Thanh Hiên thi tập 清軒詩集 là tập thơ chữ Hán đầu tiên của Nguyễn Du (阮攸; 1765–1820, tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên). Thi tập này được ông viết vào những năm trước 1802, để nói lên tình cảnh, tâm sự của mình trong hoàn cảnh lênh đênh, lưu lạc hoặc trong thời gian ẩn náu ở quê nhà, lúc gia đình đã sa sút theo đà sụp đổ của chế độ Lê - Trịnh.
Sau đây là hai bài thơ U CƯ của ông được làm trong khoảng thời gian lưu lạc ở quê vợ ở Thái Bình mà ta tạm gọi là...
Mười năm gió bụi: (1786 - khoảng cuối 1795 đầu năm 1796): tức năm Tây Sơn bắt đầu đưa quân ra Bắc Hà, cho đến năm Nguyễn Du trở về quê nhà ở Hồng Lĩnh.
* Bản chữ Hán cổ của bài U Cư (1):
幽居其一 U Cư kỳ I
桃花桃葉落紛紛， Đào hoa đào diệp lạc phân phân,
門掩斜扉一院貧。 Môn yễm tà phi nhất viện bần.
住久頓忘身是客， Cửu trú đốn vong thân thị khách,
年深更覺老隨身。 Niên thâm cánh giác lão tùy thân ,
異鄉養拙初防俗， Dị hương dưỡng chuyết sơ phòng tục,
亂世全生久畏人。 Loạn thế toàn sinh cửu úy nhân.
流落白頭成底事， Lưu lạc bạch đầu thành đễ sự,
西風吹倒小烏巾。 Tây phong xuy đão tiểu ô cân.
阮攸 Nguyễn Du
Chú Thích:
* Lạc Phân Phân: là rơi lả tả, nếu là mưa thì là Mưa lất phất.
* Yễm:là Đóng. Tà Phi: là cánh cửa xéo, là cánh cửa xiên xẹo, chỉ nhà nghèo.
* Đốn Vong: là Quên bẵng đi.
* Lão Tùy Thân: là Cái già nó đeo đuổi theo thân mình.
* Dị Hương: là Quê hương lạ, chỉ ở xứ người.
* Dưỡng Chuyết: là Nuôi nấng cái vụng về, ý chỉ giả ngây giả dại.
* Tây Phong: Gió tây là gió mùa thu.
* Tiểu Ô Cân: Cái khăn thâm(đen) nhỏ vấn trên đầu.
Nghĩa Bài Thơ:
Ở Nơi Vắng Vẻ
Hoa đào cùng lá đào rơi lả tả, ta đóng cái cửa xiêu vẹo để nhốt một sân nghèo nàn lại. Ở nơi xứ lạ lâu ngày ta cũng quên bẵng đi mình là người khách tha phương. Năm tháng càng chồng chất càng cảm thấy cái già luôn đeo đuổi bên mình. Ở nơi quê hương xa lạ nầy ta luôn giả ngây giả dại để đề phòng những đứa phàm tục tiểu nhân. Ở trong thời lọan lạc muốn bảo toàn mạng sống nên lâu dần gặp ai cũng thấy lo sợ.Đem thân lưu lạc đến bạc đầu mới ra nông nổi thế nầy. Đến đổi gió tây vừa vi vút thổi thì cái khăn thâm quấn đầu cũng sút ra rớt xuống!
Diễn Nôm:
Ở Nơi Hẻo Lánh (1)
Tơi bời hoa lá đào rơi rụng,
Nghiêng nắng chiều buông khép cửa nghèo.
Quên bẳng lâu ngày thân đất khách,
Buồn trông năm hết cái già đeo.
Quê người giả dại e tai tiếng,
Thời lọan giữ mình sợ họa theo.
Lần lữa bạc đầu nên đến nỗi...
Khăn ô lỏng rớt gió tây vèo!
Lục Bát:
Lá hoa đào lả tả rơi,
Cửa nghiêng xiêu vẹo khép lơi sân nghèo
Quên thân đất khách bao chiều,
Năm chồng tháng chất già đeo đẵng sầu.
Giả ngây xứ lạ bấy lâu,
Sợ người ly loạn chỉ cầu sống yên,
Bạc đầu nên nỗi ưu phiền,
Gió tây thổi rớt khăn niền đầu thâm.
Đỗ Chiêu Đức
***
U Cư 1Đào hoa xơ xác lá tơi bời
Xiêu vẹo túp lều cử khép lơi
Đất khách lâu quên năm tháng lụn
Cái già đeo đẵng nắng chiều rơi
Ưu tư giả dại nơi thôn dã
Canh cánh vờ ngu để sống đời
Thấm thoát hoa râm buồn quạnh quẽ
Khăn thâm gió thổi rớt mòn hơi
Mai Xuân Thanh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét