Mưa Rơi Trong Thơ Nhạc - Phần 1

Em yêu đấu,

Trời Cali đang vào mưa làm anh nhớ mùa mưa hè Sàigòn, trời mưa dai dẳng khi bên ngoài nền trời tối om vào 9, 10 giờ đêm, ngồi trong căn phòng ngủ quen thuộc anh nghe bài tình ca buồn da diết: "Il pleut dans ma chambre" của nhạc sĩ Charles Trenet, mưa rơi rỉ rả, mưa buồn hiu thấu nỗi lòng bên tiếng hát từ điã nhạc 33 tours xa xưa ngày nào của cô Yvonne từ Paris gởi về cho, nhạc dâng lên trong hồn đắm chìm trong nỗi nhớ nhung nhiều về em:

"Il pleut dans ma chambre

J'écoute la pluie

Douce pluie de septembre

Qui tombe dans mon lit

Le jardin frissonne toutes les fleurs ont pleuré

...

Pour la venue de l'automne

Et pour la fin de l'été

Mais la pluie fredonne

Sur un rythme joyeux

Tip et tap et tip top et tip

Et tip tip et tip

Et tip top et tap..."

Anh còn nhớ mùa mưa SàiGòn năm xưa, mưa đêm cho trời mát lạnh và tháng 9 cuối hè cho anh nhớ đôi ta sống trong cái thàng phố đó, em ở đầu này đường Trần Hưng Đạo và anh từ hướng kia đường Lê Thánh Tôn mà nỗi lòng sao bồi hồi theo từng nhịp mưa rơi, nghe sao lòng buồn tênh, buồn như lời ca của Charles Trenet mà thi sĩ Thụy Vy từ Paris đã chuyển ngữ ca khúc sang lời Việt ngữ:

"Nghe tiếng mưa rơi trong phòng tôi

Mà như mưa ngập hồn tôi

Mưa nhẹ bay tháng chín nhớ nhung

Như rơi trên giường

Mưa bay cho hoa đẫm ướt lệ rơi

Cho vườn hoa thêm giá băng

...

Mưa cho mùa thu tới

Mưa mãi tận hè miên man

Nhưng tiếng mưa khẽ rơi

Mưa như âm điệu vui tươi

Tí tách khẽ rơi

Tí tách khẽ rơi

Tí tách khẽ rơi..."

Mưa mang bản chất buồn lâng lâng dâng lên trong tâm tư, mưa rơi và rơi mãi như hắt hiu bên ngoài, mưa cho đường khuya ẩm ướt, khi ánh đèn đường loe loét màu vàng vọt nhạt nhoà không còn thấy rỏ nữa, vì mưa rơi như phố vắng thưa người. Rồi sau đó anh cho chạy bài "Phố Vắng Em Rồi" của Mạnh Phát, chiếc máy hiệu Philips cổ điển năm nào dâng lên giọng ca Thanh Phong mang vẽ hờn trách và anh nghe hồn lắng đọng theo từng lời ca sao mà thắm thía nhìn cơn mưa hồn nhiên ngoài kia vẫn làm mình dâng tràn hồn tê tái, mà lắm lúc anh nghĩ các nhà thơ, văn sĩ hay nhạc sĩ họ thích đam mê, họ cảm nhận sự lãng mạn để từ đó hứng lấy nguồn thơ, văn hay nhạc. Thật đúng, anh nghĩ là vậy:

"Mưa khuya hắt hiu xuyên qua mành, tình ngăn cách rồi.

Đêm qua trắng đêm mơ thương hình bóng cũ xa xôi

Em ơi! bước đi xa nhau rồi ngày vui đâu còn,

Đèn vàng nhòa sương chưa tắt,

Khu phố xưa lạnh buồn tênh...."

Song song với cảm giác vắng em khi xác pháo nhuộm đỏ sân nhà ai lại là cõi lòng cô liêu tan tác trong hồn anh, thi sĩ Hoàng Ngọc Liên dâng sầu qua 4 câu thơ bi ai, hồn bâng khuâng tâm tư băng giá khi "Phố Vắng Em rồi":

“Em đi pháo đỏ lên màu mắt

Tình cũ, thề xưa, lỡ hẹn rồi

Phố vắng như hồn anh giá lạnh

Gió vàng tâm sự nhớ thương thôi!"

Như hôm nào em sang sông, mộng lòng chín đỏ như pháo vui hồng thắm nhà ai, để anh cuộn mình trong chăn sưởi ấm con tim lạc lõng, và cho anh bao trống vắng, bao nuối tiếc tháng ngày cũ, bao buồn vơi khi cơn mưa tràn về thấu lạnh tâm hồn:

"Pháo tiễn người, tình ta đã cũ

Anh cuộn mình ủ rũ buồn vơi

Mưa rơi trĩu nặng, lòng ảo não

Thôi rồi tan tác tình sầu rơi!"

(thơ VHla)

Mưa tiếp tục rơi, và rơi thêm cho hồn anh thêm băng giá cho vần thơ ngày cũ dâng tràn xót xa. Cảm nhận cái lạnh giá u hoài từ cơn mưa Paris hay mưa Los Angeles bên ngoài hay cơn mưa trong lòng ngày xưa, tương tự như hồn thơ nặng trĩu tâm tư gợi nhớ hiện về:

"Long lanh bong bóng mưa rơi

Giọt rơi chấm phá rã rời trong tôi

Nghe như tiếng pháo đơn côi

Sang ngang ai nỡ đành thôi duyên mình"

(thơ VHla)

Bên ngoài không gian trở nên giá buốt, mưa cho cuộc tình thêm mong manh, thêm đơn côi. Nếu mưa trong nhạc Mạnh Phát cho hồn anh trống vắng thì nhạc sĩ Diệu Hương nhắc ta cơn mưa lòng buông nỗi nghẹn ngào, chứa chan nhiều lưu luyến qua bài ca: "Mưa Còn Rơi Mãi Vì Ai":

"Này em có nghe tiếng mưa

Mưa rơi bến mang bên thềm

...

