Vạn nhà cùng giặt áo,
Dưới trăng chốn Tràng An,
Gió tây thổi không dứt,
Trọn tình gửi Ngọc Quan,
Ngày nào giặc Hồ hết,
Nhà em khỏi gian nan.
Bát Sách.
***
Thu Ca
Trường An trăng một mảnh
Đập áo rộn muôn nhà
Gió thu lay chẳng dứt
Chỉ nghĩ Ngọc quan xa
Giặc Hồ khi nao hết
Thôi chinh chiến chồng ta!
2-
Trường An một phiến trăng trong
Nhà nhà đập áo chờ mong một người
Gió thu giục giã không ngơi
Lòng thu chỉ nghĩ phương trời ngọc quan
Giặc Hồ thua trận vỡ tan
Thiếp thời lại được bên chàng dấu yêu!
Lộc Bắc
Nguyên tác: Phiên âm:
子夜秋歌 Tử Dạ Thu Ca
長安一片月 Trường An nhất phiến nguyệt
萬戶擣衣聲 Vạn hộ đảo y thanh
秋風吹不盡 Thu phong xuy bất tận
總是玉關情 Tổng thị Ngọc quan tình
何日平胡虜 Hà nhật bình Hồ lỗ
良人罷遠征 Lương nhân bãi viễn chinh
Dịch thơ:
Bài Ca Mùa Thu
Mảnh trăng chiếu Trường An
Nhà nhà chày dội vang
Gió thu không ngớt thổi
Ðưa tình đến Ngọc quan
Bao giờ yên giặc giã
Ðể chàng hết gian nan
Ghi Chú:
Tâm tình của thi nhân theo mùa mà cảm hứng biến đổi. Mùa Xuân là mùa của hy vọng trăm hoa đua nở, tình yêu, thơ bồng bột tràn đầy sức sống. Mùa Hạ thời tiết ấm áp, con người uể oải nghe có vẻ lười biếng, không muốn dứt khoát làm việc gì. Mùa Thu lá lìa cành, nhắc nhở cảnh xa cách biệt ly buồn bã. Mùa Đông giá buốt. Người phụ nữ cô đơn nhớ chồng đi chinh chiến ở miền xa. Mời bạn chia sẻ những tâm tinh này với Thi Tiên Lý Bạch qua Tử Dạ Tứ Thời Ca. Tử Dạ là tên một cô gái nước Tấn. Nàng làm những bài hát rất buồn thảm gọi là Tử Dạ Ca.
vạn hộ: mọi nhà, mọi gia đình
Đảo y: vào cuối thu, người ta đem quần áo ra giặt để chuẩn bị đón cái lạnh. Tiếng chày đập áo cũng là tiếng của mùa thu sắp đi qua.
Ngọc quan: là Ngọc môn quan, nơi biên ải phía Bắc Trung Hoa.
tình: tình cảm của vợ con gởi đến người ngoài quan ải, nhưng đây cũng là tình cảm nhớ nhà nhớ gia đình của người lính biên cương
Hồ lỗ: thời Tần Hán chỉ Hung nô, sau này xài như danh từ chung chỉ các bộ tộc phương bắc thù địch với Trung Nguyên
lương nhân: ngày xưa vợ gọi chồng là lương nhân, người hiền lành
Dịch Nghĩa:
Tử Dạ Thu Ca Bài Ca Mùa Thu
Trường An nhất phiến nguyệt Mảnh trăng mọc trên Trường An,
Vạn hộ đảo y thanh Tiếng chày đập áo vang lên khắp vạn nhà.
Thu phong xuy bất tận Gió thu thổi không ngừng,
Tổng thị Ngọc quan tình Gởi tất cả nhớ nhung đến Ngọc môn quan.
Hà nhật bình Hồ lỗ Ngày nào dẹp xong giặc Hồ,
Lương nhân bãi viễn chinh Để chồng hết phải làm lính chiến nơi xa xôi.
