Thu Tịch Lữ Hoài 秋夕旅懷 - Lý Bạch

Nỗi lòng của Thi nhân ngày xưa cũng là nỗi niềm của chúng ta khi mùa thu về nơi đất khách. Buồn nhớ quê hương! Mailoc

Thu Tịch Lữ Hoài

Lương phong độ thu hải
Xuy ngã hương tứ phi
Liên sơn khứ vô tế
Lưu thủy hà thời quy
Mục cực phù vân sắc
Tâm đoạn minh nguyệt huy
Phương thảo yết nhu diệm
Bạch lộ thôi hàn y
Mộng trường Ngân Hán lạc
Giác bãi thiên tinh hy
Hàm bi tưởng cựu quốc
Khấp hạ thùy năng huy

Lý Bạch

***
Dịch nghĩa 

Gió lạnh thổi qua bể mùa thu
Thổi theo lòng nhớ quê nhà của tôi
Núi liền nhau như chạy dài vô cùng tận
Nước trôi mãi hỏi có khi nào trở về chăng?
Sắc mây nổi xa cùng cực khỏi tầm mắt,
Trăng sáng soi tỏ làm đứt tươm khúc ruột.
Cỏ thơm hết đẹp mướt,
Sương bạc giục người mặc áo rét
Giấc mơ dài tưởng rơi dải Ngân hà
Tỉnh dậy sao trên trời chỉ còn lác đác
Ôm mối sầu tưởng nhớ đến nước cũ
Khóc rơi nước mắt ai lau cho được.

Bản dịch của Tản Đà  

Lạnh lùng gió vượt bể thu
Hồn quê theo gió như vù vù bay
Chạy dài dãy núi liền mây
Nước trôi trôi mãi, có ngày về chăng?
Đám mây vút mắt xa chừng,
Đứt tươm khúc ruột dưới vừng trăng soi
Cỏ thơm đẹp mướt thôi rồi,
Áo may mặc rét giục người móc sa!
Giấc mơ rơi dải Ngân hà,
Sao thưa lác đác tỉnh ra khắt trời
Đoái thương nước cũ ngậm ngùi
Khóc rơi giọt lệ lau chùi đố ai?

Tản Đà  

***
Bản dịch của Mai Lộc

Đêm Thu Cảm Hoài Nơi Đất Khách

Gió thu qua biển khơi lạnh ngắt
Mang nhớ nhung héo hắt tình quê
Ngút ngàn đồi núi lê thê
Nước trôi, trôi mãi có về hay chăng?
Áng mây sầu dung dăng heo hút
Ngắm trăng ngà bức rức lòng ta
Cỏ thơm thôi hết mưọt mà
Áo hàn khẽ lạnh sương sa trắng ngần
Lòng mải mê sông Ngân  hồn lạc
Sao thưa dần mờ nhạt  tỉnh ra
Ôm lòng sầu tưởng quê nhà
Ai lau mắt lệ xót xa khôn cầm!

(2)
Qua biển gió thu về
Tình quê dâng tái tê.
Núi chạy dài vô tận
Nước trở lại bao giờ?
Xa tít mây lững lờ
Trăng sáng lòng bơ vơ.
Cỏ thơm đà xơ xác,
Sương trắng giục áo tơi.
Ngắm sông Ngân hồn lạc
Tỉnh giấc nhạt sao trời.
Quê cũ sầu man mác
Ai lau lệ đầy vơi!

Mailoc phỏng dịch
11-14-18
( Mùa thu Cali 2018 )
***
Các Bản Dịch Khác:

Thu Nhớ Về Quê Hương Xa Vời Vợi

Lành lạnh thổi qua mặt biển thu
Quê tôi ấp ủ gió bay vù
Nối liền ngọn núi xa vô tận
Liên tục dòng sông chảy tít mù

Lãng đãng chòm mây trôi trước mắt
Bồi hồi xót dạ tối âm u
Cỏ thơm ẩm ướt đâu còn đẹp
Sương trắng hàn y rét lắm ru

Ngân hà tơ tưởng giấc mơ dài
Lác đác sao trời dậy sớm mai
Cố quốc ưu tư lòng khắc khoải
Lệ rơi chan chứa chẳng ai lau

Mai Xuân Thanh
Ngày 14/11/2018
***
Đêm Thu Cảm Hoài Nơi Đất Khách
(1)
Bể thu gió lạnh lùng
Quê xưa nhớ buốt lòng
Núi chạy dài vô tận
Nước trở về được chăng ?
Mây trôi mút tầm mắt
Trăng sáng nhói tâm cang
Cỏ thơm đà vàng võ
Sương trắng giục áo hàn
Mộng ngỡ Ngân hà lạc
Tỉnh giấc sao đã tàn
Sầu nhớ quê hương cũ
Suối lệ khôn cản ngăn.

(2)
Gió thu thổi lạnh lùng qua bể
Mang nỗi niềm của kẻ xa quê
Núi liền một dải lê thê
Nước trôi biền biệt quay về được chăng ?
Sắc mây ửng vượt tầm mắt thấy
Trăng sáng ngà buốt nhói tâm cang
Cỏ xanh giờ đã võ vàng
Hơi sương nhắc nhở người mang áo hàn
Dải Ngân hà rời tan cõi mộng
Tỉnh giấc nồng lấm tấm sao rơi
Quê nhà nỗi nhớ đầy vơi
Đầm đìa giọt lệ ai người sẻ chia

Phương Hà
***
Đêm Thu Nhớ Nhà

Gió thu qua biển rộng
Mang theo nỗi nhớ quê
Núi tiếp nhau vô tận
Nước chẩy khi nao về?

Xa vời sắc mây nổi
Não lòng trăng sáng chia
Cỏ thơm thôi tươi mát
Sương trắng dục tuyết y

Mộng dài sông ngân tắt
Thức giấc sao trời thưa
Ngậm ngùi thương đất mẹ
Lệ rơi, dỗ ai chờ?

Lộc Bắc 
Nov2018

***

1. Bản tiếng Hán cổ của bài thơ:

秋夕旅懷         Thu Tịch Lữ Hoài

涼風度秋海， Lương phong độ thu hải,
吹我鄉思飛。 Xuy ngã hương tứ phi.
連山去無際， Liên sơn khứ vô tế.
流水何時歸。 Lưu thủy hà thời quy ?
目極浮雲色， Mục cực phù vân sắc,
心斷明月暉。 Tâm đoạn minh nguyệt huy.
芳草歇柔艷， Phương thảo yết nhu diễm,
白露催寒衣。 Bạch lộ thôi hàn y.
夢長銀漢落， Mộng trường ngân hán lạc,
覺罷天星稀。 Giác bãi thiên tinh hi.
含悲想舊國， Hàm bi tưởng cựu quốc,
泣下誰能揮。 Khấp hạ thùy năng huy ?
李 白                Lý Bạch



2. Chú Thích:
* Lương Phong: ở đây chỉ gió Mát Lạnh của mùa thu.
* Hương Tứ: là Lòng tưởng nhớ đến quê hương.
* Vô Tế: là Không bờ bến, là ngút tầm mắt.
* Cực Mục: là Mút con mắt, là hết tầm nhìn.
* Tâm Đoạn: là Lòng đứt đoạn, chỉ Lòng đau như cắt.
* Yết: là Chấm dứt, là Thôi, là Ngừng. Nên...
Yết Nhu Diễm: là Hết còn mềm mại đẹp đẽ.
* Ngân Hán: là Sông Ngân Hà.
* Giác Bãi: là Tỉnh giấc, là Ngủ dậy.
* Cựu Quốc: là Nước cũ; ở đây mượn để chỉ Quê Hương Cũ.

3. Dịch Nghĩa:

Đất Khách Đêm Thu 

Gió mát lạnh đã thổi qua biển thu và thổi bay bỗng lòng nhớ quê hương của ta lên cao. Ngắm nhìn dãy núi xa xa ngút tận chân trời và ta thì như dòng nước trôi trôi mãi biết đến bao giờ trở lại ? Nhìn mút tầm mắt những sắc mây trôi nổi ở cuối trời mà lòng đau như cắt dưới ánh trăng trong. Những bãi cỏ xanh đã không còn mượt mà mềm mại nữa, vì sương trắng đã rơi đầy giục giã cho áo ngự hàn sẽ đến. Ta mơ màng trăn trở đến khi sông Ngân Hà dần khuất và tỉnh dậy trong lúc bầu trời đã thưa thớt những vì sao. Lòng mãi âu sầu tưởng nhớ đến quê hương, những giọt nước mắt nầy, ai là người lau hộ dùm ta đây ?!

4, Diễn Nôm:

Đất Khách Đêm Thu 

Gió thu qua biển hắt hiu,
Lòng quê theo gió như diều lên cao.
Núi xanh mút mắt buồn sao,
Nước trôi trôi mãi khi nào hồi quê ?
Bên trời mây nổi lê thê,
Lòng đau trăng tỏ càng tê tái lòng.
Cỏ xanh vàng úa hết mong,
Sương sa trắng xóa còn trông ngự hàn,
Ngân Hà theo mộng hầu tàn,
Tỉnh ra trời đã mơ màng sao thưa .
Lòng quê khoắc khoải sao vừa,
Ai người lau hộ lệ thừa đêm qua ?!

Đỗ Chiêu Đức