Họa Sĩ Nicolas De Staël

Nicolas de Staël trong xưởng vẽ của ông.

(Riêng tặng Hoàng Yến)

Vài bức tranh của Nicolas de Staël.

Nicolas de Staël gốc người Nga, có cha mẹ thuộc dòng dõi quí tộc, nhưng Cách Mạng Nga bùng nổ lúc ông 3 tuổi làm gia đình ông phải bỏ hết tài sản chạy lánh nạn . Rồi cha mẹ ông chết khi ông còn rất trẻ… Trở thành họa sĩ khá nổi tiếng ở Pháp và Hoa Kỳ ông thường vẽ tranh trừu tượng lập thể

Jeannine, vẽ năm 1941, người vợ đầu của Nicolas de Staël. Họa sĩ gặp bà ở Ma-rốc. Bà cũng là họa sĩ, lớn hơn ông 4 tuổi, bà đã có một đời chồng trước người Ba Lan. Ở với Nicolas, hai người có một đứa con gái đặt tên Anne . Jeannine mất thình lình làm ông rất đau khổ. Nhưng vài tháng sau, Nicolas sống chính thức với Françoise, người vú em giữ con gái ông, Anne. Với Françoise ông có thêm 3 đứa con nữa.

Pont de Bercy (Paris) vẽ năm 1939

Tranh sơn dầu trừu tượng vẽ năm 1948

Chân dung Jeannine, tranh sơn dầu vẽ năm 1941

Từ năm 1950, tranh của Nicolas để Staël được người mộ điệu ở New York yêu thích, họ mua rất nhiều những tác phẩm của ông, làm ông trở nên khá giả.

Đang ở với vợ là Françoise và các con, ông gặp Jeanne Polge năm 1953 và yêu say đắm người tình mới. Ông đem vợ con cùng với Jeanne đi một vòng nước Ý (Sicile, Toscane). Tình yêu mới cho ông nguồn cảm hứng để vẽ một loạt tranh khỏa thân mà có khi ông cho tựa "Nu, Jeanne"

"Nu couché bleu", vẽ năm 1955, năm ông qua đời.

Nhưng Jeanne Polge có chồng và cư ngụ ở Nice miền Nam nước Pháp. Để gần Jeanne, Nicolas giờ đã trở nên sung túc và nổi tiếng nhờ những bức tranh bán được ở New York, ông mướn một căn phòng lớn ở Antibe.

Jeanne không muốn bỏ chồng và dần dần muốn xa rời người họa sĩ. Lúc này, Nicolas de Staël đã thôi vợ là Françoise, buồn nản vì Jeanne không đoái hoài, ông tìm cách lãng quên mối tình tuyệt vọng, làm một chuyến viếng thăm Tây Ban Nha, nhưng không quên được người yêu trong mộng, ông trở về Antibe. Jeanne không đến gặp ông như đã hẹn, ông gom hết những lá thư tình trao đổi giữa hai người và gởi trả lại cho Jeanne.

Ngày hôm sau, 16/3/1955 uống thuốc ngủ rồi leo lên tầng cao nhất của khu nhà, Nicolas de Staël nhảy xuống tự tử. Trước đó ông viết một lá thư cho một người bạn nhờ giải quyết vài chuyện lặt vặt, làm như không có gì xảy ra. Nhưng ông chấm dứt lá thư với câu: “ tôi không còn đủ sức để hoàn tất những bức tranh vẽ dang dỡ, cám ơn bạn đã giúp tôi mọi điều . Với tất cả tấm lòng, thân ái !”

Ông cũng viết một lá thư vĩnh biệt cho con gái, Anne, lúc ấy 13 tuổi.

Người ta thường không hiểu hết về nội tâm của một người nghệ sĩ: phức tạp, dễ bị tổn thương, nhạy cảm, lụy vì tình… với Nicolas de Staël cũng vậy.

Thanh Vân

Paris, 18/11/2023