1/ Xuân Dạ Lạc Thành Văn Địch - Lý Bạch
春夜洛城聞笛 Xuân Dạ Lạc Thành Văn Địch
誰家玉笛暗飛聲, Thùy gia ngọc địch ám phi thanh,
散入春風滿洛城. Tán nhập xuân phong mãn Lạc thành.
此夜曲中聞折柳, Thử dạ khúc trung văn Chiết Liễu,
何人不起故園情 ? Hà nhân bất khởi cố viên tình ?!
李白 Lý Bạch
* CHÚ THÍCH:
- CHIẾT LIỄU 折柳 hay CHIẾT DƯƠNG LIỄU 折楊柳 là Bẻ Cành Dương Liễu, tên của một khúc Sáo đời Hán, nội dung chỉ cảnh biệt ly, khi đưa tiễn nhau ở " Bề ngoài mười dặm tràng đình ", người đưa tiễn hay bẻ một nhành liễu tặng cho bạn mình làm roi ngựa. Đến đời Đường, điệu sáo nầy được thêm thắc và đổi tên thành CHIẾT DƯƠNG LIỄU CHI 折楊柳枝 với lời thơ như sau : 『上馬不捉鞭，反拗楊柳枝。下馬吹橫笛，愁殺行客兒。』Thượng mã bất tróc tiên, Phản áo dương liễu chi. Hạ mã xuy hoành địch, Sầu sát hành khách nhi ! Có nghĩa : Lên ngựa chẳng cầm roi, Lại bẻ cành dương liễu. Xuống ngựa thổi sáo ngang, Buồn chết người ly biệt !. Nên...
CHIẾT LIỄU là chỉ cảnh chia tay, chỉ nỗi sầu ly biệt của kẻ ở người đi. LÝ BẠCH là kẻ tha hương tìm danh lợi, nhưng lại chưa thi thố được hoài bão của mình, nên trong đêm nghe lời " Bẻ Liễu " lại chạnh nhớ đến quê hương !
* Diễn Nôm
Đêm Xuân Nghe Sáo Thành Lạc Dương:
Nhà ai tiếng sáo vẳng đêm thanh,
Tan nhập gió xuân khắp Lạc thành.
Réo rắc trong đêm lời bẻ liễu,
Ai người chẳng động cố hương tình?
Lục bát:
Nhà ai sáo ngọc vẳng sang,
Gió Xuân đưa đẩy ngập tràn Lạc Dương.
Véo von Bẻ Liễu đêm trường,
Ai người chẳng thấy vấn vương quê nhà ?!
Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm
2/ Trừ Dạ Tác - Cao Thích:
除夜作 Trừ Dạ Tác
旅館寒燈獨不眠， Lữ quán hàn đăng độc bất miên,
客心何事轉悽然 ? Khách tâm hà sự chuyển thê nhiên?
故鄉今夜思千里， Cố hương kim dạ tư thiên lý,
霜鬢明朝又一年 ! Sương mấn minh triêu hựu nhất niên!
高適 Cao Thích
* Nghĩa bài thơ:
Cảm Tác Trong Đêm Trừ Tịch
Một mình đơn độc ngồi bên ngọn đèn lạnh lẽo trong lữ quán.
Vì chuyện chi mà lòng khách lại trở nên thê lương sầu thảm?
Thì ra đêm nay khách đang nhớ đến quê hương xa ngoài ngàn dặm.
Sáng mai trên mái tóc sương pha nầy lại chồng thêm một tuổi đời xa quê hương nữa !
Qủa là tâm sự xót xa của kẻ tha hương lữ thứ! Cao Thích không về được quê hương để đón xuân vì quan sơn cách trở, và vì công chưa thành danh chưa toại, mà xót xa cho thân mình còn lưu lạc tha phương trong đêm Trừ tịch! Không như ...
Chúng ta ngày nay, không phải vì núi sông cách trở, cũng không phải chờ đợi công danh. Chúng ta có đầy đủ phương tiện, điều kiện tiện nghi để về thăm quê hương bất cứ lúc nào, bất cứ khi nào chúng ta muốn... Nhưng, về đến quê hương rồi cũng không tìm đâu ra được những làng xóm ngày xưa, những phố phường năm cũ, kỷ niệm của những ngày xưa thân ái... đã biền biệt... chân trời!
Thôi thì, thà ở đây, để làm kẻ tha hương, xa quê, nhớ quê để nuối tiếc về những tháng ngày dĩ vãng... vang bóng một thời!!!
* Diễn nôm:
Đêm Giao Thừa
Quán lạnh đèn tàn chẳng ngủ yên,
Lòng ai da diết những ưu phiền.
Quê hương ngàn dặm đêm nay nhớ,
Đầu bạc sáng ngày lại một niên!
Lục bát:
Thức cùng quán lạnh đèn tàn,
Lòng người lữ thứ dạ càng tái tê.
Ngàn trùng canh cánh tình quê,
Sáng ra đầu bạc năm về lại năm.
(Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm)
Câu 3:
故鄉今夜思千里，Cố hương kim dạ tư thiên lý,
Còn được hiểu là : Đêm nay, cố hương nhớ về người ở xa ngàn dặm. Chắc trong cảnh đoàn tụ vui vầy để cùng đón Tết mà thiếu mất một người còn chưa kịp về. Cao Thích không nói là mình ở ngoài ngàn dặm nhớ về cố hương , mà nói Cố hương nhớ về mình còn đang ở xa ngoài ngàn dặm.
Phỏng Dịch:
Thơ Làm Đêm Giao Thừa
Quán trọ, đèn khuya, ngủ chẳng yên,
Lòng luôn canh cánh vạn niềm riềng.
Quê nhà, nhớ qúa, xa ngàn dặm,
Mai Tết, năm qua, tóc bạc thêm!
Cảm Tác:
Giao thừa giao cả niềm riêng,
Lòng quê cánh cánh tận miền xa xăm.
Mai ngày năm lại qua năm,
Bao giờ mới khỏi về thăm quê nhà ?!
(Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm)
3/ Linh Lăng Tảo Xuân Liễu Tông Nguyên:
Linh Lăng Tảo Xuân 零陵早春
Vấn xuân tòng thử khứ, 問春從此去,
Kỷ nhật đáo Tần Nguyên. 幾日到秦原.
Bằng ký hoàn hương mộng, 凭寄還鄕夢,
Ân cần nhập cố viên. 殷勤入故園.
Liễu Tông Nguyên 柳宗元
* CHÚ THÍCH:
- Linh Lăng 零陵: là một địa danh ở miền Nam, còn Tần Nguyên 秦原 thì ở miền Bắc.. Ở miền Nam ấm áp nên mùa xuân đến sớm hơn, còn miền Bắc lạnh lẽo nên nàng xuân sẽ đến muộn hơn.
- Tòng Thử 從此: là Từ nơi đây, từ chỗ nầy.
- Bằng Ký 凭寄: là Dựa vào ai đó mà gởi gắm. Ở đây chỉ Dựa vào nàng xuân.
- Hoàn Hương Mộng 還鄕夢: là Giấc mơ được về với quê hương.
* Nghĩa Bài Thơ:
Mùa Xuân Đến Sớm Ở Xứ Linh Lăng
Hỏi Xuân rằng, từ đây đi, thì mấy ngày Xuân mới đến được xứ Tần Nguyên. Cho ta gởi theo cái " mộng hoàn hương ", ân cần về tận quê nhà.( Chứ đang ở nơi xa xôi nầy, ta sẽ không sao về lại nhà trong mùa xuân nầy được ! ).
* Diễn Nôm:
Xuân Sớm Ở Xứ Linh Lăng
Hỏi Xuân từ đây giả biệt
Bao giờ mới đến Tần Nguyên
Ta gởi mộng hồn tha thiết
Ân cần về tận cố viên!
Thơ Lục Bát:
Từ đây giả biệt, hỏi Xuân
Bao giờ mới đến xứ Tần Nguyên ta
Gởi lòng theo mộng thiết tha
Ân cần về tận quê nhà xa xăm!
(Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm)
Thấy xuân đến, chạnh lòng nhớ quê mà gởi cái " mộng hoàn hương ", ân cần nhờ nàng xuân mang về tận quê nhà, đây quả là một lối gởi đặc biệt và tuyệt vời biết bao !
Mặc dù, chúng ta đang ở đất Bắc (Bắc Mỹ), và mặc dù Mỹ đi sau hơn Việt Nam đến mười hai tiếng đồng hồ, nhưng sao ta vẫn thấy nao nao mỗi độ xuân về, cứ lo cho quê hương chưa có mùa xuân, nhưng có biết đâu rằng chính chúng ta đây mới là những kẻ đang khao khát mùa xuân, và chỉ hoài niệm, rồi nuối tiếc mà đi tìm những mùa xuân trong quá khứ.....
Đầu Xuân, gởi chút mộng lòng tha thiết về với quê hương......
Từ đây giả biệt, hỏi Xuân
Bao giờ mới đến xứ "CẦN THƠ" ta
Gởi lòng theo mộng thiết tha
Ân cần về tận quê nhà xa xăm!
Cầu mong cho mọi người đều có được một mùa Xuân, một cái Tết
VUI VẺ, AN KHANG, THỊNH VƯỢNG!
杜紹德
Đỗ Chiêu Đức
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét