June -Tháng 6

-08/06/0793- -Cướp biển từ phía bắc đổ bộ vào Anh và cướp bóc tu viện Lindisfarne, ở phía nam Scotland. Sự kiện này đánh dấu sự khởi đầu của Thời đại Viking.

-18/06/1429- Joan of Arc đánh bại quân đội Anh tại Patay. Jeanne xứ Arc là một nữ anh hùng người Pháp, sinh sống trong khoảng năm 1412 – 30 tháng 5 năm 1431.[4] Trong tiếng Pháp, tên cô thường được gọi là Jeanne d’Arc ( phát âm tiếng Việt là Gian-đa, có biệt danh “Trinh nữ xứ Ooc-lê-an” (tiếng Pháp: La Pucelle d’Orléans). Cô nổi tiếng vì là một lãnh chúa, người chỉ huy quân sự và anh hùng trong các cuộc chiến đấu ở Chiến tranh Trăm Năm giữa Pháp và Anh, và đã được Giáo hội Công giáo La Mã phong thánh.

– (15/6/1479 –15/7/1542)-Lisa, còn được gọi là Mona Lisa, Lisa di Antonio Maria (Antonmaria) Gherardini và Lisa del Giocondo trong tiếng Ý, là một thành viên của gia đình Gherardini ở Firenze. Cô sẽ là người mẫu của Mona Lisa, một bức chân dung do chồng cô ủy quyền và được vẽ bởi Leonardo da Vinci.

-25/06/1498-Bàn chải đánh răng do người Trung Quốc phát minh. Nó chỉ đến Pháp vào thế kỷ XIX. Năm 1984, theo một cuộc khảo sát, cứ ba người Pháp thì có một người không có bàn chải đánh răng.

– 24/06/1519- Ngày mất của Lucrezia Borgia (sinh ngày 14 tháng 4 năm 1480), người có cuộc đời truyền cảm hứng cho các nhà văn, họa sĩ, nhạc sĩ, điện ảnh và sân khấu, ví dụ như với vở kịch của Victor Hugo.

-09/6/1547 Giáo hoàng Paul III ban hành Sublimus Deus -Đấng Toàn Năng Cao Cả -cấm chế độ nô lệ của người Mỹ da đỏ.

-10/06/1549-Catherine de Medici được trao vương miện Nữ hoàng Pháp. Bà sinh mười người con, ba người là vua của Pháp.

-19/06/1623 Ngày sinh của Blaise Pascal (mất năm 1662), nhà toán học và triết học, người phát minh ra máy tính.

-20/06/1720-Tàu Grand-Saint-Antoine đã đến Marseille vào ngày 25 tháng 5 năm 1720 từ Syria và mang theo bệnh dịch. Tàu này đã không tuân thủ các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt được yêu cầu bởi các quy định y tế. Bệnh dịch này đã giết chết hơn 100.000 người và được gọi là Đại dịch cúm Marseille

-03/06/1899-Ngày mất của nhạc sĩ người Áo Johann Strauss (sinh ngày 25/10/1825), nhà soạn nhạc của những điệu waltz nổi tiếng như “The Blue Danube” và vở ca kịch nhẹ “Colin-Maillard”.

-24/06/1901-Năm 19 tuổi, họa sĩ trẻ người Andalucia (Tây Ban Nha) Pablo Picasso đã trưng bày 64 tác phẩm của mình tại Paris.

04/06/1919-André Citroën biến nhà máy sản xuất nắp van lốp xe ô tô của mình thành một công ty sản xuất xe hơi. Mẫu xe đầu tiên được sản xuất là Citroën 10 HP Type A được sản xuất cho đến năm 1921, tối đa 100 xe mỗi ngày.

28/06/1919-Hiệp ước Versailles chính thức kết thúc Chiến tranh thế giới thứ nhất. Đức trả lại Alsace và Lorraine cho Pháp và phải trả 132 tỷ mark vàng cho các đồng minh, tức là hơn 45.000 tấn vàng, một món nợ mà họ chỉ trả một phần.

–29/06/1900 Ngày sinh của nhà văn và phi công Antoine de Saint-Exupéry (mất 31/07/1944), tác giả của các tác phẩm “Hoàng tử bé” và “Cõi Người Ta”

– Ngày lễ của Cha là một ngày lễ tôn vinh người cha trông gia đình , hoặc có liên quan đến vài trò làm cha, liên hệ đến người cha và ảnh hưởng của người cha trong xã hội. Ngày lễ Hiền Phụ trên thế giới là ngày Chủ nhật thứ ba của tháng 6, được Sonora Smart Dodd thành lập tại bang Washington, Hoa Kỳ vào năm 1910. Sonora Smart Dodd (18/2/1882 – 22/3/1978) là con gái của cựu chiến binh Nội chiến Hoa Kỳ William Jackson Smart,

-Marilyn Monroe – Norma Jeane Mortenson; (01/6/1926 – 05/8/1962) là một nữ diễn viên, người mẫu và ca sĩ người Mỹ. Năm 1999, Viện phim Mỹ xếp Monroe ở vị trí thứ sáu trong danh sách những nữ minh tinh màn ảnh vĩ đại nhất của Hollywood thời kỳ Hoàng kim.Đời tư của Monroe nhận được nhiều sự chú ý. Bà phải vật lộn với chứng nghiện ngập và rối loạn tâm trạng. Cuộc hôn nhân của bà với cựu ngôi sao bóng chày Joe DiMaggio và nhà viết kịch Arthur Miller được nhắc tới rất nhiều, và cả hai đều dẫn đến kết cục ly hôn. Vào ngày 4 tháng 8 năm 1962, bà qua đời ở tuổi 36 do dùng thuốc an thần quá liều tại nhà riêng ở Los Angeles- . Bà giành được giải Quả cầu vàng cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất với bộ phim Some Like It Hot (1959), một thành công về mặt phê bình và thương mại. Tác phẩm cuối cùng của Monroe là bộ phim truyền hình The Misfits (1961).

Ernesto Guevara (14/6/1928 – 9/10/1967), thường được biết đến với tên Che Guevara, El Che hay đơn giản là Che, là một nhà cách mạng Mác-xít nổi tiếng người Argentina. Ông là một lý thuyết gia quân sự, nhà lãnh đạo phong trào cách mạng Cuba cùng đội quân du kích. Bức ảnh khuôn mặt ông đã trở thành một biểu tượng văn hóa phản kháng tượng trưng cho sự nổi dậy và một biểu hiệu toàn cầu trong văn hóa phổ thông.

– 07/06/1929- Ngày thành lập nước Vatican mà Giáo hoàng là người có quyền tuyệt đối.

- Eric Carle (25 /6/1929 – 23/5/2021) là một tác giả và họa sĩ minh họa cho văn học thiếu nhi Mỹ. Ong minh họa bộ sách của mình theo phong cách c riêng (kỹ thuật cắt dán). Các tác phẩm của ông đã đạt được thành công lớn và được dịch sang nhiều ngôn ngữ.

- Jean Lefèvre d’Ormesson, bá tước d’Ormesson, Jean d’Ormesson, Jean d’O, là một nhà văn, nhà báo và triết gia người Pháp, sinh ngày 16/6/1925 tại Paris và mất 2017. Ông là tác giả của khoảng bốn mươi cuốn sách, từ những bức bích họa lịch sử tưởng tượng lớn đến các bài tiểu luận triết học trong đó ông chia sẻ những suy tư của mình về sự sống, cái chết hoặc sự tồn tại của Thiên Chúa (Tôi sẽ nói bất chấp mọi thứ rằng cuộc sống này thật đẹp, & Một Ngày tôi sẽ Ra Đi mà chưa nói hết Mọi Điều -). Ông được bầu vào Viện Hàn Lâm Pháp năm 1973. Từ năm 1974-1977, ông cũng là giám đốc điều hành của báo Le Figaro. Được xem là đại sứ truyền thông của Viện Hàn Lâm Pháp trong hơn bốn mươi năm, ông đã có mặt rất nhiều trong các chương trình truyền hình văn học hoặc tổng quát, ông thường xuyên được mời vì sự uyên bác và nghệ thuật trò chuyện của mình.

