Vũng Nước Nhỏ Và Đàn Nòng Nọc

K ể từ ngày chuyển sang căn nhà mới, cứ hai tuần một lần, vợ chồng chúng tôi lại quay về căn nhà cũ, nơi từng là tổ ấm suốt mười sáu năm, để dọn dẹp vườn tược trong lúc chờ người mua. Dù không còn sống ở đó, chúng tôi vẫn muốn giữ cho nơi ấy sạch sẽ, tươm tất.

Thế rồi ba tuần lặng lẽ trôi qua, chúng tôi không có dịp quay lại nhà cũ. Mọi thời gian đều bị cuốn vào guồng quay chuẩn bị cho năm học mới. Con gái sắp bước vào trung học, con trai lớn thu xếp hành lý lên đường nhập học đại học. Tôi thì tất bật soạn giáo án để chuẩn bị dạy tiếng Việt cho các em nhỏ tại trường Việt Ngữ Huệ Quang. Chúng tôi bận rộn đến mức gần như quên mất khu vườn cũ, nơi mà cỏ dại đang lặng lẽ phủ đầy, và sự sống nhỏ bé đang chờ một bàn tay chăm sóc.

Sáng thứ Bảy, khi ánh nắng đầu ngày vừa dịu dàng trải xuống mặt sân, hai vợ chồng tôi chất máy cắt cỏ lên thùng xe bán tải, rồi quay trở lại căn nhà xưa. Sau ba tuần không ngó ngàng, cỏ dại đã vươn cao gần tới đầu gối, len lỏi phủ kín cả lối đi. Hai hồ nước trong vườn; hồ sen ở phía sau và hồ súng nằm phía trước, gần garage, đều đã khô cạn, đáy hiện rõ những vết nứt loang lổ do nắng hạn kéo dài.

Vậy mà giữa lòng hồ súng khô cạn ấy, vẫn còn sót lại một vũng nước nhỏ, bám trụ yếu ớt giữa lớp bùn lầy nứt nẻ, mong manh như hơi thở cuối cùng của khu vườn từng một thời rộn ràng sức sống. Những vết đất khô loang lổ trông như da thịt của một sinh thể đang hấp hối giữa mùa nắng hạn. Tôi cúi xuống, và chợt sững người.

Một đàn nòng nọc đen nhánh, bé xíu như những dấu chấm sống động, đang chen chúc nhau bơi lội trong lớp nước cạn. Chúng quẫy đuôi liên tục, vùng vẫy chật vật trong không gian tù túng, cố ngoi lên mặt nước để thở. Cảnh tượng ấy khiến tim tôi thắt lại. Những sinh linh nhỏ bé ấy đang giành giật từng chút nước cuối cùng để sống sót,như thể đang cố nói điều gì đó bằng chính hơi thở cuối cùng của mình.

Chỉ cần vài ngày nữa thôi, nếu trời không mưa, nếu chúng tôi không kịp quay lại, thì mặt hồ này sẽ hoàn toàn khô cạn. Và cả đàn nòng nọc sẽ chết khô trong lặng lẽ như một lời từ biệt buồn bã giữa cái nắng gắt gao của mùa hè.

Tôi quay sang vợ, khẽ giục, lòng nóng như lửa đốt:

— Mình cắt cỏ nhanh rồi về lấy xô, lấy nước đổ vào hồ. Không thì tụi nó tiêu mất.

Không cần thêm lời nào nữa, cả hai chúng tôi bắt tay vào việc. Máy cắt cỏ gầm lên, bụi đất bốc mù. Cỏ dại được cắt gọn, cây cối được tỉa tót lại. Chỉ hơn một giờ sau, khu vườn cũ như được hồi sinh. Nhưng trong lòng tôi, vẫn canh cánh một nỗi lo: liệu đàn nòng nọc ấy có kịp chờ thêm một lúc nữa?

Chúng tôi quay lại nhà mới. Vợ tôi vội đi chợ mua giá, bò viên, gân bò... nấu phở, món khoái khẩu của con trai. Hôm nay cu cậu từ đại học JMU về thăm nhà sau hai tuần xa nhà. Còn tôi, chẳng chần chừ, chạy ngay ra garage, lấy ống nước và hai cái xô lớn, rồi quay trở lại căn nhà cũ một mình.

Mặt trời đã lên cao, nắng gay gắt, nhưng tôi chẳng thấy mệt. Từng xô nước được hứng đầy từ vòi, rồi mang ra đổ xuống lòng hồ. Một lần, rồi hai lần, rồi... tám lần… Cho đến khi mặt nước trong hồ ánh lên những tia lấp lánh đầu tiên, phản chiếu bầu trời trong xanh và giọt mồ hôi của tôi rơi xuống.

Bầy nòng nọc như được đánh thức. Chúng lập tức tản ra, bơi tung tăng trong làn nước mới. Không còn chen chúc, không còn vùng vẫy trong tuyệt vọng. Chúng nhẹ nhàng lướt đi như thể đang mỉm cười cảm ơn người vừa cho chúng thêm một cơ hội sống. Tôi đứng nhìn mà lòng vui lạ, một niềm vui rất đỗi bình dị nhưng trọn vẹn.

Trong khoảnh khắc ấy, một ký ức xa xôi chợt ùa về, mơn man trong trí óc tôi như một thước phim mờ nhòe.

Thuở nhỏ, tôi và các anh em từng mê mẩn việc nuôi cá. Nhưng nhà nghèo, chẳng ai có tiền để mua cá kiểng. Vậy là tụi tôi rủ nhau ra suối bắt cá về nuôi. Mỗi đứa một cái rổ nhựa, chạy dọc theo con suối nhỏ sau làng. Nhưng cá suối thì nhanh lắm, rổ chưa kịp úp xuống là chúng đã lẩn mất vào khe đá. Sau cả buổi mồ hôi nhễ nhại, thành quả chỉ là vài con nòng nọc bé tí teo.

Thế là chúng tôi đành nuôi nòng nọc thay cho cá cảnh. Chúng tôi thả chúng vào chậu nước, ngày ngày cho ăn, quan sát từng chuyển biến nhỏ: chúng lớn dần, mọc chân, rồi rụng đuôi. Và một sáng nào đó, khi vừa thức dậy, tất cả đã hóa ếch, và nhảy khỏi chậu nước ra đi. Chúng tôi ngẩn người, hụt hẫng, tiếc nuối … nhưng trong lòng vẫn có một cảm giác ấm áp lạ thường. Bởi chính tay chúng tôi đã chăm sóc cho sự sống ấy, đã đồng hành cùng chúng trên hành trình hóa thân đầu tiên.

Hôm nay, khi nhìn đàn nòng nọc bơi lội trong hồ nước được đổ đầy lại, tôi chợt thấy mình như đang sống lại tuổi thơ. Mọi cảm xúc, những vui buồn cũ kỹ, bỗng trở nên rõ ràng như vừa mới hôm qua. Trong nhịp sống vội vã, đôi khi chỉ cần một hành động nhỏ như, xách vài xô nước cứu một đàn nòng nọc, cũng đủ để khiến lòng người ấm lên, khiến những điều tưởng như đã mất đi trong đời sống hiện đại được khơi dậy.

Tôi biết mình không thể giữ đàn nòng nọc ấy mãi, cũng như năm xưa không thể giữ con nòng nọc nhỏ trong chiếc chậu sứ cũ kỹ. Nhưng tôi có thể trao cho chúng một cơ hội để tiếp tục lớn lên, để hóa thân, để trở thành tiếng kêu giữa đêm mưa hay tiếng gọi giữa đêm khuya thanh vắng.

Và có lẽ, trong cái vũng nước nhỏ bé ấy, không chỉ có sự sống được hồi sinh, mà còn có cả một phần ký ức của tôi, một phần tuổi thơ mà tôi tưởng chừng đã để lại rất xa phía sau, đang lặng lẽ trở về, lấp lánh dưới ánh mặt trời của một buổi trưa cuối hè.

Richmond, VA - cuối tháng 8, 2025

Y Thy Võ Phú