Ballads of the Four Seasons by Li Bai
Autumn Song
A slip of the moon hangs over the capital;
Ten thousand washing-mallets are pounding;
And the autumn wind is blowing my heart
For ever and ever toward the Jade Pass....
Oh, when will the Tartar troops be conquered,
And my husband comes back from the long campaign!
Đâu là nguyên tác:
Bài thơ cổ nào cũng có phần thi văn và phần lịch sử của nó. Phần thi văn thường được nói đến nhiều thêm vào phê phán khi bị chép khác với văn bản mình quen thuộc. Khó khăn là tìm và xác định nguyên bản. Bài Thu Ca có ít nhất 11 mộc bản mà tôi biết trong đó có 3 mộc bản trong sách của Lý Bạch. Cả 3 mộc bản này cũng không thống nhất mà có khác biệt nhau.
Lý Thái Bạch Tập Phân Loại Bổ Chú - Đường - Lý Bạch 李太白集分類補註-唐-李白 với tựa là Kỳ Tam 其三 và có ghi chú cho chữ lương nhân 良人 ở câu 6 như sau: Tề Hiền viết Đường Chí Kinh Triệu Phủ / hữu Trường An huyện lương nhân phu dã 齊賢曰唐志京兆府/有長安縣良人夫也Tề Hiền viết trong Chí Kinh Triệu Phủ đời Đường/ Ở huyện Trường An cũng có một người chồng tốt
Lý Thái Bạch Tập Chú - Đường - Lý Bạch 李太白集注-唐-李白 cũng có tựa là Kỳ Tam, dùng vài chữ dị thể 戸闗 và có ghi chú cho chữ lương nhân ở câu 6, nhưng ghi chú này khác hẳn ghi chú nói ở 1 bên trên. Thi Quốc Phong kiến thử lương nhân chánh / nghĩa viết thê vị phu viết lương nhân 詩國風見此良人正/義曰妻謂夫曰良人 Thi Quốc Phong thấy lương nhân là chính/đúng nghĩa là vợ gọi chồng là lương nhân.
Khổng Lục Thiếp - Đường - Bạch Cư Dị 白孔六帖-唐-白居易 chỉ chép lại 4 câu thơ đầu.
Lý Thái Bạch Văn Tập - Đường - Lý Bạch 李太白文集-唐-李白 cho tựa sai Đông夏 thay vì Thu秋
Nhạc Phủ Thi Tập - Tống - Quách Mậu Thiến 樂府詩集-宋-郭茂倩 có tựa là Thu Ca 秋歌
Thạch Thương Lịch Đại Thi Tuyển - Minh - Tào Học Thuyên 石倉歷代詩選-明-曹學佺 đăng chung trong bài Tử Dạ Tứ Thời Ca Tứ Thủ子夜四時歌四首
Cổ Kim Thi Sơn - Minh – Lý Phàn Long 古今詩刪-明-李攀龍 đứng một mình với tựa Tử Dạ Ngô Ca 子夜吳歌
Ngự Định Toàn Đường Thi - Thanh - Thánh Tổ Huyền Diệp Quyển 21 御定全唐詩-清-聖祖玄燁 tựa Thu Ca秋歌
Ngự Định Toàn Đường Thi - Thanh - Thánh Tổ Huyền Diệp Quyển 165 御定全唐詩-清-聖祖玄燁 tựa Thu Ca秋歌
Ngự Tuyển Đường Tống Thi Thuần - Thanh - Cao Tông Hoằng Lịch 御選唐宋詩醇-清-高宗弘曆 tựa Tử Dạ Ngô Ca 子夜吳歌
Ngự Định Toàn Đường Thi Lục - Thanh - Từ Trác 御定全唐詩錄-清-徐倬 tựa Tử Dạ Ngô Ca 子夜吳歌
Phí Minh Tâm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét