Nguyên tác Dịch âm
春思 Xuân Tứ
燕草如碧絲 Yên thảo như bích ti
秦桑低綠枝 Tần tang đê lục chi
當君懷歸日 Đương quân hoài qui nhật
是妾斷腸時 Thị thiếp đoạn trường thì
春風不相識 Xuân phong bất tương thức
何事入羅幃 Hà sự nhập la vi
Lý Bạch
***
Chú giải:
Yên & Tần: chàng đang ở đất Yên, thiếp đang ở xứ Tần. Nghĩa xuôi của hai câu chót: gió xuân (tượng trưng cho niềm vui) chẳng hiểu lòng nhau, vô cớ lọt vào màn the làm gì? (lòng ta đang buồn, không thiết đón gió xuân)
Dịch thơ
Ý Xuân
Cỏ Yên như tơ xanh
Dâu Tần khoe cành biếc.
Chàng mong mỏi về nhanh,
Lúc thiếp buồn da diết.
Gió xuân chẳng thấu tình,
Lọt màn the ghẹo thiếp.
Con Cò
***
Góp ý cho bài Xuân Tứ của Lý Bạch:
Xuân Tứ là một bài thơ ngắn của Lý Bạch mà Bát Sách rất thích từ thời sinh viên. Hồi đó cỡ năm 1963-64, các sinh viên YKĐH Sàigon đã xuất bản Nguyệt San Tình Thương, Bát Sách có viết một số truyện ngắn với bút hiệu Yên Thảo. Bát Sách vốn quê ở làng Phúc Tằng, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, cũng vì mê bài Xuân Tứ của Lý nên mới lấy 2 chữ đầu của câu Yên thảo như bích ty làm bút hiệu, tự ví mình như cỏ của quê nhà Việt Yên.
(Nghe tiên phụ kể lại, thì song thân của thi sĩ Hoàng Cầm, đến ngụ cư ở làng Phúc Tằng, huyện Việt Yên nên đặt tên cho con là Bùi Tằng Việt).
Bài thơ này đặc biệt là chỉ có 6 câu thay vì 4 hay 8 câu như thường lệ. Tại sao thì BS xin chịu. Bài thơ nhẹ nhàng, lãng mạn, không có chữ khó, và nếu diễn nghĩa ra văn xuôi thì như sau: chàng và thiếp đang xa nhau, thiếp ở Yên, chàng ở Tần, ngàn trùng ngăn cách. Mùa xuân đã tới, tại đất Yên, cỏ đã mọc như sợi tơ xanh, thiếp đoán rằng tại đất Tần, những cây dâu chắc đã nhú những cành biếc và thấp (ngắn). Khi chàng mong ngày trở về, thì cũng là lúc thiếp đau đớn đứt ruột vì nhớ chàng, mong được chàng âu yếm vuốt ve. Làn gió xuân thật vô duyên, chẳng quen biết gì cả lại cắc cớ lọt vào màn the (mà vuốt ve thiếp, thay thế cho chàng). Hai câu chót, ý độc đáo và lạ, và BS không nhớ có thi sĩ Việt Nam đưa ý này vào thơ của mình.
Vì mê bài thơ này nên BS đã dịch 2 lần, theo lục bát và theo thể ngũ ngôn.
Ý Xuân
1/
Cỏ Yên như sợi tơ xanh,
Dâu Tần mấy nhánh trên cành biếc non,
Chàng mong về xứ mỏi mòn,
Là khi thiếp cũng héo hon tấc lòng.
Gió xuân nào có quen cùng,
Cớ sao lại lọt vào trong màn là.
2/
Cỏ Yên tựa tơ xanh,
Dâu Tần biếc mấy cành,
Chàng mong ngày trở lại,
Khi lòng thiếp tan tành,
Gió xuân không quen biết,
Sao lại lẻn qua mành.
Bát Sách.
Ngày 10/08/2021.
