Lời nói đầu:
Hôm nay (2-6-2022) là ngày giỗ đầu của thi sĩ Hoàng Ngọc Khôi bút hiệu Hoàng Xuân Thảo, diễn đàn LTCD thế kỷ 21 hoàn tất bài số 578 mà anh Khôi (lúc đó là cố vấn của diễn đàn) soạn dở dang trước khi từ trần:
Vương Chi Hoán 王之渙 (688-742) tự Lý Lăng 季淩, là người Tính Châu triều Đường (nay là Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây). Sinh năm Thùy Củng thứ tư thời Đường Võ Hậu (năm 688 SCN), mất năm Thiên Bảo đầu tiên thời Đường Huyền Tông (năm 742 SCN), hưởng thọ 55 tuổi. Tính tình hào phóng ngang ngạnh, thơ cũng như người, khí thế hào hùng, nhiệt tình trào dâng. Các bài thơ của ông được “chuyển thể thành nhạc, lưu mãi trong dân”, được đại chúng yêu chuộng sâu sắc, nhờ đó mà truyền tụng muôn đời, ngang danh Cao Thích, Sầm Tham, Vương Xương Linh, v.v… Bởi ông không chuộng khoa cử công danh, nên cuộc đời cũng không được nhiều người biết đến, chỉ từ mộ chí mà thấy được đây là một thi nhân “Có hiếu với nhà, có nghĩa với bạn, khảng khái vô tư, tài năng phóng khoáng”. Nghe nói ông sáng tác rất nhiều thơ, đáng tiếc là chỉ có sáu bài tứ tuyệt là được lưu truyền lại, thâu tập trong “Toàn Đường thi”, trong đó “Đăng Quán Tước lâu” và “Xuất tái” (còn gọi là “Lương Châu từ”) là nổi tiếng nhất.
Nguyên tác Dịch âm
登鸛雀樓 Đăng Quán Tước Lâu
白日依山盡 Bạch nhật y sơn tận,
黃河入海流 Hoàng Hà nhập hải lưu.
欲窮千里目 Dục cùng thiên lý mục,
更上一層樓 Cánh thướng nhất tằng lâu.
(Quán Tước lâu giờ tại huyện Vĩnh Tế, tỉnh Sơn Tây).
Chú giải
* 黃河入海流 Hoàng Hà nhập hải lưu: sông Hoàng đi vảo dòng chảy của biển cả; ngụ ý nó chảy vào và biến mất trong biển cả.
Dịch nghĩa
Lên lầu Quán Tước
Mặt trời dần lặn khuất sau núi,
Hoàng Hà chảy đổ vào biển cả.
Muốn phóng mắt nhìn xa ngàn dặm,
Hãy lên thêm một tầng lầu nữa.
Dịch thơ
Lên Lầu Quán Tước
Mặt trời gác sườn núi
Hoàng Hà đổ trùng dương
Muốn nhìn tận ngàn dặm
Lên lầu thêm một tầng.
Lời bàn của cố thi sĩ cố vấn Hoàng Xuân Thảo:
Lầu Quán Tước nằm trên một ngọn núi nhỏ thuộc huyện Vĩnh Tế, tỉnh Sơn Tây, thời đó gồm có ba tầng. Lầu được đặt tên như vậy vì có nhiều đàn cò thường bay tới và đậu tại đây. Tục truyền có bữa Vương Chi Hoán cùng Cao Thích và Vương Xương Linh tới một hí viện vừa uống rượu vưà nghe tấu nhạc. Ba người giao ước với nhau xem ai có thơ được các ca nương diễn ngâm nhiều nhất. Các bản được nhạc quan cho đàn hát bắt đầu bằng hai bài của Vương Xương Linh, rồi một bài của Cao Thích. Vương Chi Hoán nâng ly chúc mừng hai bạn rồi bảo, “Nếu lần tới bài hát không phải là thơ tôi thì từ nay tôi không dám tranh đua tiếng tăm cùng nhị huynh nữa”. Quả nhiên hai ca nương sau liên tiếp diễn ca hai bài của ông là Xuất Tái và Đăng Quán Tước Lâu.
Về thi pháp, hai câu đầu cho ta một khái niệm về thời gian, ẩn dụ qua cảnh mặt trời đang từ từ lặn xuống sau triền núi và nước sông Hoàng Hà tuôn trôi ra biển, gợi ý cuộc đời là vô thường, khuyên ta đừng nên đắm chìm trong vòng danh lợi. Tác giả cũng đứng trước cảnh bao la núi cao, sông dài và gợi ý con người thật nhỏ bé trước vũ trụ, trước không gian và theo Lâm Ngữ Đường thì tác giả khuyên ta nên biết giới hạn cái dục vọng của mình và ít nhất cũng dạy ta biết khiêm tốn.
Hai câu sau tác giả muốn nói rằng nhìn rõ sự đời hay cái cùng thông của sự vật thì tự ta phải cố gắng mà vươn lên qua hình ảnh leo lầu, mà lên cao thêm để làm gì nếu không phải là mở tầm mắt để mở rộng lòng xúc cảm và tri thức, một nhân sinh quan cao cả mà nhà phê bình Chương Thái Liên đã thốt lên là một danh ngôn thiên cổ.
Hoàng Xuân Thảo
***
Các Bài Dịch Khác
Lên Lầu Quán Tước
Vừng ác chìm non thẳm
Hoàng Hà lặn biển sâu
Muốn nhìn xa ngàn dặm
Lên nữa một tầng lầu.
Bài ngũ ngôn tứ tuyệt này được sắp ngang hàng với những bài trác tuyệt cùng thể loại của những thi hào gạo cội thờỉ Đường do cái ý chứa đựng trong 2 câu cuối: “Muốn nhìn xa ngàn dặm, Lên nữa một từng lầu” ngụ ý rằng muốn cho kiến thức rộng hơn thi phải cố học hỏi thêm.
Đại ca Hoàng Xuân Thảo kính!
Hôm nay là ngày giỗ đầu của anh, ngày giỗ quan trọng nhất sau khi lìa đời, tất cả anh chị em trong diễn đàn LTCD thế kỷ 21 vẫn còn bùi ngùi khi nghĩ tới anh. Đành rằng trong thiên hạ, rất hiếm người thọ tới 90 tuổi như anh, nhưng đáng nhẽ anh còn vui chơi với chúng tôi nhiều năm nữa nếu anh chích ngừa Covid 19 sớm hơn (đầu tháng 2 thay vì cuối tháng 5 năm 2021).
Anh có cảm thấy cô đơn (lonely) trong mộ phần không? Chúng tôi đang cảm thấy cô đơn trong diễn đàn chỉ vì thiếu vắng anh. Con Cò, nhân danh chủ bút của diễn đàn, nhờ Bobby Vinton hát bài Mr Lonely để cúng anh; hy vọng bài hát sẽ giúp anh giải tỏa nỗi cô đơn, rũ hết bụi trần mà thanh thản bước lên Thiên Đường.
(Xin bấm vào link màu xanh dưới đây)
Lời bài hát
Lonely, I'm Mr. Lonely
I have nobody for my own
Now I am so lonely, I'm Mr. Lonely
Wish I had someone to call on the phone
Now I'm a soldier, a lonely soldier
Away from home through no wish of my own
That's why I'm lonely, I'm Mr. Lonely
I wish that I could go back home
Letters, never a letter
I get no letters in the mail
I've been forgotten, yes, forgotten
Oh, how I wonder, how is it I failed
Now I'm a soldier, a lonely soldier
Away from home through no wish of my own
That's why I'm lonely, I'm Mr. Lonely
I wish that I could go back home.
Dịch ra tiếng Việt:
Cô đơn, tôi là người Cô đơn,
không có ai làm bạn với mình.
Tôi rất cô đơn, tôi là người cô đơn.
Ước gì có người gọi tôi qua điện thoại.
Tôi là một chiến sĩ, một chiến sĩ cô đơn,
xa nhà không do tôi mong muốn.
Đó là lý do tại sao tôi cô đơn, tôi là người cô đơn.
Tôi ước rằng tôi có thể trở về nhà.
Thư ư? không bao giờ có một lá thư;
tôi không nhận được thư trong hộp thư.
Tôi đã bị lãng quên, ừ, bị lãng quên.
Ồ, tôi tự hỏi làm thế nào tôi thất bại?
Bây giờ tôi là một chiến sĩ, một chiến sĩ cô đơn,
xa nhà không do tôi mong muốn.
Đó là lý do tại sao tôi cô đơn, tôi là người cô đơn.
Tôi ước rằng tôi có thể trở về nhà….
