation), có nhiều người hút thuốc lá và sau đó chết về bệnh này. 

Hút thuốc lá rất có hại. Người hút thuốc lá dễ bị các bệnh của nhiều cơ quan trong cơ thể như tim mạch, nhất là phổi, trong đó có ung thư và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). 

Riêng về ung thư phổi, tuy tử suất khá cao, nhưng trong giai đoạn mới bị bệnh vẫn có thể chữa đươc.

Nhưng chỉ khám bệnh và chụp hình phổi loại thường hầu như không thể khám phá ra được bệnh.

Bộ phổi và khói thuốc

Cơ quan US Preventive Task Force (USPSTF) gần đây ra một khuyến cáo (recommendation) về vấn đề chụp phim phổi hàng năm để truy tìm ung thư phổi với low-dose computed tomography (annual screening for lung cancer with low-dose computed tomography (LDCT) cho những bệnh nhân từ 55 đến 80 tuổi đã từng hút thuốc lá 30 gói thuốc-năm (30 pack-year) mà vẫn còn đang hút thuốc hay đã bỏ hút thuốc trong vòng 15 năm.

Những người không cần chụp phim phổi LDCT hàng năm nữa là những người đã bỏ hút thuốc lá hơn 15 năm, hoặc đang mắc bệnh sắp chết, hay không có khả năng (ability) chịu hoặc ý chí (willingness) muốn một cuộc giải phẫu cho khỏi bệnh (curative surgery).

Nhiều hãng bảo hiểm PPO và HMO đã có những chương trình và chấp thuận cho bệnh nhân được chụp hình phổi theo khuyến cáo trên.

Medicare cũng vừa chấp thuận chụp phim phổi hàng năm để truy tìm ung thư phổi với low-dose computed tomography với các tiêu chuẩn như sau:

1. Cho bệnh nhân từ 55 đến 77 tuổi.

2. Không có triệu chứng của ung thư phổi.

3. Có bệnh sử tối thiểu 30 gói thuốc-năm và đang hút thuốc hay đã bỏ thuốc nhưng chưa quá 15 năm.

4. Được bác sĩ viết đơn cho chụp hình và trong hồ sơ bệnh lý phải có viết (documented) là:

a. Đã ghi rõ những điều kiện (như là tuổi tác, không có triệu chứng ung thư phổi, bệnh sử về hút thuốc…)

b. Đã bàn (discussed) về chuyện lợi và hại của chụp hình phổi cũng như kết quả có thể sai (over diagnosis, false positive) và nguy hại của phóng xạ quang tuyến. 

c. Đã khuyên (counseled) bệnh nhân phải tiếp tục chụp hình phổi như vậy hàng năm và có khả năng cùng ý chí sẽ trải qua giải phẫu chữa bệnh.

d. Đã khuyên bệnh nhân đã bỏ thuốc không được hút thuốc lại, và bệnh nhân đang hút thuốc phải bỏ thuốc ngay. 

Lá phổi người hút thuốc lá so với lá phổi bình thường

Chú Thích:

Số gói thuốc-năm = (số gói thuốc hút mỗi ngày) × (số năm bệnh nhân hút thuốc). 

Thí dụ: bệnh nhân hút 2 gói một ngày trong 16 năm thì số gói thuốc năm sẽ là 32 (2 x 16) 

hoặc:

Số gói thuốc-năm = (số điếu thuốc hút mỗi ngày / 20) × (số năm bệnh nhân hút thuốc). Thí dụ: bệnh nhân hút 15 điếu thuốc lá một ngày trong 45 năm, số gói thuốc-năm sẽ là 33.75 (15/20 x 45).

BS Phạm Anh Dũng, ABFP

Tháng 6, 2015

Santa Maria, California USA