Thứ Bảy, 31 tháng 1, 2015

Canh Chua



Người Việt Nam ai cũng thích ăn canh chua. Nay ra hải ngoại, món canh chua cũng được ưa chuộng, có mặt trong các nhà hàng Việt sang trọng, người ngoại quốc ăn khen ngon và ưa chuộng.
Tuy vậy, cách nấu, canh ăn mỗi miền, mỗi nơi mỗi khác. Nghe nói ở ngoài Bắc bà con ta nấu canh chua bằng quả sấu, quả dọc. Thiệt tình nghe vậy chớ người miệt Lục Tỉnh đâu có biết sấu, dọc gì đâu!
Còn miền Trung thì nấu với khế chua, măng chua, dưa chua; Các thứ này ở quê trong Nam cũng có người ăn nhưng không nhiều, không phổ biến lắm.

Còn người Lục Tỉnh thì sao?
Đất Lục Tỉnh là đất mới, đời sống sung túc, con người tứ chiếng nên nói chung là “cái gì” cũng khác ngoài Trung, ngoài Bắc :
“Ở Gia Định có khách đến nhà, đầu tiên gia chủ dâng trầu cau, sau dâng tiếp cơm bánh, tiếp đãi trọng hậu, không kể người thân sơ, quen la, tông tích ở đâu (Sơn Nam, Lịch Sử Khai Hoang Miền Nam –Trích Gia Định Thành Thông Chi của Trịnh Hoài Đức)
Nhìn tô canh chua của người Lục Tỉnh, bạn thấy ngay cái lối ăn uống của con người ở đây.
Nấu canh chua thì “có gì nấu nấy”, miễn sao ăn ngon, thấy vừa miệng, nhanh gọn để khỏi chờ lâu.
Bất kể mùa nào, nắng hay mưa, chúng ta cũng ăn được tô canh chua dễ dàng và ngon miệng cả.
Tại sao nói như vậy ?
Bởi lẽ, có cả một “ bản phong thần” các thứ để nấu canh chua.


Đầu tiên và cổ điển nhất là me. Nhưng me thì có me chín, me sống, lá me non. Mùa khô thì dùng me chín (đã cạy bỏ hột, muối chút muối, chứa trong hủ), làm cho hương vị canh đậm đà, ngọt dịu.
Trái khế, trái chùm ruột cũng được người địa phương dùng nấu canh chua, cho ta một mùi vị chua hơi chát, nước, ngã màu đen, ngọt dịu dễ ăn cơm và nhậu cũng hấp dẫn không kém.
Trái thơm, trái khóm, ngoài Bắc kêu là dứa, sắt thành sợi nấu canh chua cá lóc, cá rô cùng với cà chua, giá sống cho ta tô canh chua hương vị khác nữa. Nước canh vừa chua vừa ngọt, hợp khẩu những ai muốn ăn canh chua mà “không hảo chua”.
Trái thơm, trái khớm nấu canh chua chay với nấm rơm, đậu hủ, thì hết sẩy. Nói canh chua chay chớ đầu phải dành riêng cho chùa cho thầy tu đâu, bợm nhậu cũng mê canh chua chay vậy.
Có loại canh chua độc đáo ở Lục Tỉnh là canh chua “cơm mẻ ”. Không quen, thấy thì sợ, nhưng thử rồi sẽ mê. Không biết ai nghĩ và chế ra “con cơm mẻ” thì phải nói là kỳ tài. Có lẽ do “tình cờ” nào đó mà người miền quê phát hiện ra chăng?

Ra hải ngoại không thấy ai nấu canh chua bằng cơm mẻ, lâu ngày sợ rằng nó bị thất truyền. Tiếc quá! 
Có loại canh chua nấu với trái bần chín, xa lạ đối với nhiều người, kể cả người quê Lục Tỉnh nữa.
- Chèo ghe đi hái búp bần
Chèo lại gần gần bóp v___ chị xuôi.
- Cây bần ơi hỡi cây bần
Lá xanh bông trắng, lại gần không thơm


Cây bần là loại mọc dưới nước, bờ sông, có tác dụng giữ đất như loại cây đước, cây dẹt. Trái bần chín có vị chua, hồi nhỏ ai cũng thích ăn bần chấm muối ớt.
Vào mùa mưa già, bần chín rụng đầy sông, là mùa có con cá chốt trứng, nấu canh chua ngon đáo để. Chèo xuồng cặp bờ sông, lấy cây dầm đập nhẹ nhánh bần làm trái chín rớt lợp đợp trên ghe. Đem về bỏ vô cái tượng lớn, nấu nồi nước sôi chế vô, lấy đủa giầm nát trái bần ra, là ta có một dung dịch chua độc đáo.
Theo các bậc lão nông thì cá chốt nấu với bần mới ngon, và hình như không có gì thay thế được !
Cá chốt gặp bần chín thì mùi hết tanh, nước sôi làm nứt da con cá, bày ra cặp trứng vàng bóng “nỏn nà” thấy bắt thèm.
Nêm ít nước mấm ngon, vài ngọn rau thơm với ớt chín là bạn có nồi canh chua dã chiến toàn là cá chốt với nước bần mà thôi.
Món nầy là món đưa cay ngon độc đáo.
Nếu muốn nấu canh chua bần chín với cá chốt để ăn cơm thì phải cho thêm bông so đủa hoặc bạc hà.
Tháng 7 âm lịch trời cho người dân miền quê trái bần chín, bông so đủa và cá chốt trứng là đủ bộ cho nồi canh chua.
Về loại rau để nấu canh chua cũng đa dạng nữa.
Loại kinh điển theo”giáo khoa thư” là bạc hà và giá sống.
Và nếu chỉ có thế thì có gì để nói, và ăn thế thì chưa biết hết canh chua miền quê.

Nầy nhé!
Ta còn có canh chua bông súng, bông điên điển, cũng ngon đáo để. Canh chua bông súng, bông điên điển với cá linh, cá đối cho ta một hương vị khác của canh chua. Mùa nước nổi là mùa cá linh, mùa bông điên điển nở, cống hiến cho người ở đây món canh chua đậm đà, dân dã và độc đáo.
Có loại rau, không nói không được.
Đó là rau đắng nấu canh chua. Ta ngắt đọt non rau đắng, nấu với tôm, với me sống, ai ăn thử cũng tấm tắc khen ngon. Nhớ là “rau đắng mọc sau hè”.
Rồi rau ngỗ, rau nhút, rau lan, đậu bắp, đều được dùng nấu canh chua, tùy theo mùa, theo sở thích người ăn
Khi đồng bào miền Bắc di cư vào Nam mang theo sở thích ăn rau muống. Theo ông Nguyễn Hiến Lê kể loại trong cuốn “7 Ngày Trong Đồng Tháp Mười” thì dân miền Nam hồi đó không quen ăn rau muống vì sợ bị “đi ỉa”.
Nay rau muống được nhiều người dùng để nấu canh chua, đa phần với con cá đồng, cá sông, cá ở ruộng.

Canh chua Lục Tỉnh khẩu vị khác Trung và Bắc là vì có chất ngọt của đường.
Cái hương vị ngọt của đường làm cho tô canh chua Miền Nam mang phong cách riêng chưa kể đến nội dung rất phong phú, nhiều bổ dưỡng của nồi canh chua ở đây.
Đến vùng đồng bằng sông nước, và nhớ tìm ăn canh chua đồng ruộng chắc chắn bạn sẽ thú vị, không chỉ bởi tô canh chua mà thôi mà còn bởi vì sự chơn thật, đôn hậu của các cụ già ở đó nữa :
“Những bà cụ ấy, đều chất phát, không biết sử ký, địa lý, nước Việt mà đối với tôi – một người phương xa mới tới – thân mật nhu người trong nhà” (Nguyễn Hiền Lê, 7 Ngày Trong Đồng Tháp Mười)

Nam Sơn Trần Văn Chi

Quê Hương Tuổi Thơ


Trưa nắng gắt chang chang cồn cát
Vòm trời cao lác đác áng mây trôi
Miền quê hương Điện Ngọc xa xôi
Trong ký ức của một thời hoa đỏ

Tuổi thơ tôi- cậu học trò bé nhỏ
Sáng lên trường chiều cắp rổ lên nương
Mót khoai hái quả cuộc sống đời thường
Xuân ấm áp- đông về heo may lạnh

Tuổi thơ xưa một quãng đời bất hạnh
Gia đình nghèo hai bữa chỉ ngô khoai
Buổi lên trường quần áo chẳng ra sao
Tấm quần đùi áo cánh tay nhàu nát
Suốt bốn mùa quanh quẩn chỉ nhiêu thôi

Một năm trôi qua ngày Tết đến rồi
Đâu dễ có tấm quần manh áo mới?
Chợ Tết chiều quê tôi vẫn thầm mong đợi
Mẹ mua cho đôi dép nhựa xanh xanh
Ôi!... đẹp quá mẹ ơi đôi dép mới!

Thỏa ước mơ sau bao ngày mong đợi
Ba ngày xuân chạy nhãy khắp xóm làng
Khoe đôi dép dấu mùa xuân trong đó
Gói niềm vui vô hạn tuổi thơ ngây

Âú thơ đi qua bao kỷ niệm tràn đầy
Ngày khôn lớn vẫn nỗi lòng ray rức
Thương quê mình những tháng năm cơ cực
Đám dân nghèo- cái khổ chẳng buông tha!

Mảnh quê hương không màu mỡ phù sa
Cát cháy bỏng khô cằn như hoang mạc
Mảnh ruộng con,năm ba chân gàu tát
Lúa ươm đòng,ruộng khát những giọt mưa

Người quê tôi đâu quản ngại sớm trưa
Nắng dãi mưa dầu vẫn vui cày cuốc
Mùa hạn đi qua mưa về bão lụt
Khúc ruột miền trung sùi sụt héo hon

Bão lũ đi qua chẳng thứ gì còn
Của cải hoa màu cuốn theo dòng nước
Tan cơn bão ngó sau nhìn trước
Nước vây quanh nhà cửa đứng chênh vênh

Thảm cảnh quê hương miền khổ hạnh không tên
Ập lên đầu đám tay bùn chân lấm
Người quê tôi sau những ngày nắng lậm
Gói nhọc nhằn vạt áo đẫm mồ hôi

Điện Ngọc yêu thương trong ký ức xa xôi
Ghi dấu ấn thời tuổi thơ gian khổ

Vĩnh Long 11-2012
Ngô Quang Diệp

Thơ Tranh: Tình Xuân


Thơ: Ngọc Hải
Thơ Tranh: Suối Dâu

Xướng Họa: Nhập Thế Cuộc


Bài Xướng:
Nhập Thế Cuộc


Ta đến trần gian chỉ một mình
Tay không nhập thế lúc bình minh
Vay cơm cha mẹ làm thân thể
Mượn khí sanh quang tiếp Chí Linh
Khoa mục đa đoan bày thống khổ
Hào quang vô ảnh giữ an bình
Buồn vui mỗi bước đường chưa trọn
Thấp thoáng ngoài sân bóng tối in.


Cao Linh Tử
2/12/2014
* * *
Bài Họa:
Thân Phận Con Người


Ngồi soi sự thế ngẫm thân mình
Tiếng khóc vào đời đã xác minh
Dòng sữa mẹ nuôi hình khổ nhọc
Chén cơm cha tạo kiếp sinh linh
Trưởng thành bị ném vùng binh lửa
Tuổi lão gian truân buổi thái bình
Bóng ráng hoàng hôn buông vội vả
Màn đêm u tối nỗi buồn in.


Nguyễn Đắc Thắng
* * *
Tấm Thân Bé Nhỏ  

Mở mắt chào đời tự hiểu mình,
Nhờ ai mới biết buổi bình minh.
Tấm thân nhỏ bé công sinh nở,
Hình thể sơ nhi bổn tánh linh.
Trời đất bao dung ta góp mặt,
Mẹ cha rộng lượng trẽ an bình.
Sinh cơ lạc nghiệp đời đen bạc,
Lạc bước giang hồ ngã bóng in


Mai Xuân Thanh 
Ngày 3 tháng 12 năm 2014
* * *
Thiệt Giả

Trò chơi mua bán ở quê mình
Đủ kiểu lọc lừa rất bất minh
Nguồn gốc xuất ra từ Bắc Quốc
Danh xưng trồng ở tại Di Linh
Hàng đen hoá trắng người khôn tránh
Thứ "dỏm" thành "zin" dạ bất bình
Rau trái Miền Tây đều có đủ
Đồ nhà của thiệt nhớ như in.


Quên Đi

An Bình Những Ngày Cuối Đông



Ngựa chạy đường dài mệt đứt hơi
Cả năm làm việc, chẳng nghĩ ngơi
Chú dê hối thúc ngựa nhường bước
So đũa đầy nhà mặc sức xơi
Dê vẫn luôn yêu ngừơi chân thật
Một lòng chung thuỷ chẳng hề vơi
Xin chúc bạn hiền luôn thắng lợi
Tiếng thơm vang mãi bốn phương trời

24/12/2014

Hồ Nguyễn

Thứ Sáu, 30 tháng 1, 2015

Chạnh Lòng


Có cảm tưởng như là chớp mắt, mới bình minh đã ngả hoàng hôn
Chân trời bàng bạc áng mây hồng; nhìn xuống, ngước lên đà biến mất.

Một thuở tháng ngày vui chất ngất, mới đây nay biết ở đâu tìm
Hình như còn đóm lửa trong tim, ầm ĩ ngún lay lòng ta nhức nhối.

Bạn bè có đôi thằng vừa rẽ lối.
Tuổi cha ông còn xót lại đôi người, gầy còm thân xác sắp buông xuôi.
Rưng nước mắt chờ giây ly biệt.

Bịnh lão tử sinh ta vốn biết, mất nhau chua xót vẫn không đành.
Ngậm ngùi ngửa mặt hỏi trời xanh: ban sự sống sao nở lòng lấy lại?

Anh Tú
Ghi dấu hôm nay.
January 11, 2015


Thơ Tranh: Ngậm Ngùi

Chia xa ngậm ngùi


Thơ & Thơ Tranh: Nguyễn Đức Tri Ân



Bóng Người Xưa


Con đường xưa có hàng lá me bay
Còn nguyên vẹn một mầu xanh lưu luyến
Nằm chứng kiến bao nhiêu lần biến chuyển
Chờ tôi về tâm sự chuyện ngày qua

Kể từ khi tà áo trắng phôi phai
Không còn chiếc xe đạp chiều gió ngược
Không còn gót son hồng khua nhịp guốc
Tất cả đều như ... quyển sách sang trang

Con sóng đời lúc sụp đổ tan hoang
Cuốn theo mối tình xanh đưa đi mất
Vùng kỷ niệm vương dấu buồn lây lất
Hy vọng ngày mai nối lại nhịp cầu

Đã lâu rồi ta chẳng gặp lại nhau
Dù vẫn biết mình cách xa ngàn dặm
Trong tâm tưởng còn khắc ghi sâu đậm
Bóng ngưòi xưa, giờ lạc bước về đâu?

Vĩnh Trinh

Xướng Họa: Cho Người-Tình Muộn


Xướng: Cho Người

Thương em nghiệt ngã trăm chiều,
Mà sao chẳng dứt được điều nghiệp duyên.
Biết yêu là khổ triền miên,
Mà sao chẳng nỡ để duyên hững hờ!
Thương em xứ lạ bơ vơ,
Gieo neo nuôi nấng con thơ nhọc nhằn.
Mong con khôn lớn danh thành,
Tàn phai xuân sắc cũng đành mà thôi!

Mặc Thái Thủy
* * *
Họa:Tình Muộn
Thương ai bóng đã về chiều
Mà tình còn đến gieo điều nợ duyên
Xót lòng ôm nỗi cô miên
Bỏ đi chẳng đặng vương duyên tình hờ
Trái ngang tình muộn vu vơ
Chờ nhau lạc cả hồn thơ khó nhằn
Vô thường ảo mộng chẳng thành
Phôi phai ước nguyện phải đành thế thôi!

01/2015
Thiên Thu

Cho Em Thôi Chòng Chành




Lang thang trong chiều đông
Em một đời hoang lạnh.
Xuân về bên thềm nắng
Cho em thôi chòng chành.

(Với Hoàng Viễn Phố19-01-2015)
Hương Ngọc

Thứ Năm, 29 tháng 1, 2015

May Mà Có Em

      Sau năm 1954 gia đình tôi từ vùng quê dọn về Qui Nhơn sinh sống. Ba tôi làm việc ở Khu Tạo Tác, má tôi nội trợ,nấu cơm tháng cho các học sinh cùng quê trọ học ở Qui Nhơn.Anh hai tôi lúc đó đã học lớp Đệ Lục trường Cường Để, chị ba tôi học lớp ba trường nữ Ấu Triệu, còn tôi chưa được đến trường, việc học hành có anh hai tôi kèm dạy. Sau giờ học qua loa, tôi rong chơi với đám trẻ con hàng xóm suốt ngày.

      Nhà tôi ở thuộc khu tư Qui Nhơn, giáp đầu núi, chỗ có đường xe lửa chạy băng ngang xuôi về bến tàu(gọi là dưới Tấn) để lấy hàng hóa. Đó là một dãy nhà tranh dài chia làm ba căn, căn đầu là mặt tiền đường gia đình bác cảnh sát Thành ở, căn kế thuộc cặp vợ chồng mới cưới, gia đình tôi thuê căn cuối. Niềm vui của tôi là hằng ngày chờ đón đoàn tàu đi qua, tiếng kêu ầm ĩ, để lại khói bay mù mịt.
Vợ chồng bác cảnh sát ở căn đầu người Huế, rất tốt bụng và hiếu khách, thỉnh thoảng ghé qua trò chuyện cùng ba má tôi rất thân mật, đôi khi còn tặng gia đình tôi món bún bò Huế thơm lừng. Đó là lần đầu tiên tôi được ăn bún bò Huế, thơm ngon nhưng cay quá, phải ráng ăn, nhiều lần rồi đâm ra ghiền. Ông bà cảnh sát hiếm muộn chỉ có mỗi một cô con gái nhỏ, kém tôi độ vài ba tuổi tên là Thu Thủy. Chúng tôi chơi thân hồi nào không hay. Chính Thủy là người đầu tiên khơi dậy máu âm nhạc của tôi. Lúc ở quê, tôi chỉ thuộc những bài hát ru em Bình Định,Thủy kiên nhẫn dạy tôi những bài hát tân nhạc thịnh hành thời đó, nào là:
"Người ơi,nước Nam của người Việt Nam..."
"Ngày ngày lo vun tưới cho đồng xanh và chiều chiều ra đứng ngắm bên giòng sông..."
"Ai đi về phía quê tôi làm ơn cho nhắn vài lời nhớ thương..." v..v . 
      Tôi vốn yêu ca hát nên chẳng bao lâu thuộc làu các bài hát Thủy dạy. Bà thầy nhỏ bé khen tôi sáng dạ, có giọng hát tốt nên chúng tôi thường song ca đối đáp lẫn nhau rất ăn ý. Chiều chiều hai anh em rủ nhau lên triền núi hái sim, hái bông trang...Từ sườn núi nhìn xuống, Qui Nhơn thật là nhỏ bé nhưng thơ mộng. Giữa cảnh trời biển núi non bao la, anh em tôi hát say sưa quên ngày giờ.
      Những ngày chơi đùa hồn nhiên rồi cũng đến lúc phải chấm dứt.Tôi và Thủy phải vào trường học. May thay anh em tôi cùng học một trường, trường tiểu học Nguyễn Huệ, tôi vào lớp tư, Thủy vào lớp năm(lớp 2 và lớp 1 bây giờ). 

      Ngày tựu trường chúng tôi không có người thân đưa rước như các trẻ khác. Thủy là dân ở tỉnh rành rọt đường sá, bạo dạn nơi đông người, còn tôi lúc ở quê quen thói tự lập nên hai anh em dắt nhau đến trường học không có gì phải khó khăn. Vừa đi Thủy vừa bắt giọng một bài ca học lóm ở đâu đó:
"Tan học rồi,là tan học rồi!Nghiêm trang đứng lên tưng bừng hát ca.Xếp hàng đều và ca lừng trời,hân hoan đứng lên chia tay ra về..."
Đang hát chợt tôi thấy có cái gì đó không ổn,ngừng lại bảo cô bạn nhỏ:
- Này, sao chưa vào học mà mình lại hát bài tan học rồi?
Thủy ngẩn người ra:
- Em đâu biết bài hát nào khác về trường học ngoài bài này. Ờ, mà em thích tan học hơn là vào học. Hì hì...
      Buổi học đầu tiên bắt đầu chưa được 15 phút thì tôi đã lãnh hai roi vào mông và đích thân thầy giáo điệu tôi xuống lớp năm, lý do là tôi không biết đề thứ ngày tháng năm trước khi viết bài học (?!) Cái này hoàn toàn do lỗi của ông anh tôi, khi dạy kèm thằng em, chưa bao giờ anh tôi chỉ dẫn đề thứ ngày tháng năm! Còn thầy giáo đầu đời của tôi, thay vì chỉ cần vài phút hướng dẫn cho học trò mới, lại thẳng tay cho nó tụt lớp một cách không thương tiếc. Tôi vừa buồn rầu vừa xấu hổ, ngồi vào ghế của lớp năm, liếc mắt sang dãy bàn nữ bắt gặp ánh mắt mở to thoáng chút ngạc nhiên của Thủy, tôi bối rối...Sau giờ học Thủy đón tôi ngay cửa
lớp:
-Anh,sao vậy?
Tôi cố làm ra như không có chuyện gì:
-Anh làm vậy để được học chung lớp với em đấy thôi!
Thủy lắc đầu tỏ vẻ không tin nhưng lại cười ngay;
-Ờ,mà anh em học chung lớp càng vui chứ sao!

      Tuổi nhỏ buồn mau mà cũng vui mau. Chúng tôi tiếp tục nhảy nhót và ca hát trên đường về.
Thấm thoát tựu trường đã hơn một tháng...Sáng hôm đó chúng tôi đang lắng nghe cô giáo dạy tập làm văn thì cửa lớp sịch mở, thầy hiệu trưởng dẫn vào một học trò mới. Đó là một cô bé trạc bằng tuổi Thủy,mặc áo đầm trắng muốt, chân cũng mang giày trắng làm đám học trò nữ rì rầm xít xoa. Đặc biệt là đầu tóc uốn quăn tít (hồi đó gọi là phi-dê, chỉ có nhà giàu mới theo mốt này), trên tóc cài một cái nơ hình con bướm cũng màu trắng. Đôi mắt cô bé to, trong sáng tự tin, miệng có vẻ cười, môi hơi trễ xuống thoạt trông có vẻ kiêu ngạo nhưng nhìn kỹ thì thấy dễ có cảm tình. Cô giáo giới thiệu bạn học mới với cả lớp, chúng tôi chào mừng bằng một tràng pháo tay dài. Cô bạn học mới cười rất tươi và nhún mình chào lại cả lớp một cách điệu nghệ như trong xi nê. Cô giáo xếp bạn mới ngồi bên cạnh Thủy. Sau này mới biết cô bạn mới tên Phương, con một cấp chỉ huy lớn trong quân đội, nhà ở là một dinh thự nguy nga có lính gác, đi về có tài xế đưa rước, tóm lại là con nhà thượng lưu khác xa với chúng tôi. Thủy và Phương làm thân với nhau rất nhanh vì hai cô đều mau mắn và hoạt bát.Từ Thủy tôi quen với Phương cũng mau lẹ tuy nhiên không bao giờ Phương xưng anh em với tôi như Thủy mà chỉ gọi nhau trống không.Tôi nghĩ đó là do thói quen kênh kiệu của con nhà giàu nên cũng chẳng quan tâm.Thời gian sau này, Phương xin phép gia đình được đi học về cùng với anh em tôi không cần xe đưa rước.