Con Cò
***
Lên Lầu Quán Tước
Nắng tắt phía sau đồi,
Hoàng hà đổ biển khơi.
Muốn nhìn xa vạn dậm,
Lên nữa, lầu trên coi.
Mỹ Ngọc.
May 18/2022.
***
Lên Lầu Quán Tước
Mặt trời soi khắp núi đồi
Hoàng Hà luôn chảy biển khơi trùng trùng
Dặm xa ngoại cảnh chập chùng
Lên cao tầng nữa ung dung ngắm nhìn.
Kim Oanh
***
Lên Lầu Quán Tước
Hội trùng dương nước sông tuôn đổ
Nắng chiều còn lấp ló sau đồi
Muốn nhìn xa vạn dặm khơi
Lầu cao chân bước ngắm trời mênh mông
Yên Nhiên
***
Lầu Quán Tước.
Mặt trời đã gác non đoài,
Hoàng Hà tuôn chảy ra ngoài biển khơi,
Muốn nhìn ngàn dặm chân trời,
Thì leo thêm một lầu thôi cũng vừa.
Bát Sách.
(Ngày 20 tháng 5 năm 2022)
***
Lên Lầu Quán Tước
Bóng ác nương sau núi
Hoàng hà nhập biển sâu
Muốn nhìn muôn dặm trước
Lên tiếp một khung lầu!
Bóng ô đã gác non đoài
Sông Hoàng cuồn cuộn ra ngoài biển Đông
Muốn nhìn vạn dặm thỏa lòng
Bước thêm lầu nữa, ước mong toại nguyền!
Lộc Bắc
Mai22
***
Nguyên Tác: Phiên Âm: Dịch Thơ:
登鸛雀樓 Đăng Quán Tước Lâu Lên Lầu Quán Tước
王之渙* Vương Chi Hoán
白日依山盡 Bạch nhật y sơn tận Núi cao dấu mặt trời
黃河入海流 Hoàng hà nhập hải lưu Sông Hoàng vào biển khơi
欲窮千里目 Dục cùng thiên lý mục Muốn xem khắp ngàn dặm
更上一層樓 Cánh thướng nhất tằng lâu Lên một lầu nữa thôi.
Dị bản:
Bài ngũ ngôn tứ tuyệt này được khắc bản trong nhiểu sách thời Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh…Văn bản đều giống nhau, nhưng tác giả không chắc là ai: Vương Chi Hoán, Đỗ Nghiễm, hay Chu Bân?
Ngự Định Toàn Đường Thi Quyển 253 Vương Chi Hoán. Tựa trong mộc bản có ghi dị bản thơ của Chu Bân (Chu Bân Thi 朱斌詩).
Ngự Định Toàn Đường Thi Quyển 203 Đỗ Nghiễm 杜儼 đăng với tựa Đăng Lâu登樓 và có ghi dị bản thơ của Vương Chi Hoán (Vương Chi Hoán Thi 王之渙詩).
Quốc Tú Tập - Đường - Nhuế Đĩnh Chương 國秀集-唐-芮挺章 cho tác giả là Chu Bân 朱斌, tựa Đăng Lâu登樓 và có ghi dị bản thơ của Vương Chi Hoán (hoặc khắcVương Chi Hoán 或刻王之渙詩).
Ghi Chú:
Lầu Quán Tước hiện nay ở phía nam Vĩnh Tế, Sơn Tây, bên bờ đông sông Hoàng Hà, gần Bồ Châu Trấn 蒲州镇, phía tây bắc cách chân núi Trung Điều 中条山 khoảng 6 cây số (Xem bản đồ bên dưới).
Lầu được xây cất thời Nam Bắc Triều khoảng năm 557-571. Lầu nguyên thủy (đã bị nước sông cuốn trôi từ lâu), ở tây nam Bồ Châu, cao 3 tầng, phía trước nhìn vào núi, phía sau nhìn xuống Hoàng Hà. Lầu có tên Quán Tước vì, tương truyền, thường có quán tước đến làm tổ (quán tước là một giống cò/hạc họ Ciconiidae mà đầu không đỏ, cổ ngắn, mỏ dài, mình trắng, đuôi và cánh đen). Lầu đuợc xây cất lại nhiều lần ở vị trí khác, lần mới nhất khánh thành năm 2002.
- Bạch nhật: mặt trời.
