Today I turned on the radio to hear an old song sung slowly and sensitively by a wonderful though unnamed artist. It moved me to ponder each line, each word, each syllable as never before. That song was Both Sides Now, by the artist Joni Mitchell:
Bows and flows of angel hair
And ice cream castles in the air
And feather canyons everywhere
I've looked at clouds that way
But now they only block the sun
They rain and snow on everyone
So many things I would have done
But clouds got in my way
I've looked at clouds from both sides now
From up and down and still somehow
It's cloud illusions I recall
I really don't know clouds at all
Moons and Junes and Ferris wheels
The dizzy dancing way you feel
When every fairy tale comes real
I've looked at love that way
But now it's just another show
You leave 'em laughing when you go
And if you care, don't let them know
Don't give yourself away
I've looked at love from both sides now
From give and take and still somehow
It's love's illusions I recall
I really don't know love at all
Tears and fears and feeling proud
To say "I love you" right out loud
Dreams and schemes and circus crowds
I've looked at life that way
But now old friends are acting strange
They shake their heads, they say I've changed
Well something's lost but something's gained
In living every day
I've looked at life from both sides now
From win and lose and still somehow
It's life's illusions I recall
I really don't know life at all
I've looked at life from both sides now
From up and down and still somehow
It's life's illusions I recall
I really don't know life at all
It really is true that when we reflect on life, we often recognize our current perspective as quite different from the actual experiences we lived through, enjoyed, or even immortalized in song or on videotape. Just when we think we know something for sure, we realize we do not know it at all. After years of disillusionment in love, for example, many people give up and live without a significant partner. They can't bear getting hurt again, but they also eliminate any possibility of feeling the rapture of an open heart that experiencing love can offer. Warmth and tenderness are but two faces to our many-faceted human nature. Anger, rejection and spitefulness also dwell within, even though we might not like or even acknowledge them. They are known as our shadow elements. What we like about ourselves and what we do not both exist within us. Looking at life from both sides allows us to mature and grow from witnessing ourselves being stretched between ecstatic and painful experiences and emotions.
Looking at life from both sides means we stand back and observe the observable, hopefully in a nonjudgmental fashion. We see the light, we acknowledge the shadows. It is from both sides that we gain perspective, balance and most importantly integration. Life is not black and white, nor are clouds, nor is love. Nothing in our world is that static. We live life on the fulcrum, constantly balancing give and take, win and lose, up and down, joy and pain. If we plunge to any extreme with the hope of remaining there, we are bound to be disappointed. Life itself does not have the power to disappoint us however, only our illusions about life can do this. We can choose to recall certain poignant moments, but they may prove to be illusory when we examine them more carefully. Two people involved in a swept-away romance are both going to experience rapture perhaps, but would describe that experience quite differently. Two siblings will remember a parent or a family event on their own unique terms. Who is right? Who has the final say on the nature of experience?
We all possess our own version of reality, our own life experience. None of us is right or wrong, though we ARE responsible for personal choices which lead us into complex relationships with others. We always possess free will, though at our most challenging times, it certainly might not feel that way! If our job is in jeopardy or our lover is about to leave us, we don't tend to see ourselves as co-participants in that particular relationship. We feel victimized and helpless. It is perhaps at such junctures that it seems like another person is exerting their will over us. Yet we do have choices, no matter how helpless we feel. One choice is to surrender. With our back to the wall, surrendering to Divine Will might be our best option. Wound up in our own human drama and lacking a grander perspective, perhaps the best we can do is to pray for peace.
We can try to see both sides, though in the heat of emotional upheaval we might fail more often than we succeed. But inevitably once the dust clears, we will find ourselves reflecting. The act of reflection allows us to perceive more angles, more sides to an issue. Instead of trying to isolate and pin down life like a physicist trying to pin down an atom in a particle accelerator (and the more he tries, the faster it travels), we can take time to reflect and observe and learn from our interactions and choices. We can look at life from both sides and, in the process, surrender to the wonder of it all.
Joni Mitchell - Both Sides Now
Bela Johnson
***
Bài Dịch: Hai Phía Từ Đây
Hôm nay khi bật radio tôi chợt nghe một bài hát xưa, một giọng hát nào đó, chậm rãi và truyền cảm. Xúc động đến nỗi tôi nghiền ngẫm từng câu hát, từng chữ, từng âm; tôi chưa từng làm như thế bao giờ. Bài hát đó là Hai Phía Từ Đây, sáng tác bởi Joni Mitchell:
Thắt nơ và lọn tóc tơ thiên thần
Và lâu đài bằng kem trên không
Và vực thẳm kết bằng lông chim khắp mọi nơi
Tôi đã ngắm mây trời như thế
Nhưng nay mây che ánh mặt trời
Mưa sương rơi xuống cuộc đời
Tôi có nhiều thứ đáng nhẽ phải làm
Nhưng mây mù cản lối
Tôi nay nhìn mây từ hai phía
Từ trên cao và từ dưới thấp, nhưng sao
Tôi chỉ nhớ ảo ảnh của mây
Nào tôi có biết gì về mây
Những mùa trăng tháng hạ, và những vòng đu
Quay cuồng vũ khúc mê say
Truyện cổ tích trở thành hiện thực
Tôi đã nhìn tình yêu như thế
Nhưng nay, chỉ là một vở tuồng khác
Khi giã biệt, để lại những tiếng cười đùa
Và nếu quan tâm, đừng để ai biết
Đừng để ai biết gì về bạn
Tôi nhìn tình yêu từ cả hai phía
Từ cho và nhận, nhưng sao
Tôi chỉ nhớ ảo ảnh của tình yêu
Nào tôi có biết gì về tình yêu
Nước mắt, xao xuyến và niềm kiêu hãnh
Khi thốt lời tỏ tình
Mộng mơ và mưu chước và đám đông xem trò xiếc
Tôi nhìn đời như thế
Nhưng nay bạn bè ngoảnh mặt
Họ lắc đầu, họ trách tôi đổi thay
Có mất mát và có đền bù
Trong cuộc sống mỗi ngày
Nay tôi nhìn đời từ hai phía
Từ được và mất, nhưng sao
Tôi chỉ nhớ ảo ảnh của cuộc đời
Nào tôi có biết gì về cuộc đời
Nay tôi nhìn đời từ hai phía
Từ trên cao và dưới thấp, nhưng sao
Tôi chỉ nhớ ảo ảnh của cuộc đời
Nào tôi có biết gì về cuộc đời
Nhìn mây tôi thấy nơ trời
Lâu đài, tơ tóc buông lơi thiên thần
Những bờ vực thẳm mênh mông
Chập chùng lơ lửng từng không xa vời
Mây che chắn ánh mặt trời
Thành mưa và tuyết bời bời không gian
Bao nhiêu thứ để lo toan
Nhưng mây cản lối đường gian trần này
Nhìn từ hai phía, từ đây
Trên cao dưới thấp mây bay ngang trời
Chỉ là một áng mây trôi
Nhớ chăng ảo ảnh xa rồi thoáng mây
Trăng mùa hạ, những vòng quay
Du dương hòa nhịp men say bên người
Đường thần tiên, bước chơi vơi
Cõi mơ tình sử, riêng người với ta
Giờ đây vở kịch hạ màn
Sân nay vắng bóng, âm vang tiếng cười
Thế thôi đừng để ai hay
Nỗi lòng u uẩn tỏ bày ích chi
Nhìn từ hai phía tình trần
Từ trao và nhận ân cần nôn nao
Tình yêu hư ảo biết bao
Chừng khi nhớ lại tình trao mất rồi
Lời thề trang trọng dâng người
Bâng khuâng giọt lệ đầy vơi nỗi niềm
Ngoài kia huyên náo đời riêng
Những dâu bể những hão huyền mộng mơ
Bạn nay ngoảnh mặt thờ ơ
Rằng tôi giờ chẳng còn là tôi xưa
Mất đi để được đền bù
Ngày ngày cuộc sống phù du kiếp người
Nhìn từ hai phía cuộc đời
Từ thua từ được mộng đời lao xao
Chỉ là ảo ảnh hư hao
Trong tâm tưởng biết gì đâu về đời
Nhìn từ hai phía cuộc đời
Những thăng trầm những mộng đời lao xao
Chỉ là ảo ảnh hư hao
Trong tâm tưởng biết gì đâu về đời
Thực sự là thế khi chúng ta hồi tưởng về cuộc đời, chúng ta thường nhận ra rằng quan niệm hiện tại của chúng ta khác hẳn với cái kinh nghiệm đã trải qua, đã thụ hưởng, hay đã được bất tử hóa khi nó được thâu băng hay viết thành lời nhạc. Chính lúc chúng ta ngỡ mình biết chắc chắn về một điều gì đó, chúng ta vỡ lẽ ra mình chẳng biết gì về nó. Sau những năm tháng mê muội trong tình yêu, chẳng hạn, nhiều người đã khước từ không muốn sống chung với ai nữa cả. Họ không thể chịu nổi sự cay đắng khi bị phụ rẫy lần nữa, nhưng đồng thời họ cũng chối bỏ cái có thể xảy đến: cảm xúc hân hoan khi đang yêu. Nhiệt tình và dịu dàng chỉ là hai mặt của bản chất con người đa diện. Sự giận dữ, phụ bạc và hằn học cũng ở trong chúng ta, cho dù chúng ta không muốn hay không thích thừa nhận chúng. Chúng được xem như là bóng hình của chúng ta. Những thứ về mình mà chúng ta thích hoặc không thích đều hiện diện trong chúng ta. Nhìn đời từ hai khía cạnh giúp chúng ta trưởng thành và tiến triển khi chứng kiến chính chúng ta đong đưa giữa những kinh nghiệm và xúc cảm của vui sướng lẫn khổ đau.
Nhìn đời từ hai phía có nghĩa là chúng ta đứng lùi lại và, hy vọng với một cái nhìn trung thực, quan sát những gì nhận thấy được. Chúng ta nhìn thấy ánh sáng, và thừa nhận bóng tối. Nhìn từ hai phía chúng ta có được quan điểm, sự quân bình và quan trọng nhất là sự dung hòa. Đời không là đen và trắng, mây hay tình yêu cũng thế. Thế giới của chúng ta không đứng yên. Chúng ta sống trên một điểm tựa, luôn giữ thăng bằng giữa cho và nhận, thắng và bại, thăng và trầm, vui sướng và đau khổ. Nếu chúng ta lao mình vào một thái cực với hy vọng sẽ ở lại đó, chúng ta sẽ thất vọng. Đời sống không thể khiến chúng ta thất vọng, tuy nhiên cái ảo vọng về đời sống của chúng ta mới có thể. Chúng ta có thể chọn lựa để nhớ những giây phút hận sầu, nhưng khi chúng ta phân tích kỹ lưỡng chúng có lẽ chỉ là ảo tưởng. Hai người mê nhau như điếu đổ có thể sắp đắm chìm trong hoan lạc, nhưng có lẽ họ sẽ kể về chuyện đó mỗi người theo một cách khác. Hai anh em hay chị em sẽ nhớ về cha mẹ hay một kỷ niệm gia đình theo cách riêng của mỗi người. Ai đúng ai sai? Ai có thể quả quyết sự thuần nhất của kinh nghiệm đó?
Chúng ta đều sở hữu cái phiên bản của chúng ta về thực tại, về đời sống riêng của chúng ta. Không ai trong chúng ta đúng hay sai, mặc dầu chúng ta chịu trách nhiệm về những sự chọn lựa đưa đến những mối quan hệ phức tạp với tha nhân. Chúng ta luôn có sự tự do hành xử, mặc dù trong những lúc thử thách chúng ta không cảm thấy như thế! Nếu như công việc làm của chúng ta có cơ nguy bị mất hoặc người yêu của chúng ta sắp rời xa, chúng ta không có khuynh hướng thấy chính chúng ta can dự trong mối quan hệ đó. Chúng ta cảm thấy mình là nạn nhân và không nơi nương tựa. Hầu như vào thời điểm đó người khác đang áp đặt quyền lực lên chúng ta. Tuy nhiên chúng ta có sự chọn lựa, bất kể chúng ta có cảm thấy bất lực cách nào đi chăng nữa. Có một chọn lựa là đầu hàng. Khi bị dồn vào chân tường, có lẽ là sự chọn lựa tốt đẹp nhất là phó thác cho Mệnh Trời. Trong quẫn bách của bi kịch đời người và khi thiếu một tầm nhìn phổ quát, có lẽ cách tốt nhất là chúng ta cầu xin sự bình an.
Chúng ta có thể thử nhìn cả hai phía, mặc dù chúng ta dễ thất bại hơn là thành công giữa lúc cơn sóng gió tình cảm còn dao động. Nhưng chắc chắn một khi mọi chuyện đã lắng dịu, chúng ta sẽ thấy chính chúng ta phản tỉnh. Hoài niệm giúp chúng ta nhận thức một sự việc dưới nhiều khía cạnh. Thay vì cố gắng cô lập và ghìm đời sống xuống như nhà vật lý học ghim kẹp hạt nguyên tử trong cái máy quay gia tăng tốc độ (và khi ông ta càng cố gắng, hạt nguyên tử càng di chuyển nhanh hơn), chúng ta có thể khoan thai hồi tưởng và học hỏi từ những sự giao tiếp và những chọn lựa của chúng ta. Chúng ta có thể nhìn đời từ hai phía và, trong tiến trình ấy, phó thác cho sự kỳ diệu của chính cuộc đời này.
Yên Nhiên Dịch.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét