Hãy Giữ Lấy Thơ Lục Bát

Nỡ nào chặt khúc câu thơ

Ôi thôi lục bát bây giờ ra sao?

Nguyễn Du trông thấy lệ trào

Thấy thơ tàn phế mà ngao ngán lòng!

huuuuuuuuu

                                Cao Linh Tử

    Đọc mấy câu thơ Lục Bát trên của người bạn, tôi chợt thấy vui vì có người cùng cảm nghĩ như mình. Tôi cũng viết ngay mấy câu: 

Cũng vì tạo dáng bài thơ

Nên hình bóng cũ đến giờ thảm thay

Câu thơ người nỡ bẻ hai 

Khiến tình Lục Bát đêm ngày trở trăn

                                   Quên Đi

Sau đó, tôi vội tìm lại bài viết cách nay khá lâu, về vần đề này, được đăng trên một trang web trước đây tôi đã cộng tác:

Hãy Giữ Lấy Thơ Lục Bát

      Học giả Phạm Quỳnh có một câu nói bất hủ:

" Truyện Kiều còn, tiếng Ta còn. Tiếng Ta còn,  nước Ta còn "       

      Truyện Kiều của Thi Hào Nguyễn Du được viết bằng chữ Nôm, theo thể thơ Lục Bát, một thể thơ thuần tuý của Việt Nam. Đây là một thi phẩm văn học Việt Nam được giới thiệu rộng rãi trên thế giới.

      Chỉ một tác phẩm văn học thôi, sao lại có ảnh hưởng đến sự tồn tại của cả một dân tộc, một quốc gia?

       Một thi phẩm dù là tuyệt tác, cũng chỉ là một thi phẩm, không thể dính liền với cả một dân tộc nếu không còn thêm một lý do khác.

       Lý do khác đó chính là thơ Lục Bát, một thể thơ quốc hồn quốc tuý của Việt Nam.
       Sau đây là hình thức của thơ Song thất Lục Bát và Thơ Lục Bát, hai thể thơ thuần tuý, dáng gọi là Quốc Phong của Việt Nam:

A - Cấu trúc:

     1 - Bài thơ Song Thất Lục Bát không hạn chế số câu, gồm hai câu 7 chữ rồi đến một câu 6 chữ và một câu 8 chữ.

          Thí dụ:

Trích tác phẩm "Cung Oán Ngâm Khúc" của Nguyễn Gia Thiều:

Trải vách quế gió vàng hiu hắt, 

Mảnh vũ y lạnh ngắt như đồng, 

Oán chi những khách tiêu phòng, 

Mà xui phận bạc nằm trong má đào. 

Duyên đã may cớ sao lại rủi, 

Nghĩ nguồn cơn dở dói sao đang, 

Vì đâu nên nỗi dỡ dang, 

Nghĩ mình, mình lại thêm thương nỗi mình.

....
      2 - Bài thơ Lục bát cũng không hạn chế số câu, gồm một câu 6 chữ và một câu 8 chữ.
           Thí dụ:
Trích tác phẩm "Lục Vân Tiên" Của Nguyễn Đình Chiểu :

Trước đèn xem truyện Tây Minh

Gẫm cười hai chữ nhân tình éo le.

Hỡi ai lẳng lặng mà nghe,

Dữ răn việc trước lành dè thân sau.

Trai thời trung hiếu làm đầu

Gái thời tiết hạnh là câu trau mình.

Có người ở quận Đông Thành,

Tu nhân tích đức sớm sinh con hiền.

B - Trình bày: 

     Chúng ta thấy cách sắp xếp các câu không giống với các thể thơ khác. Đó cũng là nét riêng của thơ  Việt Nam, đây chính là cách trình bày  đã có từ trước. Tất cả các câu thơ được chia đều hai bên, tự đối xứng qua tâm điểm, và tâm của các câu nằm trên  đường thẳng, giống hai thí dụ trên       

     Trong thời gian sau này, để tạo phong cách mới, với hình thức bắt mắt hơn, có một số thơ Lục Bát không còn mang dáng dấp trước đây gồm câu 6 và câu 8 mà bị tách ra thành bốn, năm câu mỗi câu chỉ đôi ba chữ. Có nghĩa là thơ Lục Bát vô tình bị chốí bỏ. Một thể thơ đặc thù của dân tộc Việt Nam bị chính người Việt xoá đi do vô tình hoặc cố ý        

      Tuy nhiên, vẫn còn đó những người có tinh thần dân tộc, thành lập những Thi Đàn Thơ Lục Bát, Hội Những Người Yêu Thơ Lục Bát...chủ yếu để gìn giữ bản chất cố hữu của thơ thuần tuý Việt Nam.

        

       Nếu thật sự chỉ vì muốn tạo nên một hình thức mới cho thơ, đâu cần phải xé vụn thơ Lục Bát để cho ra một hình thức mới.. chẳng lẽ chúng ta không đủ khả năng để sáng tác những bài thơ mang hình dáng mình mong muốn bằng các thể thơ khác chăng? Chắc chắn không phải vậy.

       Rất tiếc là chúng tôi không còn lưu giữ những bài thơ Mới, có hình thức mới lạ của các người làm thơ tài tử, nghiệp dư cách nay khoảng 40 năm. Xa hơn nữa, Vào khoảng năm 1935, Nguyễn Vỹ có bài thơ thể Thơ Mới "Sương Rơi", Ông đã sắp xếp thành dáng những giọt sương rơi.

       Dưới đây, chúng tôi xin giới thiệu vài bài thơ tượng trưng của Quên Đi, mang hình dáng theo sự sắp xếp của tác giả, được sáng tác trong thời gian gần đây,  không hề sử dụng thể thơ Lục Bát hay Song Thất Lục Bát.  

Mưa

Tiếng mưa rơi
Giọt mưa tí tách
Phải chăng than thở tình đời
               Mưa rên rỉ
               Như cay đắng thầm thì
               Sao nghe buồn tê tái
Mưa nức nở
Thương xót cho cuộc tình tan vỡ
Duyên thì không nhưng nợ đã đeo mang
               Mưa tuôn tràn
               Thay dòng lệ buổi sang ngang
               Sẽ nhớ mãi
               Em ơi tình tuyệt vọng
Mưa bong bóng
Như mối tình còn lắng động
Trong tim ta
Dẫu năm tháng xa vời
               Thôi, mưa đã dừng
               Giọt tình đã ngưng
Hãy chôn dấu chuyện yêu đương một thời vụng dại

 --0O0--                                                                                                                  

Dũng Khí

Đời!.. 

Là vô thường

Có trăm đường vạn nẻo

Mỗi chúng ta mỗi lối đi riêng

Ưu phiền

Hay vui thú

Đều có đủ ở tương lai

Không phải tất cả đều trôi chảy

Phải vấp ngã
Phải chua xót đắng cay
Phải miệt mài phải tự tìm hiểu
Mới học được những điều hay trên thực tế
Đời là thế
Chấp nhận
Chớ phân vân
Chớ né tránh
Dũng mãnh

       --0O0--                                          

Xuân Lại Buồn

Xuân!..

Lại về

Mang niềm vui tới

Những gương mặt rạng ngời

Hớn hở đón mừng

Mùa xuân

Mới!..

Vui tươi

Rộn rã tưng bừng

Hoa khoe sắc nơi nơi

Lay động lả lơi

Khêu gợi 

Mời!... 

Ong bướm

Vờn lượn muôn hoa 

Nhưng chỉ một nụ hồng 

Lôi cuốn bướm ong 

Hào hoa Đến!... 

Trong lòng 

Tình yêu sống dậy 

Một lần nữa Bướm đây 

Bị đẩy bên đường 

Đau thương 

                                                         Buồn!...

--0O0--    

Đêm

Đêm...
Nghe tiếng muôn trùng
Khiến lòng ray rức nghĩ mông lung...
Thời xuân hết
Có còn gì để nhớ
Một thuở yêu người tựa giấc mơ...
Đêm
Chiếc áo đen
Che phủ kín bóng ngày
Trong tăm tối dĩ vãng dường như sống lại...

Những hôm
Tay trong tay
Ôi ngọt ngào hò hẹn
Sóng vai nhau nhịp bước gió xôn xao
Lá rung động hay chính lòng rung động...
Đêm
Đã dần tàn
Giấc mộng cũng vừa tan
Tiếc chi
Dĩ vãng đã là dĩ vãng
Sáng mai đây vẫn còn vô vàng bổn phận...

--0O0--                                                   

Chim Chiều   

Vầng Ô
        dần khất
                 đàn chim
                              về tổ
                      ríu rít
            gọi bầy
Nơi những
           vườn cây
                    chim non
                              trên cành
                    mừng rở
             líu lo
Hớn hở
           đón chào
                        Ba Mẹ
                                   về tới
                      Từng đôi
           chim trẻ
Âu yếm
          bên nhau
                       đổi trao
                                 hẹn ước
                       Cảnh vật
              an bình
không gian
              yên tịnh
                       xúc động
                                    lòng ta
                       Quên Đi
 

            Cầu thị, cầu tiến là bản chất của con người. Thơ cũng không ngoài quy luật đó. Những bài thơ mang dáng dấp mới lạ, những sáng tạo tân kỳ làm tăng thêm sức hấp dẫn của một bài thơ, lôi cuốn, thu hút người đọc hơn, rất đáng được trân trọng, rất đáng được khích lệ và khuyến khích nếu đó là những bài thơ Tự do, Thơ mới. Còn riêng thể thơ Lục Bát, chúng ta cần giữ nguyên trạng như từ trước, cũng như ta đang giữ gìn bản chất truyền thống văn hoá của dân tộc.

Quên Đi đâu thể nói càn 

Chẳng qua thổ lộ tâm can cùng người 

Ngàn năm văn vật ai ơi 

Tiền nhân truyền lại bao đời cháu con 

Hậu sinh phải giữ cho tròn 

Để vầng sáu tám mãi còn về sau 

Mỗi loại thơ mỗi sắc màu 

Như đường thi luật của Tàu chẳng sai 

Lục bát chẳng giống thơ Tây 

Nếu đem bẻ vụn sau này mất luôn. 

                             Quên Đi

Huỳnh Hữu Đức