- Y: dựa vào
- Tận: biến mất, ý nói rằng mặt trời nép chìm vào núi
- Dục: mong muốn hay hy vọng có được hoặc đạt được một cái gì đó
- Cùng: tất cả, để đạt đến cực.
- Thiên lý mục: tầm nhìn rộng.
- Cánh: thay thế
Bình luận:
Bài thơ mô tả những gì thi nhân nhìn thấy và cảm nhận khi ông leo lên Lầu Quán Tước. Trong câu 1, ông nhìn thấy núi cao ngay trước mặt như che dấu ánh mặt trời. Nhìn sau lưng, sông Hoàng cuộn chảy về đông để đổ vào biển Đông còn cách xa gần ngàn cây số. Đó là từ vị trí nguyên thủy của lầu ở phía nam Bồ Châu. Trong địa điểm hiện tại, ngang với Bồ Châu với lầu cao gần 75 thước, núi có còn che mặt trời không, còn nhìn thấy sông Hoàng chảy về đông không? Hay là thấy trong tiềm thức do cái nhìn thấy của thi nhân ngàn năm về trước. Theo Stork Tower - Wikipedia , lầu nhìn thẳng vào mặt trời mọc.
Dịch nghĩa:
Đăng Quán Tước Lâu Lên lầu Quán Tước
Bạch nhật y sơn tận Ánh sáng mặt trời rọi khắp bên sườn núi,
Hoàng Hà nhập hải lưu Sông Hoàng Hà chảy mãi để vào biển khơi.
Dục cùng thiên lý mục Muốn nhìn thấy cảnh ngoài ngàn dặm,
Cánh thướng nhất tằng lâu Hãy lên thêm một tầng lầu.
On The Stork Tower by Wang Zhi Huan
Translation and note by Peter Wang 01-13-2013
The sun beyond the mountains glows;
The Yellow River seawards flows.
You can enjoy a grander sight，
By climbing to a greater height.
Notes: This poem describes what the poet sees and feels when he ascends the Stork Tower. In the first two lines, he shifts his eyes from the sunset beyond the mountains to the Yellow River, which flows out of sight eastwards towards the sea. Then he writes the famous line “You can enjoy a grander sight, By climbing to a greater height.” which blends landscape, emotion and philosophical thinking in the short verse?
Ascending the Stork Tower by Wang Zhihuan
Translation by Andrew W.F. Wong (Huang Hongfa)
Over the mountains, the white sun daily sets,
And into the ocean, the Yellow River flows.
Wishing to eye: the view of a thousand miles,
A floor, a floor more, up the stairs one goes.
Besteigung des Storchenturms
Translation by John Frazer October 21, 2017
Dort langt die gleiße Sonne schon nach der Berge Saum /
Hienieden gießt sich der Gelbe Fluß ins Meer //
Nimmer müd will das Aug die Weiten schaun /
Drum höher, auf, zum nächsten Stock!
Ascent of the stork tower
There the bright sun reaches to the mountainside
Below the yellow river pours into the sea
The eye never wants to see the expanses tired
So higher up, to the next floor!
Phí Minh Tâm
***
Những Lời Góp Ý:
白日依山盡=bạch nhật y sơn tận (Mặt trời dần lặn khuất sau núi)
Trong hình không ảnh ở trên, Hoàng Hà (đầy phù sa màu vàng) ở bên trái và sau 6 dặm Anh sẽ chuyển hướng từ Bắc-Nam thành Tây-Đông để đổ ra Đông Hải. Lầu Quán Tước (hình tháp màu lục với tên Guanque Tower) nằm hướng Tây Bắc của Ngũ Lão Phong (五老峰, góc dưới bên phải) nên ta có thể thấy mặt trời mọc hướng đó nhưng không thể thấy mặt trời lặn.
Theo họa đồ. Quán Tước Lâu ở bờ tây sông Hoàng Hà, phía bắc dãy núi Hoa Sơn, trong đó có Ngũ Lão Phong. Khá xa nên đứng trên lầu có thể thấy mặt trời mọc cũng như lặn.