Mưa trong từng nỗi nhớ

Ta không còn tuổi thơ

Riêng một mình lặng lẽ trông chờ... "

Mưa cho nước mắt lăn dài, mưa cho ánh mắt u hoài, em ơi! Này em hỡi, nếu có ra đi vì duyên mình chẳng đặng, định mệnh khắt khe của kiếp nhân sinh khi mà bao năm nhìn mưa lặng lẽ rơi cuốn theo dòng đời, sao lại có chuyện tình mình buồn thế, em nhỉ:

"Sầu dâng có ai biết chăng

Cô đơn ta trong thầm lặng

Hạt mưa lấn theo nỗi buồn

Từng ngày dài qua năm tháng

Vì sao tiếng mưa rơi hoài

Giọt nước mắt tuôn đêm dài

Mưa còn rơi mãi vì ai?"

Mưa rơi phố nhỏ âu sầu, mưa trong khúc ca "Mưa Phố Cũ" của Ngọc Diễm Paris khi phím đàn dâng cung buồn của chiều xưa:

"Mưa vẫn rơi,

Trên những con đường ngày xưa ta đã qua.

Mưa cứ rơi,

Phố vắng u sầu; giờ đây em thiếu ta."

Mưa năm nào ta đưa nhau về như lời ca của nhạc Nguyễn Ánh Chín mà ca sĩ Thanh Mai vang lời ca trong khuôn viên sân trường đại học, em còn nhớ không ?:

"Đêm mai ai đưa em về

Mình em trên hè phố vắng

Đêm mai ai đưa em về

Mắt em lệ ướt long lanh"

Mưa ơi, sao mưa rơi mãi, mưa nỡ cuốn trôi kỷ niệm ngày xưa và mưa ghi dấu u buồn chợt về hôm nay, để rồi khi ta xa nhau thì xin em thôi dỗi hờn, thôi muộn phiền, em nhé:

"Đêm mai không ai đưa về

Người ơi xin đừng hờn dỗi

Đêm nay cô đơn đi về

Xin người hãy nhớ tình tôi"

Nếu xa nhau, anh linh cảm cho mùa mưa lại về ướt mắt hoen bờ mi em như "Khi Người Yêu Tôi Khóc", nhạc Trần Thiện Thanh cho cả phố vắng buồn tênh trong từng nhịp tim, hơi thở quyện lấy trong nỗi nhớ của anh ngày nào:

"Khi người yêu tôi khóc trời cũng giăng sầu

Cho từng cơn mưa lũ xoáy trong tâm hồn

Khi người yêu tôi khóc thành phố buồn thiu

Em ơi tôi nói một lần ưu ái trên cung ngà hắt hiu..."

Hôn em trong mưa; Ôi, nụ hôn ướt đẫm bờ mi cho lòng ai dâng hoa, mắt lệ nhạt nhòa trong đắm say, cho ta khúc ca "Khóc Trong Mưa":

"Tiếng mưa rơi đều dưới mái hiên

Giấc mơ ngày xưa nhìn

anh ngồi âm thầm hát khúc yêu đương

Nhớ anh thật nhiều ... có hay chăng ?

Ngẩn ngơ chờ mong đừng quên

tình yêu của em dành mãi cho anh nhé !...

Con tim yêu luôn mong chờ ai luôn nhớ ai ?

Môi hôn đầu tiên trao nhau dưới mưa, nhớ không ?"

Em à, ta yêu nhau khi đời nhiều hạnh phúc, ta đã cho nhau tình nồng nàn khi trao lời tình tự đầy ái ân ngày xưa. Phút chia tay, mưa rơi cho câu giả từ quên lãng, anh mời em nghe lại bài "Mưa Chiều Phố Nhỏ", nhạc Huỳnh Nhật Tân sáng tác mà nỗi lòng sao lại buồn rơi:

"Trên con phố nhỏ đường chiều mưa bay

Hạt mưa rơi cho vỡ nát tim này

Ngày anh đến cớ sao nhiều nước mắt

Em đã về để lại nỗi cô đơn.

Trên con phố nhỏ đường chiều giăng mưa

Còn không em bao nỗi nhớ đong đầy

Lời ân ái đã theo người đi mãi

Câu giã từ người không nói bao giờ."

Bài ngợi ca chiều mưa khác, khi mưa rơi, rơi mãi còn rơi, rơi cho xao xuyến hồn ta, rơi cho vấn vương kỷ niêm. Khúc ca du dương của cơn mưa khi chiều về nhà em và khi mưa rót sầu dâng tâm tư. Bài "Mưa Chiều Kỷ Niệm" nhạc phẩm của Duy Yên và Quốc Kỳ quyện thấm hồn đôi ta, để mình bên nhau yêu đương, cho mưa giăng ướt lối về nhà ngày nao:

"Nhớ chiều nào anh đến thăm em

Hai bên đường phố đã lên đèn

Mưa xuân giăng giăng mờ trắng khung trời

Ngồi bên nhau lưu luyến

Mưa thấm ướt đôi bờ vai"

Trong cái âm hưởng của nhạc mưa như trên, bài "Mưa Chiều" của nhạc sĩ Anh Bằng đưa hồn hai ta vào chất ngất hồn nhạc cô liêu:

"Lang thang trên phố dưới cơn mưa chiều

Bước chân dầm mưa trống vắng cô liêu

Từng vòng tay đầy ôm ấm tình yêu

Em vẫn như chim nhỏ ban chiều

Lòng mình bây giờ hoang vắng lẻ loi

Trăm dối gian xin trả cho người

Giờ chỉ còn tiếng buồn mưa rơi..."

Lời thơ của thi nhân Ngọc My về cơn mưa gọi nhớ tình xa qua bài trùng tên, "Mưa Chiều" như mưa giăng khắp lối về cho buồn hiu nỗi lòng:

"Chiều vắng anh mưa buồn giăng khắp lối

Nhìn ngoài hiên nghe cõi vắng cô đơn

Giọt mưa rơi hóa bong bóng bập bềnh

Gợi niềm nhớ về bên trời xa thăm..."

Rồi kế tiếp là nhạc phẩm "Lạnh Trọn Đêm Mưa", nhạc của Huỳnh Anh mà Elvis Phương rót tiếng ca trầm ấm, u buồn theo dòng nước mưa thoảng nhẹ vào hồn anh khi tình ta vào ngã rẽ chia ly:

"Mưa buồn ơi thôi ngừng tiếng

Mưa cho phố nhỏ càng buồn thêm

Mưa rơi gác xưa thêm lạnh vắng

Phòng côi lắng tiêu điều

Đường khuya vắng đìu hiu..."

