U Cư Kỳ II 幽居 其二 - Nguyễn Du

* Bản chữ Hán cổ của bài U Cư (2):

幽居 其二            U Cư kỳ II

十載風塵去國賒 Thập tải phong trần khứ quốc xa,

蕭蕭白髮寄人家 Tiêu tiêu bạch phát ký nhân gia.

長途日暮新遊少 Trường đồ nhật mộ tân du thiểu

一室春寒舊病多 Nhất thất xuân hàn cựu bệnh đa

壞壁月明蟠蜥蜴 Hoại bích nguyệt minh bàn tích dịch,

荒池水涸出蝦蟆 Hoang trì thủy hạc xuất hà ma.

行人莫誦豋樓賦 Hành nhân mạc tụng Đăng Lâu Phú,

强半春光在海涯 Cưởng bán xuân quang tại hải nha!

阮攸                     Nguyễn Du

Chú Thích:

* Thập Tải:là Mười năm. Quốc ở đây không phải là Nước mà là chỉ Quê hương. Xa : là Xa xôi.

* Tiêu Tiêu Bạch Phát: là Tóc bạc hoa râm.

* Hoại Bích: Tấm vách hư, bức tường đổ.

* Tích Dịch: Chỉ chung các loại Thằn lằn, Tắt kè, rắn mối, kỳ nhông.

* Hà Ma: Từnầy còn đọc là HÀM MÔ: chỉ chung ếch nhái ểnh ương.

* Đăng Lâu Phú: Bài phú tỏ lòng nhớ quê nhà của Vương Xán, một trong Kiến An thất tử. Vương Xán tránh nạn đến ở nhờ Lưu Biểu ở Kinh Châu, lên lầu thành Giang Lăng, nhớ nhà mà làm bài phú này.

* Cưởng Bán: là Qúa nửa, là Hơn phân nửa.

Nghĩa Bài Thơ: 

Bỏ quê hương ra đi suốt mười năm trường trong gió bụi, Đầu đã bạc lốm đốm rồi, mà còn phải ăn nhờ ở đậu nhà người ta. Hoàn cảnh hiện nay của ta là cảnh đường đi còn dài mà trời đã về chiều, lại không tìm ra được bạn mới ! Giữa mùa xuân trong căn nhà lạnh ngắt nầy, nhiều bệnh cũ lại tái phát. Dưới ánh trăng sáng, cắc kè rắn mối leo trên vách đà đổ nát. Trong ao hoang, nước đã cạn khô, chỉ còn thấy ếch nhái loi ngoi. Trong hoàn cảnh nầy, ai xa quê hương chớ nên đọc bài phú Đăng lâu. Ôi, Quá nửa đời người, mà ta vẫn còn ở nơi chân trời góc biển nầy!

Diễn Nôm:

Ở Nơi Hẻo Lánh (2)

Mười năm gió bụi nước non nhà,

Tóc bạc lơ thơ gởi xứ xa.

Ngàn dặm chiều tà người lát đát,

Một nhà xuân lạnh bệnh là đà.

Trăng soi vách đổ thằn lằn chắc...

Nước cạn ao hoang ếch nhái oa...

Chớ đọc Đăng Lâu thân viễn xứ,

Tuổi xuân qúa nửa đã trôi qua!

Lục Bát:

Mười năm xa xứ phong trần,

Hoa râm đầu bạc gởi thân ở nhờ.

Đường chiều bè bạn lơ thơ,

Một nhà lạnh lẽo bơ phờ bệnh xưa.

Thạch sùng trăng chiếu vách thưa,

Ếch nhái nước cạn đợi mưa ao nhà.

Đăng Lâu Phú chớ ngâm nga,

Tuổi xuân qúa nửa người xa ven trời!

Đỗ Chiêu Đức

***

U Cư 2

Gió bụi mười năm kiếp viễn phương
Phất phơ đầu bạc sống ly hương
Nắng tà phiêu bạt dân thưa thớt
Xế bóng cô đơn bệnh bất thường
Nguyệt chiếu thằn lằn ôm đỡ cột
Ao hoang ếch nhái vẵng bên đường
Đăng Lâu phú chớ nên ngâm đọc
Nửa kiếp cao niên luống đoạn trường!

Mai Xuân Thanh
Ngày 21 tháng 04 năm 2018