Le Sonnet (Félix Arvers) - Tình Tuyệt Vọng( Khái Hưng, Hoàng Nguyên Chương,Mailoc, Mai Xuân Thanh, Phương Hà)

Le Sonnet 

« Mon âme a son secret, ma vie a son mystère :
Un amour éternel en un moment conçu.
Le mal est sans espoir, aussi j'ai dû le taire,
Et celle qui l'a fait n'en a jamais rien su.
Hélas ! j'aurai passé près d'elle inaperçu,
Toujours à ses côtés, et pourtant solitaire,
Et j'aurai jusqu'au bout fait mon temps sur la terre,
N'osant rien demander et n'ayant rien reçu.

Pour elle, quoique Dieu l'ait faite douce et tendre,
Elle ira son chemin, distraite, et sans entendre
Ce murmure d'amour élevé sur ses pas ;
À l'austère devoir pieusement fidèle,
Elle dira, lisant ces vers tout remplis d'elle :
« Quelle est donc cette femme ? » et ne comprendra pas. »

Félix Arvers
***

Bản dịch của Khái Hưng:

Tình Tuyệt Vọng

Lòng ta chôn một khối tình, 
Tình trong giây phút mà thành thiên thâu. 
Tình tuyệt vọng, nỗi thảm sầu, 
Mà người gieo thảm như hầu không hay. 

Hỡi ơi, người đó ta đây, 
Sao ta thui thủi đêm ngày chiếc thân? 
Dẫu ta đi trọn đường trần, 
Chuyện riêng dễ dám một lần hé môi? 

Người dù ngọc nói hoa cười, 
Nhìn ta như thể nhìn người không quen. 
Đường đời lặng lẽ bước tiên, 
Ngờ đâu chân đạp lên trên khối tình. 

Một niềm tiết liệt đoan trinh, 
Xem thơ nào biết có mình ở trong. 
Lạnh lùng lòng sẽ hỏi lòng: 
"Người đâu ta ở mấy dòng thơ đây ?" 

Arvers Sonnet d'Arvers 

Khái Hưng 

***
Bản dịch của Hoàng Nguyên Chương  

1/Điều Bí Mật 

Tôi chôn bí mật vào tim.
Mối tình vĩnh cửu lặng im với người.
Nỗi đau tuyệt vọng không lời.
Lòng hoa đâu rõ tơ trời oái ăm.

Tôi qua, nàng chẳng để tâm.
Bên người trong mộng vẫn thầm đơn côi.
Đành mang theo suốt cõi đời.
Nào mong dám nhận được lời yêu thương.

Diệu hiền, trời để sắc hương.
Sao nàng lơ đãng trên đường lặng câm.
Không nghe dẫm đạp dưới chân.
Tình yêu lên tiếng thì thầm xót xa.

Dẫu rằng bướm lượn đường hoa.
Nàng luôn giữ phận đàn bà tiết trinh.
Đọc thơ u uẩn về mình.
Nàng cho: “ Ai đó?”, nỗi tình nào hay!

2/Điều Bí Mật 

Tâm hồn tôi suốt đời mang bí mật.
Một tình yêu bỗng chốc hóa thiên thu.
Tình tuyệt vọng nên tôi đành câm nín.
Người gây ra nào hay nỗi thảm sầu!

Ôi! Tôi đi qua, nàng vẫn không để ý.
Ở cạnh nàng mà tôi vẫn cô đơn.
Đành chôn kín suốt thời gian cõi thế.
Không cầu xin, không dám nhận gì hơn.

Dù trời ban vẻ dịu dàng quyến rũ.
Trên đường đi, nàng lơ đãng vô tâm.
Không nghe được tình yêu theo mỗi bước thì thầm.

Với bổn phận giữ đoan trang, chung thủy .
Thơ về mình, nàng xem không suy nghĩ.
Hỏi: “Ai đây ?” và chẳng hiểu gì hơn!...

Hoàng Nguyên Chương  

 9-28-18

* Chú thích: 

Bài thơ “Un Scret”(Điều bí mật) là một bài thơ Sonnet kiểu Ý do Feslix Arvers sáng tác, nó vốn không có đầu đề. Sau này vì nó quá nổi tiếng nên giới văn học đặt cho nó cái tên là “Un Secret” hoặc thường gọi là “Sonnet d’Arvers” (Bài Sonnet của Arves). Bài thơ này được trích trong tập “Mes heures perdues”( Thời gian đánh mất, có người dịch là “Những giờ uổng phí”).đây là bài thơ nổi tiếng duy nhất của ông và văn học Pháp đã xem Arvers là “Nhà thơ của một bài thơ duy nhất”.

Dư luận thời ấy đã phỏng đoán người phụ nữ trong thơ mà ông đã mang mối tình tuyệt vọng chính là cô Marie Nordier, con của ông Charles Nodier (1780 – 1844) - một nhà văn và là Viện sĩ Hàn lâm Pháp. Ông này đứng đầu một văn đoàn thuộc trường phái lãng mạn, thường tổ chức bình thơ tại thư viện Arsenal, quy tụ nhiều nhà thơ nổi tiếng đương thời như Victor Huygo, Lamartine, Alfred de Vigny, Alfred de Musset. v.v...trong đó có Félix Arves. Cô Marie lại làm thư ký cho hội này. Cô có chồng vào năm 1833 và trở thành bà Marie Mennessier Nodier. Có lẽ Arvers đã quen và yêu cô với một mối tình đơn phương trong các thời gian kể trên.

Bài thơ trên được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Ở Việt Nam nó được Khái Hưng dịch ra lần đầu tiên trong một truyện ngắn có trước năm 1940, bản dịch này đã gây được tiếng vang vì lối dịch tài hoa , làm bài thơ giống như sáng tác bằng tiếng Việt chứ không phải là thơ dịch. Tuy nhiên cũng có một số ý kiến ngược lại...Từ ấy đến nay, đã có nhiều người dịch bài Sonnet trên bằng nhiều thể thơ khác nhau nhưng đa phần là thơ lục bát. Theo ý kiến của các nhà phê bình, tuyển tập thì họ cho rằng “ Qua các bản dịch, có người dịch theo nghĩa, có người dịch theo lối phóng tác, hoặc kết hợp cả hai nhưng rất hiếm bài sát nghĩa trọn vẹn , thậm chí có bài mà số câu, số khổ lại trái nghĩa so với nguyên tác”...Biết khó như vậy nhưng với tinh thần yêu thơ, chúng tôi cũng mạnh dạn góp mặt các bản dịch của mình ở trên để giúp vui cùng bạn đọc tuy biết rằng nó khó có thể vượt qua những hạn chế đã biết.

( Hoàng Nguyên Chương )
***

Các Bản dịch Khác:

Bản dịch của Mai Lộc

1/Tình Thầm Kín

Chôn bí mật, một đời ta u uẩn,
Gặp một lần, tình vương vấn muôn niên.
Nỗi thảm sầu tuyệt vọng cứ triền miên,
Người gieo thảm lại hồn nhiên chẳng thấu.

Ôi! Buồn tủi, cạnh người, người không thấy,
Mãi bên người sao ôm lấy cô đơn!
Cho dẫu ta đi trọn cả cuộc đời,
Cũng chẳng dám một lời xin hay nhận.

Người khả ái dịu hiền Trời ban phận,
Bước đường trần người hờ hững không hay
Tiếng thì thầm dưới gót khối tình ai.
Ôi tiết liệt! Đẹp thay đời đức hạnh.

Rồi có lúc đọc thơ, lòng người chạnh,
Những vần thơ sầu quạnh viết về mình.
Vẫn ngây ngô người se sẻ hỏi lòng
“ Nàng nào vậy? thật tình ta không hiểu. “

2/Tình Câm

( Song thất lục bát )

Hồn bí mật , đời ta uẩn khúc,
Khối tình si giây phút, muôn niên.
Khổ đau câm lặng triền miên
Mà người gieo khổ hồn nhiên biết gì !

Người chẳng thấy ta đi bên cạnh,
Vẫn cô đơn sầu quạnh bên người.
Dẫu ta đi tận cuộc đời,
Âm thầm, chẳng dám ngỏ lời yêu thương.

Người khả ái Trời dường ân sủng
Bước đường trần hờ hững không hay
Xéo giày dưới gót tình ai?
Chao ôi! Tiết liệt đẹp thay hạnh người!

Bùi ngùi đọc những lời bi thiết,
Những vần thơ toàn viết về mình.
Ngây ngô người sẽ hỏi lòng
“ Nàng nào ? chẳng hiểu người tình trong thơ “

Mailoc

Một Tình Yêu Phong Kín

Phong kín tình yêu thảm một đời
Nhìn ai vương vấn khổ chơi vơi
Thầm thương sắc đẹp ai nào biết
Trộm nhớ người dưng kẻ nghẹn lời

Gặp mặt sao lơ là chẳng ngó
Bên nhau mà cảm thấy xa vời
Vô duyên trách phận cô đơn mãi
Ai dám tỏ lòng với bạn ơi

Khả ái làm sao Thượng Đế ban
Ai hay hờ hững bước gian nan
Thì thầm dưới gót tình yêu nặng
Tiết liệt trên đời đức hạnh ngoan

Chạnh đọc câu thơ mà chửa thấu
Bâng khuâng lời lại viết về nàng
Hỏi lòng ai đó không suy nghĩ
Ngơ ngẩn vô tình mới dở dang !

Mai Xuân Thanh
Ngày 29/09/2018
***
Tình Thầm Lặng

Lòng ta chôn chặt mối tình sầu
Gặp gỡ một lần, nhớ mãi sau
Tình giấu đáy hồn không dám ngỏ
Mà người trong mộng có hay đâu !

Nàng vẫn vô tâm chẳng biết gì
Mặc ta ôm nặng mối tình si
Vói nàng, ta vẫn đi song lối
Mà vẫn im lìm chẳng nói chi

Nàng luôn khả ái với ngây thơ
Nên chẳng quan tâm, chỉ hững hờ
Nào biết mối tình theo sát gót
Đoan trinh, tiết hạnh , mãi thờ ơ

Thư không người gởi nắm trong tay
Nàng có biết rằng thư gởi ai
Hay vẫn ngây thơ lòng tự hỏi
Thư tình này viết gởi ai đây ?

Phương Hà 

Xem chi tiết về Tác Giả Và Tác Phẩm qua Link này:

Félix Arvers Và " Tình Tuyệt Vọng " - Félix Arvers & Khái Hưng