Cửu Tử Pha Văn Giá Cô 九子坡聞鷓鴣 - Lý Quần Ngọc

九子坡聞鷓鴣        Cửu Tử Pha Văn Giá Cô

落照蒼茫秋草明， Lạc chiếu thương mang thu thảo minh,

鷓鴣啼處遠人行。 Giá cô đề xứ viễn nhân hành.

正穿詰曲崎嶇路， Chính xuyên cật khúc khi khu lộ,

更聽鉤輈格磔聲。 Cánh thính câu chu cách trách thanh

曾泊桂江深岸雨， Tằng bạc Quế giang thâm ngạn vũ,

亦于梅嶺阻歸程。 Diệc vu Mai lĩnh trở quy trình. 

此時為爾腸千斷， Thử thời vị nhĩ trường thiên đoạn,

乞放今宵白發生。 Khất phóng kim tiêu bạch phát sinh. 

李群玉                      Lý Quần Ngọc

*Chú Thích:

- Giá Cô: Một loại chim trong rừng núi, kêu theo con nước; giống như là chim Bìm Bịp của ta vậy.

- Cật Khúc: là Quanh co. Cật Khúc Khi Khu 詰曲崎嶇 là Quanh co gập ghềnh, chỉ đường núi lồi lõm quanh quẹo khó đi.

- Câu là Cái Móc; Chu là cái thùng xe; nên Câu Chu Cách Trách 鉤輈格磔 là Tiếng khua cọc cạch giữa cái khoen móc của thùng xe và càng xe khi đi trên đường núi đá gập ghềnh.

- Tằng : là Đã từng; Bạc : là Đậu thuyền lại.

- Diệc : là Cũng; Vu : là ở chỗ.

- Vị Nhĩ : là Vì mi, là Tại mầy.

- Khất : là Xin; Phóng: là Buông; Khất Phóng 乞放 : là 

Xin hãy buông tha.

Dịch Nghĩa:

Nghe Bìm Bịp Kêu Trên Đèo Cửu Tử 

Ánh nắng chiều vàng vọt trải xuống làm cho đám cỏ thu sáng rực lên. Tiếng chim bìm bịp kêu làm xúc động tâm tình người đi xa như ta đây, trong lúc xe đang ngã nghiêng trên đường núi quanh co gập ghềnh và tiếng cọc cạch ken két không ngớt vang lên dưới càng và thùng xe. Ta nhớ lại, đã từng đậu thuyền ở bến Quế giang này trong một chiều mưa lớn và cũng ở chỗ Mai Lĩnh nầy đã làm cản trở bước chân ta. Giờ đây, ta cũng vì nghe tiếng kêu của mi mà đứt ngàn khúc ruột, xin hãy tha cho ta đêm nay đừng để sáng ngày tóc ta lại phải bạc thêm nữa!

Diễn Nôm:

Nắng chiều nghiêng đổ cỏ thu xanh,

Bìm bịp kêu thương viễn khách hành.

Khúc khuỷu gập ghềnh đường núi lõm,

Lọc cà lọc cọc tiếng xe phanh.

Đã từng bến Quế nghe mưa đổ,

Lại nữa đĩnh Mai cản lộ trình.

Giờ lại nghe mi buồn đứt ruột,

Tha cho tóc bạc suốt thâu canh!

Lục bát:

Nắng chiều nhuộm cỏ thu vàng,

Tiếng bìm bịp vọng bàng hoàng khách xa.

gập ghềnh đường núi la đà,

Tiếng xe kẻo kẹt kẻo cà nhớ xưa.

Đậu thuyền sông Quế nghe mưa,

Đĩnh mai cản bước như vừa mới qua.

Nghe chim ruột đứt xót xa,

Bạc đầu xin hãy tha ta đêm này! 

Đỗ Chiêu Đức