Đường vào JP Getty Museum, Los Angeles.
Nếu nước Pháp có Viện Bảo Tàng Nghệ thuật Louvre, thì California của nước Hoa Kỳ có Viện Bảo tàng Nghệ thuật J.Paul Getty, là một kiến trúc của J. Paul Getty Trust. Ở kích thước nhỏ hơn Louvre, nhưng Viện Bảo tàng Nghệ thuật JP Getty mang tầm cở một trong những viện bảo tàng lớn của xứ Mỹ, nhất là của những tiểu bang miền tây Hoa Kỳ. Getty lưu trữ các tác phẩm nghệ thuật Miền Tây có từ thời kỳ Trung Cổ cho đến giai đoạn Hiện Đại. Khoảng 1,3 triệu du khách thăm viếng mỗi năm khiến cho Getty trở thành một trong những viện bảo tàng được du khách thập phương đổ về đây xem tranh nghệ thuật nhiều nhất tại Hoa Kỳ.
Bảo tàng Getty rộng lớn, gồm 9 tòa nhà.
Nếu so với các viện bảo tàng khác trên thế giới thì Getty Center thuộc về loại nhỏ về phương diện các bộ sưu tầm, tuổi tác, và kích thước. Nhưng về nghệ thuật kiến trúc của tòa nhà thì kiến trúc sư Richard Meier đã tạo nên một kiệt tác nhân loại khi sử dụng đá travertine, kính và nhôm trong 13 năm để tạo nên một công trình xây cất rất mỹ thuật. Bảo Tàng Viện J. Paul Getty hay còn gọi tắt là Viện Bảo Tàng Getty, hay ngắn hơn "Getty", ở thuở ban đầu chỉ là một ngôi biệt thự mang phong cách La Mã ở vùng biển yên bình Malibu, nơi trưng bày bộ sưu tập sở hữu cá nhân của nhà tỉ phú trong ngành dầu. Getty là, theo đúng nghĩa, một bảo tàng nghệ thuật ở California nằm trên hai cơ sở: Trung tâm Getty (tọa lạc ờ vùng Santa Monica có trường đại học UCLA, vùng Beverly Hills, Brentwood, Westwood, Mulholland Drive,...) và Getty Villa (Malibu), J. Paul Getty là một không gian lý tưởng cho các bộ sưu tập (collection of arts) đặc trưng nghệ thuật phương Tây từ thời Trung cổ cho đến nay. Vị trí thứ hai của hệ thống Bảo tàng, Getty Villa, nằm trong khu Pacific Palisades, vùng biển hữu tình Malibu, cũng là một nơi đáng chú ý với các tác phẩm trưng bày nghệ thuật có từ thời cổ đại Hy Lạp, La Mã, và Etruria. Hai cơ sở của hệ thống JP Getty, Santa Monica và Malibu sách nhau khoảng 20 miles, lái xe men theo Pacific Coast Highway dọc hai bờ biển trứ danh của Nam Cali mát rượi tâm tư vào mùa thu tháng mười, thời gian không lâu chừng khoảng 15 phút phóng xe ô tô con.
Anh Phạm Lưu Đạt vốn mê âm nhạc cổ điển, anh xử dụng guitar và violon, anh thích thú với kịch nghệ opera, và nhất là có đam mê xem tranh hội họa nghệ thuật. Getty có nhiều khi mượn hay mua tranh từ các nơi khác về, như từ Âu châu,... Nếu chúng ta xem tranh online, thì không thỏa tính hiếu kỳ, do đó nhiều du khách muốn xem tận mắt tranh của những họa sĩ như Monet, Manet, Degas, Renoir, Cézanne, Seurat, Sisley, Gauguin hay Van Gogh,... Nhà văn sinh hoạt trong nhóm NATV, Karen Trịnh Thanh Thủy, khi học major business tại đại học, nhưng cô lấy thêm các lớp hội họa, bởi vì cô muốn viết chuyên đề về phê bình hay tham luận về tranh hội họa, cô vốn mê xem tranh nghệ thuật. Trong Hội NATV còn có họa sĩ Lưu Anh Tuấn, người mê tranh hơn xơi cơm, khi vẽ tranh chị phu nhân Mindy Lưu cho biết anh sút vài pounds là chuyện thuờng, bởi vì anh bỏ ăn trưa, hay quên luôn cử ăn chiều. Hội trưởng Chris Chi thì mê bộ môn nhiếp ảnh, anh đề nghị tháng 10 mùa thu Hội NATV sẽ tổ chức thăm viếng Bảo Tàng Viện JP Getty vùng Santa Monica trước, cơ sở Getty Villa ở Malibu sẽ thăm bận sau, sang năm 2016. Bên ngoài xem tranh nghệ thuật, hội viên NATV có thể chụp ảnh ở các vườn hoa mỹ miều xung quanh Bảo tàng viện, rồi ăn trưa ở picnic areas. Getty không thu vé vô cửa nhưng lại thu lệ phí đậu xe, 10 đô Obama cho mỗi xe. Họa sĩ Lưu Anh Tuấn, NAG Lý Thanh Tùng và NAG Chris Trần vác 3 chiếc van chờ lối "sardine pack" khoảng 20 người vừa vui, vừa đỡ lái xe. Các xe khác nên "fully packed up". Nhà người viết đến Getty Center có lẽ gần nhất, 15 phút lái xe. Anh nghệ sĩ web designer Lưu Đạt hẹn pick up cho hitchhike. Ở điểm hẹn OC các xe địa phương nên pick up thân hữu lên xe cùng đi. Hy vọng quý anh chị Lê Văn Khoa và chị Ngọc Hà, NV. Trịnh Thanh Thủy, Nguyễn Huy Quang + NV. MĐHT, Nguyễn Bá Thảo và chị Hảo, Nguyễn Đình Hải và chị Liên, Hồng Tước, Peter Morita, Dương Viết Điền, Nghiêm Tú Lan, Quế Hương, Jadou Nguyễn, Ngọc Long, Như Nguyệt, Băng Tâm, Khánh Lan, Mạnh Bổng, ThụyVy,... sẽ tham gia du ngoạn JP Getty mùa thu tháng 10 này. Phạm Lưu Đạt là người du lịch Âu châu, Bắc Mỹ và Á châu thật nhiều lần. Từ khi anh gia nhập Hội NATV, anh đề nghị nên tổ chức chung vui đi du ngoạn nhóm và đi thăm bạn bè đau yếu như NS. Lam Phương, chị Lê Trọng Nguyễn Nga, NV. MĐHT,... và chuyền cruise Sóng Phương Nam có GS. Lưu Trung Khảo và cô Kim Anh hiện diện. GS. Khảo trải qua những lúc đau yếu, để thay đổi gió Ensenada hay phong thủy Riviera Maya (Yucatán coastlines) biết đâu chả mấy chốc thầy như ông Arnold Schwarzenegger thì sao nhỉ?
Trở lại chủ đề, trụ sở Getty Center được thiết kế bởi kiến trúc sư Richard Meier là khuôn viên rộng 750 mẫu ở sườn đồi núi Santa Monica. Getty Center là nơi trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật khổng lồ trong 4 gian phòng triển lãm nhưng cũng chỉ chiếm một phần nhỏ của diện tích chính. Tổng cộng khu vực này gồm cả thẩy 9 tòa nhà. Công trình được hoàn tất năm 1997 với chi phí lên đến 1,3 tỉ mỹ kim hoàn toàn do quỹ từ thiện của cố tỉ phú J. Paul Getty tài trợ. Vị trí thứ hai Getty Villa cũng là nơi nên chúng ta ghé mắt qua xem, nó là một Viện Bảo Tàng Nghệ Thuật theo phong cách cổ La Mã ở Malibu, California.
