Ngộ Đạo Thi 悟道詩 - Mỗ Ni

Ngộ Đạo Thi - Mỗ Ni - Đời Tống

悟道詩

尽 日 尋 春 不 見 春，
芒 鞋 踏 破 嶺 頭 雲；
歸 來偶 把 梅 花 嗅，
春 在 枝 頭 已 十 分。

Tận nhật tầm xuân bất kiến xuân
Mang hài đạp phá lãnh đầu vân
Quy lai ngẫu bả mai hoa khứu
Xuân tại chi đầu dĩ thập phần

Dịch Xuôi: Thơ Ngộ Đạo

Suốt ngày kiếm xuân không thấy
Giầy gai tìm khắp đỉnh non mây
Quay trở lại nhà bỗng ngửi thấy mùi hoa thơm
Thì ra Xuân đang cười với ai trên cành mai nở rộ ở ngoài đầu ngõ

Dịch Thơ

Kiếm mãi cả ngày không thấy bóng
Giầy gai dẫm nát đỉnh non mây
Quay về đầu ngõ hương ngào ngạt
Xuân đến nào hay mai nở đầy 

Phạm Khắc Trí
***

Quên Đi góp ý câu cuối:
- Xuân tại chi đầu dĩ thập phần: Xuân hiện ở đầu cành đầu đủ mười phần.

Quên Đi xin góp bài Dịch:

Thơ Ngộ Đạo

Nào thấy xuân đâu kiếm cả ngày
Non mây lên đỉnh rách giày đay
Khi về chợt ngửi hương mai toả
Xuân sẵn đầu cành trọn vẹn thay

Quên Đi
***
Đạo Đây Rồi Nên Thơ

Xuân đâu chẳng thấy kiếm hoài ngày,
Đi khắp, giày gai, đỉnh núi mây...
Quay lại mùi hoa thơm nức mũi,
Xuân về trước ngõ nở mai đầy...

Mai Xuân Thanh
Ngày 01 tháng 04 năm 2016
***
Tìm Xuân

Suốt cả ngày dài chẳng thấy đâu
Tìm xuân dẫm nát mảnh non đầu
Quay về chốn cũ mùi hương ngát
Cổng rực trời hoa vạn sắc màu

Nguyễn Đắc Thắng
***
Ngộ Đạo Thi

Suốt ngày tìm kiếm xuân nào thấy
Khắp đỉnh non mây nhẵn gót giầy
Trở lại chợt hương mai tỏa ngát
Đầu cành hẳn rộ ý xuân đầy

Kim Phượng
***
Ngộ Đạo Thi

Suốt ngày vất vã tầm xuân
Giầy gai dẫm cả cõi trần non mây
Quay về đầu ngõ hương vây
Thực tại mai rộ ngất ngây xuân lòng.

Kim Oanh
***
Bài Thơ Ngộ Đạo

Tìm xuân, lên núi cả ngày
Xuân đâu chẳng thấy, u hoài dạ ngây
Giày gai dẫm nát đỉnh mây
Quay về, nghe gió thoảng bay hương nồng
Mai rừng nở rộ bên đường
Xuân đà hiện diện tỏ tường, nào hay !

Phương Hà
***
Ngộ Đạo

Tìm Xuân đầu núi,Xuân nào thấy
Dẫm nát giày gai khắp đỉnh mây
Quay về ngũi thoáng hương bay
Ngộ ra,cành đã nở Mai bên đường

Song Quang
***
1. Nguyên bản chữ Hán cổ của bài thơ:

悟道詩                      Ngộ Đạo Thi

盡日尋春不見春， Tận nhật tầm xuân bất kiến xuân
芒鞋踏遍隴頭雲。 Mang hài đạp biến lũng đầu vân.
歸來笑把梅花嗅， Quy lai tiếu bả mai hoa khứu
春在枝頭已十分。 Xuân tại chi đầu dĩ thập phân.
宋・某尼                Tống Mỗ Ni

2. Chú thích:

* Tống. Mỗ Ni: là Một Ni cô nào đó ở vào đời Tống.
* Tận Nhật: là Suốt ngày.
* Mang Hài: là Giày được đan bằng bẹ cỏ gai rất chắc rất dai.
* Đạp Biến: là Đi khắp cả.
* Lũng đầu: là Chỗ đĩnh núi nhô ra.
* Khứu: là ngửi, là hửi.

3. Nghĩa Bài Thơ:
Bài Thơ Ngộ Đạo

Suốt cả ngày tìm xuân mà có thấy xuân ở đâu đâu ! Đôi giày cỏ lê khắp nơi đến tận đầu núi nơi mây mù che phủ cũng không thấy xuân ở đâu cả ! Trở về thấy hoa mai nở , cười mà đưa mũi lên ngửi. Ồ, thì ra xuân đang ở trên cành mai đang nở rộ mười phân kia rồi !

Tầm xuân như tầm đạo, đi suốt cả ngày, đi khắp các nơi, đi nát cả giày, cũng không thấy xuân ở đâu cả. Nhưng khi trở về, thấy cành mai đang nở rộ, hương mai thoang thoảng khắp đâu đây, rõ ràng là nàng xuân đang hiện diện trước mắt, đâu cần phải đi tìm chi cho xa xôi. Đạo cũng vậy, đạo ở đâu ? Thưa, Đạo ở ngay bên cạnh ta. Đạo ở ngay trong trái tim ta, không phải đi tìm đâu cho xa xôi cả ! 

Nho Gia nói : "Vạn vật giai bị ư ngã 萬物皆備於我", có nghĩa là : Muôn việc đều bắt đầu từ cái ta mà ra cả. Còn Đạo Gia thì cho là thân thể người ta là một vũ trụ thu nhỏ, tất cả đều đang vận hành và không ngừng sinh hóa, phản bổn quy chơn 反本為真, trở về cái gốc sẽ tìm thấy chân lý ngay. Còn Phật Gia thì cho là Phật tức tâm, tâm tức Phật 佛即心，心即佛, khỏi phải đi tìm ở đâu cho xa xôi như bài kệ sau đây:

佛在靈山莫遠求， Phật tại Linh sơn mạc viễn cầu,

靈山只在汝心頭。 Linh sơn chỉ tại nhữ tâm đầu.

人人有個靈山塔， Nhơn nhơn hữu cá Linh sơn tháp,

好向靈山塔下修。 Hảo hướng Linh sơn tháp hạ tu.

Dịch nghĩa:
Phật ở tại Linh Sơn, khỏi phải cầu cạnh đâu cho xa xôi. Nhưng Linh Sơn ở đâu ?
Linh Sơn ở ngay trong trái tim của ta đây.
Mỗi người đều có một cái tháp Linh Sơn cả !
Hãy cố gắng mà tu dưới cái tháp Linh Sơn của mình ( là đủ rồi ! ).

Diễn nôm:
Phật ở Linh Sơn chẳng đâu xa,
Linh Sơn ở tại trái tim ta !
Mỗi người đều có Linh Sơn Tháp,
Cứ gắng mà tu dưới tháp nhà!

4. Diễn Nôm:

Bài Thơ Ngộ Đạo

Suốt buổi tìm xuân chẳng thấy xuân,
Vượt núi trèo đèo mõi cả chân.
Trở lại mai vàng đang rực nở,
Thì ra xuân đã đến mười phần!

Lục bát:
Tìm xuân nào thấy xuân đâu,
Đi mòn giày cỏ tận đầu núi cao.
Trở về mai nở đẹp sao,
Thì ra xuân đã ngạt ngào quanh ta!

Đỗ Chiêu Đức