Thu Sơn 秋山 久病曠心賞- Bạch Cư Dị

Nguyên tác Dịch âm. 

秋山             Thu Sơn

久病曠心賞 Cửu bệnh khoáng tâm thưởng

今朝一登山 Kim triêu nhất đăng sơn
山秋雲物冷 Sơn thu văn vật lãnh
稱我清羸顏 Xứng ngã thanh luy nhan
白石臥可枕 Bạch thạch ngọa khả chẩm
青蘿行可攀 Thanh la hành khả phan
意中如有得 Ý trung như hữu đắc
盡日不欲還 Tận nhật bất dục hoàn
人生無幾何 Nhân sinh vô kỷ hà
如寄天地間 Như ký thiên địa gian
心有千載懮 Tâm hữu thiên tải ưu
身無一日閒 Thân vô nhất nhật nhàn.
何時解塵網 Hà thì giải trần võng?
此地來掩關 Thử Địa lai yểm quan

Chú giải: 

Khoáng: rộng. Tâm thưởng: nghĩ đến việc thưởng ngoạn. Văn: đám mây có văn vẻ. La: cây leo. Luy: gầy. Kỷ hà: bao nhiêu. Hữu đắc: được cái gì thích ý. Yểm quan: khép cửa

Dịch thơ:

Núi Thu

Bệnh lâu không ngoạn cảnh
Sáng nay trèo non cao
Cảnh thu mây núi lạnh
Hợp dáng ta xanh xao
Dây leo vin tay bước
Đá trắng nằm gối đầu
Trong lòng đầy mãn nguyện
Cuối ngày chưa về đâu
Sống gửi trong trời đất
Đời người được bao lâu?
Tâm lo sầu thiên kỷ
Thân chưa nhàn ngày nào
Lưới trần bao giờ gỡ?
Về non chơi khép rào

Con Cò

***

Dịch Nghĩa:

Ốm lâu, lười ngoạn cảnh,           Ốm lâu bỏ thưởng ngoạn

Lại lên núi, sớm nay.                  Hôm nay lên núi chơi

Núi thu mây, cảnh lạnh,             Núi Thu mây cảnh lạnh

Xứng mặt ta xanh gầy.                Hợp với gương mặt tôi

Đá trắng nằm dễ gối,                  Nằm nghỉ gối đá trắng

Dây xanh, vịn lúc đi.                  Khi đi vịn dây xanh

Hân hoan vì thoả dạ,                   Lòng vui vì thỏa ước

Ngày hết, còn chưa về.               Hết ngày chưa muốn ngừng

Đời người được mấy chốc,         Sống gửi giữa đất Trời

Sống gửi giữa đất trời.                Đời người được mấy chốc

Lo chuyện nghìn năm cũ,           Cứ lo chuyện thuở trước

Không một ngày thảnh thơi.       Đâu có ngày bình yên .
Lưới trần khi gỡ được,                Khi thoát được lưới trần gian

Khép cửa sài nghỉ ngơi.              Sẽ gối cao đầu hưởng nhàn 

Dịch thơ: 

 Núi Thu

Nhiều bịnh ít du ngoạn
Sáng nay leo núi cao.
Núi thu mây đá lạnh
Xứng mặt gầy xanh xao.
Đá trắng nằm thay gối
Dây xanh vịn đi mau.
Lòng hân hoan thỏa dạ
Ngày hết chưa muốn rời.
Đời sống không vô tận
Tạm yên giửa đất trời.
Lòng trăm ngàn lo lắng
Thân không một ngày nhàn.
Bao giờ thoát lưới thế
Đóng cổng hưởng bình an.

Autumn Mountain by Bai Juyi

Long iliness prevented me from outing, but early this morning I climbed the mountain.
In the autumn mountain, clouds were cold matching my thin and pale face.
I lied down on the white stone and hanged on to the green vines.
I was happy and did not want to return as the day ended.
Human life is not infinite, we temporarily live between heaven and earth.
My heart has thousands of worries, yet my body has not a day of leisure.
When can we escape the wordly net and close the house gate to enjoy peace.

Phí Minh Tâm

Ghi chú: 

1. Sau thời gian bịnh lâu dài không du ngoạn, Bạch Cư Dị leo núi vào mủa thu có lẻ vào dịp Tết Trùng Dương. Bốn câu kế tiếp 2 câu nhập đề tả cảnh vật khi leo núi: núi mây lạnh đối chiếu với dáng xanh gầy của thi nhân, bàn đá trắng với dây leo xanh…

2. Bốn câu kế tiếp diễn tả tình cảm hân hoan khi đi dã ngoại không muốn về và nghĩ đến đời sống tạm trên thế gian.

3. Bốn câu cuối nói nỗi lòng. Đời sống ngắn ngủi, lòng có trăm ngàn lo âu. Lo cho nuớc cho dân không có một ngày rảnh rang nhàn rỗi. Nhưng cuối cùng cũng nghĩ đến nghĩ hưu hưởng nhàn theo quan điểm Phật giáo. Yểm quan: ngồi im lặng sau cửa khép kín, để tìm giác ngộ.