Chùa Bà Xán ( Xoàn)

Mặt tiền Chùa Bà Xán ( Xoàn)

Ngôi chùa Phật thuộc pháp hệ dại thừa Lâm Tế, chùa nằm ở Cái Tàu hạ, địa phận Cái Tàu, giáp ranh xã Tân Hòa, tỉnh Vĩnh Long. Chùa do một cư sĩ địa phương Cái Tàu tên bà Ba Xoàn phát tâm tạo dựng, vì nhận thấy nơi địa phương này các vị phật tử không có nơi nương tựa cùng trau dồi tâm thức.

Năm 1922 chùa cô Hai Ngó ( Chùa Giác Hoa ) làm lễ khánh thành tại Cái Dầy, thuộc địa phận tỉnh Bạc Liêu, có mời các vị cao tăng, chức sắc địa phương cùng cư sĩ tại gia các địa phương khác đến dự lễ, do vậy bà Ba Xoàn cũng đã đến với đoàn phật tử tại gia. Vốn đã phát tâm tạo chùa, bà xem và rất vừa ý với kiến trúc đông tây hài hòa của chùa, bèn ngõ ý cùng bà cô Hai Ngó xin mượn bản vẽ của chùa Giác Hoa, bản vẽ này của kiến trúc sư người Pháp, do vậy kiến trúc chùa Bà Xoàn mặt tiền rất giống chùa Giác Hoa, Bạc Liêu, bên trong có khác chút ít. Riêng chùa Vĩnh Tràng ở Mỹ Tho, thuộc tỉnh Tiền Giang, cũng có mượn bản vẽ chùa Giác Hoa trong kỳ tu sữa khoảng năm 1930 đã xây dựng gần sát bản vẽ chùa Giác Hoa, từ bên ngoài đến nội thất “ Lịch sử này do ông Huỳnh Thượng Toàn, cháu cô Hai Ngó, con người em thứ tư của cô Hai “, hiện tại ông Toàn cũng đã mất từ lâu.

Chùa Bà Xoàn được xây dựng trong khoảng sau 1930, đến năm 1937 chùa khánh thành, ni trưởng Tâm Hoa “ Thế danh Nguyễn Thị Điệp sinh năm 1916 tại làng Tân An, Cần Thơ “ cùng ni đoàn đến mở ni viện đầu tiện nơi chùa Bà Xoàn, về sau có nhiều vị khác đến thay nhau trụ trì, đến năm 1975 chùa không có trụ trì, chính quyền địa phương mượn chùa lập trạm kiểm soát kinh tế địa phương. Khoảng những năm 1990, chùa có người trông coi và khôi phục lại và có dáng vẽ như ngày nay và được đổi tên thành Chùa Tân Hòa.

Trương Văn Phú ghi lại.

Mặt trước phía trên ngoài nóc chùa

Chuông trống xưa trong Chánh Điện

Chánh Điện

Tổ Đường sau Chánh Điện

Dù lát gạch hiện thời, song nền trước Chánh Điện vẫn còn giữ lại gạch hoa lát ngày xưa, gợi nhớ thuở tạo dựng.