Vịnh Tản Viên

    詠傘園山            Vịnh Tản Viên Sơn
             高伯适                   Cao Bá Quát

名山山上古今傳   Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền 
四望團團若傘園   Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên
雲邁重霄星可摘   Vân mại trùng tiêu tinh khả trích
地遙萬仞水無權   Địa dao vạn nhận (*) thủy vô quyền
煙霞長鎖無塵境   Yên hà trường tỏa vô trần cảnh
泉石閒棲不老仙   Tuyền thạch nhàn thê bất lão tiên
唐懿膽寒高束手   Đường Ý đảm hàn Cao thúc thủ (**)
巍然南極鎮南天   Nguy nhiên nam cực trấn Nam thiên. 

Dịch Nghĩa : Núi Tản Viên
 
Từ xưa truyền đến nay Tản Viên nổi tiếng hơn tất cả những núi nổi tiếng
Nhìn từ bốn phía tròn tròn giống như cái tán dù
Mây nhiều tầng cao tới trời có thể hái được sao
Đất rộng muôn nhận (*) nước không cách nào chạm đến
Mây và ráng khoá kín không thấy được cảnh dân gian
Suối và đá là nơi nghỉ thong dong của các tiên trẻ mãi không già
Đường Ý Tông sợ đến tái mật Cao Biền chịu bó tay
Sừng sững tận phương nam gìn giữ trời nam.

Dịch Thơ:

Núi Tản Viên
Từ xưa đứng nhứt danh non Tản
Tựa tán dù giương thật rỡ ràng
Mây chạm trời cao sao hái tới
Đất dang muôn nhận (*) nước khôn tràn
Cảnh trần khói ráng che mù mịt
Tiên trẻ đá khe hưởng thú nhàn
Đường Ý kinh hoàng Cao chịu phépPhương nam sừng sững giữ trời nam
Quên Đi 

(*) 

Nhận : có lẽ đây là đơn vị đo ruộng đất ngày xưa. Nhưng khi tra tìm các đơn vị đo diện tích của Việt Nam ngày xưa, thì chỉ có Mẫu Sào Cao... Phân (分) còn đọc là Phấn # 0,24 m2 chớ không thấy nói đến "nhận". Có thể Phân là đơn vị Cao Bá Quát muốn nói.

(**) 

Đường Ý Tông ( 833 - 873 ) là vua thứ 17 của nhà Đường bên Tàu. Cao Biền tướng nhà Đường trấn giữ Giao Chỉ  từ năm 866 đến năm 868 thì Đường Ý Tông triệu về Trường An giữ chức Hữu Kim Ngô Đại Tướng Quân.

Vịnh Tản Viên Sơn

Đứng đầu núi lừng danh khắp chốn 

Một tán tròn từ bốn phía trông 

Khều sao , chót vót mây lồng 

Đỉnh cao vạn bậc đừng hòng nước vây 

Trần gian đâu ? khói mây che phủ 

Tiên không già vui thú suối mây 

Đường, Cao lạnh mật bó tay 

Trời Nam sừng sững phương nầy oai phong 

Mailoc phỏng dịch

Cali 10-23-14
***

Họa: Vịnh Tản Viên Sơn
(" Vịnh Tản Viên Sơn " theo bản dịch của Quên Đi)

Truyền thuyết sử lưu núi Tản Viên,

Tán tròn ghi dấu lọng rừng thiêng.

Bóng mây lấp lánh ngàn sao chớp,

Hình thể đỉnh cao nước dưới triền.

Đất dốc làm sao mà thấy nước,

Trời thanh khói tỏa khuất non tiên.

Vua Đường Ý sợ, Cao đành chịu, (Cao Biền, tướng Tàu)

Chống đỡ trời Nam thu tiếng chiêng,  ...

Mai Xuân Thanh  

***
Núi Tản Viên

Tản Viên nổi tiếng nhất xưa nay

Như tán dù tròn bốn phía xoay

Lớp lớp mây tầng, sao dễ chạm

Trùng trùng đất rộng, nước khôn bày

Ráng trời che phủ, trần gian khuất

Suối đá gọi mời, tiên nữ say

Đường Ý, Cao Biền đành trở gót

Núi thiêng trấn giữ cõi Nam này .

Phương Hà phỏng dịch 
***
Núi Tản Viên 
Xưa nay núi Tản danh vang nhất 
Vươn thẳng tầng không chiếc lọng tròn 
Đứng hái sao trời trong khoảng với 
Nằm sâu con nước quẩn triền non 
Khói mờ bóng ráng che trần thế 
Suối đá tiên đồng vui dáng son 
Đường Ý bàng hoàng, Cao trốn tránh 
Phương Nam uy trấn đất Nam còn 
Nguyễn Đắc Thắng 
20141025

***
Vịnh Núi Tản Viên 
Cổ kim nổi tiếng Tản Viên,         
Như dù tròn trịa che liền bốn bên.          
Hái sao mây phủ tầng trên,         
Đất liền vạn trượng mông mênh nước trời.         
Khói mây phủ kín trần đời,      
Suối len đá núi giữ người lên tiên.         
Vua Đường cùng với Cao Biền,         
Bó tay chùng bước núi thiêng Nam nầy.
Đỗ Chiêu Đức.