Trung tâm Getty
Vị trí đầu là Trung tâm Getty vốn có một lịch sử thật đáng khâm phục về lòng từ thiện của một danh nhân thế giới. Trung tâm được sáng lập do lòng say mê và yêu mến nghệ thuật của ông Jean Paul Getty, một tỉ phú về ngành dầu kỹ nghệ. Theo ông, nghệ thuật có ảnh hưởng rầt nhiều đến đời sống nhân loại, hay đến nền văn minh của xã hội, nên để giúp xã hội phát triển, theo hướng cao đẹp chân thiện mỹ, do đó ông quyết tâm đem nghệ thuật giúp cho quần chúng dù là người giàu cũng như nghèo đều có cơ hội đồng đều chiêm ngưỡng, học hỏi từ các kiệt tác nghệ thuật của thế giới. Do vậy các cơ sở Getty không thu vé vô cửa của du khách, mà chỉ thu lệ phí chỗ đậu xe, cho phần nào trang trải những phí tổn điều hành cơ sở. Ông bắt đầu sáng lập Bảo Tàng Viện J. Paul Getty Museum vào năm 1953, một bảo tàng ban sơ rất nhỏ bé, nằm trong lâu đài của ông tại Malibu. Vào những năm đầu bảo tàng viện là những sưu tập những thứ đồ cổ của Hy Lạp và La Mã (Hy La), các đồ trang trí nội thất của xứ Pháp từ thế kỷ 18, và những bức tranh hội họa nổi tiếng thế giới thời Trung Cổ. Sau này bên cạnh các đồ sưu tầm là lối kiến trúc kiểu Hy La thời Trung cổ cùng với khu vườn trang trí đầy tính nghệ thuật cỗ đìển của các vua chúa thời xa xưa, ông J. Paul Getty đã xây dựng được một một công trình đóng góp rất lớn về lãnh vực nghệ thuật phục vụ cho nhân loại.
Khi ông Getty qua đời, tài sản ông được thực hiện theo di chúc của ông để lại, tức được sung vào công quỹ Getty, sau đó Nhóm quản trị Getty tìm cách để cống hiến thêm vào nghệ thuật bằng cách xây dựng và phát triển bảo tàng viện và đưa ra thêm hàng loạt các chương trình mới mẻ khác. Trung tâm Getty được đưa vào kế hoạch xây dựng vào thời kỳ thập niên 1980, khi một phần bất động sản tại vùng Brentwood thuộc thành phố Los Angeles được nhóm quản trị quỹ JP Getty mua lại và giao cho công ty kiến trúc của Richard Meier & Partners xây cất. Năm 1997, Trung tâm Getty mở rộng cửa đón chào khách thập phương và khách địa phương, giá vào cửa, hihi... như đã nói hoàn toàn miễn phí. Nên nhớ Bảo tàng viện Louvre Paris của Pháp thu vé vào cửa là 15 €uros cho mỗi du khách hay xấp xỉ 18 đô xanh Obama. Có lẽ vì lý do này mà theo các bảng thống kê, cơ sở bảo tàng Getty tại Los Angeles, tiểu bang nắng ấm quanh năm Callifornia có hơn một triệu du khách tìm đến để viếng thăm hằng năm và là một trong những viện bảo tàng thu hút du khách nhiều nhất tại Hoa Kỳ, cũng như ở Bắc Mỹ châu. Nhóm anh chị em Hội NATV Nam Cali lại ở gần hệ thống Bảo Tàng Viện JP Getty, mà hong đi thăm viếng 2 cơ ngơi có những kiệt tác nghệ thuật quý báu này, thì uổng phí của giời quá sá!
Văn hóa Hy La cổ đại thuở 40 TCN
Viện bảo tàng J. Paul Getty là một trong những viện chuyên về nghiên cứu hàng đầu trong lãnh vực nghệ thuật (có sách ghi nhận tên Viện Nghiên cứu Getty). Viện bảo tàng này được khai trương vào ngày 16/12/1997, do Hội J.Paul Getty làm chủ và quản trị. Getty là một bảo tàng viện có nhiều họa phẩm đặc biệt nhất trong các viện bảo tàng nghệ thuật trên hoàn vũ, bao gồm các tác phẩm của các danh họa Van Gogh, Monet, Manet, Renoir, Cézanne,... nhờ vào ban quản trị JP Getty bỏ tiền ra mua lại các họa phẩm giá trị làm nổi bật tên tuổi của Viện J. Paul Getty. Nói về cấu trúc của viện bảo tàng thì chính nó phản ảnh như một công trình nghệ thuật mang nét đẹp trong và ngoài thực sự. Thật vậy, Trung tâm Getty được thiết kế theo phong cách cấu trúc nổi tiếng của thế giới. Có lẽ yếu tố quan trọng nhất của các Trung Tâm Getty là địa thế trên đỉnh cao của dãy núi hùng vĩ Santa Monica hay bờ biển núí đồi Malibu xinh đẹp. Từ các khu này, du khách có thể ngắm nhìn bức tranh toàn diện của thành phố Los Angeles, đưa mắt hướng về bờ biển Thái Bình Dương nơi có nước Việt Nam ta, xoay lại hướng tây bắc là cả một thung lũng vĩ đại San Fernando Valley, phía bờ đông là các dãy núi San Gabriel của thiên nhiên đẹp mắt, hãy kể thêm chạy xe hóng mát ban chiều trên con lộ hữu tình PCH men theo hai bờ biển Santa Monica và biển Malibu, những bờ biển California đẹp tuyệt vời. Chưa hết, đệm thêm tí ti văn chương tả cảnh trí nhé, nào những căn biệt thự với lối kiến trúc độc đáo thời đại Hy La làm nổi bật nét tranh sơn dã thiên nhiên của vùng núi cùng với sự tinh xảo, đặc sắc của nghệ thuật và văn hóa cổ đại thuở Hy La, đã chìm vào dĩ vãng xa xăm đối với thiên niên kỷ 21 của chúng ta. Ôn lại ngày trước với văn hóa Hy La cổ đại thuở 40 TCN, có các đế chế hay những danh nhân như vua Julius Caesar, nữ hoàng Cleopartra, vua Pharaoh, vua Ptolemy,... nay còn đâu hay chỉ còn "dấu xưa xe ngựa hồn thu thảo" trên đỉnh cao Jean Paul Getty?
Nhìn chung trên hoàn vũ, chúng ta có thể kể ra 9 viện bảo tàng nghệ thuật hàng đầu trên thế giới như sau:
1/ Viện bảo tàng Louvre, Paris, Pháp
2/ Bảo tàng Vatican, Rome, Ý
3/ Bảo tàng nghệ thuật Metropolitan, New York, Mỹ
4/ Trung tâm J.Paul Getty, Los Angles, California, Mỹ
5/ Viện bảo tàng D'orsay, Paris, Pháp
6/ Phòng trưng bày nghệ thuật Uffizi, Florence, Ý
7/ Viện nghiên cứu nghệ thuật Chicago, Illinois, Mỹ
8/ Thánh địa Mecca đương đại: Viện bảo tàng Tate, London, Anh
9/ Viện bảo tàng Prado, Madrid, Tây Ba Nha.
Xét qua 9 viện bảo tàng nghệ thuật hàng đầu trên thế giới, xứ Pháp chiếm 2, Ý chiếm 2, nước Mỹ sinh sau đẻ muộn màng, the youngest baby, nhưng chiếm 3, có lẽ "mạnh nhờ gạo bạo vì tiền", có tiền mua tiên, mua tranh đâu phải là khó nhỉ? Trung tâm J. Paul Getty, Los Angles, California, của xứ Mỹ do tổ hợp JP Getty luôn luôn vươn lên trong phạm vi tranh nghệ thuật như ước mơ của vị tổ sáng lập tên Jean Paul Getty (sinh ngày 15 tháng 12, 1892 – mất ngày 6 tháng 6, 1976). Theo Sách Kỷ Lục Thế Giới Guinness năm 1966 thì ông là người (cá nhân) giàu nhất thế giới. Năm ấy tài sản của ông trị giá $1.2 tỉ mỹ kim, đến năm vừa qua (2014) thì tài sản của quỹ JP Getty lên đến $8.7 tỉ mỹ kim. Từ công ty chính Getty Oil Company, qua nhiều doanh vụ mua bán công ty Lukoil mua lại và cho ra nhãn hiệu dầu xe GPM (Getty Petroleum Marketing), rồi lại qua tay công ty Veedol chủ thương hiệu dầu xe Castrol. Rồi Texaco mua cả Getty Oil (Los Angeles, California), Texaco cho ra thương hiệu Pennzoil. Bạn đã từng đổ nhớt xe, bóng hình ông JP Getty lãng vãng quanh xe mình đấy, hihi… à, thì ra vậy.
Hẹn nhau mùa thu tiết tháng 10 mát mẻ man mác tâm tư khi lá rụng nhiều ngoài đường và trên không có những đám mây bàng bạc, xin hẹn gặp gỡ buổi lunch dịp Autumn picnic của Hội NATV trên đỉnh cao Jean Paul Getty nhé ! Bye-bye...
Trần Việt Hải
Xem link JP Getty Museum, Los Angeles:
Bảo Tàng Viện J. Paul Getty Museum được thánh lập vào năm 1953, một bảo tàng bé nhỏ, nằm trong lâu đài của ông Paul Gett tại Malibu.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét