Lương Châu Từ Kỳ Nhất 涼 州 詞 - Vương Hàn

Nguyên tác         Dịch âm

涼州詞其一         Lương Châu Từ Kỳ Nhất

葡萄美酒夜光杯 Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

欲飲琵琶馬上催 Dục ẩm tỳ bà mã thượng* thôi

醉臥沙場君莫笑 Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu

古來征戰幾人回 Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi

 王翰                    Vương Hàn (687-735)

Chú giải: Nghĩa của câu đầu: rươu ngon bồ đào đựng trong chén ngọc dạ quang. Dục ẩm: muốn uống. Mã thượng*: lên ngựa (nghĩa đen), tức thì (nghĩa bóng). Thôi: thôi thúc. Túy ngọa: say nằm bò ra. Quân mạc tiếu: anh đừng cười. Cổ lai: xưa nay.

Dịch thơ

Bài Ca Lương Châu kỳ 1

Bồ đào rượu qúi chén dạ quang

Muốn uống tì bà giục lên đường*

Sa trường say khướt đừng cười nhé

Xưa nay chinh chiến khó hồi hương.

Con Cò

***

Rượu vang vừa nhấp chén lưu ly

Tiếng còi thúc dục phải ra đi

Sa trường say tít đừng cười nhé

Xưa nay chinh chiến mấy ai về

Hoàng-Tâm

2/9/19

***

Bài Ca Lương Châu

Rượu quý Bồ Đào, chén dạ quang

Tham ăn đàn đã thúc lên đàng

Sa trường say ngủ đừng cười nhé!

Chinh chiến xưa ai trở lại làng?

LTĐQB

***

Lương Châu Từ kỳ nhất

1/

Bồ đào rượu quý chén lưu ly

Dợm uống tỳ bà giục giã đi

Say ngủ sa trường anh chớ trách

Xưa nay chinh chiến mấy ai về!!!

2/

Bồ đào rượu quý chén lưu ly

Dợm uống, tỳ bà: uống gấp đi*

Sỉn gục sa trường huynh chớ trách

Xưa nay chinh chiến mấy ai về!!!

Lộc Bắc

Fev2019

***

Dịch Nghĩa:

Khúc hát Lương Châu - Võ Phá

Rượu nho ngon rót vào chén dạ quang,
Muốn uống nhưng đàn tỳ bà đã dục đi nhanh.
Nếu say nằm ngoài sa trường xin anh đừng cười,
Vì xưa nay chinh chiến mấy ai về.

Ghi Chú:

Vương Hàn tự Tử Vũ đỗ tiến sĩ vào năm đầu Cảnh Vân (710) thời Đường Duệ Tông.mã thượng có 2 nghĩa:1. Ngay lập tức, tức khắc 2. Ở trên ngựa

Dịch Thơ:

Khúc hát Lương Châu

Rượu đào chén ngọc muốn hả hê

Thúc giục đi ngay (lên yên) trống đã đề

Say khướt trường sa đừng chê nhé

Xưa nay chinh chiến mấy ai về.

The Song of Liang Zhou by Wang Han

The good wine sparkles in the jade bowl,

Desire to enjoy but the music is urging me to start immediately.

If I am drunk on the battlefield, do not mock,

As from ancient times, how many have returned from war.

Phí Minh Tâm

***

Bồ đào mỹ tửu: Đây là loại rượu nho đặc biệt của vùng Tây Vực, mặc dầu nhà Đường đã lấy giống về trồng nhưng vẫn không ngon bằng, giống nho này gọi là bồ đào mã nhũ, trái nhỏ bằng nửa đốt ngón tay út, hình thon dài và không có hột. Tên như vậy vì hình dáng nó trông giống như vú ngựa chăng?

Dạ quang bôi: theo tác gỉa Trần Thuấn Thần chén uống rượu có thể làm bằng ngọc, bằng ngọc thạch mà cũng có thể làm bằng thủy tinh, cả ba thứ đều phát ra được ánh quang lấp lánh ban đêm. Ông đã được dẫn tới xem xưởng “ Dạ Quang Bôi” tại Tửu Tuyền năm 1975 trong chuyến đi Đôn Hoàng. Theo ông viết: “...Người địa phương Tửu Tuyền trong tỉnh Cam Túc cho rằng dạ quang bôi làm ra từ một thứ ngọc thạch, một nguyên liệu tìm thấy ở núi Nam Sơn, phía nam Tửu Tuyền. Đó là một loại ngọc hỗn tạp, trung gian giữa ngọc và đá. Nó đứng bên dưới ngọc nhưng đứng bên trên đá. Về màu sắc, ngọc thạch có nhiều loại: trắng, xanh nhạt, xanh đậm, đen tuyền vv... nhưng điểm chung của nó là ở đây đó có vài chỗ trong suốt. Vì vậy, nếu cầm chén hay ly làm bằng ngọc thạch ở Nam Sơn đưa lên xem thì những bộ phận trong suốt sẽ lấp la lấp lánh. Các vật làm bằng ngọc màu sẫm thấy phát ra ánh sáng nhiều hơn là làm bằng ngọc màu nhạt. Bởi vì giá rẻ hơn ngọc nên loại ly dạ quang này đã được người đương thời dùng như vật dụng trong nhà chăng? Có lẽ vì nghĩ thế mà tôi đã mua vài cái để dùng hằng ngày và đến nay vẫn còn dùng.

Hoàng Xuân Thảo