Kỷ Dậu Tân Chính 己酉新正 - Diệp Ngung

 

DIỆP NGUNG 葉顒 (1296-?) tự là Cảnh Nam 景南, người đất Kim Hoa thuộc Kim Hoa Phủ. Ẩn cư ở cuối đời Nguyên, đến đầu đời Minh mới ứng thí, đậu Tiến sĩ, làm Hành Nhân Tư Phó, Sau từ quan về dạy học, Học trò rất đông. Dưới đây là bài thơ mừng năm mới của ông :

己酉新正            Kỷ Dậu Tân Chính

天地風霜盡， Thiên địa phong sương tận,

乾坤氣象和； Càn khôn khí tượng hòa.

曆添新歲月， Lịch thiêm tân tuế nguyệt,

春滿舊山河； Xuân mãn cựu sơn hà.

梅柳芳容稚， Mai liễu phương dung trĩ,

松篁老態多； Tùng hoàng lão thái đa.

屠蘇成醉飲， Đồ Tô thành túy ẩm,

歡笑白雲窩。 Hoan tiếu bạch vân oa.

葉顒                 Diệp Ngung

* Chú thích;

- KỶ DẬU TÂN CHÍNH 己酉新正 : Ngày Mùng Một năm Mới KỶ DẬU.

- Lịch 曆 : để xem ngày tháng, có bộ Nhật 日 là Ngày bên dưới.

歷 : là trải qua, vượt qua, có bộ Chỉ 止 là Dấu chân bên dưới.

- Càn Khôn 乾坤 : là Trời đất, Vũ trụ.

- Tùng Hoàng 松篁 : cây Tòng (thông) và Hoàng là cây tre, là rừng tre già.

TÙNG HOÀNG là Thông và Tre hai loại cây vẫn xanh tốt trong mùa đông.

- Đồ Tô 屠蘇 : Tên một loại rượu dược thảo uống vào ngày mùng một Tết.

- Bạch Vân Oa 白雲窩 : Cái ổ của mây trắng, tức là Ở tuốt trên trời cao.

* Nghĩa bài thơ:

NGÀY ĐẦU NĂM MỚI KỶ DẬU

Gió sương của trời đất trong mùa đông đã kết thúc rồi. Khí tượng của vũ trụ càn khôn đã dung hòa trở lại. Quyển lịch cũng đã thêm những ngày tháng mới. Xuân đã về trên khắp núi sông xưa. Dáng dẻ phương phi của mai và liễu trông như non trẻ hơn, còn các cây thông và tre già thì thêm cằn cỗi hơn ra. Rượu Đồ Tô uống để mừng xuân mà cũng say túy lúy, niềm vui đón xuân cao ngất vươn theo các làn mây trắng trên không.

Diệp Ngung đã đón xuân một cách vui vẻ nhiệt tình, cùng vui với đất trời cỏ cây hoa lá đang đổi mới khi xuân về, rồi lại cùng say túy lúy với nàng xuân !

* Diễn Nôm:

Trời đất gió sương hết,

Càn khôn khí tượng thay.

Lịch thêm ngày tháng mới,

Xuân đến núi sông dài.

Mai liễu ươm mầm mới,

Tre tùng giữ dáng nay.

Rượu Đồ Tô túy Lúy,

Niềm vui mây trắng bay!

Lục bát:

Đất trời sương lạnh hết rồi,

Càn khôn khí tượng đổi vời khắp nơi.

Lịch thêm ngày tháng mới rồi,

Xuân về trên khắp núi đồi nước non.

Liễu mai tranh nẩy mầm non,

Tùng tre vẫn giữ dáng còn gìa nua.

Rượu Đồ Tô uống say sưa,

Vút cao mây trắng cười đùa vui xuân.

Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm.

Mong rằng tất cả mọi người, mọi giới đều vui vẻ đón xuân với một tâm tình mở rộng và thoải mái vui xuân như là thi nhân Diệp Ngung vậy!

Hẹn bài dịch tới!

杜紹德

Đỗ Chiêu Đức