Lưu Tích Vũ Và Huyền Đô Quán 玄都觀桃花 - Lưu Tích Vũ

 

Dưới thời Đường Thuận Tông, Lưu Tích Vũ cùng với Liễu Tông Nguyên giúp Vương Thúc Văn chấp chính, có đề ra một số biện pháp đổi mới. Chính sách canh tân bị nhiều người chống đối. Không lâu sau, Thuận Tông mất, Đường Hiếu Tông lên ngôi, các quan lại trong triều và thái giám dèm pha, nên truyền chiếu, giáng chức Vương Thúc Văn và 8 vị quan, trong đó có ông và Liễu Tông Nguyên. Tất cả bị đưa đi làm Tư Mã nơi xa. Riêng ông bị đưa đi làm Tư mã Lãng Châu (nay là Thường Đức, tỉnh Hồ Nam) , bấy giờ ông 33 tuổi.

Lần chuyển này kéo dài 10 năm, do Ông và Liễu Tông Nguyên là người có tài, nên cùng được triệu về Kinh làm quan tại triều. Trở lại Trường An, thấy đào nơi Huyền Đô quán vẫn khoe sắc rực rỡ, Ông liền viết bài thơ với ngụ ý mỉa mai:

   玄都觀桃花            Huyền Đô Quán Đào Hoa
   劉禹錫                         Lưu Tích Vũ

紫陌紅塵拂面來     Tử mạch hồng trần phất diện lai
無人不道看花迴     Vô nhân bất đạo khán hoa hồi
玄都觀裡桃千樹     Huyền Đô quán lý đào thiên thụ
盡是劉郎去後栽。Tận thị Lưu lang khứ hậu tài.

Dịch nghĩa : Hoa Đào ở quán đạo Huyền Đô

Con đường tím bụi hồng như quét tên mặt
Mọi người đều nói vừa đi ngắm hoa đào mới về
Đường đi nơi quán đạo Huyền Đô có hàng ngàn cội Đào
Tất cả đều được trồng sau khi chàng Lưu đã ra đi.

Dịch Thơ:

Đường tím mặt đang phủ bụi hồng
Người người đều mới thưởng hoa xong
Đường Huyền Đô quán đào nghìn gốc
Tự thuở chàng Lưu vắng mới trồng.

Quên Đi

Vốn là nhà thơ rất nổi tiếng đương thời, nên bài Thơ Huyền Đô Quáng Đào Hoa được mọi người truyền cho nhau thưởng thức. Một số quan trong triều cho bài thơ tuy nói về hoa đào, ngụ ý mỉa mai họ:

- Câu 1: Đường công danh bị bụi trần che lấp

- Câu 2: Những người xem hoa đều là kẻ xu nịnh, theo đóm ăn tàn.

- Câu 3: Những gốc đào tượng trưng cho những quan lại nhờ vào thời thế mà được trọng dụng.

- Câu 4: Khi chàng Lưu (Lưu Tích Vũ) đi rồi, các người này mới được thăng quan tiến chức.

Vì thế họ cùng tấu lên vua , và lần nữa Ông bị biếm đi làm Thứ Sử Liễu Châu nay là huyện Liên, Quảng Đông.

Sau 14 năm bị đổi nhiều nơi, khi Bùi Độ lên làm Tể tướng, Ông được trở lại Trường An. Lúc này trời vào độ cuối Xuân, Ông nhớ tới những cây đào nơi Huyền Đô Quán, đến nơi mới biết vị Đạo sĩ trồng đào đã mất, những cây đào không người chăm sóc, cây thì khô héo, cây thì gãy đổ. Khắp nơi mọc đầy hoa cỏ dại, không còn cảnh hoa đào rực rỡ thuở nao. Nhớ tới bọn quyền thần từng hãm hại, lòng đầy cảm xúc, ông viết bài thơ thứ hai về Huyền Đô Quán với đầy tự hào:

    再遊玄都觀           Tái du Huyền Đô quán
    劉禹錫                               Lưu Tích Vũ

百畝庭中半是苔     Bách mẫu đình trung bán thị đài
桃花淨盡菜花開     Đào hoa tịnh tận thái hoa khai
種桃道士歸何處     Chủng đào đạo sĩ quy hà xứ
前度劉郎今又來。 Tiền độ Lưu lang kim hựu lai.

Dịch nghĩa

Hằng trăm mẫu đất trong đình một nửa đã phủ đầy rêu
Hoa đào đã hoàn toàn mất hết chỉ có hoa rau đang nở
Không biết đạo sĩ trồng hoa đào đã đi về nơi đâu
Chàng Lưu của thuở nào nay lại đến đây.

Dịch Thơ

Năm mươi mẫu đất phủ rêu đầy
Chẳng thấy đào xưa chỉ cỏ vây
Đạo sĩ trồng hoa đâu vắng bóng
Chàng Lưu thuở trước trở về đây.

Quên Đi