Anh Đã Quên MùaTthu - Tùng Giang&Nam Lộc - Mai Khôi

Sáng Tác: Tùng Giang&Nam Lộc
Ca Sĩ: Mai Khôi
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình

Thu Sầu Muôn Thuở

Nghe chớm Thu về trong mắt ai
Heo may hôn nhẹ giấc u hoài
Vèo bay chiếc lá lung linh nắng
Năm tháng tình xưa vẫn khó phai

Thoang thoáng dịu dàng hương đóa ngâu
Đưa hồn ta chất ngất u sầu
Đàn xưa lỗi nhịp người đôi ngả
Bèo giạt hoa trôi mãi tận đâu

Buồn ngắm Thu đi dưới nắng hồng
Mà nghe lòng chạnh nỗi thương mong
Cuối đời phiêu bạt thân cô lữ
Thu hát cho ta nén tiếng lòng

Đêm Thu trăn trở giấc đìu hiu
Gởi mộng nương theo một dáng kiều
Cuối mảnh đời ta là cỏ mục
Quạnh hiu bầu bạn kiếp cô liêu.

Toronto Tàn Thu 2019
Nguyên Trần

Buồn Vào Thu

Buồn Vào Thu

Nhìn rặng liễu xanh chợt úa màu 
Trời buồn le-lói ánh trăng sao 
Đón Thu mới đến, rừng vàng lá 
Tiễn Hạ vừa đi, núi bạc đầu 
Lặng ngắm hoa tàn trong nắng sớm 
Thầm nghe dế khóc giữa đêm thâu 
Tình quê lai-láng hồn thi khách
Hạ bút đề thơ giải mối sầu.

Quang Tuấn
(Los Gatos Thu 2012)
***
Bài Cảm Tác  

Tàn Thu

Thu tàn lá đổ ngập rừng phong
Gió thổi miên man lướt bến sông
Nghe thoảng hương xưa, mùi dạ lý
Thương hoài vườn cũ, nụ mai hồng
Quê nhà cuộc sống còn trôi nổi
Chốn tạm nơi nầy mãi trống không
Hồn mộng đưa ta về chốn cũ
Đêm thu trăng lạnh tái tê lòng!!!

Nguyễn Cang
9/21/2015

Nữ Nhạc Sĩ Vĩ Cầm Jo A Ram

Nữ Nhạc Sĩ Vĩ Cầm Jo A Ram - Mùi Qúy Bồng

Bút chì mầu nước và mầu nước (watercolored pencils and water color)

Đề Thơ: 

KhúcThu Ca

Lời thở than lê thê không dứt
Của những cây vĩ cầm thổn thức
Trong mùa thu, làm nhức tim tôi
Khiến cho tôi mệt mỏi rã rời.
Tái xanh đi và rồi khó thở
Khi mà chuông thời gian đã gõ.
Tôi vẫn còn mãi nhớ ngày xưa
Và tôi khóc như trời đổ mưa.
Và tôi như trong mơ, cất bước,
Vào giữa một trận gió tàn độc
Thổi tôi theo cơn lốc đó, đây,
Tựa một chiếc lá úa bay bay.

Mùi Quý Bồng
10/23/2019
***
Nữ Nhạc Sĩ Vĩ Cầm Jo A Ram

Anh nghe chăng những lời thở than
Cây vĩ cầm khi mùa thu tàn
Tiếng lòng em đó đang rền rĩ
Với gió heo may rụng lá vàng...

Hoàng Xuân Thảo
***
Dịch Thơ:

Anh Văn

Don't you hear these plaintive voices
of the violin while fall is withering away
This is the sound of my heart that is wailing
Along with the wind making golden leaves to fall down

Pháp Văn

Entendez vous ces voix plaintives
du violon durant l'automne qui se fane
C'est le son de mon coeur qui gémit
avec le vent faisant tomber les feuilles jaunes

Đặng Vũ Vương

***
Lúc buồn không thở thì cũng than,
Ngay khi mùa Thu vẫn chưa tàn,
Vĩ-cầm kia đâu đang rền rĩ,
Chỉ tự ta héo úa võ vàng,

Lê Xuân Cảnh

***

Vai thon nhè nhẹ đỡ cây đàn,
Lim dim đôi mắt,vẻ mơ màng,
Ngón tay lả lướt vờn trên phím,
Nghe chừng điệu nhạc đón thu sang..

Bát Sách
***

Tiếng ThuVĩ cầm réo rắt tiếng thở than
Thu đến thu đi thu đã tàn
Mộng ước mai sau đành ủ lại
Chỉ còn vui với lá thu vàng.

Phí Minh Tâm
***

Vĩ cầm dạo nhẹ như hơi thở
Vạt nắng chiều thu sớm tỏa mờ
Chợt khiến lòng ta thầm tiếc nuối
Gió lay lá rụng dệt thoi tơ

Phóng tác tiếng Pháp:

Le son du violon, ténu comme un souffle
Emplit un soir de fin d'automne
Me donne l'inspiration d'une poésie douce
Chantant les feuilles mortes pour qui le glas sonne

Đinh Đai Kha

***
Em say sưa kéo vĩ cầm
Điệu nhạc vi vút âm thầm thiết tha
Vang vọng kỷ niệm từ xa
Anh nghe mà thấy xót xa cõi lòng
Tình tan nát còn gì mong
Nhớ lúc em đứng bên song võ vàng
Anh đi vào kiếp lang thang
Mối tình nóng hổi vương mang trong lòng

Đồ Cóc

Thơ Tranh: Đêm Lạnh

Thơ: Quên Đi

Thơ Tranh: Kim Oanh

Đông Về

Đông về rắc bụi trắng sương bay
Hơi rét luồn vào ngọn gió may
Sông lạnh lững lờ dòng nước chảy
Vườn khuya buốt giá bóng trăng cài
Ngàn mây xám tụ sầu tê tái
Một tiếng mưa rơi dạ nhớ ai?
Trông mấy cành xương cây trụi lá
Tình hoài giọt nắng ấm qua tay.

Bằng Bùi Nguyên

Sóng Vỡ - Mộng Thừa

Sóng Vỡ 

Thà như sợi khói về mây trắng,
Ta vẫn thèm say tát ánh trăng
Sợ thế nước nghiêng thành sóng vỡ
Quê hương trôi mãi tận cung hằng!

Mộng Thừa

Liễu rũ trăng nghiêng soi bóng cửa
Trải dòng suối bạc ngỡ rừng xưa.
Vói tay mới biết làn hư ảo.
Ðêm vẫn còn thơ mộng sớm thừa! 

Đỗ Bình

Một Đời Ngủ Quên

Một Đời Ngủ Quên

Ngủ quên giữa kiếp con người
Tưởng rằng đi giữa đất trời tự do
Trắng đêm giấc ngủ dày vò
Vần thơ trở giấc chuyện trò thâu canh
Lối xưa mỏi bước độc hành
Sầu đêm mọc cánh vây quanh mép giường
Thương người gối đất nằm sương
Để rồi mang tiếng một phường tanh hôi
Ngọt bùi thả giữa dòng trôi
Trái tim đau mãi đứng ngồi không yên
Thế gian lụy cảnh bạc tiền
Còn ta bỏ bến nhân duyên nửa mùa
Rượu sầu chia những chát chua
Ngồi nghe trăng khóc gió lùa lá rơi
Tiếng thu kẽo kẹt xa vời
Mà sao sóng biển một đời quặn đau
Quê nghèo vắng những hàng cau
Bờ tre xanh thẳm một màu còn đâu
Dòng sông nước đã đục ngầu
Tình em buổi nắng chân cầu líu lo
Tuổi thơ đẹp buổi hẹn hò
Mùi hương của gió quanh co lối chiều
Bếp nồng khói rạ lời yêu
Mẹ hôn con vỡ lửa chiều trên môi
Nước mắt nay đã cạn rồi
Vần thơ khóc để cho trôi niệm sầu
Muộn phiền rượu nhấn chìm sâu
Chỉ còn ta với mộng đầu ngổn ngang
Tuổi xuân nắng đã nhuộm vàng
Bóng chiều rụng úa vườn hoang cuối ngày
Giật mình tưởng đất trời say
Nào đâu vẫn một vòng quay lạnh lùng
Khói tàn bếp đỏ lò nung
Những con sâu vẫn vẫy vùng dưới than
Vốn chung một gánh cơ hàn
Trở thành ma giữa nhân gian bọt bèo
Muộn phiền bên trũng gió reo
Xót xa cùng với cảnh nghèo ruộng nương
Bước qua mấy nỗi đoạn trường
Để lòng vui với mùi hương khói chiều.

LCT

11/2019
***
Lặng Lẽ Trong Đêm

Tiếng thơ lại xót xa nhiều
Còn đâu những nét diễm kiều ngày xưa
Mi buồn lấm bụi nắng mưa
Tóc xanh mềm mại như vừa điểm sương
Phòng đơn vắng vẻ canh trường
Con tim đau nhói sầu thương nghẹn lời
Tình yêu đã quá xa xôi
Một thời nông nỗi để rồi đam mê
Nhớ xưa khờ dại vụng về
Sầu quanh mí mắt não nề đêm trôi
Nhớ anh da diết bồi hồi
Tình anh em nguyện trọn đời thủy chung
Biết bao giờ được đi cùng
Bên nhau bước giữa chiều nung nắng hè
Lặng thầm nghe tiếng hờn ve
Bên hàng phượng đỏ nghiêng che lối về
Bến đò mộng cảnh làng quê
Tháng ngày cách trở cận kề bên nhau
Lũy tre xanh ngát một màu
Mái tranh bếp lửa ngọt ngào hương đêm
Ánh trăng xuyên rọi qua thềm
Có anh em với môi mềm đắm say
Giấc mơ chín mộng bao ngày
Thời gian ta thoả chén say cuối cùng

NPP 
12/11/2019
***
Thầm Mong

Khát khao tiếng ngọt bao chiều
Chiều sang lại đắng đìu hiu nỗi buồn
Buồn vây khoé đổ lệ tuôn

Tuôn vào đêm vắng tim cuồn cuộn đau
Đau vì duyên chẳng trùng đôi
Đôi chia nợ phải đành thôi đợi chờ
Chờ nhau vạn kiếp trong mơ
Mơ rồi cũng cách thẩn thờ gối chăn

Chăn đơn thiếp lạnh không chàng
Chàng nơi phương ấy có chan chứa tình
Tình trao cái thuở hương xuân
Xuân mang đượm thắm môi bừng lửa say
Say chừ chỉ kỷ niệm thôi

Thôi đành chôn chặt tránh tơi tả lòng
Lòng nay gửi chút thầm mong
Mong người xưa được vui trong hạnh nồng...