Theo sử liệu, lầu Quán Tước ở ngoài cửa Tây của Bồ Châu (蒲州), Sơn Tây gần bến đò Bồ Tân (蒲津渡) và như thế ở chừng 6 km hướng Tây Bắc của Ngũ Lão Phong chứ không phải ở trên núi. Nhìn bản đồ không ảnh:
Từ trái qua phải, Puzhou Ferry là bến đò Bồ Tân, Gucheng Relic site là di tích cổ thành Dự Châu, icon máy hình là địa điểm của Quán Tước lâu, Pozhoucun là Bồ Châu Trấn (蒲州镇). Rặng núi trong hình là Trung Điều Sơn (中条山), trong đó có đỉnh Ngũ Lão, chấm đỏ trong hình dưới. Thật sự ra không thể thấy mặt trời mọc từ lầu Quán Tước vì bị rặng núi Trung Điều che. Đỉnh cao nhất trong rặng núi này 2,231 m trong đó Quán Tước ở khoảng 300 m (trên mặt biển).
Thời Bắc Chu (đầu tk 6) Vũ Vặn Hộ (宇文護) chấp chánh, lộng quyền, cho xây nhiều dinh thự và lầu đài, nhưng Quán Tước lâu là một tháp ba tầng gần bờ sông để canh chứng vì Dự Châu là địa điểm chiến lược quan trọng trên đường đến Tràng An. Tháp đã bị chiến chinh thiêu hủy nhiều lần và cái Quán Tước lâu xây trong thế kỷ 21 này không giống gì các tháp thời Bắc Chu hay Đường!
Hoàng Hà đổi chiều từ Bắc-Nam thành Tây-Đông 6 dặm (anh) dưới Quán Tước lâu và Bồ Châu nên cách định vị để khỏi lầm lạc là nói lầu ở tả ngạn Hoàng Hà.
--* * *--
《清一统志》记载，楼的旧址在山西蒲州（今永济县，唐时为河中府）西南，“黄河中高阜处，时有鹳雀栖其上，遂名” 《 Thanh nhất thống chí 》 ký tái, lâu đích cựu chỉ tại Sơn Tây Bồ Châu (kim Vĩnh Tể huyện, Đường thì vi Hà Trung phủ ）tây-nam, " Hoàng Hà trung cao phụ xứ, thì hữu quán tước tê kì thượng, toại danh." Dịch đại khái thành Thanh Nhất Thống Chí nói ngày xưa lầu ở hướng Tây-Nam Bồ Châu, Sơn Tây (Vĩnh Tế huyện bây giờ, Hà Trung phủ thời Đường), ở vùng đất cao giữa Hoàng Hà, có nhiều cò đậu nên có tên đó.
Bàn về con hạc:
Quán Tước là một loài chim giống con hạc.
Hì hì ... Đọc nghe thì xuôi tai nhưng con hạc là con ... chi? Quán là tên Hán cho bút hiệu của khổ chủ của diễn đàn LT21!
Người ni đã viết một lần trên diễn đàn này rằng tên Việt của các loài sinh vật, kể cả chim, không chính xác và mỗi vùng dùng tên khác nhau cho cùng một con chim. Hạc, sếu, cò, diệc, vạc là tên của những con chim lớn lội nước và trong khoa học họ Hạc là từ dùng chung để chỉ những con này nhưng một đặc tính chung (cho 鸛=quán) dùng trong trang vn.Wikipedia là chúng có "mỏ lớn". Hình các con chim mà các bạn thường gọi là hạc có mỏ dài, nhọn nhưng KHÔNG lớn! Nếu các bạn dùng zn.Wikipedia thì sẽ thấy rằng 鸛=quán là một con chim cao cẳng, lội nước với cái mỏ rất lớn mà tên trong Anh ngữ là stork như trong bài dịch qua tiếng Anh của anh Tâm, và trong Pháp ngữ là cigogne. Các loài cò đứng riêng biệt trong một họ, không có liên lạc DNA với các loài chim cao cẳng (hạc, sếu, vạc) khác. Con hạc "đầu đỏ" anh Tâm nói đến thật sự ra là con crane/sếu.
Vì tên Việt chưa thống nhất, họ Hạc trong vn.Wikipedia là 鹳科=quán khoa/họ cò trong chữ Hán, Ciconiidae trong danh pháp hai phần (binomial nomenclature) hai đặc điểm của chúng để phân biệt với các con chim lớn lội nước khác là mỏ rất lớn và không phát tiếng nhưng đập mỏ để liên lạc với đồng loại. Quán trong tên lầu có thể là con giang sen (painted stork)
bạch đầu toàn quán
Hay con cò trắng đông phương ở dưới
Đông phương bạch quán
Một đặc điểm nữa của loài cò là tổ của chúng rất lớn và chúng thường làm tổ trên mái nhà; đó là nguồn gốc của cái tên quán tước lâu. Hai con chim trong bài của anh Tâm là cò trắng tây phương.
