Dương Liễu Chi - Liễu Thị 楊柳枝*- 柳氏

Nguyên Tác:               Phiên Âm: 

楊柳枝*- 柳氏             Dương Liễu Chi - Liễu Thị 

楊柳枝 ，芳菲節         Dương liễu chi, phương phi tiết
可恨年年贈離別**      Khả hận niên niên tặng ly biệt
一葉隨風忽報秋          Nhất diệp tùy phong hốt báo thu
縱使君來豈堪折          Túng sử quân lai khởi kham chiết. 

                            

Dị bản: *答韩翃= Đáp Hàn Hoành **所= sở 

***

Ghi Chú: 

Dương Liễu Chi: Cành dương liễu. Đề tài rất được ưa chuộng, có gần 50 bài thơ Đường của 30 tác giả có tựa là hoặc có 3 chữ Dương Liễu Chi. 

Liễu Thị: một ca kỹ thời Đưởng ở phố Chương Đài, Trường An. Không rõ tên tuổi. Tương truyền, nàng là ca kỹ của Lý Sanh, một người hào phóng. Thấy Hàn Hoành là người tài danh mà nghèo, nên Lý Sanh đã tặng Liễu Thị cho Hàn Hoành. Hai người trai tài gái sắc sống với nhau rất tâm đầu hợp ý. 

Hàn Hoành phải đi làm cho Tiết độ hầu Di Dật ở Tuy Thanh. Thời loạn lạc, không thể đem vợ theo được, phải để Liễu thị ở lại Trường An. Ba năm sau, Hàn Hoành gởi một bài thơ Chương Đài Liễu 章臺柳 hỏi thăm Liễu Thị. Liễu Thị trả lời cho Hàn Hoành với bài Dương Liễu Chi tiên tri cho cuộc tình đau buồn nhiều chong gai của 2 người. 

Thật thương xót và bất công cho số phận người phụ nữ trong thời đại phong kiến. Dù cho tài sắc có vẹn toàn như Liễu Thị, người ca kỷ cũng chỉ làm vật vui chơi, làm món quà quý giá để trao tặng, làm một bảo vật để bị cướp giựt tranh dành và cuối cùng là đối tượng trách móc khinh rẻ. phương: thơm tho, đức hạnh, danh dự, nhưng cũng chỉ xinh đẹp. 

Phương phi tiết: thời tiết thơm tho, nói ví dụ mùa xuân hoa cỏ tươi tốt vậy. 

Dịch Nghĩa: Cành Dương Liễu 

Cành Dương liễu ơi, đã là mùa cây cỏ thơm tho tươi tốt

Buồn tủi bao năm qua chỉ vì biệt ly cách xa 

Một chiếc lá rơi theo gió thốt nhiên báo mùa thu sắp đến 

Ví phỏng chàng không về, há chịu để cho người bẻ hay sao? 

Dịch Thơ: Cành Dương Liễu 

Liễu đang giữa độ thơm tho 

Bao năm xa cách buồn lo nhớ chàng 

Em như chiếc lá thu sang 

Không về ví phỏng ai toan bẻ cành. 

Phí Minh Tâm

***

Translation: Willow Branch by Liu Shi 

Willow branch, it is the season for flowers and plants to flourish. 

It has been only sorrow and pain for years because of our separation. 

A fallen leaf carried by the wind announces the sudden arrival of autumn. 

Are you coming back or do you accept someone elso to collect the willow branch? 

Liu Shi 

***

Nguyên Tác:                Phiên Âm: 

章臺柳-寄柳氏            Chương Đài Liễu - Ký Liễu Thị 

章臺柳 章臺柳             Chương đai liễu, chương đai liễu 

昔日青青今在否*        Nhan sắc thanh thanh kim tại phủ 

縱使長條似舊垂          Túng sử trường điều tự cựu thùy 

也應攀折他人手           Dã ứng phàn chiết tha nhân thủ. 

韩翃                               Hàn Hoành 

***

Dị bản: *依依 = y y 

Ghi Chú: 

Hàn Hoành được một người bạn tặng cho một ca kỹ là Liễu Thị, trai tài gái sắc rất tương đắc. Khi Hàn Hoành đi làm ký thất cho quan Tiết độ hầu Di Dật ở Tuy Thanh, để Liễu thị ở lại Trường An, ba năm sau gửi bài thơ này cho Liễu Thị, “Chương Đài Liễu” ở đây chỉ Liễu thị ở Trường An. “Cây liễu trước vẫn xanh xanh nay không biết ra sao” là nói Liễu thị ngày trước kiều diễm, chẳng hay bây giờ thế nào. “Dù vẫn cành dài nguyên vẹn rủ, cũng bị tay người khác bẻ” là tỏ ý hoài nghi. 

Liễu Thị sau đó đáp lại bằng bài Dương Liễu Chi, lời lẽ rất bình dị nhẹ nhàng, mà ý nghĩa hàm súc. “Cành dương liễu đáng hận năm năm tặng ly biệt” cũng như nàng mấy năm bị Hàn Hoành bỏ đi xa, khiến nàng phải sầu. Một lá vàng báo tin thu, là liễu bị tàn tạ, cũng như nàng cũng đã giảm dung nhan, thời đâu còn xuân sắc, chắc chàng có thể trở lại cũng không còn tha thiết, trả lời châm đối chua cay, mai mỉa rất thấm thiết. 

Loạn An Lộc Sơn chiếm Trường An. Tám năm sau loạn bị dẹp, Hàn Hoành trở về triều, tìm Liễu không thấy đâu cả. Dò hỏi tin tức, thì ra Liễu đã bị viên tướng Phiên rất có công trạng với triều đình tên Sa Tra Lợi thấy nàng có sắc đẹp nên bắt làm hầu thiếp. Hàn buồn bã vô cùng, nỗi nhớ thương không sao khuây được. 

May có một tráng sĩ trẻ tuổi tên Hứa Tuấn thương xót tình cảnh của Hàn, tìm mưu cứu được Liễu. Hầu Hy Dật tâu vua cứu giúp. Vua giải quyết bằng cách thưởng Sa Tra Lợi 2 ngàn lượng vàng và truyền trả Liễu Thị về cho Hàn Hoành. Từ bấy giờ, hai vợ chồng được xum họp đầm ấm như xưa. 

Dịch Nghĩa: Gởi Nàng Liễu Ở Phố Chương Đài 

Liễu ở phố Chương Đài Trường An 

Ngày xưa xanh tươi bây giờ có còn như trước 

Ví phỏng cành nhỏ dài vẫn ẻo rủ như xưa 

Vậy hãy cho biết cành có bị tay người khác bẻ không. 

Dịch Thơ: Liễu Chương Đài 

Liễu xanh ở phố Chương Đài 

Có còn tươi tốt như ngày xa xưa 

Cành dài ẻo rũ gió mưa 

Có tay nào khác toan đưa bẻ cành? 

Phí Minh Tâm

***

Translation: Willow Of Zhang Tai by Hán Hóng 

Willow of Zhang Tai, Oh Willow of Zhang Tai, 

Are you still young and beautiful as before 

With slender and graceful branches swinging in the wind. 

Has any stranger’s hand attempted to pick a branch?

Hán Hóng