Án Kỷ Đạo (1038 – 1110), tự là Thúc Nguyên, hiệu là Tiểu Sơn, người huyện Lâm Xuyên, Phủ Châu (tỉnh Giang Tô bây giờ). Con thứ 7 của Án Thù. Khác với cha là quan to, ông chỉ làm vài chức quan nhỏ như giám quan ở Dĩnh Xương phủ, Hứa Điền trấn, Phán quan ở Khai Phong phủ…Ông đã làm nhiều bài từ theo nhiều điệu khác nhau. Từ của ông có một vẻ buồn triền miên, được xếp vào loại uyển ước phái. Ông để lại tập “Tiểu Sơn Từ” gồm nhiều từ bài khác nhau như “Điệp luyến hoa”, “Lâm giang tiên”, “Giá cô thiên”, vân vân được người đời trân trọng.
蝶戀花 - 晏幾道 Điệp Luyến Hoa - Án Kỷ Đạo
醉別西樓. Túy Biệt Tây Lâu
醉別西樓醒不記， Túy biệt tây lâu tỉnh bất ký,
春夢秋雲， Xuân mộng thu vân,
聚散真容易。 Tụ tán chân dung dị.
斜月半窗還少睡， Tà nguyệt bán song hoàn thiểu thụy,
畫屏閑展吳山翠。 Họa bình nhàn triển ngô sơn thúy.
衣上酒痕詩裡字， Y thượng tửu ngấn thi lý tự,
點點行行， Điểm điểm hàng hàng,
總是凄涼意。 Tổng thị thê lương ý.
紅燭自憐無好計， Hồng chúc tự liên vô hảo kế,
夜寒空替人垂淚。 Dạ hàn không thế nhân thùy lệ.
Chú Thích
1- Từ Điệu Điệp Luyến Hoa của Án Kỷ Đạo gồm 60 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 5 câu, 4 trắc vận. Cách luật:
X T X B B T T vận
X T B B cú
X T B B T vận
X T X B B T T vận
X B X T B B T vận
X T X B B T T vận
X T B B cú
X T B B T vận
X T X B B T T vận
X B X T B B T vận
X: Bất luận; T: trắc thanh; B: bình thanh; cú: hết câu; vận: vần
2- Tây lâu 西樓: lầu tây, phiếm chỉ chỗ tiệc tùng, yến hội.
3- Tỉnh bất ký 醒不記: lúc tỉnh rượu không nhớ gì hết.
4- Xuân mộng thu vân 春夢秋雲: giấc mộng mùa xuân và mây mùa thu, chỉ việc đẹp đẽ nhưng ngắn ngủi giả tạm.
5- Tụ tán 聚散: tụ hội và ly tán.
6- Dung dị 容易: dễ dàng.
7- Tà nguyệt 斜月 = tây tà đích lạc nguyệt 西斜的落月: trăng lặn, đã xế hướng tây, chỉ ánh trăng khuya. Chữ này cũng được dùng để ví với chân mày của nữ giới.
8- Bán song 半窗: nửa khung cửa sổ, chữ này thường gặp trong văn chương có thể chỉ đơn giản là cái khung cửa sổ. Nguyệt tà bán song 斜月半窗: có thể hiểu là trăng đã ngả về tây, xuống thấp chỉ ngang tầm với nửa khung cửa sổ hoặc có thể dịch đơn giản là “Ánh trăng chiếu lên song cửa sổ”, tương đương với câu “nguyệt quang tà chiếu song linh月光斜照窗欞: ánh trăng chiếu nghiêng trên chấn song cửa sổ”.
9- Họa bình 畫屏: tấm bình phong có vẽ hình ảnh.
10- Nhàn triển 閒展 = không triển 空展 = triển: phô ra cho thấy.
11- Ngô sơn 吳山: phong cảnh Giang nam.
12- Y thượng tửu ngân衣上酒痕: vết rượu hoen trên áo.
13- Tổng thị 總是: đều là.
14- Hồng chúc 紅燭: nến hồng, mượn ý 2 câu thơ của Đỗ Mục 杜牧, nhân cách hóa cây nến:
“蠟燭有心還惜別，Lạp chúc hữu tâm hoàn tích biệt,
“替人垂淚到天明。Thế nhân thùy lệ đáo thiên minh.
“Nến sáp có ang thương cách biệt,
“Thay người rơi lệ đến tàn canh.”
15- Tự lân (liên) 自憐: tự thương mình.
16- Không thế 空替 = thế: thay thế.
Dịch Nghĩa
Bài từ theo điệu Điệp Luyến Hoa của Án Kỷ Đạo
Say giã từ lầu tây
Say giã từ lầu tây, nay tỉnh không còn nhớ.
Giấc mộng xuân, áng mây thu,
Hợp tan thật dễ dàng.
Trăng chiếu nghiêng nửa song cửa, người còn chưa ngủ,
Bức bình phong bầy ra bóng núi Ngô (Giang nam) xanh biếc.
Trên áo rượu hoen ra lời thơ.
Từng điểm từng dòng,
Đều gợi lên nỗi thê lương.
Nến hồng cũng tự thương mình không còn cách nào tốt,
Trong đêm lạnh thay người rơi lệ.
Phỏng Dich
Túy Biệt Tây Lâu
Từ biệt lầu tây túy lúy say,
Tỉnh thời quên hết chuyện đêm ngày.
Mây thu, xuân mộng, tình vương vấn,
Ly biệt, tương phùng dễ đổi thay.
Xuyên cửa trăng soi người thiếu ngủ,
Bình phong ánh chiếu núi ngời xanh.
Áo thô hoen rượu mầu thơ phú,
Từng chữ từng dòng buồn quẩn quanh.
Nến hồng thương luyến tình mong manh,
Kế mọn tìm đâu vá mộng lành.
Đêm lạnh hắt hiu làn khói nhẹ,
Vì người rơi lệ khóc tàn canh.
HHD
12-2014
***
Bản Dịch của Bá Nha
Túy biệt Tây lâu
Ngất ngây tỉnh giấc khỏi cơn say
Từ giã lầu tây chẳng nhớ ngày
Giấc mộng xuân thu mây ảo ảnh
Hợp tan, tan hợp dễ dàng thay
Ánh trăng xuyên cửa nằm thao thức
Qua tấm bình phong bóng núi xanh
Hoen rượu, áo vương thơ phú chẩy
Từng dòng từng chữ nỗi buồn quanh
Nến hồng thương cãm quá mong manh
Còn đâu lối khác được an lành
Trong đêm buốt giá ai hiu quạnh
Giọt lệ người rơi trống điểm canh
Bá Nha
21/12/2014
***
Bản Dịch của Lộc Bắc
Túy biệt tây lâu
Từ biệt lầu tây say chẳng nhớ
Xuân mộng mây thu
Dễ dàng hợp, tan vỡ
Trăng tà xế cửa người chưa ngủ
Bình phong bày rừng xanh núi đỏ
Trên áo rượu loang thành thơ phú
Chữ chữ ang ang
Toàn bài đau thương nhẽ
Nến hồng cảm thương đành dụng kế
Đêm lạnh thay người tuôn dòng lệ!
Say Rời Lầu Tây
Từ biệt lầu tây say chẳng nhớ
Mây thu, xuân mộng - hợp, tan vỡ
Trăng tà chếch cửa giấc mòng mơ
Chắn gió tranh bày xanh núi tỏ
Trên áo rượu loang thành dấu thơ
Hàng hàng chữ chữ thê lương ngỏ
Nến hồng thương xót khó làm ngơ
Đêm lạnh thay người tuôn lệ, rỏ!
Lộc Bắc
Dec2014
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét