Vô Đề Kỳ Nhị - Lý Thương Ẩn (813 - 858)

      Tôi hiện đang đọc lại các bài thơ của Lý Thương Ẩn đời Vãn Đường và coi lại các bản mà tôi đã chuyến dịch trước đây. Cứ mỗi lần đọc lại, lại muốn ngồi chuyển dịch lại sao cho được vừa ý, mặc dù đã biết là một điều không thể. Nhưng dù sao âu cũng là tốt thôi cho tuổi già và cũng tiện dịp gọi là bày tỏ chút tình tôi quí mến đối với chữ nghĩa và với mọi người thân quí. Xa cách, nhớ nhau, dường như lúc này, nhà-giáo-tôi đang cần, rất cần cái cảm giác luôn được sống yên lành trong vòng thương yêu  của mọi người. Thế thôi. Và, thật tình cũng chỉ mong ước có bấy nhiêu thôi. 
PKT03/08/2014

Vô Đề (Kỳ Nhị) - Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Tương kiến thời nan biệt diệc nan
Đông phong vô lực bách hoa tàn
Xuân tàm đáo tử ti phương tận
Lạp chúc thành hôi lệ thủy can
Hiểu kính đản sầu vân mấn cải
Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn
Bồng Lai thử khứ vô đa lộ
Thanh điểu ân cần vị thám khan

Dịch Xuôi : Vô Đề 

Gặp được nhau đã là khó khăn mà lúc phải xa cách nhau cũng khó khăn lắm
Gió xuân bất lực , không giữ được trăm hoa khỏi tàn úa
Con tằm xuân cho đến khi chết mới thôi nhả tơ
Ngọn nến cháy thành tro rồi, giọt lệ nến cuối cùng mới khô, (mới thôi đổ lệ)
Buổi sáng soi gương chỉ thêm buồn râu tóc đã đổi màu,(đã bạc)
Ban đêm ngâm thơ lại càng cảm thấy thấm ánh trăng lạnh 
Từ đây đến Bồng Lai chắc không có nhiều lối đến
Xin cậy chim xanh hãy vì nhau mà tìm lối dùm cho

Chú Thích:

(1) Bài này  là 1 trong số các bài thơ có tựa đề là Vô Đề của Lý Thương Ẩn.
(2) Bồng Lai là tên một hòn đảo tiên, ở ngoài biển Bột Hải (?).
(3) Thanh điểu = chim xanh. Ý nói về con chim xanh , dẫn lối đưa đường , cho bà Tây Vương Mẫu đến thăm vua Hán Vũ Đế ,trong sách Hán Vũ Cố Sự. Trong Truyện Kiều của Cụ Nguyễn Du cũng có câu :"Thâm nghiêm kín cổng cao tường/ Cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh ".
(4) Cùng một ý với câu thứ 3 trong nguyên tác "Xuân tàm đáo tử ti phương tận", trong Truyện Kiều của Cụ Nguyễn Du có câu: "Dẫu rằng sông cạn đá mòn/ Con tằm đến thác vẫn còn vương tơ" và câu "Tiếc thay chút nghĩa cũ càng/ Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng".

Vô Đề 

Tan hợp, hợp tan, lắm đoạn trường
Đang xuân, hoa rụng, những tang thương
Thân tằm đến thác, tơ còn vướng
Ngọn nến hồ tàn, lệ vẫn tuôn
Gương sáng thêm buồn râu tóc bạc
Thơ khuya thấm lạnh bóng trăng suông
Bồng Lai bao lối, chim xanh nhỉ
Xin hãy vì nhau đến dẫn đường

                        Phạm Khắc Trí

***

               Không Đề

Mới hợp rồi tan thật não lòng

Gió xuân khôn giữ cánh hoa rung

Thân tằm sắp thác còn buông sợi

Lệ nến gần khô vẫn nhỏ dòng

Sáng đến, buồn phiền nhìn tóc bạc

Đêm về, thờ thẫn ngắm trăng trong

Đường lên tiên cảnh mông lung quá

Xin cậy chim xanh dẫn lối cùng.

                                  Phương Hà 

***

          無題                                 VÔ ĐỀ

  相見時難別亦難     Tương kiến thời nan biệt diệc nan,
  東風無力百花殘     Đông phong vô lực bách hoa tàn.
  春蠶到死絲方盡     Xuân tầm đáo tử ty phương tận,
  蠟炬成灰淚始乾     Lạp cự thành hôi lệ thủy can.
  曉鏡但愁雲鬢改     Hiểu kính đản sầu vân mấn cải,
  夜吟應覺月光寒     Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn.
  蓬萊此去無多路     Bồng lai thử khứ vô đa lộ,
  青鳥殷勤為探看     Thanh điểu ân cần vị thám khan.

                李商隱                          Lý Thương Ẩn.

Dịch nghĩa:

   Khi gặp được nhau đã khó rồi, chia tay nhau lại càng khó hơn.
  Gió xuân bất lực không đủ sức, để trăm hoa phải tàn héo.
  Con tằm xuân đến chết mới nhả hết tơ lòng.
  Ngọn nến tàn thành tro mới khô hết những giọt lệ nến.
  Sáng sớm soi gương, mới buồn là tóc mai đã đổi trắng như mây.
  Ban đêm ngâm nga mới chợt thấy ánh trăng sao mà lạnh lẽo.
  Từ đây không có nhiều lối để đến được Bồng Lai. Nên...
  mới ân cần nhờ chim xanh dọ hỏi dùm đường đi nước bước.

                   Vô Đề

Khó gặp được nhau khó cách xa,

Gió xuân bất lực héo ngàn hoa. 

Tầm kia đến thác tơ còn vướng,

Nến nọ tàn canh lệ chửa nhòa.

Trước kính sầu sao làn tóc trắng,

Thâu đêm ngâm mãi ánh trăng lòa.

Bồng Lai chẳng phải đường La Mã,
Nhờ cánh chim xanh dọ lối qua.

                          Đỗ Chiêu Đức.

***

Thơ Không Lời Tựa

Cảnh hợp rồi tan thật nảo nùng

Gió Đông bất lực ngó hoa rung

Tằm Xuân khi chết còn vươn nhả

Nến lệ gần khô chảy cuối giòng

Sáng đến,v nhìn gương buồn tóc bạc

Đêm về, thơ vịnh nguyệt mông lung 

Bồng lai, đường đến qua nhiều ngõ

Nhờ cậy chim xanh dẩn dắt cùng

                                Song Quang