HT
13112019

Bồn Chồn Đợi Mong

Bài Xướng:

Bồn Chồn Đợi Mong

Tôi đứng tần ngần trên bến xưa
Một năm xa cách ngỡ như vừa...
Luyến lưu đưa tiễn...chiều phai nắng
Thờ thẫn quay về...đêm đổ mưa
Lóng ngóng vào ra nhà gió lộng
Lang thang lên xuống gác trăng lùa
Băn khoăn tự hỏi ta gần được
Gặp lại nhau rồi hay vẫn chưa...?!

Sông Thu

***

Các Bài Họa:
Ngong Ngóng Chát Lòng 

Ta dạo lang thang dọc lối xưa
Mười năm dấu vết hệt y vừa
Vẫn chòm sứ trắng , bông khoe cánh
Cũng buổi chiều tà, sấm dọa mưa
Bỗng thấy dáng ai, chân đáo bước
Chợt nghe hương tóc gió ghen lùa
Ôi tim rộnrã, hồn xao động
Nào phải đâu Nàng, chat lệ chưa?

Cao Bồi Già
06-11-2019
***

Trở Về

Âm thầm góc biển nhớ trời xưa
Góp bụi hồng hoang trĩu nặng vừa
Giục bước tha phương hồi cổ độ
Đong niềm cố xứ thả sầu mưa
Bâng khuâng vớt bóng trăng thềm rụng
Lặng lẽ nhìn sương khói gió lùa
Chợt sóng triều xô chừng ái ngại
Hỏi hồn viễn mộng trở về chưa ?

Lý Đức Quỳnh
6/11/2019
***

Hiểu Mình Chưa

Tim nồng giữ trọn dáng người xưa
Nhớ thủa hàn huyên tưởng mới vừa...
Vương vấn trăm niềm bên giấc mộng
Ghi lòng một buổi dưới làn mưa
Vẫn hoài ngắm bậu bờ môi chúm
Khẽ vuốt giùm em sợi tóc lùa
Hương lửa không tròn nhưng mãi đợi
Bồi hồi tấc dạ hiểu mình chưa?

Như Thu
06/11/19
***

Vấn Tình

Vẫn ngời vẻ ngọc lối trăng xưa,
Thấm thoát ngày trôi tưởng ngỡ vừa...
Chưa nhoạt bóng phai tia ấm nắng,
Đã nhòa sương lạnh giọt sầu mưa!?
Tâm can rỗng rễnh hương trời thả,
Thần trí màng mơ sắc nguyệt lùa!?
Tiên trách kỷ,..xem mình,tự hỏi,
Duyên trao, liệu đã thật tình chưa?!

06-11-2019
Nguyễn Huy Khôi
***

Đợi Ở Sông Xưa

Ôi vẫn dòng sông nổi sóng xưa
Bao nhiêu thương nhớ chảy theo vừa
Như còn khắc khoải sầu quan tái
Hay cứ u hoài chuyện nắng mưa
Anh ở bên kia bờ biển động
Em rời bến nọ vạt sương lùa
Buồn ơi đợi mãi hồn thơ gọi
Thao thức nhưng rồi vẫn thấy chưa ...

Hawthorne 6 - 11 - 2019
Cao Mỵ Nhân, 
***

Trên Bến Sông Xưa

Trở về lóng ngóng chốn sông xưa
Cảnh vẫn y nguyên..nhớ chẳng vừa
Lưu luyến tiễn đưa...chiều nhạt nắng
Bồn chồn đón đợi ...sáng nhoà mưa
Vườn đây vắng vẻ ...trăng khuya lộng
Nhà đó quạnh hiu ...gió sớm lùa
Thầm hỏi người thương lòng có đổi ?
Thuyền tình đã đậu bến nào chưa ?

songquang
***

Chờ Đợi

Sao mãi âm thầm nhớ chốn xưa
Tương tư lòng trải biết bao vừa
Đêm thâu lệ đổ hoà nguồn suối
Ngày vắng sầu dâng quyện sóng mưa
Biệt xứ lầu son mây xoắn đảo
Ly gia gác tía gió xao lùa
Bao năm chờ đợi trong mòn mỏi
Xuân tới ngày về đã đến chưa?

Phương Hoa 

Nov 6th 2019

***

Bồn Chồn Đợi Mong
 
Năm dài tưởng nhớ bóng người xưa
Được buổi hàn huyên mãi chẳng vừa
Giã bến chia phôi chiều tắt nắng
Từ chàng cách trở tối tuôn mưa
Đìu hiu gác vắng cho trăng dãi
Lạnh lẽo song thưa mặc gió lùa
Giờ phút bên nhau sao quá vắn
Mặt nhìn tay nắm, có hay chưa?

Thanh Hoà
***

Ta Vẫn

Ta vẫn mơ về thời bé xưa
Biết bao thương nhớ đếm cho vừa
Dốc cao đồi thấp vầy cơn gió
Đường nhỏ hoa vàng đọng hạt mưa
Khắc khoải con tim buồn cửa khép
Bâng khuâng tâm dạ tủi phên lùa
Lao đao lận đận tình yêu ấy
Cõi tạm khi nào vơi khổ chưa?


Phượng Hồng

***
Còn Chờ?!

Cứ chờ như tận thuở xa xưa?
Đợi mãi bao năm biết chẳng vừa!
Từ lúc ngây ngô mây phủ nắng,
Đến khi cằn cỗi gió nhòa mưa...
Hồn cầm lặng lẽ luôn thầm tấu,
Bi khúc nhạt phai vẫn vọng lùa...
Thôi nhé mong chi còn hẹn nữa,
Gặp nhau đã chán, thà rằng chưa!

Con Gà Què
***

Hương Xưa

Quê nhà trở lại ghé đường xưa
Nhuộm chút hoàng hôn sắc phủ vừa
Kỷ niệm bừng lên mùa tháng nắng
Ân tình mở rộng cảnh ngày mưa
Khi truyền nỗi nhớ đêm trăng lộng
Lúc gởi niềm yêu buổi gió lùa
Dẫu đã xa nhau người mỗi phận
“Nhưng lòng nặng mãi khổ nhiều chưa"

Minh Thuý ( Thành Nội )
***

Lối Xưa

Anh có bao giờ nhớ chuyện xưa?
Tình yêu nồng ấm nói sao vừa
Anh đi lặng lẽ không lời giã
Em đứng thẫn thờ mặc lệ mưa
Thôi nhé từ nay vòng nguyệt khuyết
Còn đâu thuở ấy bóng mây lùa
Nơi phương trời lạ tìm dư ảnh
Cuộc sống thăng trầm đã sáng chưa?

Thiên Hậu
***

Nôn Nóng

Giờ nầy người hẳn đợi nơi xưa
Thương nhớ biết đong mấy mới vừa
Thúc chẳng lơi chân trong nắng chói
Sải không ngừng bước dưới trời mưa
Vó khua cuồng vó tung bờm phất
Tim đập loạn tim át gió lùa
Tuấn mã sao ngươi phi chậm quá
Để nàng nóng ruột biết hay chưa!

LHN

Thơ Tranh: Cuộc Tình

Thơ: Kim Phượng
Thơ Tranh: Kim Oanh

Ngóng Tuyết

(Ảnh - Yên Nhiên)

Tuyết xuống trần gian Đông tới Tây
Thần Tiên Hải Đảo vẫn an bài
Xanh xanh nước biển, xanh đồi núi
Trắng trắng mây trời, trắng áo bay
Tha thướt nàng Thu còn hóng gió
Dịu dàng gái Đảo múa đều tay
Hàng dừa lả ngọn chờ ai đó
Hay ngóng tuyết rơi viếng xứ này?

Locphuc
***
Gửi Người Thơ

Gió bấc dạt về lục địa này
Phương xa Hải Đảo vẫn vui vầy
Điệu múa dịu dàng bầy thiếu nữ
Lờ lững mây trời ý thơ bay

Yên Nhiên
***

Hải đảo ngoài xa ngóng tuyết rơi,
Trong này Phố Gió tuyết tơi bời!
Phải chi đóng tuyết vào bao được,
Tớ gởi ra cho vài tấn chơi!

Phan Lục

Tanka 14

đêm thu
màn mây che phủ
âm u
vầng trăng ủ rũ
buông hồn lãng du…

dovaden2010
Trung Thu 2018
***
Cảm Tác:

thu về
mơ hồ trong đêm
xa vắng
trả hết cho người
tơi bời lá rơi

Kim Phượng

Vết Thời Gian - Bụi Thời Gian - Canh Tàn Ngõ Mộng

Vết Thời Gian

Thời gian chở mộng lưu đày
Nhưng không chở nỗi một vài ước mơ.
Tóc xanh lộng gió sông hồ
Nhưng không kín lối qua bờ tử sinh.

Tung hô cho phỉ sức mình
Mai về còn lại cuộc tình lãng du
Áo vai bạc phếch bao giờ
Mà nghe giọt lệ cay từ ngàn năm!

Áo sờn đổ bóng chiều xuân
Vai nghiêng sợi nắng, vết trầm luân qua
Dở dang một bước quan hà
Đã đành thôi, giọt lệ pha ân tình.

Đã đành lối mộng nhân sinh
Trót cho một cuộc phiêu linh tận cùng.
Nỗi sầu. Tuy có riêng chung,
Niềm đau đáu. Vẫn nghe chừng bên nhau.

Từ ngàn xưa, đến ngàn sau
Kiếp người một gánh đời trao lại đời.
Hỏi gì trên bước ngược xuôi,
Tháng ngày còn lại bên trời dư âm!

Mặc Phương Tử
***
(Từ Thơ Mặc Phương Tử)
Bụi Thời Gian

Thời gian vết bụi phủ đầy
Cho nên khỏa lấp được vài niềm mơ
Ngày xanh ủ mộng hải hồ
Nhưng nào đến được bến bờ tồn sinh

Dù cho gắng sức hết mình
Cũng không bước khỏi sóng tình phiêu du
Biển đời thay đổi từng giờ
Thì sao mơ ước chuyện từ trăm năm?

