Nhất Tùng Hoa 一叢花 - Tần Quan

 

一叢花 - 秦觀           Nhất Tùng Hoa - Tần Quan

年時今夜見師師。   Niên thời kim dạ kiến sư sư.
雙頰酒紅滋。           Song giáp tửu hồng tư.
疏簾半卷微燈外，   Sơ liêm bán quyển vi đăng ngoại,
露華上、煙嫋涼颸   Lộ hoa thượng, yên niểu lương ty.
簪髻亂拋，               Trâm kết loạn phao,
偎人不起，               Ôi nhân bất khởi,
彈淚唱新詞。           Đàn lệ xướng tân từ.

佳期誰料久參差。    Giai kỳ thùy liệu cửu sâm si.
愁緒暗縈絲。            Sầu tự ám oanh ty.
想應妙舞清歌罷，    Tưởng ưng diệu vũ thanh ca bãi,
又還對、秋色嗟諮。Hựu hoàn đối, thu sắc ta tư
惟有畫樓，                Duy hữu họa lâu,
當時明月，                Đương thời minh nguyệt,
兩處照相思。            Lưỡng xứ chiếu tương tư.

Chú Thích

1- Nhất tùng hoa一叢花: Từ bài này có 78 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 7 câu, 4 bình vận. Cách luật:

X B X T T B B vận
B T T B B vận
B B T T B B T cú
T X X, X T B B vận
X X X X cú
X B X T cú
B T T B B vận

X B X T T B B vận
X T T B B vận
X B X T B B T cú
T X X, X T B B vận
X X X X cú
X B X Tcú
X T T B B vận

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

2- Niên thời 年時 = đương niên 當年: năm đó, hay lúc đó.
3- Sư Sư 師師: tên người ca nữ nhưng không phải là Lý Sư Sư nổi tiếng thời vua Tống Huy Tông, vì lúc tác giả làm bài này thì Lý Sư Sư còn bé lắm.
4- Giáp 頰: má. ở 2 bên mặt.
5- Tửu hồng tư 酒紅滋: vẻ mặt ửng hồng khi uống rượu.
6- Sơ liêm 疏簾: bức rèm thưa.
7- Vi đăng 微燈: ánh sáng lờ mờ, ảm đạm.
8- Lộ hoa 露華: giọt sương trên hoa lá cây cỏ.
9- Yên niểu (niệu, niễu) 煙嫋: làn khói mềm mại nhẹ nhàng.
10- Lương ty 涼颸: gió mát.
11- Trâm kết 簪髻 = kết trâm髻簪: cái trâm cài tóc, cái kim cài tóc.
12- Ôi偎: dựa, áp vào người khác.
13- Đàn lệ 彈淚: tràn nước mắt.
14- Giai kỳ 佳期: kỳ ước hội của đôi nam nữ.
15- Sâm si 參差: so le cao thấp, ngắn dài. Trong bài này chữ sâm si có nghĩa là lỡ cơ hội để gần gũi nhau.
16- Sầu tự 愁緒: nỗi buồn.
17- Oanh ty縈絲: quẩn quanh, vấn vít, vấn vương.
18- Tưởng ưng 想應: tưởng nên, nghĩ rằng.
19- Ta tư 嗟諮: than thở.
20- Họa lâu畫樓: nhà lầu hoa lệ.
21- Tương tư 相思: nhớ nhung lẫn nhau.

Dịch Nghĩa

Bài từ Nhất Tùng Hoa của Tần Quan. Trong thời gian ở kinh sư khoảng 4 năm, Tần Quan thường xuyên lai vãng thanh lâu kỹ viện, cùng ca nữ giao du thân mật vì vậy ông bị che bai là hạnh kiểm xấu. Bài từ này, ông làm để tặng cho 1 ca nữ nào đó.

Năm ấy cũng đêm này tôi gặp nàng Sư Sư.
Đôi má nàng ửng hồng vì men rượu.
Bức rèm thưa cuốn lên một nửa, bên ngoài ánh sáng lờ mờ,
Trên những giọt sương đêm, hơi khói vòng vo bay lên cùng gió mát.
Không cài trâm, mái tóc nàng buông thả,
Nàng dựa vào lòng tôi không muốn rời,
Nàng hát bài từ tôi mới làm vừa tuôn đôi hàng lệ.

Ai biết đâu hẹn ước không thực hiện được từ lâu.
Nỗi sầu ám ảnh quanh quẩn bên tôi.
Tưởng đến nàng chắc bây giờ sau khi ca múa xong,
Lại nhìn cảnh thu than thở.
Chỉ còn trong căn nhà lầu,
Đương lúc trăng sáng,
Hai chốn, tôi và nàng, nhớ nhung lẫn nhau.　　

Phỏng Dịch

1 Nhất Tùng Hoa - Mối Duyên Xưa

Đêm này năm ấy gặp cô em.
Đôi má đỏ hơi men.
Rèm thưa lấp lửng đèn mờ ngoại,
Hoa sương đọng, hương khói bay lên.
Mái tóc buông lơi,
Dựa người quấn quít,
Vừa hát lệ tràn hoen.

Ai hay ước hẹn sớm lem nhem.
Luẩn quẩn nỗi sầu len.
Liệu rằng múa hát vừa xong đó,
Lại ngẩn trông, thu sắc than duyên.
Chỉ có lầu cao,
Cùng vầng trăng sáng,
Nhung nhớ chiếu hai bên.

2/ Mối Duyên Xưa

Năm ấy đêm này gặp gỡ em,
Ửng hồng đôi má đượm hơi men.
Rèm thưa nửa cuốn đèn mờ ảo,
Làn khói phủ sương nhẹ tỏa lên.

Mái tóc chẳng cài buông lả lơi,
Dựa người âu yếm quyết không rời.
Tân từ ngâm vịnh tuôn hàng lệ,
Một thoáng u buồn đến với người.

Ai hay hẹn ước lỡ từ lâu,
Quanh quẩn bên mình một chữ sầu.
Liệu tưởng giai nhân xong múa hát,
Nhìn thu than thở mối tình đầu.

Chỉ còn mỗi đứa trong lầu hoa,
Trăng sáng đêm về buồn thấm hòa.
Tưởng người yêu mến lòng nhung nhớ,
Tiếc nuối duyên tình năm tháng qua.

HHD 

05-2021

Nhất Tùng Hoa, Tần Quan

1/

Đêm này, năm ấy gặp Sư nương
Đôi má rượu ửng hường
Rèm thưa nửa cuốn ngoài mờ sáng
Gió lành khói quyện ám hoa sương
Tóc thả trâm lơi
Không rời lòng uốn
Hát tân từ lệ vương

Hẹn ước ai hay lâu chẳng xuông
Mối sầu ám vấn vương
Nghĩ rằng ca múa giờ đây dứt
Thu sắc lại nhìn, xót thương
Chỉ còn lầu hoa
Đương lúc trăng sáng
Hai chốn nhớ nhau cùng!

2/
Đêm này, năm ấy gặp Sư nương
Đôi má rượu say ánh sắc hường
Nửa cuốn rèm thưa, ngoài nắng nhạt
Gió lành khói quyện ám hoa sương
Tóc xỏa trâm lơi
Không rời ôm ấp
Ca từ lệ vương!

Hẹn ước ai ngờ đã chẳng xuông
Mối sầu ám ảnh mãi còn vương
Nghĩ rằng ca múa giờ đây dứt
Thu sắc lại nhìn ý xót thương
Mỗi kẻ lầu hoa
Đương khi trăng tỏ
Hai ngõ tương tư!

Lộc Bắc 

 Oct23