Để rồi sau này đôi ta quên nhau trong tình trường, mưa có về nhạt nhoà bờ mi em ? Hay mưa hãy rơi xuống cho mắt em thêm u hoài, như dòng lệ nào đã chảy xuống cho tình yêu đôi ta tan vỡ. Những chiều hẹn hò để mưa rơi cho tình mình buồn thêm, dòng nước mưa như đã xóa nhòa ngày tháng cũ để rời xa chúng ta, anh tự vấn mình. Em hãy nghe bài hát "Mưa Buồn Trong Mắt Em" của Lê Xuân Hân nối tiếp sau đây, em nhé:

"Nhẹ thoáng mây bay đem mưa về buồn trong mắt em

Chiều đã dâng lên qua khung buồn tình yêu chợt đến

Như đã bao lần chiều hò hẹn vàng quanh lối xưa

Mình ngồi gần kề nhau dưới mưa

Ðôi môi em ngất ngây lời hứa..."

Trên chiếc xe gắn máy quen thuộc 90 phân khối ngày xưa, anh đưa em về mà hình như vai ướt thấm chiều mưa. Mưa Sài Gòn cho không gian nhạt nhòa rửa đi lớp bụi trần gian, những ưu phiền của thời gian, cho hồn dâng lên kỷ niệm bồi hồi dấu yêu trong thơ của Nguyễn Tất Nhiên, hay trong nhạc của Phạm Duy, "Em Hiền Như Ma Soeur" một thời ta bên nhau, bao lưu luyến ngày ngày hẹn gặp:

"Đưa em về đưới mưa, nói năng chi cũng thừa

Như mưa đời phất phơ, chắc ta gần nhau chưa ?

Tay ta từng ngón tay, vuốt tóc em lưng dài

Đôi ta vào quán trưa, nhắc nhau tình phôi pha..."

Khi người thi sĩ ẩn mình trong tâm tưởng lãng mạn, với tâm hồn yêu đương, Nguyễn Tất Nhiên cho đôi ta cái hoài niệm đưa nhau về dưới mưa qua thi phẩm bất hủ "Đưa em về đưới mưa" đó , để nhắc nhở tình mình xao xuyến bờ môi, cho lòng mình lưu luyến về cơn mưa mà phố xá Sài Gòn tràn ngập nước mưa lầy lội, và cũng Sài Gòn có cơn mưa rào bất chợt cho ướt sủng bờ vai em gầy, em còn nhớ không hở ?:

"...Đưa em về dưới mưa, chiếc xe lăn dốc già

Đưa em về dưới mưa, áo em bùn lưa thưa

Đưa em về dưới mưa, hỡi cô em bé nhỏ

ôi duyên tình đã qua, có bao giờ không xưa ?

Vai em tròn dưới mưa, ướt bao nhiêu cũng vừa

Như ưu tình đã xa, thấm linh hồn em yêu... "

Cũng trong lời thơ Nguyễn Tất Nhiên về mưa trong dĩ vãng chợt về, nỗi ngậm ngùi khi nhìn mưa rơi, Nguyễn Tất Nhiên sáng tác bài "Thà Như Giọt Mưa", nhạc do Phạm Duy, em còn nhớ chiều mưa Biên Hòa để nhìn tượng đá buồn thiu ?:

"Thà như giọt mưa vỡ trên tượng đá

thà như giọt mưa khô trên tượng đá

thà như mưa gió đến ôm tượng đá

có còn hơn không, có còn hơn không

có còn hơn không, có còn hơn không"

Trời mưa cho chúng ta xa nhau, nghe như chạnh lòng vắng xa từ dạo ấy, khi mà Sài Gòn thay tên và chúng ta đã vĩnh viễn xa nhau. Bài thơ của thi sĩ Vũ Đình Trường "Chút Tình Đã Xa" thay cho lời tiễn biệt buồn thêm, kỷ niệm xưa hãy giữ cho những dấu yêu xưa, vì một thời để yêu, một thời để nhớ đã qua rồi..., em à:

"Nằm nghe mưa rớt ngoài hiên

Nghe hồn xao xát chút tình đã xa

Người đi mắt ứa lệ nhòa

Còn trong ta nỗi xót xa nghìn trùng

Sầu xưa chín rụng như sung"

(Vũ Đình Trường, Sàigòn 1975)

Em nhé, mùa mưa năm nào đã cuốn trôi mộng tình của chúng ta, còn chăng là kỷ niệm của Sài Gòn vấn vương thuở nào mà nhạc mưa "Phố Mưa Bay" sẽ tiễn biệt chúng ta để sau đây anh dâng nỗi niềm mưa rơi, để viết thêm cho các bằng hữu thơ văn, và những ai yêu mưa như yêu thơ hay yêu nhạc khi mưa về. Cơn mưa sau cùng cho em được nhạc sĩ Đỗ Quang ngậm ngùi diển tả khi tình yêu chấp cánh bay đi theo thành phố mưa bay:

"Phố mưa bay hôm nào nhớ không em

Bàn chân bước đi trong âm thầm

Và nhớ em đau trong lòng

Khóc thương tình yêu đơn phương

Xin yêu muôn đời mãi không thôi

Yêu làm chi tình yêu cuồng si suốt cơn mê đời

Tình yêu như hóa tan trong gió

Ngàn bông hoa cuốn theo cơn đau

Thôi đành chia tay hỡi người

Giờ đây ta xa nhau rồi."

(nhạc "Phố Mưa Bay", Đỗ Quang)

***

* Mưa rơi như lời tâm sự với các bằng hữu:

Này bạn nhé,

Hằng năm Sài Gòn có tháng 6 đánh dấu không gian vào hè khi trời bắt đầu vào mưa, thi sĩ Nguyên Sa ghi dấu mưa rơi trong thi ca tháng 6 qua bài "Tình khúc Tháng Sáu", được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ thành nhạc, mời bạn hãy lắng nghe tình khúc trời mưa tháng Sáu, bạn nhé:

"Tháng sáu nhạt mưa, mưa ướt mềm vai em

Trời mênh mang xõa kín bờ mi ngoan

Gót bước buồn lây trong gió chiều mưa bay

Hồn bâng khuâng nghe tiếng gọi đam mê

Anh muốn cùng mây giăng kín đường về

Gọi tên em, gọi tên em cho mát bờ môi ấy

Hãy nói bằng đôi môi, bằng tiếng rượu nồng

Mình yêu nhau, mình yêu nhau

Dù trời mưa bay, mưa bay..."

Rồi ca khúc khác là "Tháng Sáu Trời Mưa", cũng được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đưa vào phím nhạc:

"Tháng sáu trời mưa trời mưa không ngớt

Trời không mưa anh cũng lạy trời mưa

Anh lạy trời mưa phong tỏa đường về

Và đêm ơi xin cứ dài vô tận

Đôi mắt em anh xin đừng lo ngại"

Từ mưa hè tháng sáu của Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên đưa chúng ta đến mưa xuân đầu năm của Vương Ngọc Long và Phạm Anh Dũng trong bài nhạc mang âm điêu nghe vi vu, nghe nhẹ nhàng tâm tưởng "Mùa Xuân Nào Có Nhau". Mưa đến bất giác nhắc nhở xuân lại về, mưa cho mai vàng hé nhụy đơm bông, mưa cho lộc may đến nhân dịp đầu năm mới để đôi tình nhân có nhau trong đời:

"Mưa buông mình bất chợt

Trên góc phố hoang tàn

Giữa đêm dài đợi gió

Tình yêu như sao băng

...

Cành mai vàng hé nụ

Lộc xanh biếc ban đầu

Niềm tin yêu chợt sáng

Mùa xuân nào có nhau ?"

Thi nhân Vương Ngọc Long sáng tác tiếp khúc nhạc mưa rơi trên quê hương anh có Hàn giang của Đà Nẵng dấu yêu. Hãy nhìn mưa bay mịt mù, mưa bay nhạt nhòa miên man, mưa về tràn khắp không gian:

"Hàn Giang làng quê ơi

Lênh đênh chiều buông lơi

Câu thơ nào chơi vơi

Dạt trôi đời chiêm bao

Ngậm ngùi bóng trăng xưa

Tiếng hát buồn trong mưa

Cồn cào cơn sóng nhớ

Trên biển tình đong đưa"

Cũng trên sông Hàn đó, bài "Mưa Hàn Giang" được nhạc sĩ Lê Văn Thành soạn thành ca khúc gói ghém kỷ niệm quê hương, nơi nhà thơ Vương Ngọc Long ghi dấu những nhớ nhung ngày xưa để ngày nay khi ngắm mưa rơi chỉ cho thi nhân thêm nỗi ngậm ngùi:

"Mưa rơi trên Hàn Giang

Mưa rơi hồn chơi vơi

Dập dềnh cơn sóng nước

Chèo đưa thuyền buông lơi

Mưa rơi trên Hàn Giang...

Tha phương người lang thang

Nào ai còn nhớ đến ?

Nỗi buồn tôi riêng mang"

Không xa Đà Nẵng bao nhiêu là kinh thành Huế xa xưa. Hồn ai thêm ngậm ngùi nỗi nhớ thương "Mưa Trên Phố Huế", nhạc Minh Kỳ, thơ Tôn Nữ Huệ Khương:

"Chiều nay mưa trên phố Huế

Kiếp giang hồ không bến đợi

Mà mưa sao vẫn rơi rơi hoài

cho lòng nhớ ai ?

Ngày chia tay hôm nao còn đây

Nước trên sông Hương còn đầy

Tình đã xa gió mưa u hoài"

Trong không gian của cố đô Huế, thi nhân Mạc Phương Đình ghi dấu nét đáng yêu khi mưa trên phố Huế trong bài "Huế Gió và Mưa":

"Ta về ghé giữa mùa đông Huế

Nhìn vũng mưa sa, gió lạnh đầy

An Cựu người đi nghiêng gió rớt

Đông ba thuyền nhỏ cúi mưa bay

Gió mưa về ngủ trên thành phố

Nắng bỏ mùa đông với tháng ngày."

(thơ Mạc Phương Đình)

Trời mưa giăng bay để bao nhiêu thi sĩ hay nhạc sĩ đưa tình nhân họ về, dù chỉ trong kỷ niệm cũ khi đưa em về trong mưa, Mạc Phương Đình sáng tác bài "Mưa, Em Về":

"Cuối phố ngọn đèn hiu hắt

Chút buồn soi dấu chân xưa

Muộn màng quên lời từ giã

Em về, đường mưa, đường mưa."

Niềm vui của tình yêu mới đến tựa như đón giấc giao thừa cho tâm hồn rộn rã, cho đôi môi thêm nồng ấm tình trao:

"Mềm môi nụ hôn còn ấm

Chừng như đã giấc giao thừa

Vòng tay ngỡ ngàng câu hỏi

Em về, đường mưa, đường mưa"

Sau Mạc Phương Đình đưa người yêu về ta hãy nghe Mạc Thế Nhân đưa người tình về trong mưa qua ca khúc "Chiều Mưa Anh Đưa Em Về":

"Ngày xưa anh đưa em về

Đường chiều mưa bay giăng lối

Bàn tay đan tay âm thầm ngập ngừng

Mình sánh vai nhau vì có nhau"

Ta nghe lời tình tự của Mạc Thế Nhân mơ ướt đường về dài hơn để tình nồng thắm thêm hơn:

"Chiều xưa anh đưa em về

Đường về xem như mau quá

Chiều nay không ai đưa về

Ðường về nặng bước xa xôi

Từng cánh buồn lạnh lùng

Hạt mưa rơi mưa rớt trong hồn"

Bài ca tôi vốn thích có ít nhiều kỷ niệm trong tôi, nó đến thật êm đềm như hôm nào chiều mưa cản lối em về, mưa về trong trăn trở đầy nhớ nhung, và đó là bài tình ca "Đường Xa Ướt Mưa" của Đức Huy:

"Đêm nay thời gian đứng yên lắng đọng

Cho đôi tình nhân đắm trong giấc mộng

Mưa rơi làm thêm khó câu giã từ..."

Mưa rơi mãi cho nhân thế thêm khó câu giã từ, mưa thêm cho phủ kín đường về. Có phải rằng trời mưa để nhân loại xích lại gần hơn và để tình yêu thêm nồng nàn, thêm ấm áp hay thêm khắng khít ?:

"Vì đường xa ướt mưa

Em muốn anh đưa em về

Sao em không ở lại đây đêm nay

Vì đường xa ướt mưa

Đừng bắt anh đưa em về"

Cali có những cơn mưa phùn phất phơ đầu năm. Tôi còn nhớ có những hôm đứng trên đồi cao vùng đồi núi của thành phố thơ mộng Woodland Hills, những hàng maple đã trụi lá lúc cuối đông, khi mưa phùn lác đác nhẹ rơi, tôi chạnh nhớ Đà Lạt năm nào, để hôm nay ngồi nghe lại khúc ca "Cơn Mưa Phùn" bay qua thành phố nhỏ đầy dấu yêu, đầy hồn thơ trong nỗi nhớ khôn nguôi:

"Cơn mưa phùn bay qua thành phố nhỏ

Hàng cây dật dờ rụng hoa tàn úa

Buồn chìm vào mắt đen người con gái hát một mình

Bài hát buồn như cuộc tình

Cơn mưa phùn bay qua thành phố nhỏ..."

(nhạc Đức Huy)

Mưa phùn có nơi gọi là mưa tấm, nhưng người bạn thi ca mới của tôi tại Canada, nhà thơ Minh Đăng gọi là mưa bụi. Minh Đăng cư ngụ tại nơi có nhiều đồi cao, có nhiều mưa bụi xao xuyến lòng; Ôi, mưa quê người sao nhớ mưa Sài gòn trong thi vị còn đọng lại trong trí nhớ năm nào của nhà thơ Canada này, ta hãy nghe bài "Mưa Bụi Tháng Năm":

"Trời Sài gòn vừa rây mưa bụi nhỏ ?

Tháng năm buồn, em còn nhớ không em ?

Hôm chia ly, mưa thấm nhẹ vai mềm,

Nước mắt em đọng bờ môi giã biệt,

Chút hành trang, anh mang khung trời tiếc,

Suốt một đời mộng cũ vẫn chưa tan..."

Minh Đăng còn cho bài mưa khác khi anh làm người tình ngồi đếm mưa rơi "Ðếm Giọt Mưa" dâng hồn ướt át để nhớ người yêu cũ, cô láng giềng năm xưa:

"Bên cửa ngồi buồn đếm giọt mưa,

Nhớ em, nhắc lại chuyện ngày xưa.

Quen nhau thuở ấy tình thơ dại,

Cô láng giềng ơi, duyên gió đưa !"

Mưa để hướng tâm tư về quê cũ, nhớ lại bao nẽo đường, bao con hẽm lầy lội trên các con phố nhỏ Việt Nam có xóm nghèo chật chội của "Kiếp Nghèo" trong nhạc Lam Phương mà tôi nghe trong nhạc Thanh Thúy buồn vời vợi:

"Đường về đêm nay vắng tanh

Rạt rào hạt mưa rớt nhanh

Lạnh lùng mưa xuyên áo tơi

mưa chẳng yêu kiếp sống mong manh

Lầy lội qua muôn lối quanh

Gập ghềnh đường đê tối tăm

Ngập ngừng dừng bên mái tranh

nghe trẻ thơ thức giấc bùi ngùi"

Mưa thu của nhà thơ Vũ Hoài Mỹ rơi buồn thổn thức, mưa rơi cho tiếng lòng tương tư tình cũ, mưa ray rứt con tim qua bài "Mây Ơi Thôi Đừng Bay":

"...Mây về trĩu nặng hạt mưa thu

Dệt xám không gian trải mịt mù

Tí tách tiếng lòng nghe thổn thức

Giọt buồn da diết lệ tương tư."

("Mây Ơi Thôi Đừng Bay", thơ VHM)

Những nơi chốn nhiều mưa của tôi đó để thi nhân Ngọc An sáng tác bài "Em Về Từ Chốn Nhiều Mưa", lời thơ nghe sao quá cô liêu:

"Nơi ấy mưa nhiều, anh biết không ?

Ðường chiều nước lũ trải mênh mông

Em đi trên xác hoa tàn rụng

Cô đọng hồn em… ngọn sóng lòng...

Em nhớ, em thương, em đợi mong"

Mưa to gió lớn cho kiếp nghèo bao phủ nhân gian, cho khổ lụy những đồng bào đáng thương của tôi ơi ! Con tim nào cho tình yêu ? Con tim nào cho tình thương ? Hay là mưa chuyên chở những giọt nước mắt về trên quê hương đọa đầy, khốn khó ?

"Bão to vần vũ trận cuồng phong

Gió lay cành đổ cây nghiêng ngả

Nước lở tràn bờ những khúc sông !

Mưa như thách thức với trần gian

...

Nhớ giọt mưa nguồn…lệ chứa chan"

(thơ Ngọc An)

Tôi còn nhớ ngày của thuở nhỏ khi cơn mưa dai dẵng trút xuống phố Sài Gòn, rồi đêm về nghe chị Thanh Thúy ca những khúc hát về mưa, sao tâm tư buồn tênh, tôi nhớ rỏ bài "Mưa Rừng" của nhạc sĩ Huỳnh Anh, hôm nay kỷ niệm cũ mang hồn tôi về thuở đầu thập niên 60 khi cơn mưa rừng chỉ còn là niềm nhớ khôn nguôi. Bài ca này bây giờ lại không do chị Thanh Thúy ca, nhưng được bào muội của chị, là chị Thanh Mỹ ca nhân dịp khóa bế giảng các lớp Việt ngữ đón chào mùa hè hay mưa hè đã về:

"Mưa rừng ơi! Mưa rừng!

Hạt mưa nhớ ai mưa triền miên

Phải chăng mưa buồn vì tình đời,

Mưa sầu vì lòng người Duyên kiếp không lâu.

Mưa từ đâu mưa về làm muôn lá hoa rơi tả tơi"

Một nhạc phẩm khác với kỷ niệm tiếng ca của chị Thanh Thúy chinh phục thập niên 60 khi mà tôi có đam mê nghe nhạc và ghi chép lại từng lời ca để tập tành nghêu ngao, hay để hồn lắng đọng theo sự lãng mạn của những thanh âm lưu luyến tâm tư, mà trong các khúc ca của thập niên 60 có "Chiều Mưa Biên Giới", nhạc của Nguyễn Văn Đông, với riêng tôi bài này chị Thanh Thúy ca thật tuyệt vời, và chính nó đã chuyên chở tôi tìm lại kỷ niệm của ngày xưa:

"Chiều mưa biên giới anh đi về đâu ?

Sao còn đứng ngóng nơi giang đầu

Kìa rừng chiều âm u rét mướt

Chờ người về vui trong giá buốt

người về bơ vơ ..."

Tháng 7 gần đến hôm nay, tháng 7 có mưa ngâu, có chuyện tình Ngưu Lang và Chức Nữ, có nhịp cầu Ô Thước, có thơ Hồng Vũ Lan Nhi qua bài "Mưa Ngâu":

"Tháng 7 trời đổ mưa Ngâu

Ngưu Lang, Chức Nữ gặp nhau bồi hồi

Mừng vui, lại cũng lệ rơi

Giọt dài, giọt ngắn, giọt vơi, giọt đầy"

Mưa ngâu cho mối tình thêm sầu, cho giấc mộng thêm dài trong cô đơn, trong nhớ nhung:

"Từng giọt rơi, từng giọt buồn

Gợi trong dĩ vãng chập chờn bóng ai

Qua rồi một thưở mê say

Chỉ còn đây giấc mộng dài... cô đơn."

Thơ của thi sĩ Hồng Vũ Lan Nhi cho sự liên tưởng đến bài hát trùng tên do nhạc sĩ Thanh Tùng sáng tác, qua giọng ca dễ thương của ca sĩ Quỳnh Hương:

"Giọt mưa

mưa ngâu mưa ngâu

búp non trên cành thành lá biếc

giọt mưa

mưa ngâu mưa ngâu

tròn xoe chiếc ô trên đầu"

Dù chuyện tình Ngưu Lang, Chức Nữ hay thơ Hồng Vũ Lan Nhi đầy sầu vơi, mưa cho câu chuyện tình yêu buồn mi, ướt mắt người yêu:

"Chuyện tình yêu

như là những cơn mưa trong đời đầy nắng gió

để trên mi ai bây giờ

ướt đẫm mưa ngâu"

Bài "Mưa Trên Cuộc Tình" của nhạc sĩ Lê Quang, kể về kỷ niệm xa xưa khi mưa rơi trên phố vắng:

"Kỷ niệm xưa, em ơi nhớ chăng

Bao lời yêu đã nói hôm nào

Từng cơn mưa đôi ta có nhau phút giây, thần tiên

Giờ mình anh trên con phố xưa

Ngồi lặng lẽ ngắm mây dừng trời

Mặc cho thời gian hờ hững xô nhau bay đầu"

Khi duyên không thành, cơn mưa khiến lòng người thêm cô đơn, thêm ngóng trông, sao lại đợi chờ mãi ?:

"Chuyện tình yêu đôi ta rẽ dôi

Bao lời yêu đã vỗ cánh rồi

Thầm cầu mong cho em hãy quên những kỷ niệm xưa

Cuộc tình ta tan theo giấc mơ

Hình bóng cũ mãi trông về đây

Giờ đã hết bao nhiêu yêu thương cô đơn lối về..."

Thi sĩ Hoàng Thuận Dũng chia xẻ nỗi sầu cô liêu khi tình yêu rạn nứt để rồi sư chia ly đôi tình nhân như trong bài "Mưa Tự Tâm" hay mưa trong lòng người:

"Ai dang tay ngắt cánh hoa ngà ngọc

Kẻ ươm mầm xót dạ suối nguồn tuôn

Lệ em cạn, suối nguồn anh cũng cạn

Chờ nhau về mưa phủ lối nhân gian"

(thơ Hoàng Thuận Dũng)

Nhạc sĩ Anh Vũ sáng tác bài "Mưa hay là Nhớ" kể về mưa dâng nỗi nhớ quê hương cũng như mối tình xưa ẩn dấu trong cơn mưa:

"Mưa rơi rơi mãi trong hồn

Mưa qua phố chợ mưa dồn dáng xưa

...

Mưa bao nhiêu nước mưa thừa

Nhớ bao nhiêu nhớ cho vừa nhớ nhung"

(Anh Vũ, thi tập "Quê Hương và Nỗi Nhớ")

Song song bên cạnh đó nữ nhạc sĩ Tường Vân sáng tác ca khúc "Phố Mưa" cho thấy tình bên nhau những chiều mưa rơi, và hẹn hò nơi góc phố:

"Cơn mưa buổi chiều mưa rơi

Cho em chiều nay nhung nhớ

Mưa rơi nhẹ nhàng

Anh đi vội vàng khuất trong mưa

Bên em giọt buồn miên man

Yêu anh và yêu góc phố

Nơi ta hẹn hò

Nơi ta ngày nào đã bên nhau

Mong anh nơi xa

Sớm mai sẽ quay về"

Thi sĩ Huy Cận đặt lời thơ "Buồn Đêm Mưa" mà nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã phổ thành nhạc, mưa rơi cho không gian u buồn, và có thể rằng "cảnh buồn, người có vui đâu bao giờ ?":

"Đêm mưa làm nhớ không gian

Lòng run thêm lạnh, nỗi hàn bao la

Tai nương hướng giọt mái nhà

Nghe trời nặng nặng, nghe ta buồn buồn...

Đêm mưa làm nhớ không gian ..."

Thi sĩ Hạt Cát nối tiếp khi chất vấn tuổi đời của những hạt mưa bay qua trong đời mình qua bài "Hạt Mưa Mấy Tuổi":

"Mưa rơi chiều lạnh ngẩn ngơ

Có cơn gió trút tiêu sơ vào hồn

Ngậm ngùi sỏi đợi đầu truông

Ðong đưa nhịp võng sợi buồn đong đưa...

Hạt mưa mấy tuổi mưa sầu ?

Lòng ta mấy tuổi đã sâu thành bờ ?"

"Đêm Mưa Buồn" là tên bài thơ mưa của thi nhân Nhân Sâm nói lên nỗi niềm buồn vơi khi lắng nghe tiếng mưa, mưa như mang cả khối sầu quê hương:

"Bên thềm ngồi đếm hạt mưa tuôn

Tí tách rơi đều giọt mãi luôn

Gió thổi xạc xào qua cửa khép

Mưa kêu lốp đốp dưới hiên buồn"

(Thơ Nhân Sâm - Trần Quốc Sỹ)

Nỗi sầu của thi sĩ Nguyễn Bính chia chung khối buồn của thi sĩ Nhân Sâm:

"Tầm tầm giời cứ đổ mưa

Hết hôm nay nữa là vừa bốn hôm

Cô đơn buồn lại thêm buồn

Tạnh mưa bươm bướm biết còn sang chơi."

(thơ Nguyễn Bính)

Bản nhạc mưa hôm nào của Nguyễn Trung Cang mang ta về lại những cơn mưa Sài Gòn năm nào:

"Như mưa ngày nào thấm ướt vai em

Như mưa ngày nào khuất lấp sao đêm

Thương em ngày nào khóc ướt môi mềm

Thương nhau thật nhiều biết mấy tin yêu

Cho nhau trọn tình dẫu có điêu linh

Xa nhau trọn đời vẫn nhớ thương nhau."

("Thương Nhau Ngày Mưa", nhạc Nguyễn Trung Cang)

Mưa rơi để tình nhân yêu đương, mưa buông hạt nước từ trời cao để cho tình nhân hẹn hò hay để lỗi hẹn bên nhau:

"Anh hẹn em cuối tuần, chờ nhau nơi cuối phố

Biết anh thích màu trời, em đã bồi hồi chọn màu áo xanh

Chiều thứ bảy người đi, sao bóng anh chẳng thấy

Rồi nhẹ đôi gót hài, chiều nghiêng bóng dài, áo em dần phai."

("Bảy Ngày Đợi Mong", nhạc Trần Thiện Thanh)

Thơ mưa của Phạm Doanh mang nỗi buồn man mác, cho thấy sự hờn dỗi khi nước mắt người yêu nhạt nhòa mưa rơi mà tâm tư thêm ngậm ngùi:

"Mưa từ nguyên thủy mưa sang

Mưa mang cơn nước trên ngàn về đây

Mưa trên dáng dấp hao gầy

Mưa lăn theo ngọn tóc mây xuống đời"

("Mưa Ướt Vai Người", thơ Phạm Doanh)

Rồi thơ Phạm Doanh giao duyên với "Bảy Ngày Đợi Mong" tiếp tục:

"Qua thứ năm nhẹn ngào, giận anh đêm thứ sáu

Quyết, em quyết dặn lòng không nói nửa lời, dù là ghét anh.

Chiều thứ bảy mưa rơi, ai bảo anh lại tới

Ai bảo anh xin lỗi, ai bảo anh nhiều lời,

Cho mắt em lệ rơi..."

Phạm Doanh kể nốt chuyện tình buồn mưa rơi của mình:

"Chuyện buồn còn đó chưa nguôi

Tận cùng nỗi nhớ ngậm ngùi trong ta

Mưa rơi trên mắt nhạt nhòa

Một trời mây xám la đà tâm tư..."

(thơ Phạm Doanh)

Chuyện tình buồn khi hẹn hò, rồi trời mưa tuôn cho mắt em thêm buồn, cho môi em mấp máy nghẹn ngào vì không thấy bóng dáng anh yêu đến, thi nhân Hoàng Ngọc Thúy sáng tác bài "Thứ Bảy Trời Mưa" mà dòng thơ nghe sao man mác chia chung nỗi buồn lỗi hẹn của "Bảy Ngày Đợi Mong":

"Chiều nay thứ bảy trời mưa

Sao anh không đến hẹn hò với em

Trời mưa ướt cả môi mềm

Sao anh không đến hôn em nghẹn ngào ?

Cho em tìm ánh trăng sao

Đọng trong đáy mắt anh ngào ngạt hương"

Sao đã hẹn hò mà lại không đến để người yêu đoái hoài, mỏi mắt chờ mong ? Chiều nay thứ bảy mưa bay bay, người tình nhân ngồi một mình trong phòng vắng lặng, để lòng buồn vời vợi trách cứ trong cô đơn. Nàng mỏi mòn ước mơ được chàng đến thăm rồi trao cho nàng những lời tình tự nồng nàn, vỗ về con tim hay lời xin lỗi cho mềm lòng người yêu. Nhưng sao ôi lại chẳng thấy ?:

"Trời mưa một bóng em gầy

Hẹn mà không đến ,sao đày-đọa nhau ?

Ôi! Chiều thứ bảy âu-sầu !!!"

(thơ Hoàng Ngọc Thuý)

Cơn mưa buồn phủ xuống đời nghe như rả rích, không gian với buổi chiều hiu hắt, cô quạnh của nỗi ly hương chạnh nhớ về dĩ vãng:

"Trời mưa rả rích trời mưa

Lòng ta nức nở gió đùa hắt hiu

Mưa giăng mắc đón buổi chiều

Lòng ta hạn hán bao nhiêu năm ròng

Xếp chồng u uẩn trong lòng

Ngồi buồn đếm cả mênh mông của đời

Tha phương cầu thực mọi nơi

Trở về chốn cũ tơi bời gió mưa."

(Duy Lam)

Nhìn mưa rơi, lòng người thường mang cảm giác u buồn vì nhung nhớ quê nhà của nghìn trùng xa cách, Sài Gòn đã xa. Ta hãy nghe nhà thơ Cung Diễm tả cái buồn khi mưa bay về trên phố vắng chiều đông:

"Trời buồn trời đổ mưa bay

Ta buồn không rượu để say thêm buồn

Giăng giăng từng sợi mưa tuôn

Lê thê như kéo nỗi buồn vô biên

...

Mưa buồn chi lắm mưa ơi !

Trời mưa không giọt mưa rơi trong lòng."

(thơ Cung Diễm)

Nếu Cung Diễm uống rượu sầu ly hương, thi nhân Hoàng Định Nam từ Dallas nhìn mưa tha hương mà hồn dâng lên kỷ niệm nhớ về em, anh đề tựa gởi về giai nhân Sài Gòn năm cũ, bài "Mưa về Sài Gòn":

"Phải không em ?

Trời đang mưa trên thành phố đó

Thành phố mà anh đã lớn lên

qua từng mùa phượng đỏ

...

Mùa mưa tha hương

chẳng giống như mưa phùn gió bấc

...

Dallas chiều nay mưa về hoang tịch

Em, bên thành phố ấy, có đang mưa ?"

(thơ Hoàng Định Nam, Dallas, 10/1998)

Từ mưa Dallas của thi sĩ Hoàng Định Nam đến mưa Âu châu của thi sĩ Cung Trầm Tưởng, thi sĩ của bài ngậm ngùi "Tiễn Em" nối tiếp đưa ta về mưa Thu Paris, nơi có công viên lá đổ khi chờ đợi em:

"Mùa thu đêm mưa

Phố cũ hè xưa

Công trường lá đổ

Ngóng em kiên khổ phút giờ."

(thơ Cung Trầm Tưởng)

Từ vùng tây bắc nước Mỹ, thi nhân Vương Đạm Thủy kể về mùa mưa dầm dề cho phố Seattle ẩm ướt để người tình bỏ ra đi, cho thơ nàng dâng sầu úa, cho ánh trăng thầm lặng lẽ:

"Đếm trong mây xám tìm sao

Mỏi tay nắm chắc một bao cảm hoài

Giọt mưa ướt cả trang đài

Lau chi trên má, còn vai chĩu sầu ?

Trăng buồn lặng lẽ về đâu ?"

(thơ Đạm Thủy, "Mưa Washington")

Như thi sĩ Đạm Thủy nói về cái triền miên buồn của đặc tính mưa sầu rơi, thi sĩ Huệ Thu nối tiếp những dòng thơ trời mưa, mưa mãi u hoài tình em:

"Ô hay trời lạ quá

Mưa hòai mấy bữa nay

Mưa buồn không thể tả

Mưa chảy dài ngọn lá

Mưa mịt mờ ngọn cây

Mưa xô rừng núi ngã

Mưa gió đùa tóc bay."

(thơ Huệ Thu)

Nhà thơ Vũ Đình Trường trở lại với bài thơ nhắc người yêu dấu cơn mưa buồn tháng chạp, để nhớ em thật nhiều vào cuối năm sao tình vẫn dây dưa thắm thiết:

"Bây giờ lại mưa đó em...

Chúng mình yêu nhau mưa tàn tháng chạp

Chúng mình xa nhau nắng cháy lạc miền

Giờ anh ngồi đây đêm vàng bạch lạp

Nhớ thật nhiều,

Mưa bỗng đổ cuồng điên..."

("Đoản Khúc Rời", Vũ Đình Trường)

Mưa Sài Gòn là mưa nhiệt đới, mưa rào tuôn rơi cho suốt cuộc đời ta, Phạm Duy sáng tác nhạc mưa rơi để cho ta nhớ Sài Gòn:

"Mưa rơi từ nghìn xưa, mưa rơi về nẻo mơ

Mưa đem sầu Thiên Thu đến cho ta

Mưa đi từ tuổi thơ, mưa theo cuộc tình tơ

Mưa rơi bạc đầu ai mong nhớ mưa.

Mưa rơi từ nguồn xa, mưa tuôn về bao la

...

Mưa rơi, và còn rơi ! Không bao giờ mưa ngơi

Không bao giờ ta nguôi yêu người ơi !"

(Mưa Rơi, Phạm Duy, Saigon 1960)

Nói tới mưa Sài Gòn ta cũng nên nghe thi sĩ Cao Mỵ Nhân qua khúc ngâm của Mỵ trong bài "Sáng Mưa Giông ở Sài Gòn":

"Bạn có bao giờ đứng đợi mưa

Ở Sài Gòn buổi sáng ngày xưa

Mới tinh sương đã mây dồn dập

Tới tấp trong lòng phố xá chưa ?"

Như mưa tháng chạp buồn của Đạm Thủy Seattle, thi sĩ Hà Huyền Chi lại tiễn người đi, mưa trong thơ người thi sĩ đượm tính phong trần, lãng du như mây ngàn lãng đãng trôi:

"Anh như mây bạt ngàn

Bay trọn đời lang thang

Cơn mưa chiều tháng Chạp

Mưa xuống đời hân hoan

Tiễn em về tóc ướt

Mưa nói lời chia xa"

("Mưa Tháng Chạp", Hà Huyền Chi)

Trong thi tập "Nữa Đời Ta Yêu Em" của thi sĩ Từ Kế Tường, thi nhân đã sáng tác bài tình thơ "Thơ Đề Trên Giọt Mưa":

"Rộn rã mùa mưa tới

Xôn xao hàng cây xanh

Phố nghiêng lòng chờ đợi

Hoa thơm một chút tình

...

Và mưa rồi lại nắng

Anh có những vui buồn

Giây phút nào tĩnh lặng

Đóa hồng xòe hương thơm"

Chúng ta đã nói về mưa, bàn về mưa, nhưng hình như trong văn chương hay âm nhạc ít ai thắc mắc về nguyên do và sự cấu tạo của nó. Hay là chúng ta thử dừng lại tí xíu để tìm hiểu vì sao bạn nhé.

* Hiện tượng Mưa rơi:

Khi nước ở các vùng sông, biển, hồ chịu sự bốc hơi và những làn hơi nước này bay lên không trung tạo thành những luồng mây chứa những hạt nước thật li ti, khi mây càng bay lên cao thì không khí càng lạnh, những hạt nước li ti này được nối kết, cô dọng lại thành những hạt nước to hơn, đến khi nó quá nặng, những hạt nước này rơi xuống trần gian. Từ đó chúng ta có mưa rơi hoặc tuyết khi nhiệt độ cực lạnh cho sự đong đặc.

* Mưa như hiện tượng khoa học trong thơ:

Trong số rất ít ỏi của nhà thơ đi tìm nguyên nhân hay đặc tính thiên nhiên của mưa trong thơ, nhà thơ hiếm hoi Vọng Tưởng yêu thích thiên thiên đã dùng hiện tượng khoa học và lý thuyết luân hồi giải thích nguồn gốc có mưa trong thơ của mình. Và khi thơ đi sát với khoa học và chút đạo giáo trong thơ sẽ là thi ca vốn cảm thông với lý trí hơn là con tim:

"Ta là "nước" khi vui trong sông biển

Là "mây" trơì khi "nước" được bốc hơi

Tung tăng bay lượn khắp bốn phương trơì

Khi gặp lạnh, lại buông rơi xuống đất

Lại đổi tên cơn "mưa" bay phảng phất

Rơi tung tăng ca hát khắp bầu trơì

Đọng trên cao núi hùng vĩ tuyệt vơì

Gặp duyên lạnh, lại một trơì "tuyết" trắng

Vào mùa hạ ánh mặt trơì tươi thắm

"Nước" ào ào lại từ núi về kinh

"Nước", "mây", "mưa", "tuyết" dù có khác hình

Nhưng nguyên thể, cũng đều cùng bản tánh"

(thơ Vọng Tưởng, Một Chuyến Luân Hồi)

Thiết nghĩ áng thơ của Vọng tưởng đem chúng ta về cái thực tế của mưa như hiện tượng khoa học cần thiết của cuộc sống. Hay trong triết lý về luân hồi, khi nước bốc hơi tạo đám phù vân, duyên lạnh kết tụ vào áng phù vân tạo ra mưa, mưa trôi ra sông, biển lại tạo ra chuổi luân hồi của thiên nhiên trong vũ trụ mà chúng ta sinh sống.

Việt Hải Los angeles
( Mời Đọc tiếp phần 2)