Đất trời hết Hạ rồi Xuân
Nắng mưa dội xuống cõi trần trôi qua
Vai mang gánh nợ sơn Hà
Nên đành kể chuyện phôi pha nghĩa tình

Dù rằng ảo mộng phù sinh
Chỉ cần cố thử hoạt linh đến cùng
Niềm đau nào phải của chung
Nỗi sầu ray rứt tưởng chừng như nhau

Từ xa xưa Đến mai sau
Phận người cứ phải luôn trao cho đời
Dù rằng có ngược có xuôi
Tháng năm tâm tịnh,đất trời vọng âm....

Songquang
(Gần rằm tháng 10 Hạ Ngươn/2019)

***

Canh Tàn Ngõ Mộng

Canh tàn ngõ mộng lưu đày
Tình đời gió bụi biến vài cơn mơ
Cõi trần bạc phếch mơ hồ
Làm sao giữ trọn bến bờ dưỡng sinh

Nhưng dù bão nổi quanh mình
Sống tròn đạo lý dẫu tình phù du
Cuộc đời tựa đóa Mười Giờ
Mà sao tham vọng đến từ muôn năm

Ước lòng nở thắm hoa xuân
Yêu thương nguồn cội, thâm trầm nẻo qua
Nghe dòng đất Mẹ sơn hà
Mùa đông bão tố lại pha suy tình

Cõi đời vẫn lắm ký sinh…
Tung hoành quá độ điêu linh đến cùng
Phận người đành phải sống chung,
Nghe hồn dậy sóng tưởng chừng có nhau

Tình dẫu xưa, mộng ngàn sau.
Cho trăng thổn thức, nhớ trao sự đời.
Thuyền yêu lạc lối nào xuôi,
Dư hương biển mộng nghe trời vọng âm..! 

Đức Hạnh
09 11 2019

Hạnh Phúc Đích Thực Là Gì?

Hạnh phúc ở đâu, hình dáng ra sao, làm thế nào có được? 

Đó luôn là những câu hỏi bất diệt của con người. Ở đời, không ai là không mưu cầu hạnh phúc. Nhưng đôi khi, có vẻ như hạnh phúc lại rất kiêu kỳ, không dễ chiều lòng tất cả mọi người đâu. 

Có lần, người ta tiến hành một cuộc khảo sát để xem: Trên đời này, người nào là hạnh phúc nhất?

Đã có trên hàng vạn câu trả lời, trong đó có 4 người để lại ấn tượng sâu sắc nhất là: 

- Nhà nghệ thuật huýt sáo thưởng thức tác phẩm vừa mới hoàn thành của mình; 

- Người mẹ tắm cho con; 

- Đứa trẻ đang xây đắp lâu đài trên bãi cát; 

- Bác sĩ hàng mấy giờ đồng hồ vất vả đã cứu sống được một bệnh nhân.

Hạnh phúc thật ra chỉ đơn giản như vậy, chỉ cần dùng tấm lòng để cảm nhận thì điều bình dị nhất cũng sẽ trở thành niềm hạnh phúc lớn nhất.

Lại có một câu chuyện thế này, một thi nhân tài hoa hơn người, gia cảnh giàu có, vợ đẹp con khôn nhưng dù thế nào cũng không cảm thấy hạnh phúc. Anh ta thiết tha cầu xin Thượng Đế giúp mình cảm nhận được hạnh phúc.

Thượng Đế trước tiên lấy đi tài sản của anh, rồi khiến vợ con rời xa anh, cuối cùng lấy đi tài hoa của anh. Chàng thi nhân đau đớn không còn thiết sống nữa.

Một tháng sau, Thượng Đế lại đem những thứ này trả lại cho anh. Chàng thi nhân ôm chầm lấy vợ con, quỳ mọp dưới chân Thượng Đế hồi lâu, trong lòng biết ơn sâu sắc, cảm ơn Người đã cho mình hiểu hạnh phúc là gì.

Một câu chuyện khác kể rằng: Có một anh nhà nghèo phải sống chen chúc cùng cả gia đình trong gian nhà chật chội. Anh quỳ xuống cầu xin Thượng Đế giúp mình thoát khỏi cảnh túng quẫn này.

Thượng Đế bảo: “Con hãy đem gà và vịt cùng nhốt vào trong nhà, để chúng ở chung với con, một tuần sau hãy đến tìm ta”. Một tuần sau, anh nhà nghèo đã chịu đủ dày vò, khổ sở không nói nên lời, lần nữa cầu xin Thượng Đế.

Thượng Đế lại bảo anh hãy cùng nhốt trâu, dê ở trong nhà và sống cùng với mình, một tuần sau nữa hãy lại đến tìm ngài. Lại qua một tuần nữa, chàng trai nghèo đau khổ không thôi, sống không bằng chết, van xin Thượng Đế cứu giúp.

Thượng Đế lại bảo anh hãy đuổi hết số động vật này ra ngoài rồi tìm đến gặp ngài sau một một tuần nữa. Đúng hẹn, chàng trai nghèo tìm đến Thượng Đế và quỳ mọp dưới chân ngài, đội ơn sâu sắc vì ngài đã cho anh có được niềm vui đã đánh mất từ rất lâu.

Kỳ thực, Thượng Đế nào có ban cho những người kia bất cứ thứ gì.đâu. Chỉ đơn giản là ngài cho họ trải nghiệm sự mất mát rồi có lại được. Từ trong nổi đau đớn, người ta lập tức tìm được cảm giác hạnh phúc.

Hạnh phúc không ở đâu xa, nó ở chính ngay những thứ tưởng chừng đơn giản bạn đang sở hữu. Khi mất đi chúng, người ta mới hiểu giá trị đích thực của hai từ hạnh phúc.

Điều ấy chính như câu thơ này của Tô Đông Pha:

“Bất thức Lư sơn chân diện mục

Chỉ duyên thân tại thử sơn trung” 

Lời thơ có ý tứ rằng: Ta không biết được bộ mặt thật của núi Lư Sơn, chỉ vì thân ta đang ở trong núi ấy. Điều duy nhất mà Thượng Đế làm chính là giúp những anh chàng kia nhảy thoát ra để có được cái nhìn đúng đắn nhất.

Đôi khi chúng ta khổ não vì không tìm ra được hạnh phúc nhưng nó vốn không ở quá xa chúng ta, không phải là điều xa vời tưởng chừng ngoài tầm với. Chỉ là chính bản thân chúng ta đã tự đánh mất phương hướng, đứng núi này trông núi nọ mà thôi.

Bởi tự thân chúng ta trở nên tê dại, nên hạnh phúc ngay trước mắt mà nhìn như không thấy. Nhưng bạn hãy yên lòng, hạnh phúc trước sau vẫn âm thầm đi cạnh bạn.

Một ngày kia khi ta hoàn toàn tỉnh ngộ, chợt ngoảnh đầu nhìn lại sẽ thấy hạnh phúc vẫn đang đứng ở chỗ rẽ, mỉm cười với chúng ta, lặng lẽ chờ đợi cùng ta trở về nhà.

Trong phút chốc, ta sẽ không cầm được nước mắt, cảm khái vô cùng, và mới hay rằng: Cuộc sống thật tươi đẹp biết bao, cảm ơn trời đất về tất cả những gì ta có được.

Người thông minh chưa chắc đã hạnh phúc nhưng người trí huệ sẽ luôn tìm thấy niềm vui trong cuộc sống. Người khôn khéo chưa hẳn đã hạnh phúc nhưng người có tấm lòng rộng rãi, khoáng đạt sẽ luôn tìm được bến bờ bình yên. Hạnh phúc phải được nhìn thấy bằng tấm lòng rộng mở.

Có thể trên cõi đời này, bạn chưa hẳn là người hạnh phúc nhất, nhưng chắc chắn bạn cũng không phải là người bất hạnh nhất. Hạnh phúc giống như những bông hoa, mỗi một bông đều sẽ nở rộ rồi cũng đều héo tàn. Tuy không thể ở mãi trong hạnh phúc nhưng hẳn bạn đã từng biết được hạnh phúc là gì, ít nhất một lần.

Ông Trời để cho mỗi chúng ta trở thành một bông hoa là để ta làm phong phú thêm cuộc đời này. Chúng ta sống chẳng phải chỉ vì để kéo dài chu kỳ hoa nở, tăng thêm mùa hoa của riêng mình mà thôi. Mỗi một mùa hoa đều có vẻ đẹp riêng, không thể nói là ai hay ai dở được.

Đời người cũng giống đời hoa. Mỗi giai đoạn đều có chỗ đáng để ta trân quý và hồi tưởng lại. Chúng ta nhớ làm sao cái hồn nhiên của tuổi thơ, nhiệt huyết thời thanh xuân, cái trầm ổn tuổi trung niên hay sự ung dung lúc tuổi già.

Ta chỉ nên nhớ đến những điều ấy. Bạn tuyệt đối đừng chỉ nhìn thấy những khoảng màu xám xịt, đừng nghĩ về sự vô tri lúc còn nhỏ dại, thói lỗ mãng của thời niên thiếu, tính dại khờ của tuổi thanh niên, thói sành đời của tuổi trung niên hay sự chậm chạp, trì trệ của tuổi già.

Có câu nói như vậy: “Vận mệnh một nửa ở nằm ở trong tay của mình, một nửa còn lại ở trong tay của ông trời“. Con người luôn không ngừng nỗ lực, vươn lên chế ngự số mệnh của mình nhưng dẫu gì đi nữa người ta cũng chỉ có thể nắm giữ được một nửa nó mà thôi.

Sự an bài của Thượng Đế mới quyết định một nửa vế sau. Chẳng phải người xưa hay nói: “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” đó sao?

Vậy thì khi thân mình ở trong nghịch cảnh, bạn hãy luôn nghĩ rằng: “Ông trời giao trọng trách lớn cho ta, ắt phải khiến ta nhọc sức, lao tâm khổ tứ. Có nhọc sức, mệt trí như vậy rồi mới đắc được những điều vinh diệu, hạnh phúc“.

Dù thế nào đi nữa, bạn hãy còn có một nửa vận mệnh nắm giữ trong tay mình, không thể bị sóng cuốn theo dòng, không thể tự mình sa ngã. Chỉ cần bản thân không tự gục ngã, thì không người nào có thể đánh đổ bạn được.

Còn khi đắc ý, ở trong cảnh tượng sung túc, phồn hoa ta lại càng phải thanh tỉnh mà tự răn mình. Sở dĩ người ta có thể thành công, hạnh phúc một nửa là nhờ vào năng lực, nửa còn lại là do cơ hội quyết định. Khi cơ hội đều ngang nhau, năng lực tất nhiên sẽ chiếm thượng phong. Rất nhiều người tạm thời chưa thành công vốn không phải tài năng thua kém mà chỉ là thiếu mất một cơ hội mà thôi.

Vậy thì rốt cuộc hạnh phúc đang nằm trong tay ai?

Đáp rằng: 

- Những ai biết tự hài lòng chính là người hạnh phúc nhất. Ở đời, bạn chỉ cần một mái nhà nhỏ đủ sống, một gia đình ấm êm, một công việc chẳng quá cao sang nhưng đủ trang trải kế sinh nhai, một thú vui giản dị, một người bạn tri âm và một ước mơ. Như thế chẳng phải đã là hạnh phúc đó sao?

Có người cả một đời là truy đuổi tiền tài, danh vọng, bạc vàng, mỹ nữ. Họ cho rằng đó mới chính là thứ hạnh phúc đáng theo đuổi nhất đời. Nhưng khi càng lún mình sâu hơn vào vũng lầy danh, lợi, tình, người ta càng khó thoát ra dù có vùng vẫy thế nào đi nữa. Đó có thực sự là hạnh phúc không? Rất khó trả lời.

Thiên lý mã trên đời này lúc nào cũng có sẵn nhưng người có tài nhận biết được ngựa hay như Bá Nhạc thì lại quá hiếm hoi. Không phải cuộc sống của chúng ta thiếu đi cái đẹp, mà là bởi ta đang thiếu đi một đôi mắt để nhìn ra chúng.

Hãy làm một người có đôi mắt biết nhìn ra hạnh phúc, biết cảm nhận hạnh phúc. Và chỉ có tích phúc, hành thiện, sống một đời không tham lam mới có thể lưu giữ được hạnh phúc được lâu dài vậy.

Phạm Minh sưu tầm

***

Cảm Xúc Thơ:

Hạnh phúc từ lâu chính ở mình,

Chỉ do thân phận chẳng niềm tin.
Hài lòng cái có thân nhàn nhã,
Mong muốn điều không trí gập ghềnh.
Truy đuổi tiền tài theo mộng ão,
An vui tự tại giữ tâm xinh.
Thành công tốt nhứt an vui sống,
Hạnh phúc muôn năm đức giữ gìn. 

Hồ Nguyễn 

28-10-2019 

Bâng Khuâng - Tạ Tấn - Mai Hương

Sáng Tác: Tạ Tấn
Ca Sĩ: Mai Hương
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình

Cây Bông Gòn

Cây gòn bông trắng lá xanh
Muốn dồn cặp gối nên anh phải trèo
Ngại gì chót vót cheo leo
Vì thương ...không sợ hiểm nghèo khó khăn
Để có chiếc gối em nằm
Cho đêm tròn giấc tháng năm mộng tràn!

Anh Tú
November 10, 2019

Thăm Miền An Phú Đông(Hóc Môn,Gia Định)

Chiều nay thăm miền An-phú-đông,
Thuyền thơ êm ái lướt sang sông.
Bâng khuâng cảnh lạ hồn say đắm,
Đôi mắt mơ màng du khách trông.

Đôi mắt mơ màng du khách trông,
Hàng cau cao vút giữa tầng không.
Thân dừa uốn ngả bên bờ suối,
Nước uống thơm ngon mát cả lòng.

Thoang thoảng hương đồng cỏ nội thơm,
Tâm tư phiêu lãng bốn phương trời.
Thời gian ngưng động, tình quê mở,
Cho cả hồn bay tận cõi mơ.

Cho cả hồn bay tận cõi mơ,
Trần gian hư ảo thoắt xa mờ.
Trăm năm một kiếp chìm trong mộng,
Theo áng mây trôi chẳng bến bờ.

Chợt bóng hoàng hôn đổ xuống thôn
Tỉnh giấc mơ hoa, khách bước dồn.
Này ơi cô bé trao tay lái,
Để chúng tôi chèo có chóng không?

Để chúng tôi chèo có chóng không?
Thuyền thơ êm ái lướt qua sông.
Chiều quê mấy mái lơ thơ khói,
Du khách trông vời An-phú-đông.

ChinhNguyen/H.N.T.
SG55-USA17

Hỡi Thu - Buồn Tàn Thu

Hỡi Thu

Heo may lành lạnh chạm vai gầy
Thu của năm nào lãng đãng đây
Ghế đá chơ vơ lòng chạnh nhớ
Công viên quạnh quẽ lệ rơi đầy
Trào dâng ngọn bút dư âm lại
Khuấy động hồn thơ giấc mộng xây
Thu hỡi rằng thu thu đã chết
Tình này theo gió nhốt vào mây

Kim Phượng
***
Bài họa:
BuồnTàn Thu

Gió thổi vờn qua mái tóc gầy
Lung linh hạt nắng chiếu qua đây
Mưa thu khẽ động tâm tư lắng
Giấc mộng khơi sâu giọt lệ đầy
Trường cũ từ ngày nghiêng ngã đổ
Bến xưa thuở ấy hết mong xây!
Dáng thu tàn úa trôi đi mãi
Buông thả sự đời khuất bóng mây.

Nguyễn Cang
11/10/2019

Oán Thi 怨詩 - Mạnh Giao

Nguyên tác     Dịch âm
怨詩               Oán Thi

試妾與君淚 Thí thiếp dữ quân lệ,
兩處滴池水 Lưỡng xứ trích trì thuỷ.
看取芙蓉花 Khán thủ phù dung hoa,
今年為誰死 Kim niên vị thuỳ tử.

Mạnh Giao
***
Dịch nghĩa
Thơ Hờn

Thiếp cùng chàng hãy thử xem,
Ta ở hai nơi, cùng giỏ nước mắt tương tư xuống nước ao.
Rồi xem xét hoa sen,
Năm nay sẽ vì nước mắt của ai mà chết.

Dịch thơ
Thơ hờn

Đôi ta thử xa nhau,
Cùng nhỏ lệ xuống ao.
Xét hoa sen sẽ biết,
Sen chết ở ao nào.
Quản Mỹ Lan

Lời bàn của Quản Mỹ Lan

Người con gái tuy hờn giận người yêu nhưng hờn nhẹ nhàng (chỉ nhìn hoa mà than thở). Trong ao em thì hoa sen chết mà trong ao chàng thì hoa vẫn tươi vì chàng chỉ nhỏ xuống vài giọt lệ nhớ thương lúc ban đầu mà thôi. Thử nghiệm cho thấy tình em mặn nồng tha thiết dường nào mà tình anh thì có đấy rồi quên đấy, chỉ mong manh như tơ vương...

***

Dịch Thơ:
Thơ Hờn

Thiếp chàng cùng thử nghen
Nước mắt nhỏ ao sen
Nhớ ngắm hoa xinh đẹp
Vì ai chết bởi ghen.

Phí Minh Tâm
Ghi Chú:
Đây phải là thủy phù dung.
Nước mắt của chàng là nước mắt cá sấu. Hoa không chết.
Sen ở ao nàng sẽ chết vi nước mắt độc do hờn giận và ghen tuông.

Translation: A Poem on Anger 

Suppose you and I together
In our own locations, drop of tears in the pond
Then watch the lotus grow
Who makes the flower die in the year.

Meng Jiao
***
Thử so lệ chàng - thiếp
Nhỏ xuống hồ cách biệt
Sẽ thấy hoa phù dung,
Năm nay vì ai chết!

Lộc Bắc

Chày Đứng" Của Nguyễn Khuyến

(Mộ cụ Nguyễn Khuyến ở làng Vị Hạ)

Cụ Nguyễn Khuyến quê ở làng Vị Hạ, nay thuộc xã Trung Lương, Bình Lục, Hà Nam. Cụ là người nuôi chí học hành để giúp dân giúp nước và đã đạt đến vinh dự cao nhất trong nghiệp thi cử khi đỗ đầu cả ba kỳ thi (Hương, Hội, Đình). Tuy nhiên, đỗ đạt rồi ra làm quan cụ mới thấy chán ngán thế sự khi thực dân Pháp thì đang lấn chiếm dần dần đất nước còn triều đình Huế thì hèn nhát cam chịu.

Bởi thế làm quan đúng 10 năm, cụ cáo quan về quê nhà dạy học, ngâm thơ. Sống vui vầy giữa xóm làng, cụ nhiều lần viết đại tự, cho câu đối bà con lối xóm. Điều đó là chuyện bình thường đối với một người khoa danh như cụ. Tuy nhiên, điều đặc biệt là mỗi lần cho chữ, cho câu đối của cụ là một giai thoại kỳ thú.

Tài vẽ bùa “trấn yểm”

Cuốn sách Nguyễn Khuyến và giai thoại do Hội văn học nghệ thuật Hà Nam Ninh ấn hành năm 1987 do Bùi Văn Cường sưu tầm và biên soạn kể rằng: Một làng nọ bị hỏa hoạn cháy mất cả đình làng. Khi dựng lại đình, kỳ mục làng đến xin cụ Tam Nguyên mấy chữ về treo để trấn thần hỏa vì người ta tin rằng cụ là một vị thần sống và do vậy chữ cụ có thể cảm động được cả thần linh.

Nghe những người đến xin chữ nói rõ sự tình, cụ liền lấy cây bút đại tự viết lên lụa điều một chữ “Nhất” rất lớn có hai đầu phình ra, giữa thót lại. Cụ dặn đem về treo ngược lên giữa cửa đình. Chẳng ai hiểu ý nghĩa ra sao nhưng người ta không dám hỏi mà cứ y lời đêm về treo lên.

Lâu lâu sau, không thấy xảy ra hỏa hoạn nữa, người ta tin là do sự mầu nhiệm của đạo bùa của cụ Tam Nguyên nên làng bèn biện lễ và cử quan viên đến tạ ơn cụ. Hôm ấy có người đánh bạo hỏi cụ ý nghĩa của chữ “Nhất” trên đạo bùa.

Nghe vậy cụ hỏi lại: “các ông thấy chữ “Nhất” ấy có giống cái chày không?”. Đám người kia bảo rất giống. Lúc ấy cụ mới cười rồi thủng thỉnh bảo: “Cái chày mà treo đứng là “chày đứng”. Chày đứng là đừng cháy. Có thế thôi!”.

Bán chữ cho quan tham

Từ khi cụ Tam Nguyên cáo lão về quê sinh sống, dân quanh vùng vì kính ngưỡng học vấn, chữ nghĩa của cụ nên thường đến xin cụ cho câu đối. Trong những đối tượng xin câu đối, xin hoành phi có người có lòng thành thực nhưng cũng không ít kẻ xin vì thói hãnh tiến. Cụ vốn căm ghét bọn quan lại sống dựa vào Tây nên nhiều phen cụ đã sử dụng vốn chữ nghĩa của mình để chửi đám này khi chúng đến xin câu đối.

Sách Nguyễn Khuyến và giai thoại có chép giai thoại về việc cụ dùng phép chiết tự để mắng tên tri huyện Thanh Liêm khi y đến xin cụ một bức hoành phi.

Vốn dĩ viên quan này vừa tham lại vừa kiệt nhưng lại thích làm sang. Để tỏ ra mình cũng là tay biết chơi chữ nghĩa, nhân một lần có việc quan đi qua làng, hắn rẽ vào nhà cụ Nguyễn Khuyến xin cụ viết cho mấy chữ để về treo nơi công đường.

Đã biết rõ bản chất hắn, cụ không úp mở nói ngay: “Được, chữ thì có nhưng đắt đấy! mỗi chữ mười quan. Thầy cần mấy chữ, cứ việc tính tiền ra mà lấy”. Viên tri huyện nghe thì giật mình nhưng chót ngỏ lời rồi không thể chạy làng mà hoành phi thì không thể xin một chữ. Cuối cùng y đành cay đắng xin hai chữ. Cụ hẹn mai cho người mang đủ tiền đến lấy.

Viên quan về nhà thuật lại chuyện cho vợ nghe, mụ vợ giãy nảy lên: “Thôi chết! Chỗ nào chứ chỗ cụ Tam Nguyên, ông làm thế chỉ tổ lòi tính keo kiệt ra, người ta khinh cho. Này nhé, hoành phi 2 chữ là ít nhất, người ta cũng thường xin thế. Nhưng đằng này khác: cụ đã ngã giá trước mà mình chỉ xin có hai chữ, có phải rõ ra mình bủn xỉn, tiếc tiền không?”.

Nghe vợ nói viên quan vỡ lẽ là mình dại nên lại bấm bụng sai người mang 40 quan xuống xin cụ cho hẳn 4 chữ. Dù rất xót của nhưng viên quan cũng được nở nang mày mặt vì cụ cho 4 chữ rất hay là “Thiên lý lương nhân” tạm dịch là “nghìn dặm người tốt”.

Nghĩ đến thân phận mình làm quan phụ mẫu, hoành phi như thế nghĩa là có tiếng tốt được người ta đồn xa đến nghìn dặm nên vợ chồng tri huyện rất mừng bèn chọn gỗ tốt thuê thợ khắc ngay.

Ít lâu sau có một anh học trò lỡ lời thế nào đấy bị quan sai lính nọc ra đánh giữa công đường. Anh học trò bị đánh xong hậm hực quay ra vừa đi vừa ngoái cổ lại nhìn bức đại tự lẩm bẩm: “Hèn gì mà cụ Tam Nguyên chẳng chửi cho! Đáng kiếp”.

Quan nghe thấy chột dạ mới gọi anh ta lại hỏi nghĩa là làm sao. Nhưng anh học trò chỉ nói: “Cụ Tam Nguyên chửi quan mà quan không biết”. Quan phải nài nỉ mấy lần, sau phải cho anh ta một ít tiền làm lộ phí anh ta mới giảng cho.

Thì ra “Thiên lý lương nhân” có thâm ý chửi quan là “Trọng thực” tức là tham ăn. Bởi vì chữ Thiên đặt trên chữ Lý thành chữ Trọng, chữ Nhân đặt trên chữ Lương là chữ Thực.

Câu đối vô tiền khoáng hậu

Lại có anh làm nghề coi chợ vừa mua được chức phó lý lại dựng được ngôi nhà mới vừa gần chợ lại vừa gần sông. Chuẩn bị đến ngày tân gia, anh này đến xin cụ Tam Nguyên đôi câu đối. Vốn biết dăm ba chữ Hán, anh ta xin cụ cho câu đối bằng chữ Hán.

Nhưng khi về nhà khoe vợ thì vợ lại trách sao không xin cho câu đối chữ nôm cho dễ hiểu. Rồi chẳng đợi chồng thỏa thuận, chị vợ chạy ngay đến nhà cụ Tam Nguyên thưa lại là xin câu đối nôm. Thấy chuyện ngộ nghĩnh, cụ làm bộ khó khăn nói: “Lôi thôi nhỉ! Anh thích chữ, chị thích nôm, khó chiều quá! Thôi thì thế này là vừa cả lòng anh, lòng ả”. Nói rồi cụ kêu lấy giấy bút ghi:

Nhất cận thị, nhị cận giang, thử địa tịch tằng xưng tị ốc

Giàu ở làng, sang ở nước, nhờ trời nay đã vểnh râu tôm

Cái hay của câu đối là ở đầu mỗi câu có một câu tục ngữ và dù là một vế chữ Hán một vế chữ Nôm nhưng lại đối nhau chan chát: Làng với Thị, Giang với Nước. 

Hay nhất là mấy chữ cuối của hai vế: Xưng tị ốc (nghĩa là xưa từng thịnh vượng) với vểnh râu tôm vừa nói được nỗi mừng lại vừa tả được sự hãnh diện của vợ chồng anh coi chợ.

Thái Nguyễn Sưu Tầm

Thơ Tranh: Phục Người

Thơ: Lê Xuân Cảnh

Thơ Tranh: Kim Oanh

Phố Cũ Chiều Thu

Đoạn trường ai tấu khúc tân thanh
Ngơ ngẩn tâm tư kẻ độc hành
Đây mái đình xưa phơi ngói đỏ
Nọ hiên ngày cũ phủ rêu xanh
Mai vàng sân vắng hoa tan tác
Mây trắng lầu hoang én liệng quanh
Phố xá thay tên, nhà đổi chủ
Gió thu xào xạc lá lìa cành...

Austin, 26.10.2010
Hồ Công Tâm

Đưa Thu Vào Mộng

Trăng trắng ngà, giữa ngàn sao lấp lánh,
Sương mơ màng, trên đỉnh núi xa xa
Cúc nở nụ cười chúm chím vàng hoa
Tường vi đỏ, như môi cô hàng xóm.
Nắng hồng trên cỏ, chớp lia đom đóm,
Ấy là Thu!… Thu đã tới trước nhà!
Chào đón Nàng, có giọng hát sơn ca
Đàn bướm nhỏ, bay chập chờn khiêu vũ.

Cả rừng phong, áo muôn mầu quyến rũ,
Liễu nghiêng đầu, hong mái tóc xanh lơ
Mây lưng trời, bỗng dừng lại ngẩn ngơ
Gió mơn trớn đa tình hôn trên má.
Chao ôi! Thu dịu hiền… yêu Thu quá!
Một trời Thu… hay tất cả là Thơ?
Ánh trăng thanh, nhuộm vũ trụ huyền mơ
Đêm buông xuống, ta đưa Thu vào mộng.
Đành đã biết, Thu ôm tròn lẽ sống,
Nhưng xá gì… lá rụng với mây bay!
"Thu ẩm hoàng hoa tửu" (*) ngất ngây say
Há phải đợi Đông về ngâm Bạch tuyết!

Rót tự trái tim, những dòng trác tuyệt,
Đưa tình Thu, lên cung Nguyệt mơ màng
Xa chốn trần ai, ô nhiễm, hỗn mang
Thu nhập hồn Thơ… lênh đênh trời mộng!

Trần Quốc Bảo
Richmond, Virginia

Ngày Đầu Thu

Ngày Đầu Thu

Chẳng còn lấp ló ở đầu hiên
Thu bước vào đây dáng dịu hiền
Bóng nắng mong manh như lụa trải
Heo may nhè nhẹ tựa triều lên
Lá vàng phe phẩy rung cành mỏng
Mây trắng lang thang lướt cánh mềm
Ra thế ! Thu về trên vạn nẽo
Khiến lòng viễn khách thấy buồn thêm

songquang
( First day of Autumn/ 09232019)
***
Thu Tới

Chênh chếch dương tà đã gác hiên
Bên sông lặng lẽ mái tranh hiền.
Xóm thưa mờ ảo làn sương phủ
Hồ lạnh mơ màng khói sóng lên.
Lướt thướt mây chiều đàn nhạn trắng
Phất phơ tơ liễu nắng tơ mềm.
Trơ cành thu tới vàng bay lá
Chiêm chiếp trên cành não nuột thêm.

Mailoc
(Thu phân 9-22-19)
***
Vào Thu

Lãng đãng mùa thu đến trước hiên
Heo may lướt nhẹ gót êm hiền
Lá rơi lả tả cành run rẩy
Chiều xuống mơ hồ sương tỏa lên
Mây xám trải tung làn lụa mỏng
Cúc vàng mở hé cánh tơ mềm
Đất trời như nhuốm buồn man mác
Nỗi nhớ người xưa da diết thêm.


Phương Hà
***
Nàng Thu

Duyên dáng nàng thu dạo trước hiên
Hương đêm rung động nét ngoan hiền
Dịu dàng dáng ngọc sương mờ phủ
Lộng lẫy xiêm y nắng mới lên
Ai kẻ đa tình say sắc thắm
Ta người bi lụy ướt mi mềm
Giao mùa khoảnh khắc vàng rơi rụng
Tan giấc mơ rồi có luyến thêm

Kim Phượng

In Flanders Field - Chiến Địa Flanders

In Flanders Field

In Flanders Fields the poppies blow
Between the crosses, row on row
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely sing, fly
Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow
Loved, and were loved, and now we lie
In Flanders Field.

Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If you break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders Fields.

John McCrae
May, 1915

***

Bài Dịch:

Chiến Địa Flanders

Hoa bay đồng cỏ Flanders,
Giữa hàng thập tự, bao bờ hàng bia.
Nơi đây chiến địa chia lìa,
Sơn ca bay, hót trên kia chẳng ngừng.
Tiếng chim súng át nổ tung,
Trên không chim lượn, súng ầm đồng hoang.

Chúng tôi mới chết đây thôi,
Cõi dương đã thấy sớm mơi, bóng chiều.
Đã từng biết được tình yêu,
Giờ trong lòng đất, sớm chiều, Flanders.

Thay tôi đấu với quân thù:
Hãy cầm ngọn đuốc ngàn thu trao đời!
Cầm cao cho đuốc khỏi rơi,
Nếu làm không được, hổ đời chúng tôi:
Mặc cho hoa nở trên đời,
Chết không nhắm mắt ở nơi đồng này!

Nguyễn Đàm Duy Trung /DT PHAN 
Canada Remembrance Day,
November 2000.
***
Bài Dịch:

Cánh đồng Flanders

Poppies nở rộ trên Flanders
Thánh giá chen nhau mọc hững hờ
Đánh dấu chỗ ta trên xứ lạ
Sơn ca vẫn hát điệu mong chờ

Tiếng chim cùng tiếng súng bay cao
Có mấy người nghe tại chiến hào
Chàng lính kiêu hùng vừa gục ngã
Ta người ở lại nuốt thương đau

Bình minh bừng dậy nắng hoàng hôn
Đang tuổi yêu nhau sống dập dồn
Một sớm Flanders đành giã biệt
Tự do, ta đứng thẳng không sờn

Ánh đuốc trên tay bạn sáng ngời
Chiếu niềm tin rực rỡ muôn nơi
Một lòng chiến đấu theo đường bạn
Tiêu diệt giặc dù thân xác phơi

Nếu mất niềm tin trong chúng tôi
Những người nằm xuống dạ bồi hồi
Dù Flanders nở hoa anh túc
Vẫn phải ngàn năm thức giấc thôi

Nguyên Trần 

We Shall Keep the Faith - Moina Michalel - Chúng Ta Phải Giữ Vững Niềm Tin

Ngày Tưởng Niệm Chiến Sĩ Trận Vong 11-11

We Shall Keep the Faith                         Chúng Ta Phải Giữ Vững Niềm Tin

Oh! you who sleep in Flanders Fields,       Ồ! Đồng Flanders người đang ngủ
Sleep sweet - to rise anew!                         Ngủ giấc ngon – tỉnh dạy phi thường
We caught the torch you threw                   Bó đuốc người tung, tôi đã bắt
And holding high, we keep the Faith          Niềm Tin giữ vững, quyết cao dâng
With All who died.                                     Với kẻ hiến thân.

We cherish, too, the poppy red                  Tôi trân qúy hoa poppy đỏ
That grows on fields where valor led;       Mọc đầy đồng theo dấu hiên ngang
It seems to signal to the skies                    Như báo cho khắp cùng trời đất
That blood of heroes never dies,                Máu anh hùng thắm mãi ngàn năm
But lends a lustre to the red                       Tô điểm thêm huy hoàng sắc đỏ
Of the flower that blooms above the dead Của muôn hoa nở cạnh người nằm
In Flanders Fields. Trên đồng Flanders.

And now the Torch and Poppy Red          Đây bó đuốc cùng poppy đỏ
We wear in honor of our dead.                  Vinh danh tử sĩ tôi đang mang
Fear not that ye have died for naught;      Đừng sợ người hy sinh vô bổ
We'll teach the lesson that ye wrought      Bài học để đời còn mãi đó
In Flanders Fields.                                    Trên đồng Flanders.

Moina Michalel                                       Hoàng Xuân Thảo  
Nov. 1918                                                 11.2018
***
Chúng Tôi Sẽ Giữ Lòng Tin

Này! Anh an nghỉ nơi cánh đồng Flanders,
Ngủ ngon đi nhé - đợi chờ phục sinh!
Chúng tôi nhận đuốc mà anh buông thả
Tay dơ cao, vững cả niềm tin
Với bao người tuổi trẻ hy sinh.

Chúng tôi trân quý bông anh túc thắm
Mọc trên đồng, nơi giá trị dẫn đầu
Như ra tín hiệu đến trời cao
Máu anh hùng không bao giờ dứt bỏ,
Nó mang lại long lanh cho sắc đỏ
Của bông hoa nở trên những xác khô,
Nơi cánh đồng Flanders.

Và bây giờ ngọn đuốc, anh túc đỏ
Chúng tôi đeo để ghi nhớ trong tâm.
Đừng lo rằng chết uổng vô tăm;
Chúng tôi sẽ dạy chiến công Anh lừng lẫy
Trên chiến trường Flanders.

Lộc Bắc
Oct.2018

***

Tham Luận Của Từ Uyên 

Chiến tranh đem lại tang thương, chiến binh hy sinh cả triệu, thương binh và thường dân cũng chịu biết bao đau khổ tủi nhục.

Thiếu thốn từ lương thực hàng ngày, luôn nghe bom đạn, cha anh chinh chiến không về. Gia đình tan tác và nghèo túng...

Bên cạnh bài thơ In Flanders fields được coi như bất tử, không thiếu những bài thơ khác chan hòa niềm thương nhớ như dưới đây:

Pour la Liberté                             Hoàng Xuân Thảo dịch:

La guerre c’est l’enfer                      Chiến tranh là địa ngục
L’enfer est la violence                      Địa ngục là bạo tàn
La guerre n’a pas de sens                 Chiến tranh thật vô nghiã
La guerre c’est le meurtre                Chiến tranh là sát nhân

Les soldats qui meurent                    Bao chinh phu gục ngã
Les femmes qui pleurent                   Bao chinh phụ khóc ròng
La famille souffre de depression       Nhà nhà đều buồn bã
Les familles souffrent de tristessse   Người người đều não lòng.

Nous nous remercions                       Chúng tôi xin ghi ơn
Nous nous remercions                       Xin ghi ơn mãi mãi
Les soldats qui nous ont donné          Các chiến sĩ để lại
La chance d’avoir un pays                 Di sản: một quê hương

Un pays sans guerre                           Một quê hương thanh bình
Un pays sans enfer                             Quê hương không địa ngục.
Nous nous souvenons d’eux              Chúng tôi luôn nhớ họ
Nous mettons des coquelicots            Vì Tự Do hy sinh

Souvenir des soldats qui sont morts   Tự do đi ngoài phố
pour la liberté                                      Không sợ bị trúng bom
La liberté de marcher dans les rues     Ngày tưởng niệm tới dâng
sans crainte d’être bombardé,              Vòng hoa mào gà đỏ.
sans crainte d’être tué.

Từ Uyên

Chiều Tàn - Lam Phương - Hoàng Oanh

Sáng Tác: Lam Phương
Ca Sĩ: Hoàng Oanh
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình

Bên Đây Cầu Rạch Miễu

Bên đây cầu Rạch Miễu
Cồn Thái Sơn xanh xanh
Mênh mang trời sóng nước
Sương khói chiều mỏng manh.

Sông đời bao xuôi ngược
Mãi miết trôi về đâu ?
Tháng ngày xanh mơ ước,
Tình hoa cỏ xưa sau.

Dòng Rạch Gầm vẫn chảy
Âm vang trời một phương
Vẫn ngàn năm như thế
Tình tự với quê hương.

Chiến thuyền xưa đâu đấy
Hoá thân hồn nước mây
Kiếm cung xưa đâu đấy,
Hoá thân tình cỏ cây.

Một chiều ta dừng lại
Bên dòng sử hôm nào
Xanh mãi hồn non nước,
Trăm năm, ngàn năm sau.

Bến Tre, một mùa an hạ.

Mặc Phương Tử

Tình Cờ Gặp Nhau

Tình Cờ Gặp Nhau

Quán trọ dừng chân chiều đông giá
Núi rừng nhòa nhạt tỏa hơi sương
Bập bùng ánh lửa hồng đôi má
Cho người lữ khách chạnh say hương

Dường như dìu dịu thơm mùi tóc
Của nàng sơn nữ chốn non cao
Thoang thoảng ấm nồng hơi thở nhẹ
Cho hồn lãng tử chợt nao nao

Gió lùa khe cửa trong đêm vắng
Tha thiết trao tâm sự vắn dài
Rồi mai đây chia tay đôi ngả
Nghìn trùng xa ai buồn hơn ai?

Và "một mùi hương" đã xa nhưng còn gần trong tâm tưởng

Loc Phuc
***
Dư Hương

Mai này về với trời cao
Nhớ nhau thầm gọi lời chào nước mây
Muộn phiền dẫu đã đong đầy
Tiếng thơ còn vọng bụi bay nẻo nào?
Trời đêm ngước hỏi trăng sao
Lá khuya rớt rụng rơi vào hư vô

Yên Nhiên
 

Thầy Tôi

Tôi được học với Thầy môn Triết Luận Lý, Tư Thục Khai Thành, Hà Nội niên khoá 1952-53, năm cuối Trung Học Phổ Thông, chuẩn bị thi Tú Tài 2, ban B Toán Lý Hóa. 

Chỉ qua mấy giờ đầu tiên, phần thuyết giảng của Thầy đã lôi cuốn chúng tôi vào một thế giới hoàn toàn mới lạ. Không còn lối học nhồi sọ, từ chương, khoa cử. Thầy khuyên không cứ nhất thiết phải viện dẫn Cuvilier hay Foulkier, 2 bộ sách Triết kinh điển đương thời cho bậc trung học để bảo vệ luận cứ của mình. 

Hãy luôn luôn chứng tỏ là mình, ý kiến của chính mình về mọi vấn đề học hỏi. Tháng 8 năm 1954, với tư cách là Quản Thủ Thư Viện Đại Học Hà Nội, Thầy đã cùng nhóm Sinh Viên chúng tôi di chuyển vào Sài Gòn, buổi đầu tạm trú ở trường Nữ Trung Học Gia Long. 

Mấy ngày này, tôi may mắn được Thầy kéo đi theo, thầy trò cùng ngồi trên một cyclo thuê bao lang thang cả ngày, hết ngõ này đến ngách nọ̣, được Thầy chỉ dẫn cho học hỏi thêm về dân tình, cây trái miền Nam hai mùa mưa nắng ̣và nhất là một đêm trắng không ngủ nhớ mãi không quên ở Đại Thế Giới trong khu Dân Sinh Chợ Lớn. Một bài học sống về môn Tâm Lý Học, phản ứng vui buồn được thua và niềm say mê của con người bình dân trong chiếu bạc. 

Đêm ấy, hai thầy trò chúng tôi cũng đánh chơi trải nghiệm cho vui cho mãi đến sáng, cuối cùng đều thua sạch số tiền nhỏ bỏ túi để đi Taxi, đành phải cuốc bộ về Banque De L'Indochine ở Sài Gòn, chờ ngân hàng mở cửa, để Thầy lấy tiền, nhưng bù lại dọc đường, lần đầu tiên trong đời, tôi lại được Thầy chỉ dẫn cho biết cách nhìn các góc cạnh để thấy được bộ mặt thực sinh hoạt của một thành phố lớn, lúc đêm hết sáng về, mải mê nghe Thầy nói, lòng vui, thật tình không biết mệt. Mấy ngày sau, giữa lúc ngồi hầu thầy ăn trưa trong một quán bên đường ở Trung Lương, cửa ngõ vào thành phố Mỹ Tho, thầy đã nói tôi nên tiếp tục học hỏi thêm và nếu có thể sau này có khả năng giúp Thầy hoàn thành tâm nguyện, là làm cho được một bộ Sử chân thực, đầy đủ, và đúng nghĩa cho nước nhà. 

Thầy ơi, kể từ ngày ấy đến nay, con là Phạm khắc Trí, học trò của Thầy đây, cũng đã 65 năm qua rồi, con thật đã phụ lòng tin cậy của Thầy! 

Phạm Khắc Trí

 11/08/2019

Đôi Dòng Tiểu Sử:

Thầy tôi là Nguyễn Thiệu Lâu (1916-̀1967), 

Tú Tài Toàn Phần Pháp năm 1935. Có 5 Chứng Chỉ về Sử, Địa, và Văn Chương Đại Học Sorbonne, Paris (1937-1939). 

Giáo Sư các trường Khải Định Huế (1939), 

Khai Thành Hà Nội (1952-1954). 

Phụ Tá Giám Đốc Viện Viễn Đông Bác Cổ, chuyên khảo về Sử Điạ (1939 - 1945). 

Giám Đốc Ngoại Kiều Vụ (1946). 

Quản Thủ Thư Viện Đại Học Hà nội (1952-1956). 

Mất ngày 19 tháng 8 năm 1967, sau hơn 50 ngày nhịn ăn, đợi chết, tại Dưỡng Đường Saint Paul, Sài Gòn, vợ con không ngăn cản được.

Thu Nẫu

Xướng: Thu Nẫu

Rì rào ngọn gió thả lời ru

Lác đác bên song lá cuốn vù
Cúc dại lao xao mừng đổi tiết
Rừng thưa xào xạc tủi vào thu
Heo may hiu hắt ...đời phiêu bạt
Mây tím chờn vờn ...kiếp lãng du
Tí tách mưa rơi gây gấy lạnh
U buồn trời mãi đặc sương mù

Thanh Hoà

***
Các Bài Họa:

Sầu Thu

Biển vắng thì thầm tưởng tiếng ru
Thời gian bỗng chốc vội qua vù
Gieo lời thương cảm dầu xa xứ
Bỏ chuyện tranh giành dẫu sắp thu
Thôi cứ chờ mong niềm ảo vọng
Sao hoài mê đắm cõi phù du
Nhà ai có lẽ vừa đun bếp
Cuộn mảnh sầu tư gửi khói mù

 Như Thu

***

Chờ Thu

Cảnh xám u buồn tiếng gió ru
Cơn mưa trắng vẫy bóng chim vù
Qua rồi phượng đỏ loang mầu hạ
Chẳng thấy cây vàng phủ sắc thu
Lá ngọc nghiêng cành xao trí tưởng
Hoa hồng rụng cánh lãng hồn du
Trần gian nhuộm xuống đời đen thảm
Kỷ niệm sầu rêu vén lối mù

Minh Thuý

***

Thu Sầu

Mong hoài được hưởng tiết mùa thu
Sắc lá thay màu, đẹp lắm ru…
Khí mát, nắng vàng ta mộng tưởng
Trời xanh, mây trắng khách phiêu du
Buồn thay xứ ấy mưa vần vũ
Chán ngắt năm nay cảnh mịt mù
Những khiến hồn người như nặng trĩu…
Lòng se theo tiếng Gió vù vù

Cao Bồi Già
04-11-2019
***
Đông Về

Đông về lạnh lẽo, gió nào ru
Vang dội đó đây tiếng rít vù
Nắng úa, hết rồi bao sáng hạ
Heo may, đâu nữa những chiều thu
Bao vây lũ lụt, gian cùng khổ
Khốn đốn gạo cơm, lãng với du
Mong mỏi nàng Xuân mau lại đến
Xua tan giá rét, cảnh thôi mù.

Thanh Trương

***

Tuổi Thu

Chiều về văng vẳng suối ngàn ru
Đàn sẻ ngoài sân thoảng cánh vù
Từng chập gió gào chao cánh bướm
Mấy hồi lá đổ gợn hồ thu
Mỏi mòn thân khách đời phiêu lãng
Não nuột quê người cuộc phiếm du
Phiên phiến cái già hồn giá buốt
Đường về ngắn mãi khói mây mù

Mailoc

***

Thu Đọng Mù Sa

Buồn ôi nẫu nuột, não nề ru
Giọng hát xa xôi quyện gió vù
Đã bốn phương trời khô lá rụng
Còn thêm cuối nẻo úa vàng thu
Nàng thơ giấu mặt thương tình khúc
Lữ khách dừng chân đợi viễn du
Hạc thả lênh đênh hiu hắt tiếng
Người bên song mộng ngó sa mù ...

Hawthorne 2 - 11 - 2019

Cao Mỵ Nhân
***

Nhớ Về

Nghe thoảng nhà sau tiếng Mẹ ru
Lũ chim vội vã cánh bay vù
Tuyết rơi như bụi năm gần hết
Lá rụng lớp dầy đã dứt thu
Hơi lạnh nhớ nhà nơi tít tắp
Gió lùa thương nước chốn du du
Cà phê hương nức đâu người cũ
Khói thuốc ngày xưa tỏa mịt mù

Lộc Bắc

***
Ảo Ảnh Thu

Hồn mãi chìm trong tiếng nhạc ru
Mặc cho ngày tháng cứ qua vù
Nắng vàng mấy độ phai màu tóc
Mưa lạnh bao mùa nhạt sắc thu
Gió buốt...e buồn thân lữ khách
Đường dài...ngại mỏi bước phiêu du
Xòe tay ...ngỡ nắm bàn tay cũ
Chỉ thấy quanh đây khói mịt mù...!

Thy Lệ Trang

Đừng Bỏ Vội Cuộc Vui

(Gửi các bạn tuổi vàng)

Gần đây y bỗng dưng giở chứng:
Cờ biếng chơi, đàn bỏ xó quên
Nàng Thơ gọi, quay mặt làm lạ
Tố nữ trong tranh ngắm kém duyên.*

Sách ngại đọc, chất chồng bụi phủ
Báo lười xem, bừa bộn đầy bàn
Ti-vi phát ngấy: giường và súng
Phim chưởng riết nhàm: kiếm với cung.
Đầu biếng chải, áo quần xốc xếch
Ăn kém ngon, ngủ cũng bớt say
Bạn hữu rủ rê đi hội họp
Gật đầu ừ hử... lại chuồn thôi.

Giang hồ tiếu ngạo ngày càng ngại
Thắng cảnh, danh lam cũng dửng dưng
Quanh quẩn ngày đêm mình với bóng
“Hồ trường” rót mãi vẫn buồn vương.

Đèo Ba Dội xưa ham thử thách
Bỗng ngại ngùng mỏi gối đau lưng
Cờ nổi tiếng xe lồng, pháo nổ
Chưa ra quân giờ đã quy hàng.

Khám bệnh, ông thầy khen: “GOOD hết!
Tự mình ám thị đấy mà thôi”
Thương cho y tưởng già treo kiếm
Mọi việc đời rũ áo, rửa tay.

Nguyễn Du xưa cũng từng hối tiếc
Ba trăm năm trước khóc giùm ta
“ Nghĩ thương nết cũ còn cuồng tính
Những muốn truy hoan ngại tuổi già.” **
Bạn ơi! Đừng bỏ vội cuộc vui
Vui được cứ vui tới trọn đời
Ngay cả sau khi ta nhắm mắt
Đường mây vẫn tiếp tục rong chơi...


Hoàng Xuân Thảo
*Cầm kỳ thi hoạ: bốn thú chơi của người xưa
**Thơ Nguyễn Du:
“Mỗi liên cố thái duy cuồng tại
Dục mịch tân hoan nại lão hà.”

***
Làm Sao Mà Bỏ Được

Bác Khôi ơi! Thưa bác Khôi ơi!
Làm sao có chuyện bỏ cuộc chơi,
Khi văn-phong đó luôn mạch lạc,
Lúc chữ nghĩa kia vẫn tươi vui,
Già nhưng tâm ổn: còn vui mãi,
Yếu mà thân an: hết buồn thôi,
Bác nay đôi tám (88) chờ đôi chín (99),
Mười một năm vèo sẽ vui trôi.

Lê Xuân Cảnh

***

(Thân tặng anh Khôi và anh Nhiếp)

Tuổi già chán quá nhỉ anh Khôi!
Nghĩ lại chúng ta đã một thời
“ Tứ khoái “ Trời ban đều hưởng cả 
Nay già suy sụp lẽ thường thôi

Nay già suy sụp lẽ thường thôi
Nghĩ vậy để vui tiếp cuộc đời
Ngày ngày mở máy lên Face book
Gẫu chuyện, làm thơ...trí thảnh thơi

Gẫu chuyện làm thơ trí thảnh thơi
Sẻ chia kinh nghiệm trải trong đời...
Tán đồng ý kiến anh Khôi nói
“Xin chớ vội vàng bỏ cuộc chơi"

Ước mong quý hữu khỏe vui
Chờ ngày bách tuế anh Khôi tới nè
Chúc Anh trăm tuổi Anh nhe.

Nguyễn Tích Lai 

Mơ Tan - Nhạc Nguyễn Tâm Hàn - Tiếng Hát Hà Thanh

Nhạc: Nguyễn Tâm Hàn 

Tiếng Hát: Hà Thanh 

Thực Hiện: Nguyễn Tâm Hàn

Sầu

Sầu

Tình yêu một thoáng vuột tầm tay
Tiếc nuối sao vơi những tháng ngày
Mây tím giăng sầu sầu chất ngất
Thêm cho đầy giấc mộng chua cay 

Kim Phượng
***
Cảm Tác:

Tình Đắng Cay

Thuở mới yêu nhau tay nắm tay
Sánh bước song đôi cứ mỗi ngày
Ai đâu ngờ tình hai lối rẽ!
Tim nhói đau khóc tình đắng cay

Phan Lương

Bưởi Biên Hòa

Bưởi Biên Hòa nổi tiếng từ xưa
Tân Triều tứ tuyệt ngon chưa đâu bằng.
***
Em có về miền quê xứ Vĩnh
Nhớ dùm anh cặp bưởi Biên Hòa
Một lần thưởng thức đã thiết tha
Cảm giác ấy ngọt ngào anh nhớ mãi

Quên Đi

Vãn Thượng Tướng Quốc Công Hưng Đạo Đại Vương 輓上將國公興道大王 - Phạm Ngũ Lão

Đọc thơ Bát Cú Của Phạm Ngũ Lão.

Xin giới thiệu cùng bạn đọc bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật, luật trắc vần bằng của Phạm Ngũ Lão, một danh tướng đời nhà Trần. Bài thơ có nội dung đáng ngưỡng mộ. Xin chép ra sau đây:

Nguyên tác:                 Phiên âm

輓上將國公興道大王 VãnThượng Tướng Quốc Công Hưng Đạo Đại Vương

長樂鐘聲遞一槌， Trường Lạc chung thanh đệ nhất chuỳ,

秋風蕭颯不勝悲。 Thu phong tiêu táp bất thăng bi.

九重明鑑今亡矣， Cửu trùng minh giám kim vong hĩ,

萬里長城孰壞之。 Vạn lý trường thành thục hoại chi.

雨暗長江空淚血， Vũ ám trường giang không lệ huyết,

雲低嶺 道鎖愁眉 Vân đê lĩnh đạo toả sầu my.

仰觀奎藻詞非溢， Ngưỡng quan khuê tảo từ phi dật,

魚水情深見詠詩。 Ngư thuỷ tình thâm kiến vịnh thi.

 范五老                    Phạm Ngũ Lão

***

Chú thích từ ngữ:

Vãn ( 輓): viếng người chết.

Trường Lạc (長樂): Tên một cung điện đờì nhà Hán, ở đây dùng chỉ cung điện đời nhà Trần.

Đệ (遞): (có bộ sước phía trước chỉ sự chuyển động: chợ đi chợt đứng): chuyển giao, thay đổi, lần lượt.

Táp (颯): tiếng gió vi vu, xào xạc.

Thăng (勝): rất, lắm. Cũng đọc là thắng: được, hơn.

Cửu trùng (九重): chín tầng, trời, chỗ ở của vua.

Hĩ (矣): vậy, dùng chỉ chấm dứt câu nói.

Thục (孰): chữ dùng để hỏi: sao, ai, cái gì?

Chi (之): đại danh từ chỉ cái ấy. Khi là động từ thì nghĩa là đến, tới.

Ám ( 暗): che khuất.

Đê ( 低): có bộ nhân chỉ người: thấp, cúi xuống. Đê đầu: cúi đầu xuống.

Lĩnh (嶺) sườn núi (có bộ sơn trên đầu chỉ núi)

Đạo ( 道) (có bộ sước ): đường đi.

Tỏa (鎖): cái khóa, phong kín, che lấp.

Ngưỡng (仰): ngẫng đầu.

Quan (觀):nhìn 

Khuê tảo (奎藻): chỉ văn chương.

Dật (溢): quá độ.

Từ phi dật (詞非溢): không thừa lời.

Dịch nghĩa:

Viếng Điếu Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương

Một hồi chuông từ cung Trường Lạc vang lên,

Gió thu hiu hắt, nghe đau thương khôn xiết.

Tấm gương sáng của cửu trùng, nay đã mất rồi,

Bức trường thành vạn dặm ai làm cho sụp đổ?

Mưa phủ kín trường giang, lệ máu tuôn

Mây sa xuống sạn đạo, hàng mi sầu.

Ngước trông lên văn chương cô đọng,

Tình thâm cá nước đã hiện ra trong thơ vịnh. 

*Có sách chép bài thơ này là của Bùi Tông Hoan.

Đôi dòng về tác giả:

Phạm Ngũ Lão ( 范五老; 1255–1320) là danh tướng nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người góp công rất lớn trong cả hai cuộc kháng chiến chống Mông-Nguyên lần thứ hai năm 1285 và lần thứ ba năm 1288. Đương thời, danh tiếng của ông chỉ xếp sau Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn – người được xem như vị tướng vĩ đại nhất trong lịch sử quân sự phong kiến Việt Nam.

Lời bàn:

Về Xuất xứ:

Bài thơ được xếp vào văn học đời Trần mà thời điểm và hoàn cảnh sáng tác khó xác định. Phạm Ngũ Lão có công trong cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên. Ông mất năm 1320, còn Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn mất năm 1300. Vậy Phạm Ngũ Lão sáng tác bài thơ nầy trong khoảng thời gian từ 1300 tới 1320, nghĩa là sau khi Trần quốc Tuấn mất ông mới làm bài văn tưởng nhớ. Phạm Ngũ Lão đã làm nhiều bài thơ thể hiện chí nam nhi và lòng yêu nước. Tiếc rằng các tác phẩm của ông đã thất lạc gần hết, chỉ còn lại hai bài thơ là “Thuật hoài” (Tỏ nỗi lòng) và “Vãn Hưng Đạo Đại Vương” (Khóc viếng Hưng Đạo Đại Vương). Trong đó bài “Thuật hoài” là áng thơ thể hiện hùng tâm tráng chí của một bậc đại trượng phu. Bài Vãn Hưng Đạo Đại Vương cũng gây tranh cãi về xuất xứ, có người cho nó là bài điếu văn, hay văn tế. Nhưng xét về hình thức ta thấy nó không phải là văn tế vì văn tế không phải làm theo cách nầy và thường bắt đầu bằng câu: Hỡi ôi! Than ôi! Ở đây hoàn toàn là một bài thất ngôn bát cú! Phạm Ngũ Lão nhân đi viếng đến thờ Hưng Đạo ( hoặc dự lễ tang) mà xúc động nên làm bài thơ nầy.

Câu1/: bài thơ có nóí tới tiếng chuông cung Trường Lạc đời nhà Hán bên Trung Quốc, chuông gióng lên khi có một biến cố trọng đại như trong trường hợp hoàng đế băng hà. Vậy tiếng chuông Trường Lạc chỉ hồi chuông báo tử của hoàng gia. 

Câu 2/: gió thu hiu hắt gây niềm xúc cảm đau thương khôn xiết! 

Câu 3/: đề cao chiến công hiển hách của vua nhà Trần và tài trị nước an dân, đem lại ấm no thanh bình cho đất nước, nay Trần Hưng Đạo băng hà thì đó là một sự mất mát vô cùng to lớn cho dân tộc. 

Câu 4/: nói tới Vạn Lý Trường Thành ám chỉ hai lần đánh bại quân Nguyên, ví Hưng Đạo Đại Vương như bức trường thành vững chắc chống lại rợ Hung Nô xâm lăng Trung Quốc trong mấy ngàn năm. Còn trong nước ta thì ngài như bức tường thành vững chắc giúp vua nhà Trần chống quân xâm lược Mông-Nguyên. Tiếc thay khi ngài mất thì coi như bức trừơng thành cũng đổ theo.

Câu 5/: Mưa phủ Trường giang lệ máu rơi: ý nói quân ta chiến thắng oai hùng trên sông Bạch Đằng, phá tan chiến thuyền của Ô Mã Nhi.

Câu 6/: Từ ngữ lĩnh đạo, tạm dịch là sạn đạo, đường lên núi cheo leo, khúc khuỷu, khó đi. Nguyên là lối đi ở trên cao thông từ vùng này qua vùng khác ở những nơi núi non hiểm trở. Điển cố này muốn nhắc đến công lao của Hàn Tín khi giúp Hán Cao Tổ đánh Ba Thục. Tác giả cũng có ý ví Hàn Tín với Trần Quốc Tuấn.

Câu 8/: "Ngư thuỷ tình thâm " ý nói mối ân tình như cá gặp nước giữa tác giả với đức Thánh Trần mới vịnh thi làm thơ ai điếu. Chuyện kể lúc Trần Hưng Đạo trẩy quân, gặp Phạm Ngũ Lão đang ngồi vót nan giữa đường , đan sọt. Lính lấy giáo đâm vào đùi ông chảy máu, ông vờ như không biết. Đức Thánh Trần Hưng Đạo lấy làm lạ, cho lính gọi tới hỏi chuyện, sau cất nhắc lên rồi gả con gái nuôi cho ông . 

Diễn thơ:

Ai Điếu Thượng Tướng Quốc Công Hưng Đạo Đại Vương

Trường Lạc cung, vang dội tiếng chuông
Gió Thu hiu hắt nỗi canh trường
Cửu Trùng soi sáng đà tan biến 
Thành quách phai mờ mãi vấn vương
Mưa phủ sông dài tuôn máu lệ
Mây sa sạn đạo nhíu mi hàng
Ngưỡng trông khuê tảo lời cô đọng
Cá nước tình sâu vịnh cảm thương.

Nguyễn Cang

***

Bài Họa Diễn Thơ:

Khóc Đức Quốc Công Trần  

Dinh trung vọng lại những hồi chuông 
Hiu hắt hơi thu luống đoạn trường 
Vạn cổ xa hình trang dũng tướng
Ngàn năm vắng dạng bóng thân vương 
Quân tình ủ dột châu rơi má
Ngựa chiến sầu bi lệ nhỏ hàng
Trắng một màu tang nơi soái phủ 
Sơn hà tiễn biệt ngấm bi thương

Đinh Tường