Chia Sẻ Cùng Ai Vạn Cổ Sầu?

Người xưa ngồi buồn thường mượn rượu
Tôi nay chỉ biết trốn vào Thơ
Vui với trăng sao thời thơ ấu
Và những mộng mơ tuổi dại khờ

Người xưa thiếu tiền đổi lấy rượu
Còn có áo cừu, ngựa ngũ hoa
Còn yến tiệc mời trăm chén cạn
Còn Tương Tiến Tửu túy hoan ca

Đất khách tha hương đã bạc đầu
Tình thơ không biết gửi về đâu
Đêm đêm ngước hỏi vầng trăng bạc
Chia sẻ cùng ai vạn cổ sầu?

Phạm Khắc Trí

Mây Tần
***
Phụ Chú

(1) Cảm dịch bài Tương Tiến Tửu của Thi Tiên Lý Bạch (701-762):

Há không thấy, nước sông Hoàng Hà, đổ xuống từ trời, cuồn cuộn ra biển, có bao giờ chảy ngược trở về đâu? Lại chẳng thấy, gương cao lầu vắng, tóc trắng ngậm ngùi, sáng như tơ xanh, chiều đà tuyết trắng bạc phau! Mấy thuở đắc chí hãy vui cho thỏa, chớ để chén vàng trơ ánh trăng ngà. Trời sinh người tài có ngày dùng đến, tiền bạc tiêu hết rồi lại có mà. Phanh dê, xẻ trâu, đất trời nghiêng ngả, ba trăm chén cạn một lần cho đã. Bác Sầm ơi, anh Đan ơi, rượu vào rồi, nào mời, uống đi thôi.Tôi xin ca một khúc, hầu mọi người nghe chơi. Chiêng trống cỗ bàn đâu có thiết, tếu táo ngất ngưởng hỏi trời dài, xưa nay thánh hiền tiêu ma hết, sao còn danh tiếng mấy người say? Yến Bình Lạc Trần vương ngày trước, mười ngàn đấu rượu đãi xàm vui, quán chủ chớ ngại thiếu tiền trả, mau mua rượu quý đổ nhau say vùi. Ngựa hoa năm sắc đó, áo cừu ngàn vàng đây, gọi trẻ lấy đi đổi rượu qúy, để ta cùng nhau phá thành sầu này!

(Quân bất kiến, Hoàng Hà chi thủy, thiên thượng lai, bôn lưu đáo hải bất phục hồi. Hựu bất kiến, cao đường minh kính bi bạch phát, triêu như thanh ti mộ như tuyết. Nhân sinh đắc ý tu tận hoan, mạc sử kim tôn không đối nguyệt. Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng. Thiên kim tán tận hoàn phục lai. Phanh dương, tể ngưu thả vi lạc. Hội tu nhất ẩm tam bách bôi. Sầm phu tử, Đan Khâu sinh, Tương tiến tửu, bôi mạc đình, dữ quân ca nhất khúc, thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính. Chung cổ soạn ngọc bất túc quý. đãn nguyện trường túy bất nguyện tỉnh. Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch, duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh. Trần Vương tích thời yến Bình Lạc, đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước. Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền, kính tu cô thủ đối quân chước. Ngũ hoa mã, thiên kim cừu, hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu, dữ ngã đồng tiêu vạn cổ sầu!)

(2) Cảm dịch bài Tương Tiến Tửu của Thi Quỷ Lý Hạ (780-816)

Say đi thôi / Chén rượu lưu ly màu hổ phách đậm nồng / Giọt đọng trân châu hồng mời gọi / Xẻ thịt rồng, nướng chả phượng, mỡ sủi bọt ngọc sụt sùi / Màn lụa rèm thêu lộng gió / Sáo rồng thổi, trống đà nổi / Miệng hoa ca, lưng ong múa / Nhã nhạc đã trổi, hãy vui lên đi / Một thuở thanh xuân, ngày đã chiều rồi / Ngoài trời đang cơn mưa hồng với ngàn cách hoa đào rụng rơi lả tả / Rượu nào đâu đến được cho lễ tạ trên phần mộ của Lưu Linh / Thôi thì càn khôn mờ mịt, trần gian tri kỷ mấy người / Còn với nhau đây, một cuộc say vùi tôi bác nên chăng?

(Lưu ly chung, hổ phách nùng / Tiểu tao tửu tích trân châu hồng / Phanh long bào phượng ngọc chỉ khấp / La vi tú mạc vi xuân phong / Xuy long địch / Kích đà cổ / Hạo xỉ ca / Tế yêu vũ / Huống thị thanh xuân nhât tương mộ / Đào hoa loạn lạc như hồng vũ / Khuyến quân chung nhật mính đinh túy / Tửu bất đáo Lưu Linh phần thượng thổ!)