Thính Vũ 聽 雨 - Nguyễn Trãi

聽 雨                   Thính Vũ

寂 寞 幽 齋 裏     Tịch mịch u trai lý,
終 宵 聽 雨 聲     Chung tiêu thính vũ thanh.
蕭 騷 驚 客 枕     Tiêu tao kinh khách chẩm,
點 滴 數 殘 更     Điểm trích sổ tàn canh.
隔 竹 敲 窗 密     Cách trúc xao song mật,
和 鐘 入 夢 清     Hòa chung nhập mộng thanh.
吟 餘 渾 不 寐     Ngâm dư hồn bất mị,
斷 續 到 天 明     Đoạn tục đáo thiên minh!

阮 廌 。抑 齋      Nguyễn Trãi - Ức Trai (1)
***
Bản dịch của Trần Quốc Bảo:

Nghe Mưa

Không khí phòng văn rất tịnh êm,
Tiếng mưa tí tách rải ngoài thềm
Gió lùa xào xạc, ngay bên gối
Giọt rớt nhặt khoan, suốt cả đêm,
Song trúc rạt rào, nghe nặng hạt
Chuông chùa trầm vọng, mộng êm đềm
Trầm tư thao thức hoài, không ngủ
Rả rích, tới khi trời sáng thêm.

Trần Quốc Bảo
Richmond, Virginia

(1) Nguyễn Trãi 阮廌 (1380-1442) , hiệu là Ức Trai 抑齋, là con ông Bảng nhãn Nguyễn Phi Khanh, ông đỗ Tiến sĩ năm1400 . Thuở ấy nước Nam bị Tầu đô hộ, Ông Phi Khanh bị quân nhà Minh bắt đem về Kim Lăng giết. Nguyễn Trãi đi theo cha khóc lóc, đến cửa Nam Quan, ông Phi Khanh bảo con rằng: “Con hãy trở về mà lo trả thù cho cha, rửa nhục cho Nước, chứ đi theo cha khóc lóc thì ích gì!” . Ông bèn trở lại, Từ đó, ngày đêm lo việc phục thù. 

Kịp khi Bình Định Vương Lê Lợi khởi nghĩa ở đất Lam Sơn, lúc về đánh quân Minh ở Lỗi Giang, thì ông Nguyễn Trãi, vào yết kiến, dâng bài “Kế Sách Bình Ngô”. Vua xem, lấy làm hay, dùng ông làm Tham mưu. Sau 10 năm kháng Minh, được toàn thắng. Lê Lợi lên ngôi tức là vua Lê Thái Tổ, trị vì được 6 năm thì băng hà. 

Ông Nguyễn Trãi, sau khi làm trọn lời cha dặn, liền từ quan, lui về trí sĩ tại Lệ Chi Viên. Kế vì vua Lê Lợi, là Lê Thái Tông (1423-1442), khi nối ngôi, hoàng tử mới 11 tuổi (1434), lớn lên kém đức vua cha, ham mê sắc dục. Tháng 7 năm Nhâm Tuất (1442) Thái Tông ngự hành đến Lệ Chi Viên thăm cựu thần Nguyễn Trãi, thấy nàng hầu của ông, là Thị Lộ có nhan sắc, bèn bắt theo hầu. Đi đến huyện Gia Bình thì vua bị đột tử. Triều đình đổ tội giết vua cho Nguyễn Thị Lộ. Bắt ông Nguyễn Trãi làm tội và tru di cả 3 họ.

Nguyễn Trãi ngoài tài kinh bang tế thế, ông còn là một nhà văn hoá lớn, có công đóng góp quí báu vào sự phát triển của văn học và tư tưởng Việt Nam. Bình Ngô Đại Cáo và Ức Trai Thi Tập (105 bài thơ chữ Hán) là những tác phẩm bất hủ của Nguyễn Trãi còn lưu truyền hậu thế.