Xuân Nhật Hữu Cảm 春日有感 - Trần Quang Khải

1. Bản chữ Hán của bài thơ: 

春日有感 一.          Xuân Nhật Hữu Cảm 1.

雨白肥梅細若絲,    Vũ bạch phì mai tế nhược ty,

閉門兀兀坐書癡。 Bế môn ngột ngột tọa thư si.

二分春色閒蹉過,    Nhị phân xuân sắc nhàn sai quá,

五十衰翁已自知。 Ngũ thập suy ông dĩ tự tri.

故國心還飛鳥倦， Cố quốc tâm hoàn phi điểu quyện,

恩波海濶縱鱗遲。 Ân ba hải khoát túng lân trì.

生平膽氣輪囷在,    Sinh bình đãm khí luân khuân tại,

醉倒東風賦一詩。 Túy đảo đông phong phú nhất thi. 

春日有感 二.           Xuân Nhật Hữu Cảm 2 

月色微微夜向闌， Nguyệt sắc vi vi dạ hướng lan,

東風特地起春寒。 Đông phong đặc địa khởi xuân hàn.

翻空柳絮黏高閣， Phiên không liễu nhự niêm cao các,

攪夢湘筠撲畫欄。 Giác mộng tương quân phốc hoạ lan.

被物潤從天外雨， Bị vật nhuận tòng thiên ngoại vũ,

驚心紅褪昔時顏。 Kinh tâm hồng thối tích thời nhan,

袪愁賴有三杯酒， Khử sầu lại hữu tam bôi tửu,

撫劍悠悠憶故山。 Phủ kiếm du du ức cố san.

陳光啓                     Trần Quang Khải. 

NGHĨA 2 BÀI THƠ: 

BÀI 1,

Mưa xuân trắng xóa phơi phới như tơ làm tươi tốt mấy cành mai, một thư sinh mọt sách đóng cửa ngồi trơ mà nhìn ra ngoài. Hai phần ba xuân sắc đã trôi qua một cách vô ích, Lão già năm mươi già yếu tự biết sức mình. Tấm lòng đối với cố quốc thì như cánh chim bay đà mõi, Còn ơn Vua thì rộng như biển nên chưa kịp vươn vẫy để cố bơi. Cái đãm khí của bình sinh vẫn còn sừng sửng đó, nên say khước dưới gió xuân vẫn làm nốt một bài thơ ! 

BÀI 2:

Bóng trăng mờ ảo nhạt dần vì trời sắp sáng, gió xuân có Ý mang cái lạnh của sáng mùa xuân đến, những cành liễu bay lộn trên không phất vào gác cao, những cành trúc đập vào lan can làm tỉnh giấc mộng xuân. Muôn vật được tưới gội nhờ mưa từ trời đổ xuống, giật mình vì dung nhan ngày cũ đã phai tàn. Đành chỉ mượn ba chung rượu để tiêu sầu, và chỉ còn biết vuốt ve kiếm báu mà nhớ đến sông núi xưa vằng vặc đã qua rồi ! 

DIỄN NÔM:

CẢM XÚC NGÀY XUÂN

BÀI 1:

Mai đẹp mưa xuân gội trắng ngần,

Thư sinh trong cửa dạ lần khân.

Hai phần xuân đã qua hơn nửa,

Năm chục già đà tự biết thân.

Cố quốc chút lòng chim cánh mõi,

Ơn Vua tợ biển cá đuôi sần.

Bình sinh đởm lượt còn hun đúc,

Say khướt gió xuân vẫn họa vần! 

BÀI 2.

Ánh trăng mờ chiếu báo đêm tàn,

Se lạnh hơi xuân gió sớm sang.

Phe phẩy liễu cành vương gác tía,

Phất phơ trúc nhánh vướng lan can.

Tốt tươi vạn vật nhờ mưa móc,

Già cỗi một lòng nhớ sắc nhan.

Đành mượn tiêu sầu ba chén rượu,

Vuốt thanh kiếm báu nhớ giang san ! 

Đỗ Chiêu Đức