Nguyệt Hạ Độc Chước Kỳ Nhất 月下獨酌其一 - Lý Bạch

Nguyên tác        Dịch âm

月下獨酌其一 Nguyệt Hạ Độc Chước Kỳ Nhất

花間一壺酒       Hoa gian nhất hồ tửu
獨酌無相親       Độc chước vô tương thân
舉杯要明月       Cử bôi yêu minh nguyệt
對影成三人       Đối ảnh thành tam nhân.
月既不解歡       Nguyệt ký bất giải ẩm
影徒隨我身       Ảnh đồ tùy ngã thân.
暫伴月將影       Tạm bạn nguyệt tương ảnh
行樂須及春       Hành lạc tu cập xuân.
我歌月徘徊       Ngã ca nguyệt bồi hồi
我舞影零亂       Ngã vũ ảnh linh loạn.
醒時同交歡       Tỉnh thời đồng giao hoan
醉後各分散       Túy hậu các phân tán.
永結無情遊       Vĩnh kết vô tình du
相期邈雲漢       Tương kỳ mạc Vân Hán
                           Lý Bạch
***
Dịch thơ:

Độc Ẩm Dưới Trăng Kỳ Nhất

Trong hoa men một hũ
Độc ẩm thân thích xa
Nâng ly mời trăng sáng
Cộng bóng mình thành ba
Trăng đã không biết uống
Bóng cứ đeo theo ta
Tạm thân cùng trăng bóng
Vui đợi xuân thôi mà
Bóng khật khờ ta múa
Trăng bồi hồi ta ca
Cùng giao hoan khi tỉnh
Lúc say lại chia xa
Duyên tình hờ giữ mãi
Hẹn gặp trên Ngân Hà

Con Cò

* Lời Bàn:

Đây là một trong khoảng 10 bài thơ say bất hủ của Lý Bạch và cũng là một trong vài chục bài thơ say nổi tiếng nhất của văn học sử Trung Quốc. Trong khuôn khổ của đề tài này, Con Cò chỉ đề cập tới động từ kép giao-hoan trong câu 11. Mục tiêu chính của bài thơ là tả nỗi cô đơn của một người uống rượu một mình trong một đêm trăng cuối mùa đông, chờ mùa xuân sắp đến. Có hoa tươi, có rượu ngon, có trăng sáng nhưng không có bạn bè. Mời trăng thì trăng không biết uống. Tìm bạn thì chỉ thấy bóng mình. Lúc tỉnh thì giao hoan với cảnh vật, khi say lại thấy cô đơn, bèn ca múa như một gã khùng, coi cảnh vật (kể cả chị Hằng và bóng của mình) như những người bạn hờ mà mình phải tạm thời giao hoan cho vơi bớt nỗi cô đơn.

Chọn bài Nguyệt Hạ Độc Chước kỳ nhất cho ÔC, Huỳnh Kim Giám muốn chứng minh rằng nghĩa của động từ kép giao hoan rất trong sáng và rộng rãi. Ngoài việc giao hoan với một người tình, ta còn có thể giao hoan với một cảnh vật như mặt trăng, khóm hoa…, và với cả cái bóng của mình. Ta cũng có thể coi việc thưởng thức thơ (ngâm, vịnh, bàn luận) giống như giao hoan với thơ.

***
Dịch Thơ:

Một Mình Uống Rượu Dưới Trăng
Một mình uống rượu giữa ngàn hoa
Rượu bầu nặng trĩu ánh trăng tà
Rượu ngon phải có bạn hiền uống
Ta trăng với bóng thế là ba
Mời trăng một chén trăng không đáp
Bóng thời thui thủi chỉ theo ta
Tạm thời kết bạn cùng trăng bóng
Ðể được chơi vui đến xuân qua
Ta vui hát lớn trăng cảm thú
Ta múa loạn cuồng bóng ngả ra
Lúc tỉnh cả ba cùng vui sướng
Khi say mỗi ngã chỉ còn ta
Rượu nồng tình bạn thêm thắm thiết
Hẹn nhau cùng gặp tại Vân hà.

Phí Minh Tâm

Ghi Chú:

Uống rượu một mình là một đề tài không mấy thường tình trong thời Nhà Ðường. Người ta uống rượu ở các buổi tiệc tùng vì xã giao và thân hữu. Từ đó có câu: "Rượu ngon phải có bạn hiền". Thế mà Lý Bạch lại làm một việc trái cẳng ngỗng là thường xuyên uống rượu một mình. Xem bài Xuân Nhật Ðộc Chước. Trong bài Nguyệt Hạ Ðộc Chước dưới đây để nói rằng mình cũng có bạn rượu, Lý Bạch lại hãnh diện tạo ra hai người bạn gắn bó nhưng không đồng ẩm. Thật là sáng tạo và táo bạo.

Dưới trăng độc ẩm kỳ 1

Giữa hoa một nậm rượu
Độc ẩm không người thân
Nâng chén mời trăng sáng
Thêm bóng nữa, ba phần
Trăng thời không uống được
Bóng lẽo đẽo bên thân
Tạm bạn cùng trăng, ảnh
Vui hưởng cho kịp xuân
Ta ca nguyệt tới lui
Ta múa trăng linh loạn
Còn tỉnh còn chung vui
Hết say thảy phân tán
Bền chặt mối giao tình
Hẹn gặp tít Vân Hán

Lôc Bắc