–Anne Frank, sinh 12 /6/1929 tại Frankfurt am Main, Đức thuộc Cộng hòa Weimar, và mất năm 1945 tại Bergen-Belsen, Đức Quốc xã, là một cô gái người Đức nổi tiếng về nhật ký của cô (1947), được viết trong hai năm sống ẩn náu cùng gia đình ở Amsterdam, Hà Lan, khi đó đang bị Đức chiếm đóng, để thoát khỏi lệnh trục xuất mà sau này là bị tiêu diệt (Shoah).

–10/06/1934-Giải vô địch bóng đá nam thế giới lần thứ hai diễn ra tại Rome, Ý. Nó đặt Ý chống lại Tiệp Khắc. Đội tuyển Italia giành cúp với tỷ số 2-1.

–Đêm 29-30/6/1934, Hitler đã sát hại hơn một nghìn người. Các đội sát thủ SS nhận được lệnh nhiệm vụ của họ để loại bỏ đối thủ của nó: đó là “đêm của những con dao dài”.

- 21/06/1935- Ngày sinh của Françoise Quoirez, nhà văn Françoise Sagan, với tiểu thuyết đầu tay của cô biểu lộ một tài năng lớn, “Bonjour tristesse”(Buồn Ơi , Chào Mi) được chuyển thể cho điện ảnh, truyền hình, truyện tranh và thậm chí cả đài phát thanh.

- 06/06/1941 Hoảng loạn trong hầm trú bom giết chết 4.000 người ở Trùng Khánh, Trung Quốc.

– 18/06/1942 Ngày sinh của ca sĩ kiêm nhạc sĩ đa năng Paul McCartney, cựu thành viên của The Beatles do ông thành lập cùng với John Lennon, George Harrison và Ringo Starr.

– 06/ 6/1944 156.000 binh sĩ thuộc quân đội Mỹ, Anh và Canada đổ bộ vào Normandy, trên các bãi biển Sword beach, Juno Beach, Gold beach, Omaha beach và Utah beach. Ngày lịch sử này được gọi là “D-Day” ở Hoa Kỳ, “Jour J” và “Longest Day” Ngày Dài Nhất – ở Pháp.

The Longest Day là bộ phim chiến tranh dựa trên cuốn sách lịch sử The Longest Day của Cornelius Ryan, về D-Day, bờ biển Normandy vào ngày 6 tháng 6 năm 1944, trong suốt Chiến tranh thế giới thứ hai. Đây là trận đánh đưa đến bước ngoặt của Thế chiến thứ II, đánh dấu sự bắt đầu của những thất bại của quân Đức sau này. Phim này khác những phim về thế chiến thứ hai ở chỗ là khán giả sẽ hiểu về cuộc chiến từ cả hai phía là quân Đồng minh và Phát xít Đức. Khi xem xong phim thì sẽ thấy nội dung của phim cực kỳ sâu sắc, đã thể hiện chân thực nhất những gì diễn ra ở trận Normandy lịch sử. Phim giành 2 giải Oscar và 5 đề cử, và đứng vị trí thứ nhất trong top 50 phim chiến tranh hay nhất mọi thời đại. (theo wiki)

- Benazir Bhutto sinh 21/6/1953 tại Karachi, bị sát hại ngày 27/12/2007 tại Rawalpindi, là một nữ chính khách Pakistan. Bà là Thủ tướng từ năm 1988 -đến 1990 và từ 1993 đến 1996.

- Tháng 6/1949: Pháp đưa cựu hoàng Bảo Đại lên làm quốc trưởng.

15/06/1954- Thành lập Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) tại Basel, Thụy Sĩ. Cơ quan này đã tổ chức giải vô địch bóng đá châu Âu bốn năm một lần kể từ năm 1960.

– 11/06/1955- Tại giải Le Mans 24 giờ, một chiếc Mercedes lao xuống đường khiến 82 người thiệt mạng.

- 11/6/1963: Hòa Thượng Thích Quảng Đức 73 tuổi, thế danh Lâm Văn Tức, là một nhà sư Phật giáo Đại thừa người Việt Nam, đã tẩm xăng tự thiêu tại ngã tư đường Lê Văn Duyệt và Phan Đình Phùng, Sài Gòn (nay là ngã tư đường Cách Mạng Tháng 8 và Nguyễn Đình Chiểu, Q 3) nhằm phản đối sự đàn áp Phật giáo của chính quyền Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm, khiến các Phật tử khác cũng làm theo trong những tuần sau đó. Lòng tin vốn đã suy giảm của Hoa Kỳ đối với sự lãnh đạo của ông Diệm lại tiếp tục trượt dốc. Tấm ảnh chụp ông tự thiêu đã được truyền đi khắp thế giới và gây nên sự chú ý đặc biệt tới chính sách của chế độ Ngô Đình Diệm. Phóng viên Malcolm Browne đã giành Giải thưởng Ảnh Báo chí Thế giới năm 1963 nhờ bức hình chụp cảnh Thích Quảng Đức tự thiêu, và nhà báo David Halberstam được trao giải Pulitzer, cũng đã có bản tường thuật sự kiện. Sau khi chết, thi hài của ông đã được hỏa táng, nhưng trái tim của ông thì vẫn còn nguyên. Đây được coi là xá lợi biểu tượng của lòng từ bi, dẫn đến việc giới Phật tử suy tôn ông thành một vị Bồ Tát.

–12/6/1964 Tại Nam Phi, Nelson Mandela bị kết án tù chung thân. Ông sẽ được trả tự do vào ngày 11 tháng 2 năm 1990.

- Chiến tranh Việt Nam–9 ->13/6/1965.Trận Đồng Xoài: Khoảng 1.500 Việt Cộng tấn công bằng súng cối vào Đồng Xoài, đánh chiếm sở chỉ huy quân sự và khu dân quân liền kề.

- Tháng 6 năm 1965: Tướng Nguyễn Văn Thiệu của Quân Lực Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa (ARVN), trở thành tổng thống của miền Nam Việt Nam.

– Ngày Quân lực Việt Nam Cộng hòa được tổ chức hàng năm, lần đầu tiên vào ngày 19 tháng 6 năm 1965. Đó là ngày mà tập thể chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa chính thức lên nắm giữ vai trò cùng một lúc cả nhiệm vụ quân sự lẫn vai trò hành chánh tại Miền Nam Việt Nam qua buổi lễ ra mắt trước quốc dân và quốc tế Ủy ban Lãnh Ðạo Quốc gia (do Trung tướng Nguyễn Văn Thiệu làm Chủ tịch) và Ủy ban Hành Pháp Trung ương (do Thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ làm Chủ tịch) tại thủ đô Sài Gòn.

Sau Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 khi chinh phủ Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và từ ngày 2 tháng 7 năm 1976, Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam nắm quyền, Ngày này được tổ chức tại các thành phố ở các quốc gia nơi có đông người Việt tị nạn Cộng sản sinh sống, như ở thành phố Westminster, Nam California.

Ngày Cựu Chiến Binh QLVNCH:

Thông cáo báo chí của Thượng nghị sĩ Tom Umberg cho biết Quốc hội California qua Nghị Quyết SCR 86 công nhận và kỷ niệm ngày 19 Tháng Sáu, 2019, là Ngày Cựu Chiến Binh Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, nhằm tưởng niệm sự hy sinh dũng cảm và những đóng góp to lớn của những cựu chiến binh người Mỹ gốc Việt ở California và ở nước ngoài.

–29/06/1966- Hoa Kỳ tiến hành các cuộc không kích đầu tiên ở miền Bắc Việt Nam.

–Tháng 6, 1968-1972: Tướng William Westmoreland, tư lệnh quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam, được thay thế Tướng Creighton Adams.

-06/6/1968: Ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Robert F. Kennedy bị sát thủ đơn độc ám sát ở California.

–08/6/1969- Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon và Tổng thống Nam Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu gặp nhau tại Đảo Midway. Nixon tuyên bố rằng 25.000 lính Mỹ sẽ được rút về vào tháng Chín.

–03/6/1969: Quân đội Bắc Việt Nam bắt đầu tiếp cận thủ đô Phnom Penh của Campuchia, nhưng bị chặn lại bởi các cuộc không kích của Hoa Kỳ.

– Tháng 6 năm 1971: Thời báo New York đăng một loạt bài chi tiết về các tài liệu bị rò rỉ của Bộ Quốc phòng về cuộc chiến, được gọi là Hồ sơ Lầu Năm Góc. Báo cáo cho thấy chính phủ Hoa Kỳ đã nhiều lần và bí mật gia tăng sự can dự của Hoa Kỳ vào cuộc chiến.

–08/06/1972-Bức ảnh mang tính biểu tượng về một cô gái bị bỏng nặng do bom napalm và khỏa thân chạy trên một con đường đã được truyền đi trên khắp thế giới, mô tả sự khủng khiếp của Chiến tranh Việt Nam hơn bất cứ điều gì.

–10/6/1977-Tập đoàn Apple phát hành Apple II, máy tính cá nhân đầu tiên được giới thiệu trên thị trường đại chúng.

–22/06/1986 -Trong trận tứ kết World Cup 1986 giữa Argentina và Anh, Diego Maradona đã đi vào lịch sử bóng đá nhờ hai bàn thắng: bàn đầu tiên, từ bàn tay, nhưng được xác nhận bởi trọng tài, mà chính ông mô tả là ” Bàn tay của Chúa”, bàn thắng thứ hai, kỳ diệu, được bình chọn là đẹp nhất trong lịch sử Giải bóng đá thế giới và là “bàn thắng của thế kỷ”.

–04/06/1989-Trên quảng trường Thiên An Môn, quân đội Trung Quốc đã đàn áp đẫm máu phong trào biểu tình diễn ra từ ngày 15/4. Số người chết liên quan đến các sự kiện này dao động trong khoảng từ 241 đến 7.000 tùy vào các nguồn.

–21/06/1990-Tại Iran, một trận động đất mạnh 7,7 độ richter đã khiến từ 35.000 đến 50.000 người chết và 400.000 người mất nhà cửa. Chính phủ buộc phải chấp nhận sự giúp đỡ từ kẻ thù Iraq và Hoa Kỳ.

–22/06/1990-Sáu tháng sau khi Bức tường Berlin sụp đổ, trạm kiểm soát “Checkpoint Charlie” nằm giữa phía đông và phía tây thành phố chính thức bị dỡ bỏ.

–30/06/1991-Sau 43 năm, chế độ phân biệt chủng tộc apartheid đã bị xóa bỏ ở Nam Phi nhờ quyết tâm của Nelson Mandela, được ra tù vào ngày 11/02/1990.

–25/06/1997- Ngày mất của Jacques-Yves Cousteau, nhà thám hiểm và làm phim dưới đáy biển, –Jacques-Yves Cousteau (11/6/1910 – 25/6/1997) là một sĩ quan hải quân và nhà thám hiểm hải dương học người Pháp, đạo diễn năm 1976 của bộ phim tài liệu “Cuộc thám hiểm dưới Đáy Biển”, ông thuật lại chuyến thám hiểm của mình tới Nam Cực trên tàu Calypso. Với biệt danh ” thuyền trưởng Cousteau”, “JYC” hoặc “Pasha” hạm trưởng, ông được biết đến vì đã cải tiến với Émile Gagnan nguyên lý của bộ đồ lặn tự động với việc phát minh ra bộ giảm áp mang tên họ, một bộ phận thiết yếu của thợ lặn hiện đại.

–19/06/2000 -Thi thể của 58 người Á Đông (Việt Nam) nhập cư bất hợp pháp chết vì ngạt thở được phát hiện trong một chiếc xe tải ở Dover, Vương quốc Anh.

- 01/06/2008 – Ngày mất của nhà sản xuất quần áo nữ nổi tiếng người Pháp Yves Saint-Laurent, công ty của ông bao gồm cả những công ty may mặc thời trang cao cấp ở Paris và quần áo may sẵn; ông bị vỡ nợ, và năm 1993 Elf đã mua lại, công ty do nhà nước Pháp sở hữu 80%.

–21/06/2008-Bão Fengshen gây sóng lớn ở Philippines, đánh chìm phà Princess of the Stars-Công Chúa của những Vì Sao- ngoài khơi đảo Sibuyan. Số người chết là hơn 800 nạn nhân.

-  01/06/2009-Một chiếc Airbus A330 bay từ Rio de Janeiro đến Paris đã biến mất giữa Đại Tây Dương, làm 228 người thiệt mạng. Chỉ có 153 thi thể được tìm thấy hai năm sau đó. Một tấm bia tưởng nhớ các nạn nhân được dựng ở Nghĩa địa Père-Lachaise.

–25/6/2009- Ngày mất của ca sĩ, nhà soạn nhạc, vũ công và diễn viên người Mỹ Michael Jackson (sinh ngày 29/8/1958), tác giả của các albums “Thriller”, “Bad”, “Dangerous” và “Invincible”.

–18/06/2015 – Kỷ niệm 200 năm Trận chiến Waterloo, với sự tái tạo ngoạn mục tại chính địa điểm diễn ra sự kiện.

–06/03/2016- Ngày mất của võ sĩ quyền anh người Mỹ Mohamed Ali (tên khai sinh là Cassius Clay vào ngày 17 tháng 1 năm 1942), được biết đến nhờ những thành tích thể thao cũng như sự tỏ thái độ rõ rệt chống lại Chiến tranh Việt Nam và nạn phân biệt chủng tộc.

-28/06/2019- Giữa một đợt nắng nóng, kỷ lục nhiệt độ cao ở Pháp là Gallargues-le-Montueux, vùng Gard, với nhiệt độ 45,9°C lúc 4:21 chiều.

-06/12/2020- Cảnh sát Garett Rolfe giết người Mỹ gốc Phi Rayshard Brooks -đang cố chạy trốn sau khi bị bắt. Thảm kịch này khơi lại các cuộc biểu tình của phong trào “Black Lives Matter”.

-15/06/2020-COVID-19: Tại Trung Quốc, thủ đô Bắc Kinh, tình hình được ghi là “cực kỳ nghiêm trọng” với thêm 27 ca. Tại Pháp, tình hình được coi là đã được kiểm soát với 152 ca mới được xác nhận trong 24 giờ. Tại Ấn Độ, 11.000 ca mới được ghi nhận trong ngày 15/6.

–17/06/2022 -Tại Clisson, từ 17 đến 19/6 và từ 24 đến 26/6/2022, lễ hội Hellfest của âm nhạc kích động mạnh (hard rock, heavy metal, black metal, hardcore punk, v.v.) trở thành lễ hội lớn nhất nước Pháp với 420.000 mục.

–27/06/2022- Khoảng 50 người di cư được phát hiện chết trong một chiếc xe tải ở San Antonio, Hoa Kỳ, chết ngạt đó nắng nóng quá mức.

–Tháng 6 năm 2026 Giải vô địch bóng đá nam thế giới lần thứ 23 sẽ diễn ra vào tháng 6 và tháng 7 năm 2026, tại Bắc Mỹ, tại 16 thành phố khác nhau của Hoa Kỳ, Canada và Mexico. Sẽ có 48 đội tham dự thay vì 32 như trước đây.

Tháinữlan Sưu tầm & Dịch