Tương Tiến Tửu - Lý Bạch (701-762)

Tương Tiến Tửu - Lý Bạch (701-762)

Quân bất kiến
Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến
Cao đường minh kính bi bạch phát
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
Sầm Phu Tử
Đan Khâu Sinh
Tương tiến tửu
Bôi mạc đình
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính
Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
Đản nguyện trường túy bất nguyện tinh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần Vương tích thời yến Bình Lạc
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước
Ngũ hoa mã
Thiên kim cừu
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu
Lý Bạch
***Chú Thích:
(1) Tương Tiến Tửu : Sắp Mời Rượu , tên một điệu ca xưa
(2) Hoàng Hà , tên một con sông lớn miền bắc bên Tàu , dài khoảng 4600 km, nguồn từ Tây Tạng ,ở độ cao 5000 m .
(3) Sầm Phu Tử , Đan Khâu Sinh là 2 người bạn của Lý Bạch.
(4) Trần Vương , tước phong của Trần Thực (một người con thứ của Tào Thào ,nước Ngụy đời Tam Quốc ) đãi 10 ngàn đấu rượu trong một buổi tiệc ở cung Bình Lạc.(PhạmKhắcTrí)

Rượu Vào Rồi, Say Đi Thôi

Há không thấy
nước sông Hoàng Hà từ trời đổ xuống
cuồn cuộn ra biển, có bao giờ chảy ngược trở về đâu?
Lại chẳng thấy,
đài gương lầu vắng, tóc trắng ngậm ngùi
sáng như tơ xanh ,chiều đà tuyết rộ bạc phau!
Mấy thuở , được vui, hãy vui cho thỏa
Chớ để chén vàng lạnh ánh trăng ngà.
Trời sinh ta tài có ngày dùng đến
Tiền bạc tiêu hết rồi lại có mà.
Phanh dê, xẻ trâu , đất trời nghiêng ngả
Ba trăm chén cạn một lần cho đã .
Bác Sầm ơi , anh Đan ơi
Rượu vào rồi, xin mời
Say đi thôi!
Tôi xin ca một khúc
Hầu các bạn nghe chơi.
Chiêng trống cỗ bàn đâu có thiết
Chỉ muốn ngất ngưởng hỏi trời dài.
Xưa nay thánh hiền tiêu ma hết ,
Phải chăng còn lại chút danh say?
Tiệc Bình Lạc ,Trần Vương ngày trước
Mười ngàn đấu rượu đãi xàm vui.
Xin đừng lo ngại thiếu tiền trả
Cứ uống tiếp đi cho đến say vùi.
Ngựa hoa năm sắc đó,
Áo cừu ngàn vàng đâu.
Bảo trẻ lấy đi đổi rượu quí
Để uống cho tan vạn cổ sầu!

Phạm Khắc Trí
***
Tương Tiến Tửu, một bài thơ về rượu rất nổi tiếng của Lý Bạch. Lời thơ khẳng khái, phóng túng, xem thường tất cả.

將進酒                      Tương Tiến Tửu 

1 - 君不見                 Quân bất kiến
2 - 黃河之水天上來 Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai
3 - 奔流到海不復回 Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
4 - 君不見                 Quân bất kiến
5 - 高堂明鏡悲白髮 Cao đường minh kính bi bạch phát
6 - 朝如青絲暮成雪 Triêu như thanh ty mộ thành tuyết
7 - 人生得意須盡歡 Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
8 - 莫使金樽空對月 Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
9 - 天生我材必有用  Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
10- 千金散盡還復來 Thiên kim tán tận hoàn phục lai
11- 烹羊宰牛且為樂 Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
12- 會須一飲三百杯 Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
13- 岑夫子                 Sầm phu tử
14- 丹丘生                 Đan Khâu sinh
15- 將進酒                 Tương tiến tửu
16- 君莫停                 Quân mạc đình
17- 與君歌一             Dữ quân ca nhất khúc
18- 請君為我側耳聽 Thỉnh quân vị ngã trắc (khuynh) nhĩ thính
19- 鐘鼓饌玉不足貴 Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
20- 但願長醉不願醒 Đản nguyện trường túy bất nguyện tỉnh
21- 古來聖賢皆寂寞 Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
22- 惟有飲者留其名 Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
23- 陳王昔時宴平樂 Trần vương tích thời yến Bình Lạc
24- 斗酒十千恣讙謔 Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
25- 主人何為言少錢 Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền
26- 徑須沽取對君酌 Kính tu cô thủ đối quân chước
27- 五花馬                 Ngũ hoa mã
28- 千金裘                Thiên kim cầu
29- 呼兒將出換美酒 Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
30- 與爾同消萬古愁 Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu.
李白                           Lý Bạch

Chú thích:
- Cao đường minh kính bi bạch phát : có lẽ Tác giả ví Trăng như tấm gương treo trên cao, ý nói thấy thời gian trôi đi mà buồn cho tóc bạc.
- Sầm phu tử: Sầm Tham, bạn Lý Bạch
- Đan Khâu sinh: Nguyên Đan Khưu, bạn Lý Bạch
- Trần Vương: Trần Tư Vương Tào Thực, con Tào Tháo, đại thi nhân đời Ngụy, Tam Quốc. Trong bài Danh Đô thiên của Tào Thực có câu:
Quy lai yến Bình Lạc (trở về mở tiệc ở quán Bình Lạc)
Mỹ tửu đẩu thập thiên (rượu ngon uống mười ngàn đấu)
- Ngưu : Người miền Bắc Trung Hoa gọi bò là ngưu. còn trâu gọi là thuỷ ngưu.
- 1 Đẩu : 1 đấu = 10 lít

Các Bài Dịch Khác:

Mời rượu

Bạn thấy chăng
Nước từ trời cao đổ xuống
Sông Hoàng Hà cuồn cuộn chảy về đông
Ra biển khơi có trở lại bao giờ .
Bạn thấy chăng
Vầng trăng hết tròn đến khuyết
Như gương cao buồn thấu tóc bạc phơ
Sớm sợi tơ xanh chiều đà hoá tuyết
Sống ở đời gặp dịp cứ vui lên
Dưới bóng trăng chung vàng sao để trống
Trời sinh ta có tài thời có mệnh
Ngàn vàng kia hết sẽ lại được thôi
Mổ bò dê mặc sức cứ vui chơi
Nhân gặp gỡ đầy vơi ba trăm chén.
Này chú Đan Khâu này Sầm lão hữu
Cứ tiếp tục đi đây xin mời rượu
Vì hai người cao giọng một khúc ca
Chăm chú nghe bạn hãy nể tình ta
Dẫu chuông trống tiệc vàng đâu sánh đặng.
Tỉnh mà chi sao muốn mãi ngà say
Thánh nhân đó bao đời luôn vắng lặng
Chỉ những người uống rượu tiếng truyền bay
Trần Vương xưa Bình Lạc yến tiệc bày
Rượu muôn đấu cùng vui vầy thoả thích.
Sao chủ nhân bảo rằng tiền quá ít
Muốn đủ say thì cầm lấy mua mau
Kìa ngựa quý hoa đủ cả năm màu
Này áo lông cừu ngàn vàng khó có
Đổi lấy rượu hãy gọi ngay sắp nhỏ
Để cùng say quên hết vạn thuở sầu.

Quên Đi

***
Rượu Mời
Này bạn hỡi
Hoàng Hà nước chảy từ trời
Thuận lưu tuôn đổ biển khơi một dòng
Bạn biết không
Gương cao soi tóc trắng bong
Sợi xanh ban sớm chiều trông ngả màu
Dịp vui đắt ý siết bao
Rượu ngon rót kẻo trăng vào chén không
Tài cao ắt được cậy trông
Ngàn vàng vừa hết chẳng mong lại đầy
Bò dê mổ thịt vui vầy
Ba trăm chén cạn nốc đây một lần
Sầm Phu bằng hữu già gần
Đan Khâu bạn trẻ tình thân gọi mời
Vơi đầy tiếp tục đầy vơi
Chung vui thù tạc chớ lơi tiệc bày
Cất cao thanh giọng vì ai
Lắng nghe tôi hát lắc lay cõi lòng
Quý gì tiệc ngọc khách đông
Sự đời gác lại vị nồng khướt say
Thánh hiền tâm lặng xưa nay
Những chàng nát rượu tiếng tai để đời
Trần Vương Bình Lạc một thời
Mười ngàn đấu rượu chuốc mời thoả thê
Gia chủ bảo ít liệu bề
Tay chơi sành điệu say hề lăn quay
Đổi trao ngựa quý liền tay
Lông cừu tơ mịn có đây áo vàng
Rượu mồi mang đến đầy bàn
Cùng nhau đánh chén xua tan nỗi sầu

Kim Phượng