Tức Nhật ( Nhất Tuế Lâm Hoa Tức Nhật Hưu ) 即日 ( 歲林花即日休 ) - Lý Thương Ần

Nguyên tác                      Dịch âm

即日 ( 歲林花即日休 ) Tức Nhật (Nhất Tuế Lâm Hoa Tức Nhật Hưu)

一歲林花即日休 Nhất tuế lâm hoa tức nhật hưu,
江間亭下悵淹留 Giang gian đình hạ trướng yêm lưu.
重吟細把真無奈 Trùng ngâm tế bả chân vô nại,
已落猶開未放愁 Dĩ lạc do khai vị phóng sầu.
山色正來銜小苑 Sơn sắc chính lai hàm tiểu uyển,
春陰只欲傍高樓 Xuân âm chỉ dục bạng cao lâu.
金鞍忽散銀壺漏 Kim yên hốt tản ngân hồ lậu,
更醉誰家白玉鉤 Cánh tuý thuỳ gia bạch ngọc câu.
                              Lý Thương Ần
Chú giải:

Câu: cái móc, cái liềm, lưỡi câu, phàm cái gì có hình móc nối với nhau đều gọi là câu. 

Lâm: rừng, đông đúc; lâm hoa: rừng hoa (kiểu ghép chữ lâm trước chữ hoa không thông tường trong chữ Hán; còn thấy trong các cụm từ: lâm ấp, lâm địa, lâm tuyền.).

Hưu: thôi không làm nữa, nghỉ việc. 

Trù trướng: buồn bã. Yêm: ngâm nước, Yêm lưu: nước ở yên một hồi lâu, nước ngừng chảy. Bạng: bàng: bên cạnh.

Dịch nghĩa

Rừng hoa trong một năm, đến hôm đó là hết hoa,

Trong ngôi đình ven sông, lòng buồn bã lúc giòng nước ngừng không chày nữa. 

Ngâm đi ngâm lại mãi một câu thơ, rượu nâng lên lại đặt xuống, thực không biết phải làm gì (chán nàn),

Hoa rụng rồi, hoa lại nở, cớ gì phải trăn trở, buồn rầu.

Sắc núi đổ bóng xuống khu vườn nhỏ (vườn nhỏ này bị bóng núi che ánh nắng nên không tười tốt được), 

Vẻ xuân chỉ còn mong có thể dựa vào lầu cao mà thôi. 

Những yên cương sắc vàng rực rỡ đã tản mác khắp nơi, giọt đồng hồ bạc thánh thót rơi, 

Sẽ được say ở nhà ai đây, nhà có bức rèm làm bằng những cái móc ngọc trắng.

Dịch thơ

Hôm ấy (Rụng hết rừng hoa một buổi nào)

Rụng hết rừng hoa một buổi nào
Bên đình sông nước lặng lòng đau
Thơ ngâm rượu rót hoài nên chán
Hoa nở rồi tàn mãi cũng sầu
Bóng núi đổ dài che rụông nhỏ
Dáng xuân phụ thuộc mức lầu cao
Yên vàng tản mác đồng hồ điểm
Uống tại nhà ai liếp ngọc treo?

Con Cò & Hoàng Xuân Thảo

***

Ghi chú: 

Tức nhật: ngày hôm đó

Sơn sắc: màu sắc núi

Xuân âm: mây mùa Xuân

Kim yên: yên ngựa trát vàng của người giàu sang quyền quý.

Ngân hồ: đồng hồ bằng bạc (của nhà giàu sang) thay vì bằng đồng (của thứ dân), mà ta gọi là đồng hồ.

Bạch ngọc câu: nghĩa “móc ngọc trắng” như trong hình, móc rèm cửa, còn ẩn dụ là trăng khuyết (loan nguyệt 弯月) . Ngoài ra “Bạch ngọc câu” còn là một trò chơi trong tửu quán. Số người được chia làm 2 nhóm để đoán người dấu móc ngọc ở tay nào.

Dịch nghĩa: 

Hôm nay (Ngừng một năm hoa trong một buổi)

Một mùa rực rỡ của rừng hoa trong năm ngày hôm nay là kết thúc,

Từ ngôi đình bên sông, lòng buồn bã như giòng nước kia cứ dùng dằng không chịu trôi xuôi.

Ngâm đi ngâm lại mãi một câu thơ, rượu nâng lên lại đặt xuống, thực không biết phải làm gì,

Hoa rụng còn hoa lại nở, cớ gì chưa buông thả được nỗi buồn.

Núi xanh đổ bóng xuống như đang ngậm nuốt khu vườn nhỏ, 

Các áng mây xuân chỉ còn muốn nương tựa vào nhà lầu cao mà thôi. 

Những con ngựa với yên cương sắc vàng rực rỡ đã tản mác khắp nơi, trong lúc đồng hồ bạc tiếp tục nhỏ giọt, 

Để rồi lại say sưa ở nhà ai đây dưới mảnh trăng khuyết trắng.

Dịch Thơ: 

Hôm Nay

Rực rở cả năm nay héo rụng,

Dòng trôi suôi ngược nước về đâu.

Ngâm mãi câu hay rồi cũng chán,

Hoa nở rồi tàn vô cớ sầu.

Bóng núi ngậm dần vườn đất nhỏ,

Mây xuân bám víu chỗ cao lầu.

Nhàn nhân tãn mát đồng hồ giục,

Say với ai đây hởi móc câu?

Today By Li Shang Yin

The forest flowers flourishing year around will be gone today.

From the temple on the riverside, we can see that the water hesitates to flow.

Humming the same good verse over and over, just like raising and putting down the wine cup, is boring.

There are flowers that wither and flowers that flourish, why not let go of sadness?

The shade of the blue mountains is slowly swallowing the small garden patch,

Dark spring clouds cling to tall buildings for support. 

The rich tourists (people with colorful gilded saddles) have gone away and the water clock keeps dripping,

Where or whom shall I get drunk with under the white crescent moon?

Phí Minh Tâm

***

Tức Nhật 

Trọn cả mùa hoa một buổi nhào

Dưới đình sông nước đọng buồn sâu

Ngâm nga, dợm uống ngần ngừ tính

Đã rụng, còn đơm chửa thoát sầu

Sắc núi bóng đè khu vườn nhỏ

Vẻ xuân chỉ muốn dựa cao lầu

Yên vàng tan tác, đồng hồ rỏ

Say quắc nhà ai. Trắng ngọc câu?

Lộc Bắc

***

Tức Nhật 

Cả một mùa hoa rụng sạch rồi!

Dưới cầu sóng nước lạnh lùng trôi ...

Ngần ngừ tính uống lòng chưa dám!

Ngớ ngẩn toan dùng dạ bảo thôi!

Bóng núi đè lên khu trại nhỏ,

Hình lầu lấp ló dưới xuân tươi.

Yên vàng rách nát đồng hồ điểm 

Nhậu tại nhà ai vách trắng vôi

Lạc Thủy Ðỗ Quý Bái