Xã Từ Hữu Hoài 社祠有懷 - Phạm Đình Hổ

社祠有懷               Xã Từ Hữu Hoài

崇祠門外草芊芊， Sùng từ môn ngoại thảo thiên thiên,
一度登臨一悵然。 Nhất độ đăng lâm nhất trướng nhiên.
荒樹舊傳歌舞地， Hoang thọ cựu truyền ca vũ địa,
殘碑猶識景興年。 Tàn bi do thức Cảnh Hưng niên.
苔封石現呈新綠， Đài phong thạch hiện trình tân lục,
霜染丹楓噪暮蟬。 Sương nhiễn đan phong táo mộ thiền.
旅次歸來何所見， Lữ thứ quy lai hà sỡ kiến,
行行喬木正凌天。 Hàng hàng kiều mộc chánh lăng thiên.
範廷琥                     Phạm Đình Hổ
***
CHÚ THÍCH :

- Xã Từ Hữu Hoài : Hoài cảm trước đền thờ của xã.
- Thảo Thiên Thiên : là Cỏ xanh um tùm.
- Trướng nhiên : Bồi hồi xúc động.
- Cảnh Hưng Niên : là Năm Cảnh Hưng đời vua Lê Hiển Tông(1740-1768).
- Đài Phong : là Rêu phủ. Rêu mọc che kín
- Sương nhiễm : là Sương nhuốm, mù sương nhuộm (Đan Phong: là Lá phong đỏ lên).
- Mộ Thiền : là Tiếng ve kêu buổi chiều tà.
- Lữ Thứ : là Lữ hành Xa quê.
- Kiều Mộc : là loại Cây cao bóng cả.
- Lăng Thiên : là Vượt lên trên bầu trời.

DỊCH NGHĨA :

Hoài Cảm Trước Đền Thờ Xã

Ngoài cửa của đền thờ cao cao cỏ mọc um tùm, mỗi lần đến đây là mỗi lần ta cảm thấy xúc động bồi hồi. Chỗ cây mọc hoang vu ngày nay được biết đó là nơi ca múa của ngày xưa, và trên tấm bia đổ nát còn đọc được là của niên đại đời Cảnh Hưng. Rêu phủ đầy trên nền đá còn hiện rõ màu xanh mới, và sương rơi nhuốm hồng các lá phong trong tiếng ve chiều. Từ nơi lữ thứ trở về đây, ta thấy được gì đâu, chỉ có hàng hàng cây cao bóng cả đang đứng lặng yên mà vươn thẳng lên trời xanh.

 DIỄN NÔM:

Hoài Cảm Trước Đền Thờ Xã

Cỏ mọc um tùm trước cửa sân,
Mỗi lần đến viếng mỗi bâng khuâng.
Vườn hoang là chốn xưa ca múa,
Bia nát còn nhìn dấu Cảnh Hưng.
Rêu phủ đá xanh tươi sắc mới,
Sương pha lá đỏ rộn ve ngâm.
Người từ lữ thứ về quê cũ,
Chỉ thấy vút trời cây bóng râm!

Lục bát:

Um tùm cỏ kín từ đường,
Về thăm mấy độ sầu thương bồi hồi.
Vườn hoang xưa chốn vui chơi,
Cảnh Hưng bia cũ càng khơi nỗi niềm.
Rêu xanh phủ đá trước thềm,
Sương pha lá đỏ buồn thêm ve sầu.
Người về nào thấy chi đâu,
Hàng hàng chỉ thấy cây cao vút trời!


Đỗ Chiêu Đức