Tư Mã Quang 司馬光tự là Quân Thực君實, người làng Luyện Thủy 湅水tỉnh Sơn Tây 山西, TH, đỗ tiến sĩ đời vua Tống Nhân Tông宋仁宗. Ông là một sử học gia, chính trị gia, văn học gia được lịch sử ca tụng. Khi vua Triết Tông 哲宗lên ngôi, ông được trọng dụng, chủ trì triều chính, phế trừ tân pháp của Vương An Thạch. Ông đã soạn bộ Tư Trị Thông Giám資治通鑑, Tư Mã Văn Chính Công Văn Tập 司馬文正公文集và Kê Cổ Lục 稽古錄v.v.
西江月·司馬光 Tây Giang Nguyệt - Tư Mã Quang
寶髻鬆鬆挽就， Bảo kế tông tông vãn tựu,
鉛華淡淡妝成。 Diên hoa đạm đạm trang thành.
青煙翠霧罩輕盈， Thanh yên thúy vụ trạo khinh doanh,
飛絮遊絲無定。 Phi nhứ du ty vô định.
相見爭如不見， Tương kiến tranh như bất kiến,
多情何似無情。 Đa tình hà tự vô tình.
笙歌散後酒初醒， Sinh ca tán hậu tửu sơ tỉnh,
深院月斜人靜。 Thâm viện nguyệt tà nhân tĩnh.
Chú Thích
1- Tây giang nguyệt西江月: nguyên là một ca khúc của Đường giáo phường, sau lấy làm từ bài. Bài này có 50 chữ, đoạn trên và đoạn dưới đều có 2 bình vận, chữ cuối của đoạn trên và đoạn dưới đều là diệp vận (trắc thanh). Cách luật:
X T X B X T cú
X B X T B B vận
X B X T T B B vận
X T X B X T diệp vận
X T X B X T cú
X B X T B B vận
X B X T T B B vận
X T X B X T diệp vận
B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần
2- Bảo kế (kết) 寶髻: Búi tóc có cài thêm những trang sức quý giá.
3- Tông tông 鬆鬆: lỏng lẻo, bù xù.
4- Vãn 挽 = vãn phát 挽髮: vấn tóc. Bản khác chép vãn 晚 = buổi chiều, muộn, chậm trễ.
5- Diên hoa 鉛華: Phấn dùng để hóa trang.
6- Thanh yên thúy vụ 青煙翠霧: hình dung cái mũ hay nón của phụ nữ quý phái thời xưa là phụng quan 鳳冠, châu thúy quan珠翠冠 có trang sức châu bảo xanh đỏ đẹp đẽ. Có bản chép là hồng yên 红煙=khói hồng.
7- Khinh doanh 輕盈: vẻ mỹ lệ của phụ nữ.
8- Phi nhứ du ty vô định 飛絮遊絲無定: cành liễu rủ và tơ nhện bay phất phơ lung tung.
9- Tranh như 爭如: chẩm như 怎如= sao như
10- Đa tình 多情: nhiều tình cảm. Bản khác chép “Hữu tình: có tình”.
11- Sinh ca 笙歌: ca nhạc.
Dịch Nghĩa
Búi tóc bồng đã vấn thành,
Dồi ít phấn sơ xài là hóa trang xong.
Khói xanh sương biếc trùm lên người đẹp.
(Mũ lộng lẫy, quần áo lụa là xanh đỏ trùm lên thân hình người đẹp)
Nhánh liễu tơ nhện bay vô định.
(Dáng vẻ của y phục khi múa hát như nhánh liễu tơ nhện bay phất phơ)
Gặp nhau sao như không gặp.
Hữu tình lại tựa vô tình.
Sau lúc ca nhạc đã hơi tỉnh rượu.
Trăng sáng nơi thâm viện, người yên tĩnh.
Phỏng Dịch
(1) Tây Giang Nguyệt – Tình Kỹ Nữ
Mái tóc bồng bồng mới vấn,
Phấn son nhạt nhạt vừa thành.
Kiều hồng phủ khói sương xanh,
Phơ phất tơ mành liễu nhánh.
Gặp mặt thà rằng chẳng gặp,
Đa tình sao như không tình.
Hát ca xong tỉnh rượu loanh quanh,
Thâm viện trăng thanh người tĩnh.
(2) Tình Kỹ Nữ
Búi tóc vấn vừa xong,
Phấn son nhạt điểm hồng
Khói xanh suơng biếc phủ,
Tơ liễu nhẹ nghi dung.
Gặp nhau thà chẳng gặp,
Tình có như không tình.
Hát ca xong rượu tỉnh,
Thâm viện ánh trăng thanh.
HHD
10-20-2017
***
Tây Giang Nguyệt Tình Kỹ Nữ
1-
Mái tóc bồng bềnh mới kết
Phấn dồi sắc nhạt vừa thành
Che thân sương biếc, khói xanh
Tơ lượn, hoa bay chốn vắng
Gặp nhau chẳng thà không gặp
Hữu tình lại giống vô tình
Sau lúc xướng ca rượu tỉnh
Cung sâu trăng xế người lặng!
2-
Mái tóc bồng điểm trang mới kết
Phấn son dồi nhạt nét vừa xong
Che thân sương biếc, khói lồng
Hoa bay, tơ lượn thong dong khắp trời
Thà chẳng gặp, người ơi gặp gỡ…!
Có tình sao giả bộ không quen?
Xướng ca cuối cuộc nhạt men
Cung sâu trăng xế bốn bên lặng lờ!
Lộc Bắc
Jun23
thơ rất hay
Trả lờiXóa