      Chẳng bao lâu, hình ảnh chiếc áo đầm trắng và cái đầu tóc quăn của Phương trở nên quen thuộc ở sân trường. Cô bé lúc nào cũng nổi bật giữa đám đông, đám con gái e dè bao nhiêu thì đám con trai lại muốn làm thân bấy nhiêu. Phương đối xử với ai cũng như nhau, cũng tươi cười thân thiện, hoà nhã tốt bụng khiến mọi người đều cảm mến. Tôi cũng không ngoại lệ, thoạt đầu để ý vì tò mò, sau lại thấy mến dần cô bé rồi một ngày câu nói nửa đùa nửa thật của Thủy làm tôi giật mình; " Hình như anh để ý con Phương hơn em đó nghe!" Tôi chối bai bải và cố gắng phân bua với cô em là không đời nào như vậy.
      Hôm đó, Thủy bị bệnh không đi học được, tôi đành đi đến trường một mình. Con đường đến trường cũng như mọi ngày mà sao tôi thấy dài lê thê vì vắng tiếng cười nói chuyện trò của Thủy, điều này sao hôm nay tôi mới nhận ra. Ôi , Thủy cần thiết với tôi đến vậy sao? Tôi bước lên bực thềm trường lòng nặng trĩu, vào lớp ngồi buồn hiu mặc cho mọi người đang chơi đùa vui vẻ vì hãy còn sớm quá chưa tới giờ học. Bỗng một ý nghĩ thoáng qua...A, còn Phương nhà giàu nữa, cô ta đâu rồi, không có Thủy thì có Phương cũng đỡ buồn chứ, có khi còn vui hơn là khác! Nói là làm, tôi quanh một vòng sân trường không có..., vòng lại lần thứ hai cũng không. Sao giờ này cô ta chưa tới, chẳng lẽ lại bệnh như Thủy, làm gì có chuyện xui tận mạng như vậy?! Tìm mãi không thấy Phương, tôi buồn rầu mò ra ngay chỗ đám đông học sinh đang vây quanh người thợ làm kẹo đường đang "bắt" kẹo. Bắt kẹo là công việc thường ngày của người thợ làm kẹo trước cổng trường. Sáng nào cũng vậy, cứ đợi đến lúc học trò tề tựu đông đảo là người thợ bắt đầu công việc của mình. Trước tiên ông ta vắt bột có trộn đường thành một cây dài ấm ấm, mùi thơm phức, kế tiếp là treo một đầu cây đường vào một cái đinh 12 đã đóng sẵn trên cây me tây. Ông ta kéo dài sợi đường ra khoảng một thước rồi lại vắt sợi đường vào đầu cây đinh. Cứ thế, cứ thế, vắt kéo, vắt kéo...sợi đường dẻo dần, từ màu vàng sậm ra màu vàng nhạt rôì trở nên trắng óng như tơ, mùi thơm tỏa ra làm tuị học trò nuốt nước miếng, thò tay vào túi tìm đồng bạc để sẵn, đợi người thợ làm xong là tranh nhau mua trước. Người thợ có thói quen là sau cái vắt cuối cùng thế nào cũng ngắt một thỏi kẹo và thuận tay đưa cho người học trò đứng gần bên. Đây là hành động quảng cáo hiệu quả nhất cho nên lúc nào học trò cũng bu quanh ông ta. Nhiều lần xem người thợ bắt kẹo, tôi đã có kinh nghiệm nên đoán được cái vắt cuối cùng của ông ta là tôi len ngay vào đứng gần cái tay thuận cho kẹo và lúc nào tôi cũng thành công. Riết rồi tụi học trò tưởng tôi và ông thợ kẹo quen nhau nên không muốn tranh giành với tôi nữa. Hôm nay cũng vậy, đến thời điểm quyết định là tôi đã có mặt nhưng hôm nay tổ trác hay sao mà ông ta lại đổi tay nên thỏi kẹo từ thiện thay vì đến tay tôi lại rơi vào tay thằng học trò đứng đối diện.


      Hôm nay xui quá, hết chuyện này đến chuyện khác! Tôi chán nản leo lên thềm trở về lớp học...Bỗng kìa! Cái áo đầm trắng và cái đầu phi dê xuất hiện từ xa. Tự nhiên tôi thấy hồi hộp, cố làm vẻ thản nhiên bước tới...Gần chạm mặt là tôi đã thấy đôi mắt to sáng hơi nhướng lên tỏ ý chào, tay cô bé cầm một thanh kẹo tây đang ăn dở dang. Kẹo tây có khác, trắng tinh khiết, thơm dìu dịu thoang thoảng chớ không thơm gắt như kẹo đường của người thợ trước cổng trường. Tôi hỏi bâng quơ:
-Phương đó hả? Thủy đâu?
Phương nheo mắt:
- Ủa,ở gần nhà Thủy mà sao hỏi vậy?
Tôi càng bối rối:
-Ờ quên...Mà ăn gì vậy?
- Không thấy sao hỏi. Kẹo đó!
Tôi nói như cái máy:
-A,kẹo tây! Cho cắn một miếng được không?
- Không được! Nhưng...mút một cái thì được!
      Cô bé nói xong thì nheo mắt. Tôi thầm nghĩ là cô ta nói chơi chứ đã cho mút rồi thì làm sao mà đòi lại. Tôi đánh bài liều:
- Được rồi,mút...thì mút.
      Cô bé, vẫn đôi mắt tươi sáng, giơ thanh kẹo trước mũi tôi ngỏ ý bằng lòng.Tôi chộp lấy thanh kẹo, rà một đường lưỡi từ trên xuống dưới, lại một đường nữa từ trái sang phải. Thấy cô ta không nói gì, chỉ hơi cười mỉm, tôi yên chí là thanh kẹo đã thuộc về mình, buông hai tiếng cảm ơn và quay gót,bỗng nghe tiếng gọi giật lại:
-Này,trả lại đi !
-Cái gi?
- Kẹo đó! Bảo mút một cái sao lấy luôn?
Tôi giả mù giả mưa:
-Tưởng cho luôn...Thôi trả lại đây nè!
      Tôi giơ thanh kẹo qua phía cô bé, vẫn không nghĩ là bị lấy lại. Cô bé nhanh nhẹn rút lấy thanh kẹo trong tay tôi, thuận tay cho vào miệng mút một cái thật sâu, xong nhoẻn miệng cười:
-Con trai nói phải giữ lời,nghe không?
Lại nheo con mắt trước khi quay gót.Tôi ngẩn ngơ nhìn theo tiếc rẻ, không biết vì kẹo hay thứ gì khác...

      Niên học qua nhanh hơn là tôi tưởng. Hè đến đáng lẽ vui mừng như bao trẻ khác tôi lại buồn buồn. Tôi và Thủy lại có dịp leo núi hái sim, hái bông trang nhưng những lúc ca hát với Thủy tiếng hát tôi không còn thanh thoát hồn nhiên mà lại thoáng vẻ nghẹn ngào. Ba tháng hè bỗng dưng dài lê thê! Nhiều lần tôi rủ Thủy cùng đến nhà Phương chơi nhưng cứ mỗi lần đến nơi thấy vẻ nguy nga tráng lệ của ngôi biệt thự với lính gác túc trực ngày đêm chúng tôi ngại ngùng lảng xa.
      Rồi cuối cùng những ngày đợi chờ cũng qua, niên học mới đến cho tôi niềm hứng khởi nôn nao. Tôi và Thủy diện bộ bồ mới tinh, đến trường sớm hơn mọi khi, lần này bước chân chúng tôi tự tin hơn, tâm hồn nao nức hơn, tiếng hát bay bổng hơn. Học sinh đã vào ngồi gần kín lớp học mà sao chẳng thấy cái áo đầm trắng tinh và mái tóc quăn tít mù của Phương đâu. Cô giáo mới đã kiểm danh học sinh, cho chép thời khóa biểu rồi mà vẫn chưa thấy bạn chúng tôi tới.Tôi nhìn Thủy, Thủy lại nhìn tôi...sự chờ đợi đã biến thành lo âu. Một người nào đó bỗng vào lớp thì thầm cùng cô giáo hồi lâu, đưa cho cô vật gì đó rồi đi ra. Mắt tôi chỉ nhìn một hướng là cổng trường, chắc nhìn lâu cay mắt đó thôi chớ tôi đâu có muốn khóc!


      Trống trường báo tan học, tôi đứng dậy như cái máy, không hát theo lớp học, thơ thẩn đi ra cửa...Một bàn tay đặt sau vai,tôi quay ngoắt lại,ồ không chỉ có Thủy mà thôi!Đôi mắt Thủy rươm rướm;
-Anh ơi,Phương không còn học với chúng ta nữa! Ba của Phương được lệnh đổi đi chỗ khác.
Tôi hốt hoảng:
-Sao em biết?
- Cô giáo vừa nói với em.Phương có gởi quà cho anh và em, cô giáo chuyển lại đây nè!
Nói xong Thủy chìa ra hai gói bọc giấy hoa, một cho Thủy, một cho tôi. Tôi ngây người ra mặc Thủy làm gì thì làm. Quà của Thủy là cái nơ màu trắng hình con bướm mà Phương vẫn thường cài lên tóc.Tôi thấy nghẹn ở họng. Thủy thì reo lên:
-A, con nhỏ Phương điệu thật, biết em ao ước cái kẹp này từ lâu nên...
Đang hào hứng nói, thấy mặt mũi của tôi chắc khó coi nên Thủy ngừng lại...
-Nào,để em xem quà của anh.
Thủy nhanh nhẹn mở gói quà của tôi. Sau lớp giấy hoa, một hộp kẹo tây sáng bóng, thứ kẹo mà cô bạn tôi thường ăn và tôi cũng có lần được thưởng thức dẫu không trọn vẹn.
Tôi trao hộp kẹo cho Thủy giữ và bước đi không nói một lời nào...Hồi lâu Thủy len lén nhìn tôi:
-Bộ Phương đi anh buồn hả?
-Đâu có,chỉ thấy thiếu thiếu...,chắc là...tại cái đầu phi-dê...
Thủy cười:
-Bộ anh thích tóc phi-dê lắm hả?
-.................
Thủy nghiêng đầu về phía tôi;
-Tóc em không đẹp à?
Tôi nhìn Thủy. Cô bé vừa cài ngay trên tóc cái nơ của bạn mình cho; cái nơ trắng tinh nổi bật trên mái tóc đen dài của cô bé chưa bao giờ biết làm dáng trông ngộ nghĩnh dễ thương.
Tôi cười xòa vỗ đầu cô bé:
-Đẹp lắm! Không tóc ai đẹp bằng tóc em đâu.
Cô bé tin ngay lời tôi nói,cười hồn nhiên và cất tiếng hát vang:
"Tan học về là tan học về...
................................
Đi đi đi trên đường ta đi ta hát,
Ta hân hoan không còn phí phạm thời giờ..
Ta hiên ngang không còn phải lo dốt nát,
Đẹp thay những ngày còn ấu thơ..."

      Tự dưng bao buồn phiền trong tôi tan biến nhanh chóng. Tôi bước theo cô bé, cố tình dẫm bước chân của mình lên chỗ bước chân của Thủy đi qua. Tôi lẩm bẩm : " May mà còn có em..."
" May mà có em,đời còn dễ thương..."
      Gần hai mươi năm sau, câu hát trong một bài nhạc quen thuộc đã diễn tả đúng tâm trạng của tôi lúc đó; cái thuở mà tôi chưa có đủ trí tuệ và ngôn từ để nói lên lòng mình.

Nguyễn Ngọc Tân

Thơ Tranh: Lần Cửa Khép


Thơ: Kim Phượng
Thơ Tranh: Kim Oanh



Thơ Tranh: Trách Đông

Cảm tác từ Tranh Thơ "Lần Cửa Khép" của Kim Phượng

Thơ: Dương Hồng Thủy
Thơ Tranh: Kim Oanh

Lồng Lộng Tóc Em - Tóc Mai Sợi Nhớ Sợi Thương


Gió chiều lồng lộng tóc em
Bay trong ký ức những miền rong chơi
Khi mượt mà lúc lả lơi
Cám ơn em vẫn bên đời cùng ta

Tóc bay sợi nhớ xót xa
Sợi thương quấn quít mãi là thiên thu
Tóc em mềm mại lời ru
Giam ta một kiếp ngục tù yêu thương

Từng sợi tóc nỗi vấn vương
Trăm năm giữa cõi vô thường đớn đau
Mai này còn có nhớ nhau
Hôn lên sợi tóc bạc màu thời gian

Khiếu Long

Tóc Mai Sợi Nhớ Sợi Thương

Tóc mai thả sợi tình vương
Bay trên nỗi nhớ vô thường si mê
Tóc buông dài bóng sơn khê
Cho thơ anh lạc nẻo về chiều mưa

Thương nhau từ những mùa xưa

Sợi thương quấn quít cho vừa hồn mơ
Tóc mây theo suối tình thơ
Trôi đêm hò hẹn lững lờ đợi mong

Tóc mai sợi nhớ chờ trông

Sợi thương em đợi mặn nồng tình anh
Gió nghiêng dáng lụa mong manh
Em tương tư giấc mộng lành tìm nhau

PTMC
Tiểu Vũ Vi
11/03/08

Trăng Nhớ Đêm Rằm



(Gởi Rita)

Ru em giấc ngủ muộn màng
Tìm bờ môi ấm rộn ràng xuyến xao
Sóng lòng dâng nhẹ nao nao
Cung xưa khơi dậy len vào hồn ta.

Ta nằm đó,sống trong mơ hay thực?
Tay tham lam ôm hết vạn vì sao
Ghì chặt nửa làn môi và nét ngực
Ta bềnh bồng theo giấc mộng bay cao..

Em tôi hỡi, gần nhau mà xa lạ
Duyên kiếp nào thỏa ước chuyện trăm năm?
Mây bay bay làm trăng nhớ đêm rằm
Ta tiếc mãi đôi mắt buồn nắng hạ!

Phiêu du lắm bỗng lạc đường nghiêng ngả
Tiếng Xuân sang êm ả quyện bên hoa
Em tôi ơi,yêu mãi nhé- không già!
Sầu chi nữa, đò tình ta đổ bến..

Bùi Thanh Tiên  
, Va tháng1- 93.

Thứ Tư, 28 tháng 1, 2015

Bảo Kính Cảnh Giới - Bài Số 36 Nguyễn Trãi (1380 - 1442)


Bảo Kính Cảnh Giới - Bài Số 36 Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Lọ chi thành thị lọ lâm tuyền
Được thú thì hơn miễn phận yên
Vụng bất tài nên kém bạn
Già vô sự ấy là tiên
Đồ thư bốn vách nhà làm của
Phong nguyệt năm hồ khách nổi thuyền
Cùng, đạt dòm hay nơi có mệnh
Đòi cơ tạo hóa mặc tự nhiên
Nguyễn Trãi

Chú Thích :

1- Đồ thư , đồ bản và thư tịch, chỉ sách vở.
2- Năm hồ , chỉ vùng Ngũ Hồ. Truyền thuyết, thời Xuân Thu , Phạm Lãi sau khi giúp Việt Vương Câu Tiễn diệt xong nước Ngô,đã cùng người đẹp Tây Thi, trốn lánh vào Ngũ Hồ, tiêu dao ngày tháng.

Tá Vận: Bảo Kính Cảnh Giới Số 36

Xá chi thành thị hay lâm tuyền 
Mưa nắng qua ngày , miễn được yên.

Thân vụng bất tài nên kém bạn 

Già nhàn vô sự ấy là tiên.

Nhà gianh bốn vách, nửa bồ chữ 

Trăng gió năm hồ, một chiếc thuyền.

Cùng , đạt ngẫm ra là mệnh số 
Cơ trời ,thôi cứ mặc tự nhiên.


Lạm Bàn: Nhà gianh bốn vách nửa bồ chữ / Trăng gió năm hồ một chiếc thuyền. Ôi chao, hoang tưởng! Cho đến cuối đời vẫn còn lang thang, không nhà. Chỗ nào cho em, cho tôi, ở những ngày tháng còn lại? 

Phạm Khắc Trí
19/1/2015
* * *
1/Bài Phóng Tác 1:
Nối Chí Tiền Nhân

Việt Nam xiết kể núi, lâm tuyền,
Phố chợ, nông thôn há dễ yên.
Sinh bất phùng thời hay kém bạn,
Tu hành đắc Đạo ắt lên tiên.
Sông dài khéo chống sao ghe lật ?
Biển rộng bơi ra vụng đắm thuyền.
Sinh tử Thiên Cơ vô khả lậu,
Tâm thành tự tại hãy an nhiên.

2/ Bài Phóng Tác 2:

Phồn hoa hổn độn thú lâm tuyền,
Xa hẵn xô bồ chắc cũng yên ?
Tuổi trẻ lao đao không gặp bạn,
Cao niên hưởng thụ giống ông tiên ?
Mái tranh lãng mạn hò hay chữ,
Sơn thủy hữu tình nhẹ lướt thuyền.
Thắng, bại, hơn, thua âu số phận,
Ơn Trời soi sáng lẽ đương nhiên.

Mai Xuân Thanh

Ngày 24 tháng 01 năm 2015
* * *
Lời Khuyên Nguyễn Trãi


Kể chi thành thị hoặc lâm tuyền
Cho dẫu ở đâu cũng khó yên
Lập chí vô duyên kém chúng
Lắm tiền hữu phúc là tiên
Đường xe lỗ chỗ xe văng bánh
Vận nước chông chênh nước lật thuyền
Sống chết trên đời đều có mạng
Ông trời vẫn cứ tự như nhiên!


Nguyễn Đắc Thắng
20150124
* * *
Các Bài Họa:

Lời Khấn Ức Trai

Ngài đã an cư chốn cửu tuyền
Trải bao thế kỷ vẫn chưa yên
Năm vần lạ biến Đường luật
Sáu chữ thường bày ý tiên
Hậu bối mày mò thi sử liệu
Tiền nhân dong ruổi gió trăng thuyền
Thầm vái hiển linh cho giải đáp
Kệ ngươi! tượng họa vẫn điềm nhiên.

Cao Linh Tử

24/1/2015* * *
Như Nhiên 

Cho đến khi về chốn cửu tuyền.
May ra có được chút bình yên.
Thực tài thường hay khiêm tốn.
Chẳng nợ vô lo giống tiên.
Nước ngược cầm chèo thua đậu bến,
Buồm giong giữ lái lướt êm thuyền.
Giữ lòng thanh bạch dù dưa muối.
Chết sống vô thường lẻ tất nhiên!

Nhatthuyh(Hoành Trần)
* * *
An Nhiên

Chưa đặt chân vô chốn cửu tuyền
Thì ai dám bảo đã bình yên?
Ví bằng giành lấn sân tục
Sao sánh an nhàn cõi tiên
Ngày tháng thoi đưa như vó ngựa
Nhân gian trôi nổi tựa con thuyền
Hơn thua cho lắm hoàn tay trắng
Thôi, mặc dòng đời trôi tự nhiên!

Phương Hà
* * *
Cũng Đành Thôi

Chí cả vùi chôn giữa thạch tuyền
Còn chi ray rức mãi không yên
Bất tài khôn trách thời thế
Thiếu đức mong gì cõi tiên
Nhàn hạ như mây vờn đỉnh núi
Vô tư như sóng vỗ be thuyền
Nhân sinh danh lợi chùn chân bước
Số phận thôi đành đã mặc nhiên.


Quên Đi

Mạn Bàn: Lối làm thơ Đường Luật có xen vào hai câu 6 chữ này, tính đến nay chỉ có Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tôn và thi đàn Nhị Thật Bát Tú.Sau này có thêm Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Nhiều tư liệu cho rằng đây là thơ làm theo Hàn Luật.(Hàn Thuyên), là thơ Đường làm bằng chữ Nôm.
Tuy nhiên chưa có gì là chắc chắc, vì không có gì chứng minh, cũng như không có bài thơ nào của Hàn Thuyên làm theo lối này. Xét về thời gian Hàn Thuyên làm thơ Đường bằng chữ Nôm là vào lúc Quân Mông Cổ đánh nước Ta lần Hai. Đây là thời kỳ thơ văn cũng phát triển mạnh, thế tại sao trải dài đến Đời Hậu Lê cũng không có bài thơ nào?
Chỉ có trong Quốc Âm Thi Tập của Nguyễn Trãi mới có thể thơ loại này, nên Tôi nghĩ rằng có thể chính Nguyễn Trãi là người đầu tiên.

Bình Yên Bên Sông


Bình minh lất phất hạt mưa rơi
Vạt cỏ bên sông đẹp rạng ngời
Chồi nõn xanh tươi khoe áo mới
Nụ hoa hồng thắm hé môi cười
Râm ran chú dế rung đùi gáy
Ríu rít đàn gà co móng bươi
Lấp ló mặt trời lên đỏ ửng
Lao xao tôm cá quẫy trêu người...

Phương Hà

Mưa Rơi Trong Thơ Nhạc - Phần 1

Em yêu đấu,
Trời Cali đang vào mưa làm anh nhớ mùa mưa hè Sàigòn, trời mưa dai dẳng khi bên ngoài nền trời tối om vào 9, 10 giờ đêm, ngồi trong căn phòng ngủ quen thuộc anh nghe bài tình ca buồn da diết: "Il pleut dans ma chambre" của nhạc sĩ Charles Trenet, mưa rơi rỉ rả, mưa buồn hiu thấu nỗi lòng bên tiếng hát từ điã nhạc 33 tours xa xưa ngày nào của cô Yvonne từ Paris gởi về cho, nhạc dâng lên trong hồn đắm chìm trong nỗi nhớ nhung nhiều về em:

"Il pleut dans ma chambre
J'écoute la pluie
Douce pluie de septembre
Qui tombe dans mon lit
Le jardin frissonne toutes les fleurs ont pleuré
...
Pour la venue de l'automne
Et pour la fin de l'été
Mais la pluie fredonne
Sur un rythme joyeux
Tip et tap et tip top et tip
Et tip tip et tip
Et tip top et tap..."

Anh còn nhớ mùa mưa SàiGòn năm xưa, mưa đêm cho trời mát lạnh và tháng 9 cuối hè cho anh nhớ đôi ta sống trong cái thàng phố đó, em ở đầu này đường Trần Hưng Đạo và anh từ hướng kia đường Lê Thánh Tôn mà nỗi lòng sao bồi hồi theo từng nhịp mưa rơi, nghe sao lòng buồn tênh, buồn như lời ca của Charles Trenet mà thi sĩ Thụy Vy từ Paris đã chuyển ngữ ca khúc sang lời Việt ngữ:

"Nghe tiếng mưa rơi trong phòng tôi
Mà như mưa ngập hồn tôi
Mưa nhẹ bay tháng chín nhớ nhung
Như rơi trên giường
Mưa bay cho hoa đẫm ướt lệ rơi
Cho vườn hoa thêm giá băng
...
Mưa cho mùa thu tới
Mưa mãi tận hè miên man
Nhưng tiếng mưa khẽ rơi
Mưa như âm điệu vui tươi
Tí tách khẽ rơi
Tí tách khẽ rơi
Tí tách khẽ rơi..."

Mưa mang bản chất buồn lâng lâng dâng lên trong tâm tư, mưa rơi và rơi mãi như hắt hiu bên ngoài, mưa cho đường khuya ẩm ướt, khi ánh đèn đường loe loét màu vàng vọt nhạt nhoà không còn thấy rỏ nữa, vì mưa rơi như phố vắng thưa người. Rồi sau đó anh cho chạy bài "Phố Vắng Em Rồi" của Mạnh Phát, chiếc máy hiệu Philips cổ điển năm nào dâng lên giọng ca Thanh Phong mang vẽ hờn trách và anh nghe hồn lắng đọng theo từng lời ca sao mà thắm thía nhìn cơn mưa hồn nhiên ngoài kia vẫn làm mình dâng tràn hồn tê tái, mà lắm lúc anh nghĩ các nhà thơ, văn sĩ hay nhạc sĩ họ thích đam mê, họ cảm nhận sự lãng mạn để từ đó hứng lấy nguồn thơ, văn hay nhạc. Thật đúng, anh nghĩ là vậy:
"Mưa khuya hắt hiu xuyên qua mành, tình ngăn cách rồi.
Đêm qua trắng đêm mơ thương hình bóng cũ xa xôi
Em ơi! bước đi xa nhau rồi ngày vui đâu còn,
Đèn vàng nhòa sương chưa tắt,
Khu phố xưa lạnh buồn tênh...."

Song song với cảm giác vắng em khi xác pháo nhuộm đỏ sân nhà ai lại là cõi lòng cô liêu tan tác trong hồn anh, thi sĩ Hoàng Ngọc Liên dâng sầu qua 4 câu thơ bi ai, hồn bâng khuâng tâm tư băng giá khi "Phố Vắng Em rồi":

“Em đi pháo đỏ lên màu mắt
Tình cũ, thề xưa, lỡ hẹn rồi
Phố vắng như hồn anh giá lạnh
Gió vàng tâm sự nhớ thương thôi!"

Như hôm nào em sang sông, mộng lòng chín đỏ như pháo vui hồng thắm nhà ai, để anh cuộn mình trong chăn sưởi ấm con tim lạc lõng, và cho anh bao trống vắng, bao nuối tiếc tháng ngày cũ, bao buồn vơi khi cơn mưa tràn về thấu lạnh tâm hồn:

"Pháo tiễn người, tình ta đã cũ
Anh cuộn mình ủ rũ buồn vơi
Mưa rơi trĩu nặng, lòng ảo não
Thôi rồi tan tác tình sầu rơi!"
(thơ VHla)

Mưa tiếp tục rơi, và rơi thêm cho hồn anh thêm băng giá cho vần thơ ngày cũ dâng tràn xót xa. Cảm nhận cái lạnh giá u hoài từ cơn mưa Paris hay mưa Los Angeles bên ngoài hay cơn mưa trong lòng ngày xưa, tương tự như hồn thơ nặng trĩu tâm tư gợi nhớ hiện về:

"Long lanh bong bóng mưa rơi
Giọt rơi chấm phá rã rời trong tôi
Nghe như tiếng pháo đơn côi
Sang ngang ai nỡ đành thôi duyên mình"
(thơ VHla)

Bên ngoài không gian trở nên giá buốt, mưa cho cuộc tình thêm mong manh, thêm đơn côi. Nếu mưa trong nhạc Mạnh Phát cho hồn anh trống vắng thì nhạc sĩ Diệu Hương nhắc ta cơn mưa lòng buông nỗi nghẹn ngào, chứa chan nhiều lưu luyến qua bài ca: "Mưa Còn Rơi Mãi Vì Ai":

"Này em có nghe tiếng mưa
Mưa rơi bến mang bên thềm
...
Mưa trong từng nỗi nhớ
Ta không còn tuổi thơ
Riêng một mình lặng lẽ trông chờ... "

Mưa cho nước mắt lăn dài, mưa cho ánh mắt u hoài, em ơi! Này em hỡi, nếu có ra đi vì duyên mình chẳng đặng, định mệnh khắt khe của kiếp nhân sinh khi mà bao năm nhìn mưa lặng lẽ rơi cuốn theo dòng đời, sao lại có chuyện tình mình buồn thế, em nhỉ:

"Sầu dâng có ai biết chăng
Cô đơn ta trong thầm lặng
Hạt mưa lấn theo nỗi buồn
Từng ngày dài qua năm tháng
Vì sao tiếng mưa rơi hoài
Giọt nước mắt tuôn đêm dài
Mưa còn rơi mãi vì ai?"

Mưa rơi phố nhỏ âu sầu, mưa trong khúc ca "Mưa Phố Cũ" của Ngọc Diễm Paris khi phím đàn dâng cung buồn của chiều xưa:

"Mưa vẫn rơi,
Trên những con đường ngày xưa ta đã qua.
Mưa cứ rơi,
Phố vắng u sầu; giờ đây em thiếu ta."

Mưa năm nào ta đưa nhau về như lời ca của nhạc Nguyễn Ánh Chín mà ca sĩ Thanh Mai vang lời ca trong khuôn viên sân trường đại học, em còn nhớ không ?:

"Đêm mai ai đưa em về
Mình em trên hè phố vắng
Đêm mai ai đưa em về
Mắt em lệ ướt long lanh"

Mưa ơi, sao mưa rơi mãi, mưa nỡ cuốn trôi kỷ niệm ngày xưa và mưa ghi dấu u buồn chợt về hôm nay, để rồi khi ta xa nhau thì xin em thôi dỗi hờn, thôi muộn phiền, em nhé:

"Đêm mai không ai đưa về
Người ơi xin đừng hờn dỗi
Đêm nay cô đơn đi về
Xin người hãy nhớ tình tôi"

Nếu xa nhau, anh linh cảm cho mùa mưa lại về ướt mắt hoen bờ mi em như "Khi Người Yêu Tôi Khóc", nhạc Trần Thiện Thanh cho cả phố vắng buồn tênh trong từng nhịp tim, hơi thở quyện lấy trong nỗi nhớ của anh ngày nào:

"Khi người yêu tôi khóc trời cũng giăng sầu
Cho từng cơn mưa lũ xoáy trong tâm hồn
Khi người yêu tôi khóc thành phố buồn thiu
Em ơi tôi nói một lần ưu ái trên cung ngà hắt hiu..."

Hôn em trong mưa; Ôi, nụ hôn ướt đẫm bờ mi cho lòng ai dâng hoa, mắt lệ nhạt nhòa trong đắm say, cho ta khúc ca "Khóc Trong Mưa":

"Tiếng mưa rơi đều dưới mái hiên
Giấc mơ ngày xưa nhìn
anh ngồi âm thầm hát khúc yêu đương
Nhớ anh thật nhiều ... có hay chăng ?
Ngẩn ngơ chờ mong đừng quên
tình yêu của em dành mãi cho anh nhé !...
Con tim yêu luôn mong chờ ai luôn nhớ ai ?
Môi hôn đầu tiên trao nhau dưới mưa, nhớ không ?"

Em à, ta yêu nhau khi đời nhiều hạnh phúc, ta đã cho nhau tình nồng nàn khi trao lời tình tự đầy ái ân ngày xưa. Phút chia tay, mưa rơi cho câu giả từ quên lãng, anh mời em nghe lại bài "Mưa Chiều Phố Nhỏ", nhạc Huỳnh Nhật Tân sáng tác mà nỗi lòng sao lại buồn rơi:

"Trên con phố nhỏ đường chiều mưa bay
Hạt mưa rơi cho vỡ nát tim này
Ngày anh đến cớ sao nhiều nước mắt
Em đã về để lại nỗi cô đơn.

Trên con phố nhỏ đường chiều giăng mưa
Còn không em bao nỗi nhớ đong đầy
Lời ân ái đã theo người đi mãi
Câu giã từ người không nói bao giờ."

Bài ngợi ca chiều mưa khác, khi mưa rơi, rơi mãi còn rơi, rơi cho xao xuyến hồn ta, rơi cho vấn vương kỷ niêm. Khúc ca du dương của cơn mưa khi chiều về nhà em và khi mưa rót sầu dâng tâm tư. Bài "Mưa Chiều Kỷ Niệm" nhạc phẩm của Duy Yên và Quốc Kỳ quyện thấm hồn đôi ta, để mình bên nhau yêu đương, cho mưa giăng ướt lối về nhà ngày nao:

"Nhớ chiều nào anh đến thăm em
Hai bên đường phố đã lên đèn
Mưa xuân giăng giăng mờ trắng khung trời
Ngồi bên nhau lưu luyến
Mưa thấm ướt đôi bờ vai"

Trong cái âm hưởng của nhạc mưa như trên, bài "Mưa Chiều" của nhạc sĩ Anh Bằng đưa hồn hai ta vào chất ngất hồn nhạc cô liêu:

"Lang thang trên phố dưới cơn mưa chiều
Bước chân dầm mưa trống vắng cô liêu
Từng vòng tay đầy ôm ấm tình yêu
Em vẫn như chim nhỏ ban chiều

Lòng mình bây giờ hoang vắng lẻ loi
Trăm dối gian xin trả cho người
Giờ chỉ còn tiếng buồn mưa rơi..."

Lời thơ của thi nhân Ngọc My về cơn mưa gọi nhớ tình xa qua bài trùng tên, "Mưa Chiều" như mưa giăng khắp lối về cho buồn hiu nỗi lòng:

"Chiều vắng anh mưa buồn giăng khắp lối
Nhìn ngoài hiên nghe cõi vắng cô đơn
Giọt mưa rơi hóa bong bóng bập bềnh
Gợi niềm nhớ về bên trời xa thăm..."

Rồi kế tiếp là nhạc phẩm "Lạnh Trọn Đêm Mưa", nhạc của Huỳnh Anh mà Elvis Phương rót tiếng ca trầm ấm, u buồn theo dòng nước mưa thoảng nhẹ vào hồn anh khi tình ta vào ngã rẽ chia ly:

"Mưa buồn ơi thôi ngừng tiếng
Mưa cho phố nhỏ càng buồn thêm
Mưa rơi gác xưa thêm lạnh vắng
Phòng côi lắng tiêu điều
Đường khuya vắng đìu hiu..."

Để rồi sau này đôi ta quên nhau trong tình trường, mưa có về nhạt nhoà bờ mi em ? Hay mưa hãy rơi xuống cho mắt em thêm u hoài, như dòng lệ nào đã chảy xuống cho tình yêu đôi ta tan vỡ. Những chiều hẹn hò để mưa rơi cho tình mình buồn thêm, dòng nước mưa như đã xóa nhòa ngày tháng cũ để rời xa chúng ta, anh tự vấn mình. Em hãy nghe bài hát "Mưa Buồn Trong Mắt Em" của Lê Xuân Hân nối tiếp sau đây, em nhé:

"Nhẹ thoáng mây bay đem mưa về buồn trong mắt em
Chiều đã dâng lên qua khung buồn tình yêu chợt đến
Như đã bao lần chiều hò hẹn vàng quanh lối xưa
Mình ngồi gần kề nhau dưới mưa
Ðôi môi em ngất ngây lời hứa..."

Trên chiếc xe gắn máy quen thuộc 90 phân khối ngày xưa, anh đưa em về mà hình như vai ướt thấm chiều mưa. Mưa Sài Gòn cho không gian nhạt nhòa rửa đi lớp bụi trần gian, những ưu phiền của thời gian, cho hồn dâng lên kỷ niệm bồi hồi dấu yêu trong thơ của Nguyễn Tất Nhiên, hay trong nhạc của Phạm Duy, "Em Hiền Như Ma Soeur" một thời ta bên nhau, bao lưu luyến ngày ngày hẹn gặp:

"Đưa em về đưới mưa, nói năng chi cũng thừa
Như mưa đời phất phơ, chắc ta gần nhau chưa ?
Tay ta từng ngón tay, vuốt tóc em lưng dài
Đôi ta vào quán trưa, nhắc nhau tình phôi pha..."

Khi người thi sĩ ẩn mình trong tâm tưởng lãng mạn, với tâm hồn yêu đương, Nguyễn Tất Nhiên cho đôi ta cái hoài niệm đưa nhau về dưới mưa qua thi phẩm bất hủ "Đưa em về đưới mưa" đó , để nhắc nhở tình mình xao xuyến bờ môi, cho lòng mình lưu luyến về cơn mưa mà phố xá Sài Gòn tràn ngập nước mưa lầy lội, và cũng Sài Gòn có cơn mưa rào bất chợt cho ướt sủng bờ vai em gầy, em còn nhớ không hở ?:

"...Đưa em về dưới mưa, chiếc xe lăn dốc già
Đưa em về dưới mưa, áo em bùn lưa thưa
Đưa em về dưới mưa, hỡi cô em bé nhỏ
ôi duyên tình đã qua, có bao giờ không xưa ?

Vai em tròn dưới mưa, ướt bao nhiêu cũng vừa
Như ưu tình đã xa, thấm linh hồn em yêu... "

Cũng trong lời thơ Nguyễn Tất Nhiên về mưa trong dĩ vãng chợt về, nỗi ngậm ngùi khi nhìn mưa rơi, Nguyễn Tất Nhiên sáng tác bài "Thà Như Giọt Mưa", nhạc do Phạm Duy, em còn nhớ chiều mưa Biên Hòa để nhìn tượng đá buồn thiu ?:

"Thà như giọt mưa vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa khô trên tượng đá
thà như mưa gió đến ôm tượng đá
có còn hơn không, có còn hơn không
có còn hơn không, có còn hơn không"

Trời mưa cho chúng ta xa nhau, nghe như chạnh lòng vắng xa từ dạo ấy, khi mà Sài Gòn thay tên và chúng ta đã vĩnh viễn xa nhau. Bài thơ của thi sĩ Vũ Đình Trường "Chút Tình Đã Xa" thay cho lời tiễn biệt buồn thêm, kỷ niệm xưa hãy giữ cho những dấu yêu xưa, vì một thời để yêu, một thời để nhớ đã qua rồi..., em à:

"Nằm nghe mưa rớt ngoài hiên
Nghe hồn xao xát chút tình đã xa
Người đi mắt ứa lệ nhòa
Còn trong ta nỗi xót xa nghìn trùng
Sầu xưa chín rụng như sung"
(Vũ Đình Trường, Sàigòn 1975)

Em nhé, mùa mưa năm nào đã cuốn trôi mộng tình của chúng ta, còn chăng là kỷ niệm của Sài Gòn vấn vương thuở nào mà nhạc mưa "Phố Mưa Bay" sẽ tiễn biệt chúng ta để sau đây anh dâng nỗi niềm mưa rơi, để viết thêm cho các bằng hữu thơ văn, và những ai yêu mưa như yêu thơ hay yêu nhạc khi mưa về. Cơn mưa sau cùng cho em được nhạc sĩ Đỗ Quang ngậm ngùi diển tả khi tình yêu chấp cánh bay đi theo thành phố mưa bay:

"Phố mưa bay hôm nào nhớ không em
Bàn chân bước đi trong âm thầm
Và nhớ em đau trong lòng
Khóc thương tình yêu đơn phương
Xin yêu muôn đời mãi không thôi

Yêu làm chi tình yêu cuồng si suốt cơn mê đời
Tình yêu như hóa tan trong gió
Ngàn bông hoa cuốn theo cơn đau
Thôi đành chia tay hỡi người
Giờ đây ta xa nhau rồi."
(nhạc "Phố Mưa Bay", Đỗ Quang)

***

* Mưa rơi như lời tâm sự với các bằng hữu:
Này bạn nhé,

Hằng năm Sài Gòn có tháng 6 đánh dấu không gian vào hè khi trời bắt đầu vào mưa, thi sĩ Nguyên Sa ghi dấu mưa rơi trong thi ca tháng 6 qua bài "Tình khúc Tháng Sáu", được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ thành nhạc, mời bạn hãy lắng nghe tình khúc trời mưa tháng Sáu, bạn nhé:

"Tháng sáu nhạt mưa, mưa ướt mềm vai em
Trời mênh mang xõa kín bờ mi ngoan
Gót bước buồn lây trong gió chiều mưa bay
Hồn bâng khuâng nghe tiếng gọi đam mê

Anh muốn cùng mây giăng kín đường về
Gọi tên em, gọi tên em cho mát bờ môi ấy
Hãy nói bằng đôi môi, bằng tiếng rượu nồng
Mình yêu nhau, mình yêu nhau
Dù trời mưa bay, mưa bay..."

Rồi ca khúc khác là "Tháng Sáu Trời Mưa", cũng được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đưa vào phím nhạc:

"Tháng sáu trời mưa trời mưa không ngớt
Trời không mưa anh cũng lạy trời mưa
Anh lạy trời mưa phong tỏa đường về
Và đêm ơi xin cứ dài vô tận
Đôi mắt em anh xin đừng lo ngại"

Từ mưa hè tháng sáu của Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên đưa chúng ta đến mưa xuân đầu năm của Vương Ngọc Long và Phạm Anh Dũng trong bài nhạc mang âm điêu nghe vi vu, nghe nhẹ nhàng tâm tưởng "Mùa Xuân Nào Có Nhau". Mưa đến bất giác nhắc nhở xuân lại về, mưa cho mai vàng hé nhụy đơm bông, mưa cho lộc may đến nhân dịp đầu năm mới để đôi tình nhân có nhau trong đời:

"Mưa buông mình bất chợt
Trên góc phố hoang tàn
Giữa đêm dài đợi gió
Tình yêu như sao băng
...
Cành mai vàng hé nụ
Lộc xanh biếc ban đầu
Niềm tin yêu chợt sáng
Mùa xuân nào có nhau ?"

Thi nhân Vương Ngọc Long sáng tác tiếp khúc nhạc mưa rơi trên quê hương anh có Hàn giang của Đà Nẵng dấu yêu. Hãy nhìn mưa bay mịt mù, mưa bay nhạt nhòa miên man, mưa về tràn khắp không gian:

"Hàn Giang làng quê ơi
Lênh đênh chiều buông lơi
Câu thơ nào chơi vơi
Dạt trôi đời chiêm bao

Ngậm ngùi bóng trăng xưa
Tiếng hát buồn trong mưa
Cồn cào cơn sóng nhớ
Trên biển tình đong đưa"

Cũng trên sông Hàn đó, bài "Mưa Hàn Giang" được nhạc sĩ Lê Văn Thành soạn thành ca khúc gói ghém kỷ niệm quê hương, nơi nhà thơ Vương Ngọc Long ghi dấu những nhớ nhung ngày xưa để ngày nay khi ngắm mưa rơi chỉ cho thi nhân thêm nỗi ngậm ngùi:

"Mưa rơi trên Hàn Giang
Mưa rơi hồn chơi vơi
Dập dềnh cơn sóng nước
Chèo đưa thuyền buông lơi

Mưa rơi trên Hàn Giang...
Tha phương người lang thang
Nào ai còn nhớ đến ?
Nỗi buồn tôi riêng mang"

Không xa Đà Nẵng bao nhiêu là kinh thành Huế xa xưa. Hồn ai thêm ngậm ngùi nỗi nhớ thương "Mưa Trên Phố Huế", nhạc Minh Kỳ, thơ Tôn Nữ Huệ Khương:

"Chiều nay mưa trên phố Huế
Kiếp giang hồ không bến đợi
Mà mưa sao vẫn rơi rơi hoài
cho lòng nhớ ai ?
Ngày chia tay hôm nao còn đây
Nước trên sông Hương còn đầy
Tình đã xa gió mưa u hoài"

Trong không gian của cố đô Huế, thi nhân Mạc Phương Đình ghi dấu nét đáng yêu khi mưa trên phố Huế trong bài "Huế Gió và Mưa":

"Ta về ghé giữa mùa đông Huế
Nhìn vũng mưa sa, gió lạnh đầy
An Cựu người đi nghiêng gió rớt
Đông ba thuyền nhỏ cúi mưa bay
Gió mưa về ngủ trên thành phố
Nắng bỏ mùa đông với tháng ngày."
(thơ Mạc Phương Đình)

Trời mưa giăng bay để bao nhiêu thi sĩ hay nhạc sĩ đưa tình nhân họ về, dù chỉ trong kỷ niệm cũ khi đưa em về trong mưa, Mạc Phương Đình sáng tác bài "Mưa, Em Về":

"Cuối phố ngọn đèn hiu hắt
Chút buồn soi dấu chân xưa
Muộn màng quên lời từ giã
Em về, đường mưa, đường mưa."

Niềm vui của tình yêu mới đến tựa như đón giấc giao thừa cho tâm hồn rộn rã, cho đôi môi thêm nồng ấm tình trao:

"Mềm môi nụ hôn còn ấm
Chừng như đã giấc giao thừa
Vòng tay ngỡ ngàng câu hỏi
Em về, đường mưa, đường mưa"

Sau Mạc Phương Đình đưa người yêu về ta hãy nghe Mạc Thế Nhân đưa người tình về trong mưa qua ca khúc "Chiều Mưa Anh Đưa Em Về":

"Ngày xưa anh đưa em về
Đường chiều mưa bay giăng lối
Bàn tay đan tay âm thầm ngập ngừng
Mình sánh vai nhau vì có nhau"

Ta nghe lời tình tự của Mạc Thế Nhân mơ ướt đường về dài hơn để tình nồng thắm thêm hơn:

"Chiều xưa anh đưa em về
Đường về xem như mau quá
Chiều nay không ai đưa về
Ðường về nặng bước xa xôi
Từng cánh buồn lạnh lùng
Hạt mưa rơi mưa rớt trong hồn"

Bài ca tôi vốn thích có ít nhiều kỷ niệm trong tôi, nó đến thật êm đềm như hôm nào chiều mưa cản lối em về, mưa về trong trăn trở đầy nhớ nhung, và đó là bài tình ca "Đường Xa Ướt Mưa" của Đức Huy:
"Đêm nay thời gian đứng yên lắng đọng
Cho đôi tình nhân đắm trong giấc mộng
Mưa rơi làm thêm khó câu giã từ..."

Mưa rơi mãi cho nhân thế thêm khó câu giã từ, mưa thêm cho phủ kín đường về. Có phải rằng trời mưa để nhân loại xích lại gần hơn và để tình yêu thêm nồng nàn, thêm ấm áp hay thêm khắng khít ?:

"Vì đường xa ướt mưa
Em muốn anh đưa em về
Sao em không ở lại đây đêm nay
Vì đường xa ướt mưa
Đừng bắt anh đưa em về"

Cali có những cơn mưa phùn phất phơ đầu năm. Tôi còn nhớ có những hôm đứng trên đồi cao vùng đồi núi của thành phố thơ mộng Woodland Hills, những hàng maple đã trụi lá lúc cuối đông, khi mưa phùn lác đác nhẹ rơi, tôi chạnh nhớ Đà Lạt năm nào, để hôm nay ngồi nghe lại khúc ca "Cơn Mưa Phùn" bay qua thành phố nhỏ đầy dấu yêu, đầy hồn thơ trong nỗi nhớ khôn nguôi:

"Cơn mưa phùn bay qua thành phố nhỏ
Hàng cây dật dờ rụng hoa tàn úa
Buồn chìm vào mắt đen người con gái hát một mình
Bài hát buồn như cuộc tình
Cơn mưa phùn bay qua thành phố nhỏ..."
(nhạc Đức Huy)

Mưa phùn có nơi gọi là mưa tấm, nhưng người bạn thi ca mới của tôi tại Canada, nhà thơ Minh Đăng gọi là mưa bụi. Minh Đăng cư ngụ tại nơi có nhiều đồi cao, có nhiều mưa bụi xao xuyến lòng; Ôi, mưa quê người sao nhớ mưa Sài gòn trong thi vị còn đọng lại trong trí nhớ năm nào của nhà thơ Canada này, ta hãy nghe bài "Mưa Bụi Tháng Năm":

"Trời Sài gòn vừa rây mưa bụi nhỏ ?
Tháng năm buồn, em còn nhớ không em ?
Hôm chia ly, mưa thấm nhẹ vai mềm,
Nước mắt em đọng bờ môi giã biệt,
Chút hành trang, anh mang khung trời tiếc,
Suốt một đời mộng cũ vẫn chưa tan..."

Minh Đăng còn cho bài mưa khác khi anh làm người tình ngồi đếm mưa rơi "Ðếm Giọt Mưa" dâng hồn ướt át để nhớ người yêu cũ, cô láng giềng năm xưa:

"Bên cửa ngồi buồn đếm giọt mưa,
Nhớ em, nhắc lại chuyện ngày xưa.
Quen nhau thuở ấy tình thơ dại,
Cô láng giềng ơi, duyên gió đưa !"

Mưa để hướng tâm tư về quê cũ, nhớ lại bao nẽo đường, bao con hẽm lầy lội trên các con phố nhỏ Việt Nam có xóm nghèo chật chội của "Kiếp Nghèo" trong nhạc Lam Phương mà tôi nghe trong nhạc Thanh Thúy buồn vời vợi:

"Đường về đêm nay vắng tanh
Rạt rào hạt mưa rớt nhanh
Lạnh lùng mưa xuyên áo tơi
mưa chẳng yêu kiếp sống mong manh
Lầy lội qua muôn lối quanh
Gập ghềnh đường đê tối tăm
Ngập ngừng dừng bên mái tranh
nghe trẻ thơ thức giấc bùi ngùi"

Mưa thu của nhà thơ Vũ Hoài Mỹ rơi buồn thổn thức, mưa rơi cho tiếng lòng tương tư tình cũ, mưa ray rứt con tim qua bài "Mây Ơi Thôi Đừng Bay":

"...Mây về trĩu nặng hạt mưa thu
Dệt xám không gian trải mịt mù
Tí tách tiếng lòng nghe thổn thức
Giọt buồn da diết lệ tương tư."
("Mây Ơi Thôi Đừng Bay", thơ VHM)

Những nơi chốn nhiều mưa của tôi đó để thi nhân Ngọc An sáng tác bài "Em Về Từ Chốn Nhiều Mưa", lời thơ nghe sao quá cô liêu:

"Nơi ấy mưa nhiều, anh biết không ?
Ðường chiều nước lũ trải mênh mông
Em đi trên xác hoa tàn rụng
Cô đọng hồn em… ngọn sóng lòng...
Em nhớ, em thương, em đợi mong"

Mưa to gió lớn cho kiếp nghèo bao phủ nhân gian, cho khổ lụy những đồng bào đáng thương của tôi ơi ! Con tim nào cho tình yêu ? Con tim nào cho tình thương ? Hay là mưa chuyên chở những giọt nước mắt về trên quê hương đọa đầy, khốn khó ?

"Bão to vần vũ trận cuồng phong
Gió lay cành đổ cây nghiêng ngả
Nước lở tràn bờ những khúc sông !
Mưa như thách thức với trần gian
...
Nhớ giọt mưa nguồn…lệ chứa chan"
(thơ Ngọc An)

Tôi còn nhớ ngày của thuở nhỏ khi cơn mưa dai dẵng trút xuống phố Sài Gòn, rồi đêm về nghe chị Thanh Thúy ca những khúc hát về mưa, sao tâm tư buồn tênh, tôi nhớ rỏ bài "Mưa Rừng" của nhạc sĩ Huỳnh Anh, hôm nay kỷ niệm cũ mang hồn tôi về thuở đầu thập niên 60 khi cơn mưa rừng chỉ còn là niềm nhớ khôn nguôi. Bài ca này bây giờ lại không do chị Thanh Thúy ca, nhưng được bào muội của chị, là chị Thanh Mỹ ca nhân dịp khóa bế giảng các lớp Việt ngữ đón chào mùa hè hay mưa hè đã về:

"Mưa rừng ơi! Mưa rừng!
Hạt mưa nhớ ai mưa triền miên
Phải chăng mưa buồn vì tình đời,
Mưa sầu vì lòng người Duyên kiếp không lâu.
Mưa từ đâu mưa về làm muôn lá hoa rơi tả tơi"

Một nhạc phẩm khác với kỷ niệm tiếng ca của chị Thanh Thúy chinh phục thập niên 60 khi mà tôi có đam mê nghe nhạc và ghi chép lại từng lời ca để tập tành nghêu ngao, hay để hồn lắng đọng theo sự lãng mạn của những thanh âm lưu luyến tâm tư, mà trong các khúc ca của thập niên 60 có "Chiều Mưa Biên Giới", nhạc của Nguyễn Văn Đông, với riêng tôi bài này chị Thanh Thúy ca thật tuyệt vời, và chính nó đã chuyên chở tôi tìm lại kỷ niệm của ngày xưa:

"Chiều mưa biên giới anh đi về đâu ?
Sao còn đứng ngóng nơi giang đầu
Kìa rừng chiều âm u rét mướt
Chờ người về vui trong giá buốt
người về bơ vơ ..."

Tháng 7 gần đến hôm nay, tháng 7 có mưa ngâu, có chuyện tình Ngưu Lang và Chức Nữ, có nhịp cầu Ô Thước, có thơ Hồng Vũ Lan Nhi qua bài "Mưa Ngâu":

"Tháng 7 trời đổ mưa Ngâu
Ngưu Lang, Chức Nữ gặp nhau bồi hồi
Mừng vui, lại cũng lệ rơi
Giọt dài, giọt ngắn, giọt vơi, giọt đầy"

Mưa ngâu cho mối tình thêm sầu, cho giấc mộng thêm dài trong cô đơn, trong nhớ nhung:

"Từng giọt rơi, từng giọt buồn
Gợi trong dĩ vãng chập chờn bóng ai
Qua rồi một thưở mê say
Chỉ còn đây giấc mộng dài... cô đơn."

Thơ của thi sĩ Hồng Vũ Lan Nhi cho sự liên tưởng đến bài hát trùng tên do nhạc sĩ Thanh Tùng sáng tác, qua giọng ca dễ thương của ca sĩ Quỳnh Hương:

"Giọt mưa
mưa ngâu mưa ngâu
búp non trên cành thành lá biếc
giọt mưa
mưa ngâu mưa ngâu
tròn xoe chiếc ô trên đầu"

Dù chuyện tình Ngưu Lang, Chức Nữ hay thơ Hồng Vũ Lan Nhi đầy sầu vơi, mưa cho câu chuyện tình yêu buồn mi, ướt mắt người yêu:

"Chuyện tình yêu
như là những cơn mưa trong đời đầy nắng gió
để trên mi ai bây giờ
ướt đẫm mưa ngâu"

Bài "Mưa Trên Cuộc Tình" của nhạc sĩ Lê Quang, kể về kỷ niệm xa xưa khi mưa rơi trên phố vắng:

"Kỷ niệm xưa, em ơi nhớ chăng
Bao lời yêu đã nói hôm nào
Từng cơn mưa đôi ta có nhau phút giây, thần tiên
Giờ mình anh trên con phố xưa
Ngồi lặng lẽ ngắm mây dừng trời
Mặc cho thời gian hờ hững xô nhau bay đầu"

Khi duyên không thành, cơn mưa khiến lòng người thêm cô đơn, thêm ngóng trông, sao lại đợi chờ mãi ?:

"Chuyện tình yêu đôi ta rẽ dôi
Bao lời yêu đã vỗ cánh rồi
Thầm cầu mong cho em hãy quên những kỷ niệm xưa
Cuộc tình ta tan theo giấc mơ
Hình bóng cũ mãi trông về đây
Giờ đã hết bao nhiêu yêu thương cô đơn lối về..."

Thi sĩ Hoàng Thuận Dũng chia xẻ nỗi sầu cô liêu khi tình yêu rạn nứt để rồi sư chia ly đôi tình nhân như trong bài "Mưa Tự Tâm" hay mưa trong lòng người:

"Ai dang tay ngắt cánh hoa ngà ngọc
Kẻ ươm mầm xót dạ suối nguồn tuôn
Lệ em cạn, suối nguồn anh cũng cạn
Chờ nhau về mưa phủ lối nhân gian"
(thơ Hoàng Thuận Dũng)

Nhạc sĩ Anh Vũ sáng tác bài "Mưa hay là Nhớ" kể về mưa dâng nỗi nhớ quê hương cũng như mối tình xưa ẩn dấu trong cơn mưa:

"Mưa rơi rơi mãi trong hồn
Mưa qua phố chợ mưa dồn dáng xưa
...
Mưa bao nhiêu nước mưa thừa
Nhớ bao nhiêu nhớ cho vừa nhớ nhung"
(Anh Vũ, thi tập "Quê Hương và Nỗi Nhớ")

Song song bên cạnh đó nữ nhạc sĩ Tường Vân sáng tác ca khúc "Phố Mưa" cho thấy tình bên nhau những chiều mưa rơi, và hẹn hò nơi góc phố:

"Cơn mưa buổi chiều mưa rơi
Cho em chiều nay nhung nhớ
Mưa rơi nhẹ nhàng
Anh đi vội vàng khuất trong mưa
Bên em giọt buồn miên man
Yêu anh và yêu góc phố
Nơi ta hẹn hò
Nơi ta ngày nào đã bên nhau
Mong anh nơi xa
Sớm mai sẽ quay về"

Thi sĩ Huy Cận đặt lời thơ "Buồn Đêm Mưa" mà nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã phổ thành nhạc, mưa rơi cho không gian u buồn, và có thể rằng "cảnh buồn, người có vui đâu bao giờ ?":

"Đêm mưa làm nhớ không gian
Lòng run thêm lạnh, nỗi hàn bao la
Tai nương hướng giọt mái nhà
Nghe trời nặng nặng, nghe ta buồn buồn...
Đêm mưa làm nhớ không gian ..."

Thi sĩ Hạt Cát nối tiếp khi chất vấn tuổi đời của những hạt mưa bay qua trong đời mình qua bài "Hạt Mưa Mấy Tuổi":

"Mưa rơi chiều lạnh ngẩn ngơ
Có cơn gió trút tiêu sơ vào hồn
Ngậm ngùi sỏi đợi đầu truông
Ðong đưa nhịp võng sợi buồn đong đưa...
Hạt mưa mấy tuổi mưa sầu ?
Lòng ta mấy tuổi đã sâu thành bờ ?"

"Đêm Mưa Buồn" là tên bài thơ mưa của thi nhân Nhân Sâm nói lên nỗi niềm buồn vơi khi lắng nghe tiếng mưa, mưa như mang cả khối sầu quê hương:

"Bên thềm ngồi đếm hạt mưa tuôn
Tí tách rơi đều giọt mãi luôn
Gió thổi xạc xào qua cửa khép
Mưa kêu lốp đốp dưới hiên buồn"
(Thơ Nhân Sâm - Trần Quốc Sỹ)

Nỗi sầu của thi sĩ Nguyễn Bính chia chung khối buồn của thi sĩ Nhân Sâm:

"Tầm tầm giời cứ đổ mưa
Hết hôm nay nữa là vừa bốn hôm
Cô đơn buồn lại thêm buồn
Tạnh mưa bươm bướm biết còn sang chơi."
(thơ Nguyễn Bính)

Bản nhạc mưa hôm nào của Nguyễn Trung Cang mang ta về lại những cơn mưa Sài Gòn năm nào:

"Như mưa ngày nào thấm ướt vai em
Như mưa ngày nào khuất lấp sao đêm
Thương em ngày nào khóc ướt môi mềm
Thương nhau thật nhiều biết mấy tin yêu
Cho nhau trọn tình dẫu có điêu linh
Xa nhau trọn đời vẫn nhớ thương nhau."
("Thương Nhau Ngày Mưa", nhạc Nguyễn Trung Cang)

Mưa rơi để tình nhân yêu đương, mưa buông hạt nước từ trời cao để cho tình nhân hẹn hò hay để lỗi hẹn bên nhau:

"Anh hẹn em cuối tuần, chờ nhau nơi cuối phố
Biết anh thích màu trời, em đã bồi hồi chọn màu áo xanh
Chiều thứ bảy người đi, sao bóng anh chẳng thấy
Rồi nhẹ đôi gót hài, chiều nghiêng bóng dài, áo em dần phai."
("Bảy Ngày Đợi Mong", nhạc Trần Thiện Thanh)

Thơ mưa của Phạm Doanh mang nỗi buồn man mác, cho thấy sự hờn dỗi khi nước mắt người yêu nhạt nhòa mưa rơi mà tâm tư thêm ngậm ngùi:

"Mưa từ nguyên thủy mưa sang
Mưa mang cơn nước trên ngàn về đây
Mưa trên dáng dấp hao gầy
Mưa lăn theo ngọn tóc mây xuống đời"
("Mưa Ướt Vai Người", thơ Phạm Doanh)

Rồi thơ Phạm Doanh giao duyên với "Bảy Ngày Đợi Mong" tiếp tục:
"Qua thứ năm nhẹn ngào, giận anh đêm thứ sáu
Quyết, em quyết dặn lòng không nói nửa lời, dù là ghét anh.
Chiều thứ bảy mưa rơi, ai bảo anh lại tới
Ai bảo anh xin lỗi, ai bảo anh nhiều lời,
Cho mắt em lệ rơi..."

Phạm Doanh kể nốt chuyện tình buồn mưa rơi của mình:

"Chuyện buồn còn đó chưa nguôi
Tận cùng nỗi nhớ ngậm ngùi trong ta
Mưa rơi trên mắt nhạt nhòa
Một trời mây xám la đà tâm tư..."
(thơ Phạm Doanh)

Chuyện tình buồn khi hẹn hò, rồi trời mưa tuôn cho mắt em thêm buồn, cho môi em mấp máy nghẹn ngào vì không thấy bóng dáng anh yêu đến, thi nhân Hoàng Ngọc Thúy sáng tác bài "Thứ Bảy Trời Mưa" mà dòng thơ nghe sao man mác chia chung nỗi buồn lỗi hẹn của "Bảy Ngày Đợi Mong":

"Chiều nay thứ bảy trời mưa
Sao anh không đến hẹn hò với em
Trời mưa ướt cả môi mềm
Sao anh không đến hôn em nghẹn ngào ?
Cho em tìm ánh trăng sao
Đọng trong đáy mắt anh ngào ngạt hương"

Sao đã hẹn hò mà lại không đến để người yêu đoái hoài, mỏi mắt chờ mong ? Chiều nay thứ bảy mưa bay bay, người tình nhân ngồi một mình trong phòng vắng lặng, để lòng buồn vời vợi trách cứ trong cô đơn. Nàng mỏi mòn ước mơ được chàng đến thăm rồi trao cho nàng những lời tình tự nồng nàn, vỗ về con tim hay lời xin lỗi cho mềm lòng người yêu. Nhưng sao ôi lại chẳng thấy ?:

"Trời mưa một bóng em gầy
Hẹn mà không đến ,sao đày-đọa nhau ?
Ôi! Chiều thứ bảy âu-sầu !!!"
(thơ Hoàng Ngọc Thuý)

Cơn mưa buồn phủ xuống đời nghe như rả rích, không gian với buổi chiều hiu hắt, cô quạnh của nỗi ly hương chạnh nhớ về dĩ vãng:

"Trời mưa rả rích trời mưa
Lòng ta nức nở gió đùa hắt hiu
Mưa giăng mắc đón buổi chiều
Lòng ta hạn hán bao nhiêu năm ròng

Xếp chồng u uẩn trong lòng
Ngồi buồn đếm cả mênh mông của đời
Tha phương cầu thực mọi nơi
Trở về chốn cũ tơi bời gió mưa."
(Duy Lam)

Nhìn mưa rơi, lòng người thường mang cảm giác u buồn vì nhung nhớ quê nhà của nghìn trùng xa cách, Sài Gòn đã xa. Ta hãy nghe nhà thơ Cung Diễm tả cái buồn khi mưa bay về trên phố vắng chiều đông:

"Trời buồn trời đổ mưa bay
Ta buồn không rượu để say thêm buồn
Giăng giăng từng sợi mưa tuôn
Lê thê như kéo nỗi buồn vô biên
...
Mưa buồn chi lắm mưa ơi !
Trời mưa không giọt mưa rơi trong lòng."
(thơ Cung Diễm)

Nếu Cung Diễm uống rượu sầu ly hương, thi nhân Hoàng Định Nam từ Dallas nhìn mưa tha hương mà hồn dâng lên kỷ niệm nhớ về em, anh đề tựa gởi về giai nhân Sài Gòn năm cũ, bài "Mưa về Sài Gòn":

"Phải không em ?
Trời đang mưa trên thành phố đó
Thành phố mà anh đã lớn lên
qua từng mùa phượng đỏ
...
Mùa mưa tha hương
chẳng giống như mưa phùn gió bấc
...
Dallas chiều nay mưa về hoang tịch
Em, bên thành phố ấy, có đang mưa ?"
(thơ Hoàng Định Nam, Dallas, 10/1998)

Từ mưa Dallas của thi sĩ Hoàng Định Nam đến mưa Âu châu của thi sĩ Cung Trầm Tưởng, thi sĩ của bài ngậm ngùi "Tiễn Em" nối tiếp đưa ta về mưa Thu Paris, nơi có công viên lá đổ khi chờ đợi em:

"Mùa thu đêm mưa
Phố cũ hè xưa
Công trường lá đổ
Ngóng em kiên khổ phút giờ."
(thơ Cung Trầm Tưởng)

Từ vùng tây bắc nước Mỹ, thi nhân Vương Đạm Thủy kể về mùa mưa dầm dề cho phố Seattle ẩm ướt để người tình bỏ ra đi, cho thơ nàng dâng sầu úa, cho ánh trăng thầm lặng lẽ:

"Đếm trong mây xám tìm sao
Mỏi tay nắm chắc một bao cảm hoài
Giọt mưa ướt cả trang đài
Lau chi trên má, còn vai chĩu sầu ?
Trăng buồn lặng lẽ về đâu ?"
(thơ Đạm Thủy, "Mưa Washington")

Như thi sĩ Đạm Thủy nói về cái triền miên buồn của đặc tính mưa sầu rơi, thi sĩ Huệ Thu nối tiếp những dòng thơ trời mưa, mưa mãi u hoài tình em:

"Ô hay trời lạ quá
Mưa hòai mấy bữa nay
Mưa buồn không thể tả
Mưa chảy dài ngọn lá
Mưa mịt mờ ngọn cây
Mưa xô rừng núi ngã
Mưa gió đùa tóc bay."
(thơ Huệ Thu)

Nhà thơ Vũ Đình Trường trở lại với bài thơ nhắc người yêu dấu cơn mưa buồn tháng chạp, để nhớ em thật nhiều vào cuối năm sao tình vẫn dây dưa thắm thiết:

"Bây giờ lại mưa đó em...
Chúng mình yêu nhau mưa tàn tháng chạp
Chúng mình xa nhau nắng cháy lạc miền
Giờ anh ngồi đây đêm vàng bạch lạp
Nhớ thật nhiều,
Mưa bỗng đổ cuồng điên..."
("Đoản Khúc Rời", Vũ Đình Trường)

Mưa Sài Gòn là mưa nhiệt đới, mưa rào tuôn rơi cho suốt cuộc đời ta, Phạm Duy sáng tác nhạc mưa rơi để cho ta nhớ Sài Gòn:

"Mưa rơi từ nghìn xưa, mưa rơi về nẻo mơ
Mưa đem sầu Thiên Thu đến cho ta
Mưa đi từ tuổi thơ, mưa theo cuộc tình tơ
Mưa rơi bạc đầu ai mong nhớ mưa.
Mưa rơi từ nguồn xa, mưa tuôn về bao la
...
Mưa rơi, và còn rơi ! Không bao giờ mưa ngơi
Không bao giờ ta nguôi yêu người ơi !"
(Mưa Rơi, Phạm Duy, Saigon 1960)

Nói tới mưa Sài Gòn ta cũng nên nghe thi sĩ Cao Mỵ Nhân qua khúc ngâm của Mỵ trong bài "Sáng Mưa Giông ở Sài Gòn":

"Bạn có bao giờ đứng đợi mưa
Ở Sài Gòn buổi sáng ngày xưa
Mới tinh sương đã mây dồn dập
Tới tấp trong lòng phố xá chưa ?"

Như mưa tháng chạp buồn của Đạm Thủy Seattle, thi sĩ Hà Huyền Chi lại tiễn người đi, mưa trong thơ người thi sĩ đượm tính phong trần, lãng du như mây ngàn lãng đãng trôi:

"Anh như mây bạt ngàn
Bay trọn đời lang thang
Cơn mưa chiều tháng Chạp
Mưa xuống đời hân hoan
Tiễn em về tóc ướt
Mưa nói lời chia xa"
("Mưa Tháng Chạp", Hà Huyền Chi)

Trong thi tập "Nữa Đời Ta Yêu Em" của thi sĩ Từ Kế Tường, thi nhân đã sáng tác bài tình thơ "Thơ Đề Trên Giọt Mưa":

"Rộn rã mùa mưa tới
Xôn xao hàng cây xanh
Phố nghiêng lòng chờ đợi
Hoa thơm một chút tình
...
Và mưa rồi lại nắng
Anh có những vui buồn
Giây phút nào tĩnh lặng
Đóa hồng xòe hương thơm"

Chúng ta đã nói về mưa, bàn về mưa, nhưng hình như trong văn chương hay âm nhạc ít ai thắc mắc về nguyên do và sự cấu tạo của nó. Hay là chúng ta thử dừng lại tí xíu để tìm hiểu vì sao bạn nhé.
* Hiện tượng Mưa rơi:
Khi nước ở các vùng sông, biển, hồ chịu sự bốc hơi và những làn hơi nước này bay lên không trung tạo thành những luồng mây chứa những hạt nước thật li ti, khi mây càng bay lên cao thì không khí càng lạnh, những hạt nước li ti này được nối kết, cô dọng lại thành những hạt nước to hơn, đến khi nó quá nặng, những hạt nước này rơi xuống trần gian. Từ đó chúng ta có mưa rơi hoặc tuyết khi nhiệt độ cực lạnh cho sự đong đặc.

* Mưa như hiện tượng khoa học trong thơ:
Trong số rất ít ỏi của nhà thơ đi tìm nguyên nhân hay đặc tính thiên nhiên của mưa trong thơ, nhà thơ hiếm hoi Vọng Tưởng yêu thích thiên thiên đã dùng hiện tượng khoa học và lý thuyết luân hồi giải thích nguồn gốc có mưa trong thơ của mình. Và khi thơ đi sát với khoa học và chút đạo giáo trong thơ sẽ là thi ca vốn cảm thông với lý trí hơn là con tim:

"Ta là "nước" khi vui trong sông biển
Là "mây" trơì khi "nước" được bốc hơi
Tung tăng bay lượn khắp bốn phương trơì
Khi gặp lạnh, lại buông rơi xuống đất
Lại đổi tên cơn "mưa" bay phảng phất
Rơi tung tăng ca hát khắp bầu trơì
Đọng trên cao núi hùng vĩ tuyệt vơì
Gặp duyên lạnh, lại một trơì "tuyết" trắng
Vào mùa hạ ánh mặt trơì tươi thắm
"Nước" ào ào lại từ núi về kinh
"Nước", "mây", "mưa", "tuyết" dù có khác hình
Nhưng nguyên thể, cũng đều cùng bản tánh"
(thơ Vọng Tưởng, Một Chuyến Luân Hồi)

Thiết nghĩ áng thơ của Vọng tưởng đem chúng ta về cái thực tế của mưa như hiện tượng khoa học cần thiết của cuộc sống. Hay trong triết lý về luân hồi, khi nước bốc hơi tạo đám phù vân, duyên lạnh kết tụ vào áng phù vân tạo ra mưa, mưa trôi ra sông, biển lại tạo ra chuổi luân hồi của thiên nhiên trong vũ trụ mà chúng ta sinh sống.

Việt Hải Los angeles
( Mời Đọc tiếp phần 2)