Bồ Tát Man 菩薩蠻- Hoàng Đình Kiên

 

 

菩薩蠻 - 黃庭堅 Bồ Tát Man – Hoàng Đình Kiên

王荊公新築草堂於半山，

引八功德水作小港，

其上壘石作橋，

為集句 雲

“數間茅屋閒臨水，

“窄衫短帽垂楊裏。

“花是去年紅，

“吹開一夜風。

“梢梢新月偃，

“午醉醒來晚。

“何物最關情，

“黃鸝三兩聲。”

戲效荊公作。

Vương Kinh công tân trúc thảo đường ư bán sơn, dẫn bát công đức thủy tác tiểu cảng, kỳ thượng lũy thạch tác kiều, Vi tập cú vân:

“Sổ gian mao ốc nhàn lâm thủy,

“Trách sam đoản mạo thùy dương lý,

“Hoa thị khứ niên hồng,

“Xuy khai nhất dạ phong.

“Sao sao tân nguyệt yển,

“Ngọ túy tỉnh lai vãn.

“Hà vật tối quan tình,

“Hoàng ly tam lưỡng thanh.”

Hý Hiệu Kinh Công Tác

半煙半雨溪橋畔，Bán yên bán vũ khê kiều bạn,

漁翁醉着無人喚。Ngư ông túy trước vô nhân hoán.

疏懶意何長， Sơ lãn ý hà trường,

春風花草香。 Xuân phong hoa thảo hương.

江山如有待， Giang san như hữu đãi,

此意陶潛解。 Thử ý đào tiềm giải.

問我去何之， Vấn ngã khứ hà chi,

君行到自知。 Quân hành đáo tự tri.

Chú Thích

1- Bồ tát man菩薩蠻 = Bồ tát man菩薩鬘: Vốn là bài nhạc của Đường giáo phường, sau dùng làm từ bài. Tên khác là “Tử dạ ca子夜歌”, “Trùng điệp kim重疊金”, “Hoa gian ý花間意”, “Mai hoa cú 梅花句”, v.v. Bài từ này có 44 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 4 câu, 2 trắc vận và 2 bình vận. Cách luật:

X B X T B B T (vận),

B B T T B B T (vận).

T T T B B (đổi vận),

T B B T B (vận).

X B B T T (đổi vận),

X T B B T (vận).

X T T B B (đổi vận),

X B X T B (vận).

X = bất luận; B = bình thanh; T = trắc thanh, vận = vần.

2- Vương Kinh Công 王荊公: tước phong của Vương An Thạch 王安石, văn học chính trị gia đời Bắc Tống.

3- Bát công đức thủy 八功德水 = Bát định thủy 八定水: tiếng nhà Phật, còn gọi là “Bát chi đức thủy八支德水”, “Bát vị thủy八味水”, thứ nước có 8 phẩm chất tốt đẹp do Phật dậy trong kinh Tịnh Độ 凈土.

4- Tập cú 集句 = tập cú từ 集句詞: dùng những câu thơ của tiền nhân ghép lại thành bài từ.

5- Trách sam đoản mạo 窄衫短帽: áo chật mũ ngắn, ý nói ăn mặc tùy tiện, giản dị.

6- Sao sao 梢梢: ngọn cây.

7- Yển 偃: nằm ngửa. Yển nguyệt 偃月: trăng khuyết, trăng lưỡi liềm.

8- Quan tình 關情: khơi động mối cảm tình.

9- Sơ lãn 疏懶: nhàn nhã, không câu thúc.

10- Hữu đãi 有待: có điều mình mong đợi.

11- Đào Tiềm 陶潛: Đào Uyên Minh 陶淵明, thi nhân đời Đông tấn東晉.

Dịch Nghĩa

Vương Kinh Công mới làm một gian nhà cỏ trên sườn núi, dẫn 8 công đức nước làm một cái cảng khẩu nhỏ, trên đó đắp một cây cầu bằng đá, viết một bài từ ghép rằng:

“數間茅屋閒臨水，Sổ gian mao ốc nhàn lâm thủy,

“窄衫短帽垂楊裏。Trách sam đoản mạo thùy dương lý.

“花是去年紅，Hoa thị khứ niên hồng,

“吹開一夜風。Xuy khai nhất dạ phong.

“梢梢新月偃，Sao sao tân nguyệt yển,

“午醉醒來晚。Ngọ túy tỉnh lai vãn.

“何物最關情，Hà vật tối quan tình,

“黃鸝三兩聲。Hoàng ly tam lưỡng thanh.

“Vài gian nhà cỏ hướng ra ao nước,

“Áo chật mũ ngắn đứng dưới cây liễu rủ.

“Hoa đỏ đẹp như năm ngoái,

“Một đêm gió (xuân) thổi (hoa nở).

“Trăng khuyết mới nằm trên ngọn cây,

“Buổi trưa say, chiều tỉnh lại.

“Vật gì khơi động tình cảm nhất,

“Hai ba tiếng chim hoàng ly kêu.”

Tôi cũng vui bắt chước ông Vương viết bài từ ghép này.

Nửa khói nửa mưa bên cầu (bắc ngang qua) suối,

Ngư ông say khướt không người lay gọi.

Ý tưởng nhàn nhã không chịu ước thúc sao mà sâu đậm,

Gió xuân thổi tán phát mùi thơm của hoa cỏ.

Sông núi như có cái gì chờ đợi,

Ý vị ấy chỉ có Đào Tiềm lý giải được.

Hỏi tôi đi nơi đâu,

Đi (theo tôi) tới đó sẽ biết.

Phỏng Dịch:

Bồ Tát Man - Tập Cú Từ

Nửa mưa nửa khói bên bờ suối,

Ngư ông say khướt không người gọi.

Nhàn nhã ý sâu thâm,

Gió xuân hoa cỏ thơm.

Núi sông như vẫn đợi,

Ý ấy Đào Tiềm giải.

Hỏi tớ đến nơi nào,

Cứ theo tự biết sao.

HHD 

08-2021

Bồ Tát Man - Tập Cú Từ - Vương Kinh Công

Hướng ao nước vài gian nhà cỏ

Áo mão đơn sơ bên liễu rủ

Như trước, sắc hoa hồng

Gió đêm thổi nở bông

Ngọn cây trăng khuyết xoải

Trưa say, chiều tỉnh lạị

Vật chi gợi tình nhiều?

Dăm tiếng hoàng ly kêu!

Lộc Bắc

Avril23

Tôi cũng vui bắt chước ông Vương viết bài từ ghép này. Hoàng Đình Kiên

Bồ Tát Man – tập cú từ - Hoàng Đình Kiên

Nửa mưa, nửa khói cầu bên suối

Ngư ông say khướt không người gọi

Ý nhàn sao vấn vương?

Xuân đưa hoa cỏ hương

Sông núi như chờ đợi

Ý đó Đào Tiềm giải

Hỏi tôi đi về đâu?

Tới nơi sẽ biết sau.

Lộc Bắc 

 Avril23