***
Ý Xuân
Cỏ Yên tơ biếc xanh
Dâu Tần lục thấp cành
Lúc chàng mong trở lai
Ruột thiếp đứt cầm canh
Gió xuân không quen biết
Cớ chi lọt qua mành?
Lộc Bắc
***
Ý Xuân
1/
Cỏ Yên như lụa xanh,
Dâu đất Tần biếc cành,
Anh muốn ngày về̉ lại,
Em lòng nát đợi anh.
Gió xuân nào quen biết?
Sao lại lọt khuê mành.
2/
Cỏ Yên tựa tấm lụa xanh,
Dâu Tần xanh biếc chĩu cành xum xê.
Cái ngày chàng muốn trở về,
Thiếp mong đứt ruột não nề khổ đau.
Gió xuân nào có quen nhau,
Cớ chi lại lén lọt vào màn the?
Mỹ Ngọc
Aug. 28/2022.
***
Nguyên Tác: Phiên Âm:
春思-李白 Xuân Tứ - Lý Bạch
燕草如碧絲 Yên thảo như bích ti
秦桑低綠枝 Tần tang đê lục chi
當君懷歸日 Đương quân hoài quy nhật
是妾斷腸時 Thị thiếp đoạn trường thì
春風不相識 Xuân phong bất tương thức
何事入羅幃 Hà sự nhập la vi
Bài ngũ ngôn cổ thi này được Hành Đường Thoái Sĩ chọn đăng trong Đường Thi Tam Bách Thủ. Bài thơ được khắc đăng trong các sách thời Thanh Minh Tống và được Lý Bạch chép trong các sách:
Lý Thái Bạch Văn Tập - Đường - Lý Bạch 李太白文集-唐-李白
Lý Thái Bạch Tập Chú - Đường - Lý Bạch 李太白集注-唐-李白
Lý Thái Bạch Tập Phân Loại Bổ Chú - Đường - Lý Bạch 李太白集分類補註-唐-李白
Ghi Chú:
Xuân: thường chỉ mùa Xuân, nhưng ở đây cũng để nói đến xuân tinh, tình yêu nam nữ vợ chồng
Yên: đất Yên nay là bắc Hà Bắc, tây nam Liêu Ninh; vùng đất phía bắc khô cằn lạnh lẽo nơi người chồng đồn thú
Tần: đất Tần nay là vùng Thiểm Tây, ấm áp phì nhiêu nơi thiếu phụ trong bài thơ đang chờ chồng.
Hoài quy: mong về, chỉ nỗi nhớ nhà
Đoạn trường: đứt ruột, chỉ nỗi buồn nhớ tột cùng
Xuân phong: gió Xuân hay phong tình, Gió Xuân đâu mà lẻn vào phòng khuê sao động màn tơ, phải chăng là lòng rạo rực của người phụ nữ nghe tin và đang chờ chồng ở xa về?
Dịch Thơ: Ý Xuân
Cỏ Yên mịn như tơ
Dâu Tần xanh phủ bờ
Anh mơ ngày trở lại
Đứt dạ em mong chờ
Gió Xuân nào quen biết
Cớ sao vào màn tơ.
Xuân Tình
Cỏ Yên xanh biếc mịn như tơ
Cành lá dâu Tần xanh phủ bờ
Đang lúc anh mơ ngày trở lại
Lòng đau dạ cắt em mong chờ
Gió Xuân cớ sao chẳng quen biết
Màn lụa phòng khuê lay hững hờ.
Spring Thoughts by Li Bai
The green grass is as fine as silk
Mulberry leaves cover paddy borders
While you are thinking od coming home
My heart aches waiting
An unknown spring breeze sneaks into my chamber
And moves the silk curtain.
Spring Yearning by Li Bai
Translation by Betty Tseng
Silky fine is the grass of the northern region of Yan,
Low and green hang mulberry branches of our western region of Qin.
When you have finally started to homecoming desire,
Distressed by your absence heartbroken am I.Oh, breezes of spring, I know you not,
Why disturb my chamber curtains, my bedtime?
Phí Minh Tâm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét