Tư Phụ Mi 思婦眉 - Bạch cư Dị

Nguyên tác             Dịch âm

思婦眉                  Tư Phụ Mi

春風搖蕩自東來 Xuân phong dao đãng tự đông lai,
折盡櫻桃綻盡梅 Chiết tận anh đào trán tận mai
唯餘思婦愁眉結 Duy dư tư phụ sầu mi kết,
無限春風吹不開 Vô hạn xuân phong xuy bất khai.

白居易                 Bạch cư Dị

Dịch thơ

Mi Sầu Thiếu Phụ

Gió đông dìu dặt để xuân tươi
Gẫy hết anh đào nở hết mai
Duy đôi mi thiếp sầu phong kín
Tội gió xuân kia cứ thổi hoài.

Con Cò

Chú giải: Dao đãng: dao động. Trán: mở ra. Dư: thừa, ngoài ra. Xuy: thổi. xuy địch: thổi sáo.

Bài thơ nguyên bản rất đơn thuần nhưng hay tuyệt đỉnh nhờ câu chót. Dịch ba câu đầu khá dễ dàng theo kiểu đơn thuần như nguyên bản. Tới câu chót thì mắc kẹt. Muốn dịch sát nghiã thì không khó nhưng vừa sát nghiã, vừa hợp niêm vận, vừa tiếp nối được vẻ đơn thuần của ba câu đầu thi không dễ. Sau cùng ÔC nhắm vào nghiã xuôi của câu thơ rằng: tội nghiệp gió xuân cứ muốn thổi cho mi thiếp mở ra đế sầu bốc hơi đi mà không nổi. Thế thì câu thơ sẽ gọn gàng là: Tội gió xuân kia cứ thổi hoài. 

***
Nỗi Sầu Trong Mi Thiếu Phụ

Gió xuân sao đông phương đông lại
Bẻ hết anh đào mở hết mai
Còn cặp mi em sầu đọng kín
Gió xuân liên tiếp thổi hoài hoài

Lạc Thủy Đỗ Quý Bái
***
Gió xuân phơi phới thổi về đây,
Bẻ hết anh đào, nở hết mai,
Nàng khép mi sầu đang suy ngẫm,
Gió xuân thổi mãi, vẫn cau mày.

Bát Sách
Chú thích:
- Chữ Điền, trên chữ Tâm, có thể đọc là Tứ, như bài Xuân Tứ của Lý Bạch, nghĩa là Ý.
- Chữ này có nghĩa là Nhớ, như Tương Tư, trong bài Trường Tương Tư, hay trong câu"Đê đầu tư cố hương" cũng của Lý Bạch.
- Chữ này còn có nghĩa là nghĩ ngợi, suy tư, như trong câu"Trầm tư bách kế bất như nhàn" hình như của Cao Bá Quát.
Chữ Tư trong Tư Phụ Mi có nghĩa là suy nghĩ

- Chữ Dao có nghĩa là lay động, quấy nhiễu. Chữ Đãng có nghĩa là đong đưa. Hai chữ để liền nhau, Trần Trọng San giảng là chập chờn, nhưng bản dịch lại dùng chữ phơi phới. Vũ Đình Tân giảng là hào phóng, nhưng lại không dịch hai chữ này trong bản dịch. Bát Sách thiển nghĩ chữ phơi phới cũng được lắm, và sẽ mượn chữ này của thầy San.

***
Dịch thơ:

Mi Sầu

Gió Xuân khởi động tự trời đông
Bẻ rụng anh đào mai nở hồng
Suy tư thiếu phụ buồn mày nhíu
Liên hồi gió thổi vẫn không thông.

Phí Minh Tâm
***
Mi Sầu

1/
Gió xuân tươi mát từ Đông lại
Rơi rụng anh đào, nở hết mai
Duy mi em vẫn sầu đong kín
Gió Xuân thổi hoài chẳng mở khai.

2/
Gió xuân tươi mát từ Đông lại
Hoa đào nhảy múa với hoa mai
Mình ngồi khép mi thiền bất động
Nghe gió xuân về, tâm mở khai

Hoàng Tâm
***
Gió xuân nhè nhẹ thổi về đây
Ve vuốt hoa đào, vờn hoa mai
Thiếu phụ u sầu mi khép kín
Buồn sao một số kiếp đoạ đày.
Thôi chứ nàng ơi vui lên đi
Ướt mắt mi sầu chẳng lợi chi
Đời là ngắn ngủi buồn da diết
Phí cả tuổi xuân có ích gì.

Thanh Vân
***
Thiếu Phụ Mi Sầu

Gió xuân đông đến nhẹ hây hây
Bung hết hoa đào, nở hết mai
Thiếu phụ riêng sầu đôi mắt đọng
Gió xuân thổi mãi khép mi hoài

Lộc Bắc
***
Thiếu Phụ Mi Sầu

Gió mùa xào xạc hướng đông sang
Tan tác đào mai rụng úa vàng
Thiếu phụ mi sầu riêng lặng lẽ
Gió chi thổi mãi hết xuân nàng

Kim Oanh
***

Gió xuân lồng lộng từ đông qua
Làm gẫy đào mai, nở hết hoa
Duy đôi mí khép vì buồn ấy
Gió thổi hoài cũng mở chẳng ra.

Hoàng Xuân Thảo