Chữ 雀=tước tạo nhiều hiểu lầm vì đa số người Việt nghĩ đến chim sẻ khi nghe/đọc tước và tôi chưa tìm ra tại sao người Hoa Lục thời xưa gọi cò là quán tước; người bây giờ bỏ chữ tước đi rồi. Chứ 雀=tước gồm 小=tiểu và bộ 隹=chuy. Chuy là từ để gọi các con chim đuôi ngắn như chim sẻ, cò, hạc nhưng không dùng một mình và chỉ là bộ trong những từ hài thanh.
Huỳnh Kim Giám
***
Thanh Vân góp ý
Trong Diễn Đàn Liêu Trai 21 do Ông Cò thành lập, ông chỉ mời hơn 10 thành viên, điều thú vị không ngờ là họ ở rải rác khắp nơi: Hoa Kỳ, Canada, Pháp, Hòa Lan, Úc. Buổi tối ở Hoa Kỳ, Canada là ban ngày ở Pháp, Hoà Lan, Úc, như vậy giang sơn của nhóm Liêu Trai 21, mặt trời không bao giờ lặn! Trong ba năm qua, cùng hoạt động chung, mỗi tuần góp ý trên một bài thơ đường do Ông Cò soạn thảo, mỗi người bàn một cách, các thành viên lần lần thân thiện nhau và có một mối liên hệ mật thiết.
Lúc đầu chỉ vài người biết mặt nhau (như Ông Cò, huynh trưởng Hoàng Xuân Thảo, anh Bát Sách, chị Hoàng Tâm) còn những thành viên khác, sau này có khi nhìn thấy mặt qua hình ảnh. Vậy đó mà sinh hoạt lâu ngày, có một sợi dây thân ái nối liền các thành viên với nhau. Ngoài bàn luận thơ văn, trong nhóm còn chia sẻ tâm tình, niềm vui nỗi buồn, thậm chí có ai khỏe mạnh, ốm đau gì cũng đem ra bài tỏ. Ban đầu là bạn văn thơ, bây giờ là anh chị em cùng một mái nhà. Đôi khi cũng có chút giận hờn, nhưng không kéo dài lâu, giống như một cơn dỗi thoảng qua cho sinh hoạt chung thêm sống động, thêm hương vị…
Cuộc đời không như một giòng sông êm đềm chảy. Khi huynh trưởng Hoàng Xuân Thảo bất ngờ ra đi, cả nhóm như tê dại, sửng sờ trước hung tin. Ông Cò bảo mỗi người dành vài phút tịnh tâm hướng về huynh trưởng. "Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ", đúng như thế, cả nhóm đau buồn lặng lẻ nhớ người huynh trưởng hiền hòa, khoan dung, nhiều tài năng nhưng khiêm tốn.
Hôm nay là một năm huynh Hoàng Xuân Thảo rời xa mọi người. Bồi hồi nhớ lại những ngày vui sinh hoạt chung, huynh Hoàng Xuân Thảo rất năng động, lúc nào cũng có những ý tưởng mới, đứng ra làm đầu đàn khởi xướng cho nhiều đề tài : họa thơ trên tranh, họa thơ qua một chủ đề.... Vui và thân thiết làm sao ! Nhưng ngày vui chóng tàn, tìm đâu ra những ngày thân ái cũ.
Huynh Hoàng Xuân Thảo đã đi rồi, xin chúc huynh an nghỉ thảnh thơi nơi miền cực lạc dù biết rằng huynh để lại nhiều nuối tiếc cho người ở lại. Như bài Tống Biệt Hành của thi sĩ Thâm Tâm, xin mượn gởi đến huynh vài dòng tưởng niệm:
Đưa người ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt,
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Đưa người, ta chỉ đưa người ấy
Một giã gia đình, một dửng dưng...
Trong bài Đăng Quán Tước Lâu (Lên Lầu Quán Tước), huynh trưởng Hoàng Xuân Thảo đã góp ý nhưng dỡ dang, các anh chị trong nhóm bàn luận thật sôi nổi và đã có những vần thơ hay. Vậy thôi cho Thanh Vân miễn phần thơ nhé. Chỉ xin cảm ơn Ông Cò đã thành lập nhóm, cho Thanh Vân có cơ hội sinh hoạt và quen biết nhiều người.
Cầu mong sức khỏe, an vui đến với mọi người.
Thanh Vân
--o0o--
Góp ý của Đỗ Tước:
Túc Oánh Công Thiền Phòng Văn Phạn 宿瑩公禪房聞梵 - Lý Kỳ
Từ lâu, Anh Chị Em sinh hoạt trên diễn đàn đều đặn và hăng hái.nhất là các chị em phái nữ. Đàn chủ, anh Tâm, anh Giám, Lộc Bắc và bạn vàng không ngừng bước.. kỳ nào. Ta cứ tà tà thưởng thức.. tuy cũng mặc cảm.. "ăn mà không trả"..Thời gian qua mau thật! Ta cũng nhớ đại ca Hoàng Xuân Thảo và những góp ý tuyệt vời cho diễn đàn. Thoáng đấy mà cả năm rồi.
Với bài dich thất ngôn luật "Trọ ở phòng Thiền của Oánh công nghe kinh" bạn rất ưng ý nhưng kẹt vận, niêm.. kêu gọi Anh Chị Em tiếp sức, ta cũng mạo muội.. cùng bạn vàng ráng xoay chuyển mà cố giữ ý của Bát Sách. Bạn vàng thích câu 1, ta xin chuyển bài vận trắc sang bằng để nhịp thơ.. đi cùng niêm.. như sau:
Hoa cung tiếng tụng vẳng xa đưa
Trăng ẩn thành cao giọt lậu thưa
Sương đọng rừng khuya e lá rụng
Sao trời nghe sớm tiếng đong đưa
Tiêu điều khí lạnh lùa đây đó
Ào ạt như trời thu đổ mưa.
Mới biết phù sinh không ổn định...
Theo lòng tâm đạo thấy mà ưa!
Đại khái như thế không sai ý bạn vàng nhưng niêm luật ổn hơn. Bạn vàng thoải mái lâu lắm ta mới xuống núi góp vui.
Cám ơn bạn vàng đã nói về ta trong mục thư tín ở số Tập San Y Sĩ kỳ vừa rồi.
Đỗ Tước
***
Phụ Bản
Có một lần, đại ca hờn dỗi bỏ đi chơi xa 3 tháng, nhưng khi nhận được bài thơ này của Lý Kỳ do Con Cò soạn… Đại ca bèn tức tốc trở về ngay diễn đàn:
Nguyên tác Dịch âm
宿瑩公禪房聞梵 Túc Oánh Công Thiền Phòng Văn Phạn
花宮仙梵遠微微 Hoa cung tiên phạn viễn vi vi,
月隱高城鐘漏稀 Nguyệt ẩn cao thành chung lậu hy.
夜動霜林驚落葉 Dạ động sương lâm kinh lạc diệp,
曉聞天籟發清機 Hiểu văn thiên lại phát thanh ky.
蕭條已入寒空靜 Tiêu điều dĩ nhập hàn không tĩnh,
颯遝仍隨秋雨飛 Táp đạp nhưng tùy thu vũ phi.
始覺浮生無住著 Thủy giác phù sinh vô trụ trước,
頓令心地欲皈依 Đốn linh tâm địa dục quy y.
Dịch thơ
Trọ Phòng Thiền Của Oánh Công Nghe Kinh
Lời kinh thiền viện vẳng đưa xa
Nguyệt lặn thành cao giọt điểm giờ*
Tối đọng sương rừng rơi lá úa
Sáng nghe sáo núi chạnh lòng già**
Gieo buồn khí lạnh tiêu điều thấm
Xé gió mưa thu ào ạt sa
Mới rõ đời người trôi nổi thế
Muốn qui y Phật động lòng ta
* Giọt: đồng hồ ngày xưa làm bằng một bình nước nhỏ giọt.
** Gió thổi qua khe núi phát ra tiếng sáo.
Lời bàn của Con Cò
Một bài luật thi toàn bích.
Ý tứ sâu sắc. Ngôn từ trang nghiêm. Dàn xếp mạch lạc. Âm điệu hài hòa.
Lý Kỳ, sau một thời gian dài lăn lộn với công danh, ghé thăm và ngủ trong thiền viện của Oánh công. Ông bắt đầu lắng nghe những âm thanh huyền bí và phức tạp: tiếng cầu kinh của thiền sư (âm thanh của sám hối), tiếng đồng hồ nhỏ giọt (âm thanh của thời gian), tiếng rơi của lá úa nặng chĩu sương đêm (âm thanh của gánh nặng trần tục), tiếng gió luồn qua khe núi (âm thanh của thiên nhiên). Sau cùng, khi cảm thấy da thịt như thấm buồn bởi hơi lạnh (âm thanh của thời tiết) và nghe như có mưa thu xé gió ào ào ở ngoài trời (âm thanh của dãi dầu) thì ông muốn chấm dứt cuộc sống quan trường để quy y cửa Phật.
Đó là những âm thanh nhiệm mầu được tả bởi Lý Kỳ. Những âm thanh này, vẫn hiện hữu hằng ngày trung quanh thiền phòng của Oánh công; ai cũng có thể nghe thấy nhưng không phải ai cũng thấm nhuần được. Theo nhà Phật, chỉ những người có duyên với chúng mới giác ngộ khi lắng nghe chúng. Họ Lý, khi đã chán cảnh bon chen danh lợi, rất dễ kết duyên với những âm thanh diệu kỳ kể trên rồi động lòng muốn quy y. Việc quy y của họ Lý có ý nghĩa triết lý hơn là giáo lý. Nó không hẳn là tụng kinh cầu an, cầu siêu, cầu tài, cầu lộc….; mà có nghĩa là giác ngộ.
Con Cò
***
Góp ý (khi chưa gia nhập diễn đàn):
Trọ ở thiền phòng, nghe niệm kinh
Thanh thoát tiếng kinh cầu vang vọng
Đêm sương rơi xao động rừng phong
Tường cao khuất ánh trăng trong
Thời gian lặng lẽ một dòng buồn tênh
Sớm mai hồn thênh thênh bay bổng
Nghe sáo trời lồng lộng vi vu
Lạnh vào cõi vắng mịt mù
Hắt hiu từng giọt mưa thu não nùng
Kiếp phù sinh long đong mê lộ
Chốn cửa không giác ngộ tìm về
Yên Nhiên
***
Bát Sách bổ túc thêm:
Lúc đầu, Bát Sách chỉ dịch bài Quán Tước Lâu, sau đọc lại, thì thấy ÔC nhắc tới bài Túc Oánh Công Thiền Phòng Văn Phạn, là bài thơ mà khi ÔC đưa lên diễn đàn thì anh Khôi lại “ trở về mái nhà xưa “ mà góp ý… Anh Khôi bàn rất cao siêu, nói về NGỘ trong đạo Phật. Đọc lời bàn thì BS cũng ngộ ra được một chút và thấy bài thơ hay hơn nhiều. Bát Sách cũng nhớ anh Khôi vô cùng, nhớ giọng nói hoà nhã, nhớ tiếng cười chân thành, thân thiện, nhớ thâm tình giữa đồng nghiệp và bạn văn, và tiếc rằng anh ra đi đột ngột để cuốn tiểu thuyết dã sử Mỹ Nhân Tự Cổ Như Danh Tướng phải đứt gánh giữa chừng.
Túc Oánh Công Thiền Phòng Văn Phạn.
(Trọ Ở Phòng Thiền Của Oánh Công Nghe Kinh)
Kinh tụng hoa cung xa vẳng đưa,
Trăng ẩn thành cao, giọt lậu thưa,
Sương động rừng khuya, e lá rụng,
Sáo trời nghe sớm, tiếng đong đưa,
Tiêu điều khí lạnh ùa đây đó,
Ào ạt trời thu lúc đổ mưa,
Mới biết kiếp người không vĩnh cửu
Chợt muốn quy y dưới mái chùa!
Bát Sách
(Ngày 21 tháng 5 năm 2022)
***
Ở Quán Trọ Oánh Công Thiền Phòng Nghe Kinh
Cung hoa kinh Phật, vọng xa vời,
Nguyệt lặn cao thành giọt lậu vơi.
Tối đổ sương rừng khua xác lá,
Sớm nghe gió núi lộng khung trời.
U buồn khí lạnh âm thầm ngấm,
Sầm sập mưa thu lã chã rơi.
Hiểu rõ vô thường đời bất định.
Đạo tâm phát khởi, ẩn quy khơi.
Mỹ Ngọc
May 23/2022.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét