Nguyên tác Dịch âm
無題 (萬裡風波一葉舟) Vô Đề (Vạn Lý Phong Ba Nhất Diệp Chu)
萬裡風波一葉舟 Vạn lý phong ba nhất diệp chu,
憶歸初罷更夷猶 Ức quy sơ bãi cánh di do.
碧江地沒元相引 Bích giang địa một nguyên tương dẫn,
黃鶴沙邊亦少留 Hoàng hạc sa biên diệc thiểu lưu.
益德冤魂終報主 Ích Đức oan hồn chung báo chủ,
阿童高義鎮橫秋 A Đồng cao nghĩa trấn hoành thu.
人生豈得長無謂 Nhân sinh khởi đắc trường vô vị,
懷古思鄉共白頭 Hoài cổ tư hương cộng bạch đầu.
Lý Thương Ẩn
***
Dịch thơ:
Không Đầu Đề (Sóng Gió Ngàn Trùng Một Thuyền Chao)
Sóng gió ngàn trùng một thuyền chao
Ở đi chưa quyết định bên nào
Sông xanh đất lở lăn chầm chậm
Cát trắng hạc vàng bước lao đao
Ích Đức* hồn oan đền nợ chúa
A Đông** cao nghĩa lộng trời sầu
Đời người chả nhẽ long đong mãi
Hoài cổ thương quê tóc bạc mau
Ở đi chưa quyết định bên nào
Sông xanh đất lở lăn chầm chậm
Cát trắng hạc vàng bước lao đao
Ích Đức* hồn oan đền nợ chúa
A Đông** cao nghĩa lộng trời sầu
Đời người chả nhẽ long đong mãi
Hoài cổ thương quê tóc bạc mau
Chú Giải
* Ích Đức: Tức Trương Phi thời Tam Quốc. Câu này ý nói oan hồn của Trương Phi vẫn muốn đền đáp cái ơn tri ngộ của Lưu Bị đối với mình.
** A Đông: Sách Tấn-thư, Ngũ-hành-chí chép một bài đồng dao có mấy câu này:
Dịch:
A Đông phục A Đông, A Đông hỡi A Đông,
Hàm đao du độ giang; Ngậm dao bơi vượt sông;
Bất úy ngạn thượng hổ, Chẳng sợ cọp đỉnh núi,
Đãn úy thùy trung long. Chỉ sợ rồng trong sông.
A Đông là tiểu tự (nick name) của Vương Tuấn.
Tấn Vũ đế nghe được bài đồng dao ấy bèn cho Vương Tuấn làm Long Tương tướng quân. Đến lúc chinh phạt nước Ngô, quân Giang Tây không ai dám vượt sông, chỉ có Vương Tuấn vượt sông chiếm lấy Mạt Lăng (nay thuộc Nam Kinh).
Con Cò
Lời bàn của Con Cò:
Bài thơ Vô Đề (Vạn Lý Phong Ba Nhất Diệp Chu) là cả một tâm sự rối bời của Lý Thương Ẩn. Suy rộng ra, dường như nó còn nói lên cái tâm sự não lòng của dân Nam Kỳ trong tháng Tư Đen.. Những chữ viết nghiêng là nghĩa bóng.
Hai câu đầu:
Lý Thương Ẩn kẹt giữa hai thế lực đối nghịch nhau, u buồn cho thân phận, bực bội vì bất công. Ở hay đi chưa thể quyết định được. Ở thì chả nhẽ chịu giữ chức thư ký quèn suốt đời? Đi thì biết đi đâu? Nương náu nơi nào để sống chờ thời?
Hai câu 3 & 4:
Lý Thương Ẩn: Đất ở bờ sông xanh đang lở, lăn chầm chậm xuống nước (phe nhà vợ mà mình nương náu đang rạn nứt, dần dần bị loại khỏi triều đình). Cát trắng hạc vàng bước lao đao (chân ta đi thất thểu trong cảnh nghèo hèn).
Hai câu 5, 6:
Lý Thương Ẩn: Ta là người biết trọng ơn nghĩa (như Ích Đức và A Đông) mà sao không ai cứu giúp để ta long đong cả đời vậy?
Hai cău 7, 8:
Lý Thương Ẩn: buồn quá khứ, nhớ quê hương, thương thân thế sẽ làm ta già mau lắm.
Lý Thương Ẩn chỉ dùng 56 chữ mà kể lể được những nét chính của đời mình, nói lên được tâm sự cay đắng của bản thân và gây được xúc động cho độc giả
Một thi hào lỗi lạc. Một trí thức lạc hướng. Một chiêm tinh gia cừ khôi.
***
Dịch nghĩa:
Không Đề
Vạn lý phong ba nhất diệp chu: Chiếc thuyền con một lá trồi hụp trong vạn dặm phong ba bão tố
Ức quy sơ bãi cánh di do: Nhớ lại thôi việc về nghĩ trước đây mà phân vân càng giống như con dứu hoang dã.
Bích giang địa một nguyên tương dẫn: Đất bên bờ sông xanh chìm xuống sẽ dẫn dắt chiếc thuyền con này.
Hoàng hạc sa biên diệc thiểu lưu: Hoàng hạc đi trên bờ cát cũng làm nước bớt chảy
Ích Đức oan hồn chung báo chủ: Hồn chung thủy của Trương Phi muốn báo oán cho chúa mình.
A Đồng cao nghĩa trấn hoành thu: Nghĩa khí cao vời của Vương Tuấn đời Tấn sẽ mãi mãi chiếm ngự mùa thu.
Nhân sinh khởi đắc trường vô vị: Cuộc sống lâu dài há có thể là vô nghĩa.
Hoài cổ tư hương cộng bạch đầu: Nuối tiếc chuyện xưa và và thương nhớ quê hương, hai tình cảm phức tạp này đã làm cho mái tóc bạc trắng.
Dịch thơ:
Không Đề
Một con thuyền nhỏ trước phong ba,
Phục vụ hưu non tính chẳng ra.
Đất lở thuyền trôi theo nước xoáy,
Hạc vàng đạp cát đẩy phù sa.
Trương Phi chung thủy đền ơn chủ,
Vương Tuấn anh hào thu ngợi ca.
Cuộc sống lâu dài đâu vô nghĩa,
Nhớ xưa thương nước bạc đầu a!
Phục vụ hưu non tính chẳng ra.
Đất lở thuyền trôi theo nước xoáy,
Hạc vàng đạp cát đẩy phù sa.
Trương Phi chung thủy đền ơn chủ,
Vương Tuấn anh hào thu ngợi ca.
Cuộc sống lâu dài đâu vô nghĩa,
Nhớ xưa thương nước bạc đầu a!
No Title by Li Shang Yin
A tiny boat in a ten thousand mile storm,
Serving or retiring early is the question.
Along the blue river, soil is eroding which stirs the boat,
Yellow cranes stepping on sand slow down the water flow.
Loyal Zhang Fei soul wants to avenge his master,
Brave Wang Jun spirit dominates wide autumn.
Life all along is not meaningless,
Nostalgia and homesickness contribute to gray hair.
Serving or retiring early is the question.
Along the blue river, soil is eroding which stirs the boat,
Yellow cranes stepping on sand slow down the water flow.
Loyal Zhang Fei soul wants to avenge his master,
Brave Wang Jun spirit dominates wide autumn.
Life all along is not meaningless,
Nostalgia and homesickness contribute to gray hair.
Phí Minh Tâm
***
Phong ba vạn dặm chiếc thuyền chao
Vạn dặm sóng xô một lá thuyền
Muốn về do dự mãi triền miên
Bích giang đất lở theo nhau sạt
Hoàng hạc bãi cồn chẳng ở yên
Ích Đức hồn oan còn báo chủ
A Đồng nghĩa cả giữ ngang biên
Đời người chẳng lẽ im lìm mãi
Nhớ cũ thương quê tóc bạc phiền!
Vạn dặm sóng xô một lá thuyền
Muốn về do dự mãi triền miên
Bích giang đất lở theo nhau sạt
Hoàng hạc bãi cồn chẳng ở yên
Ích Đức hồn oan còn báo chủ
A Đồng nghĩa cả giữ ngang biên
Đời người chẳng lẽ im lìm mãi
Nhớ cũ thương quê tóc bạc phiền!
Lộc Bắc
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét