Bảo Kính Cảnh Giới - Bài Số 36 Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Bảo Kính Cảnh Giới - Bài Số 36 Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Lọ chi thành thị lọ lâm tuyền
Được thú thì hơn miễn phận yên
Vụng bất tài nên kém bạn
Già vô sự ấy là tiên
Đồ thư bốn vách nhà làm của
Phong nguyệt năm hồ khách nổi thuyền
Cùng, đạt dòm hay nơi có mệnh
Đòi cơ tạo hóa mặc tự nhiên
Nguyễn Trãi

Chú Thích :

1- Đồ thư , đồ bản và thư tịch, chỉ sách vở.

2- Năm hồ , chỉ vùng Ngũ Hồ. Truyền thuyết, thời Xuân Thu , Phạm Lãi sau khi giúp Việt Vương Câu Tiễn diệt xong nước Ngô,đã cùng người đẹp Tây Thi, trốn lánh vào Ngũ Hồ, tiêu dao ngày tháng.

Tá Vận: Bảo Kính Cảnh Giới Số 36

Xá chi thành thị hay lâm tuyền 

Mưa nắng qua ngày , miễn được yên.

Thân vụng bất tài nên kém bạn 

Già nhàn vô sự ấy là tiên.

Nhà gianh bốn vách, nửa bồ chữ 

Trăng gió năm hồ, một chiếc thuyền.

Cùng , đạt ngẫm ra là mệnh số 

Cơ trời ,thôi cứ mặc tự nhiên.

Lạm Bàn: Nhà gianh bốn vách nửa bồ chữ / Trăng gió năm hồ một chiếc thuyền. Ôi chao, hoang tưởng! Cho đến cuối đời vẫn còn lang thang, không nhà. Chỗ nào cho em, cho tôi, ở những ngày tháng còn lại? 

Phạm Khắc Trí

19/1/2015
* * *
1/Bài Phóng Tác 1:
Nối Chí Tiền Nhân

Việt Nam xiết kể núi, lâm tuyền,
Phố chợ, nông thôn há dễ yên.
Sinh bất phùng thời hay kém bạn,
Tu hành đắc Đạo ắt lên tiên.
Sông dài khéo chống sao ghe lật ?
Biển rộng bơi ra vụng đắm thuyền.
Sinh tử Thiên Cơ vô khả lậu,
Tâm thành tự tại hãy an nhiên.

2/ Bài Phóng Tác 2:

Phồn hoa hổn độn thú lâm tuyền,
Xa hẵn xô bồ chắc cũng yên ?
Tuổi trẻ lao đao không gặp bạn,
Cao niên hưởng thụ giống ông tiên ?
Mái tranh lãng mạn hò hay chữ,
Sơn thủy hữu tình nhẹ lướt thuyền.
Thắng, bại, hơn, thua âu số phận,
Ơn Trời soi sáng lẽ đương nhiên.

Mai Xuân Thanh
Ngày 24 tháng 01 năm 2015
* * *
Lời Khuyên Nguyễn Trãi

Kể chi thành thị hoặc lâm tuyền
Cho dẫu ở đâu cũng khó yên
Lập chí vô duyên kém chúng
Lắm tiền hữu phúc là tiên
Đường xe lỗ chỗ xe văng bánh
Vận nước chông chênh nước lật thuyền
Sống chết trên đời đều có mạng
Ông trời vẫn cứ tự như nhiên!

Nguyễn Đắc Thắng
20150124
* * *
Các Bài Họa:

Lời Khấn Ức Trai

Ngài đã an cư chốn cửu tuyền
Trải bao thế kỷ vẫn chưa yên
Năm vần lạ biến Đường luật
Sáu chữ thường bày ý tiên
Hậu bối mày mò thi sử liệu
Tiền nhân dong ruổi gió trăng thuyền
Thầm vái hiển linh cho giải đáp
Kệ ngươi! tượng họa vẫn điềm nhiên.

Cao Linh Tử
24/1/2015* * *
Như Nhiên 

Cho đến khi về chốn cửu tuyền.
May ra có được chút bình yên.
Thực tài thường hay khiêm tốn.
Chẳng nợ vô lo giống tiên.
Nước ngược cầm chèo thua đậu bến,
Buồm giong giữ lái lướt êm thuyền.
Giữ lòng thanh bạch dù dưa muối.
Chết sống vô thường lẻ tất nhiên!

Nhatthuyh(Hoành Trần)
* * *

An Nhiên

Chưa đặt chân vô chốn cửu tuyền

Thì ai dám bảo đã bình yên?

Ví bằng giành lấn sân tục

Sao sánh an nhàn cõi tiên

Ngày tháng thoi đưa như vó ngựa

Nhân gian trôi nổi tựa con thuyền

Hơn thua cho lắm hoàn tay trắng

Thôi, mặc dòng đời trôi tự nhiên!

Phương Hà

* * *

Cũng Đành Thôi

Chí cả vùi chôn giữa thạch tuyền
Còn chi ray rức mãi không yên
Bất tài khôn trách thời thế
Thiếu đức mong gì cõi tiên
Nhàn hạ như mây vờn đỉnh núi
Vô tư như sóng vỗ be thuyền
Nhân sinh danh lợi chùn chân bước
Số phận thôi đành đã mặc nhiên.

Quên Đi

Mạn Bàn: Lối làm thơ Đường Luật có xen vào hai câu 6 chữ này, tính đến nay chỉ có Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tôn và thi đàn Nhị Thật Bát Tú.Sau này có thêm Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Nhiều tư liệu cho rằng đây là thơ làm theo Hàn Luật.(Hàn Thuyên), là thơ Đường làm bằng chữ Nôm.

Tuy nhiên chưa có gì là chắc chắc, vì không có gì chứng minh, cũng như không có bài thơ nào của Hàn Thuyên làm theo lối này. Xét về thời gian Hàn Thuyên làm thơ Đường bằng chữ Nôm là vào lúc Quân Mông Cổ đánh nước Ta lần Hai. Đây là thời kỳ thơ văn cũng phát triển mạnh, thế tại sao trải dài đến Đời Hậu Lê cũng không có bài thơ nào?

Chỉ có trong Quốc Âm Thi Tập của Nguyễn Trãi mới có thể thơ loại này, nên Tôi nghĩ rằng có thể chính Nguyễn Trãi là người đầu tiên.