Xuân Hồi (NHT HoàngHoa)- Xuân Đáo (Phan Thượng Hải)

  

Xuân Hồi

Xuân hồi Đông khứ yến vân biên 
Nguyên Đán tài qua xuân mãn thiên 
Thục khí vị lai mai hậu viện 
Hàn phong do tại trúc đình tiền 
Sổ bôi hảo tửu vong trần lự 
Kỷ khúc thanh xuân ức thiếu niên 
Quý Mão lai hồi xuân tiệm đáo 
Nhất thiên xuân tứ lạc thuỳ viên? 

NHT
***
Dịch nghĩa:

Mùa Đông đang ra đi, mùa Xuân đang về, chim én đã hiện ra ở chân mây,
Vừa mới qua khỏi Tết Nguyên Đán đã thấy sắc xuân đầy trời.
Khí ấm còn chưa đến với chòm hoa mai sau nhà,
Gió lạnh mùa đông vẫn còn thổi vào khóm trúc trước sân nhà.
Lai rai vài chén rượu ngon cũng đủ để quên những lo âu của cuộc đời,
Mấy khúc hát thanh xuân chỉ thêm gợi nhớ đến thời niên thiếu.
Xuân Quý Mão đang dần dần đến với chúng ta,
Một trời đầy xuân ý, không biết sẽ rớt vào vườn nhà ai đây?.

Dịch thơ:

Xuân Về

Đông đi Xuân đến én chân trời 
Nguyên Đán vừa qua xuân khắp nơi 
Mai ở vườn sau chờ khí ấm 
Trúc nơi sân trước gió bời bời 
Vài ly rượu ngọt quên trần sự 
Mấy khúc xuân thì nhớ đấy thôi 
Xuân cứ dần qua năm Mão đến 
Nhà ai? xuân ý sẽ chờ rơi? 

NHT

***

Bài Xướng:

Xuân Hồi

Xuân hồi Đông khứ yến vân biên 

Nguyên Đán tài qua xuân mãn thiên 

Thục khí vị lai mai hậu viện 

Hàn phong do tại trúc đình tiền 

Sổ bôi hảo tửu vong trần lự 

Kỷ khúc thanh xuân ức thiếu niên 

Quý Mão lai hồi xuân tiệm đáo 

Nhất thiên xuân tứ lạc thuỳ viên? 

NHT

***

Bài Họa:

Xuân Đáo

Xuân đáo Đường thi Hán ngữ biên
Lạc quan phi điểu ngưỡng tri thiên
Phong tình sinh khởi lan gia nội
Khí tiết hàn ôn cúc nhãn tiền
Vị ngộ trúc mai sầu quốc niệm
Giác không liên huệ lão hoa niên
Nghinh Xuân hỉ chúc toàn thân hữu
Phước Lộc Thọ trường túc mãn viên.

Phan Thượng Hải
1/28/23

Chú thích: (Từ Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh).

- Câu 1:Đáo = đến. Xuân đáo = Xuân đến. Hán ngữ = Tiếng Hán = tiếng Tàu theo lời nói của người Việt. Biên = biên chép.
- Câu 2:Lạc = vui mừng. Quan = chú ý nhìn. Phi yến = Chim én bay. Ngưỡng = ngẩng mặt lên. Tri = biết. Thiên = khung trời, ông Trời.
- Câu 3:Phong tình = Tình tốt đẹp. Khởi = dấy lên. Lan = hoa lan. Gia nội = trong nhà.
- Câu 4:Khí tiết = Khí hậu và Thời tiết. Khí hậu = "climate". Thời tiết = "weather". Hàn = lạnh. Ôn = ấm. Hàn ôn = ấm lạnh. Cúc = hoa cúc. Nhãn tiền = trước mắt.
- Câu 5:Vị = chưa. Ngộ = gặp, gặp nhau. Sầu = buồn. Niệm = nhớ, nghĩ. Quốc niệm = sự nhớ nước. Cổ thi hay dùng "cây hoa mai" để ngụ ý nhớ quê hương đất nước.
- Câu 6:Giác = tỉnh và biết. Không = trống không, không có. Liên = hoa sen. Huệ = hoa huệ. Lão hoa niên = già đi cái tuổi đương trẻ như hoa. Hoa niên = tuổi đương trẻ như hoa, đồng nghĩa với "thiếu niên".

Câu này còn có ngụ ý: Già dặn cái tuổi trẻ của mình khi trí tuệ (huệ) biết được cái Không (Sunyà) của Phật Giáo (= Giác Không). Liên còn có nghĩa là = liền nhau, tiếp hợp nhau. Huệ còn đọc là Tuệ, còn có nghĩa là sáng suốt. Không còn có nghĩa là Không (Sunyà) trong kinh Bát Nhã.

- Câu 7:Nghinh Xuân = đón Xuân. Hỉ chúc = chúc mừng. Toàn = tóm lại tất cả . Thân hữu = thân thích và bằng hữu.
- Câu 8:Trường = lâu dài. Túc = đủ, vừa đủ. Mãn = đầy, đầy đủ. Viên = tròn đủ.