Thứ Tư, 16 tháng 7, 2025

Tản Mạn: Trở Lại Tuổi Hai Mươi


1/

Mỗi năm hai lần xứ tôi hiện sống phải đổi giờ theo mùa hạ và mùa đông.
Thế là ta có thể vặn ngược hoặc vặn xuôi cây kim phút để chỉnh đổi thời gian được đấy.
Nhân vật Faust của văn hào Đức Goethe trước khi lìa đời, kêu lên:
– Đẹp quá thời gian ơi, xin ngừng lại.

Giờ đây chúng ta không chỉ làm thời gian ngừng lại mà còn xoay đảo, lùi hoặc tiến 1 giờ như trẻ con chơi trò chơi ấy.

Mùa hạ ngày dài mà ta còn kéo kim chạy tới để cho ngày dài thêm ra. Nên 9:30pm mặt trời vẫn còn chói chang quáng loè cả mắt. Sau 10g cảnh vật vẫn sáng tỏ.
Mùa đông mặt trời đi ngủ sớm, ta giật cây kim ngược lại cho ngày ngắn bớt nên mới 4g chiều trời mờ mờ ảo ảo, khoảng 5:30’ đã tối tăm lạnh lẽo khiến nhiều người bị chứng“trầm-cảm-mùa-đông”.
Vậy ai nói thời gian chỉ đi tới chứ không bao giờ lui?

Nói cho vui, nhưng ngẫm nghĩ cũng có một phần nào đúng. Bởi tất nhiên chúng ta không thể đảo ngược thời gian theo nghĩa đen nhưng ta vẫn có thể để ký-ức sống trở lại vào bất cứ thời điểm nào mà ta mong muốn–thời niên thiếu, thời mới lớn, thời biết yêu, thời trưởng thành, thời “cày cuốc, cơm áo gạo tiền”…–
Thường thường ta nhìn ta trong kính mỗi ngày, đã quen “cái mặt”của mình nên không nhận ra sự thay đổi nào.

Rồi một bữa, ta không có việc gì làm mới lục soạn giấy tờ cũ, lần giở album (hoặc lưu trong máy) xem lại các ảnh chụp từ nhiều năm trước. Bồi hồi! Gương mặt ai quen quen mà toát lên vẻ yêu đời trẻ trung thế nhỉ.
Thì là chính ta hai mươi, ba mươi năm trước chứ còn ai vào đây nữa.
Ủa? Sao mà khác với ta bây giờ quá trời đất vậy. Giật mình hốt hoảng nhận ra sao giờ ta xấu quá sức tưởng tượng.
Cái khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang mà cụ Nguyễn Du tả Thuý Vân đâu rồi?

Giờ thì vết chân sư tử trên sóng mũi giữa hai mắt. Vết chân chim ở đuôi mắt. Ngoặc đơn ngoặc kép vòng quanh hai khoé miệng. Tóc sợi trắng nhiều hơn đen..v..v..ôi thôi chán quá là chán.

Thế là ảo tưởng về “ai cũng biết là dòng thời gian luôn luôn trôi chảy, nhưng nó đã bỏ sót T.H mà ngưng từ lâu rồi”, đó là câu nói nịnh đầm khá văn hoa của người anh họ nhiều năm mới gặp lại nhận xét như thế bỗng tan biến như mây như khói.

Trở về thực tại chua chát đắng cay!!! Hết tưởng bở nhé.

2/-


Buổi sáng dậy, uống ly sữa chocolat nóng kèm chút bánh mì với margarine và mứt. 7g màn đêm vẫn còn bao phủ, tôi vừa ăn vừa mở nhạc chọn tình cờ, nghe ca sĩ Lệ Thu hát:

Tiếng hát bay trên hàng phố bâng khuâng
Chiều đong đưa những bước chân đau mòn
Chợt nghe mùa thu bay trên trời không
Còn ai giữa mênh mông đời mình
Nỗi đau vùi lấp trên tuổi thơ….
( Xin Còn Gọi Tên Nhau, Trường Sa )

Lời bài ca đưa tâm hồn tôi bay ngược thời gian trở về quá khứ. (cũng chưa tởn cái kiểu quay ngược dòng-thời-gian nầy nhỉ, ta nói cái người vốn thích mơ mộng thì đến ngày mấp mé thò một chân vào quan tài vẫn mộng mơ như thường mà).

Tôi lan man nghĩ tới người sáng tác bản nhạc trên. Là nhạc sĩ Trường Sa.
Rồi tôi nhớ mình được chính nhạc sĩ Trường Sa ký tên tặng tôi bản nhạc nầy. Nhạc dành tặng gồm có hai tờ, tờ bìa và tờ ghi nốt lẫn lời nhạc kẹp vào nhau rất trang trọng.

Mà ông không hề biết tôi là ai, cũng như tôi chưa hề hội kiến với ông bao giờ. Nguyên tôi có một chị bạn gái rất thân thiết, học chung từ lúc vào trung học đến nay hơn nửa thế kỷ vẫn còn thân. Mẹ chị có mở quán bán phở Bắc. Hồi ấy cả quận chỉ có độc quán phở của mẹ chị thôi– Hoặc cả tỉnh cũng không chừng–.

Ba chị là sĩ quan hành chính. Gia đình chị từ Hà Nội di cư vào Nam năm 1954.

Ngoài giờ học, chị về phụ mẹ bán phở. Chị có giọng hát liêu trai, kèm theo vóc dáng cũng liêu trai nốt. Lối nói chuyện rất linh động, dễ thu hút người nghe.
Nên quán phở cũng là nơi tụ hội của bao khách gần lẫn xa, nhất là người lính viễn phương đến thưởng thức phở rất đông.

Lúc ấy nhạc sĩ Trường Sa làm chỉ huy Giang Đoàn Hải Quân đóng ở Rạch Sỏi (tôi chỉ biết lán mán như vậy, chả hiểu có chính xác, nhưng chắc chắn ông là sĩ quan Hải Quân).Ông thường ghé qua quán phở của bạn tôi.

Tôi rất ngưỡng mộ giọng ca cùng sự bặt thiệp cởi mở của chị bạn, đặc biệt chị hát nhạc Trịnh Công Sơn thì tuyệt vời. Bây giờ tôi như vẫn còn nghe văng vẳng tiếng chị dẫn dắt ta vào khung cảnh mưa bay mờ ảo:

Mưa vẫn hay mưa trên tầng tháp cổ
Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao
Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ
Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu….
(Diễm Xưa, TCS)

Ngược lại chị luôn khen tôi về văn thơ–thật tình tôi rất ngượng, vì tôi biết mình không hề có tài cán nào hết–. Tôi nhỏ hơn chị đến ba tuổi tuy học cùng lớp, nên tự thấy mình chỉ là một bé con so với chị, mà không hiểu sao chị luôn tán dương tôi, hễ có dịp nói chuyện với ai thì đều nhắc về tôi với họ.

Thế rồi khi nhạc sĩ tặng bản nhạc cho chị thì chị xin ông tặng thêm cho tôi. Ông cũng chìu lòng cô Bắc Kỳ Hà Nội 54 dễ mến nên ký tặng tôi. Mà tôi vì quá nhút nhát nên chưa bao giờ có ý nghĩ đến gặp ông để cám ơn cả.

Nhiều năm sau, tình cờ tôi xem băng nhạc Thuý Nga, mời ông lên sân khấu nói chuyện nên biết ông định cư ở Canada. Tôi mừng cho ông có cuộc sống an toàn. Tôi nợ ông một lời cám ơn về bản nhạc được tặng – một cô gái 15 tuổi mà ông chưa bao giờ nhìn thấy trong cuộc đời.

3/-

Cũng vì Covid-19 mà nhịp sống tôi bị đình trệ, hạn chế việc ra ngoài tung tăng như trước.Thường xuyên quanh quẩn trong nhà, không biết làm gì cho hết ngày nên tôi hết mở Netflix xem phim lại vào youTube nghe nhạc.

Tôi tìm xem, nghe lại những phim, nhạc cũ, vì nó phù hợp với tâm hồn mình.
Hơn nữa tôi lại là người thuộc tuýp hoài cổ.

Chính những cuộn phim, những bản tình ca mình từng xem, từng thưởng thức những năm 70’s thế kỷ trước đã làm thức dậy mảng ký ức nằm yên từ lâu, đem tôi trở về thời đi học, nhắc nhớ tôi bao kỷ niệm- kể cả nhỏ nhặt nhất- chẳng hạn việc được tặng “ké” bản Xin Còn Gọi Tên Nhau .

Hay cảm giác vừa sợ sệt vừa háo hức lần đầu nghe lời dụ dỗ dám trốn học buổi sáng đi xem trình chiếu ngày đầu ra mắt phim Love Story phỏng theo tiểu thuyết của Erich Segal, thời thượng giới trẻ bấy giờ.

Tiết thu. Nhìn lá vàng rơi đầy khắp lối đi, tôi lại nhớ giai thoại mà một bạn thuộc lớp đàn anh (học đã ra trường) nhiều lần kể rằng anh có quen một người bạn si mê cô ca sĩ Khánh Ly đến mức độ lập dị, bất chấp lũ bạn cười chế nhạo, theo dõi biết con đường mỗi ngày ca sĩ Khánh Ly thường đi qua, anh ta sáng sáng lấy chổi ra quét gom lá vàng (không hiểu là lá bàng hay lá me? Những hàng cây Saigon trước năm 75 thường là cây gì nhỉ?) đoạn đem rải trên đoạn đường ấy.

Lúc đầu bạn bè tưởng anh học nhiều nên hóa rồ, gặng hỏi mãi anh mới chịu thố lộ để “lót lá cho nàng đi”. Miễn là “nàng đi được êm chân, chứ không cần nàng đáp lại tình ta”.
Yêu như thế thực là yêu cuồng điên ngây dại.
Tôi quên không hỏi là ca sĩ có biết mối tình chân của anh ta, thậm chí có biết anh ta là ai không nữa.

4/-

Bâng khuâng, man mác, luyến tiếc… cảm xúc trộn lẫn vào nhau.

Hôm trước tôi có nhắc về quyển tiểu thuyết đọc từ rất lâu, Cái Tuổi Hai Mươi Lần Thứ Hai Mươi, mà tôi không nhớ tên tác giả, nội dung câu chuyện, lẫn ý nghĩa của tựa đề định nói gì.
Nhưng mấy hôm nay cứ nghe đi nghe lại những bản tình ca ngày xưa, nhiều kỷ niệm rất nhỏ nhặt tưởng đã quên bỗng bừng sống dậy, tôi nghĩ rằng đã hiểu lờ mờ ý của tác giả, tất nhiên vẫn theo suy diễn chủ quan của mình. Có lẽ tác giả định nói: Nếu cho được ở hoài tuổi hai mươi thì tác giả ước chi mình sẽ sống hai mươi lần(hai mươi kiếp) cái tuổi ấy, đừng lớn thêm tuổi nào nữa hết.

Tôi-của-sáng-nay cũng vậy. Tôi ước chi mình có được hai mươi lần (20 kiếp) cái tuổi hai mươi để được sống trọn vẹn cho những dấu ái mà mình chưa đón nhận hết. Hoặc không thể ôm đồm hết.

Chỉ được một lần cái tuổi hai mươi, người ta chưa kịp thực hiện điều mà ta ấp ủ thì nó đã vụt nhảy sang tuổi khác rồi. Nên ta tiếc nuối hoài, ao ước hoài đoạn đời ấy.

Nhiều lần tôi thầm nhủ nếu như được sống trở lại năm hai mươi tuổi thì tôi sẽ sống khác, sẽ cư xử khác, sẽ can đảm hơn, sẽ dấn thân hơn so với cái tuổi hai mươi cũ. Thỉnh thoảng hồi nhớ lại thời trẻ trung, tôi luôn tiếc nuối đã bỏ lỡ nhiều điều quý giá bởi cái tính nhút nhát thái quá của mình.
Chẳng hạn tôi mơ trở thành phóng viên chiến trường, xông pha ngang dọc vào lửa đạn chứng kiến bao hình ảnh hào hùng can đảm cũng như những bi kịch xé lòng giữa sự Sống và Chết.
Lúc khác tôi lại thấy tôi là một cô giáo yêu nghề dốc lòng truyền kiến thức cho lớp người trẻ hơn mình.
Thấp thoáng trong cõi mộng mơ, chen vào vài bóng hình mà tôi đã để lỡ..v..v

Những mơ ước ấy sau nầy chả có điều nào thành sự thật hết.
Bởi định mệnh cá nhân dính liền với mệnh nước, nên tuổi hai mươi tôi tàn rụng như hoa mới hé nụ mà chưa kịp nở.
Nhưng có chắc là tôi sẽ khác hồi hai mươi tuổi nếu được sống trở lại đoạn đời đó, hay vẫn y nguyên như thế?
Tôi e rằng tôi sẽ không hành động khác đâu.

Ngẫm nghĩ, tôi đã sống qua nhiều giai đoạn thăng trầm cuộc đời. Đã nếm đủ mọi ngọt bùi cay đắng. Đã có hạnh phúc tròn vẹn Tình và Nghĩa.
Vậy có cần phải sống đến hai mươi lần cái tuổi hai mươi không?!

Thanh Hà

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét